1 / 145

diyetisyenara

www.diyetisyenara.com.

deron
Download Presentation

diyetisyenara

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. www.diyetisyenara.com Bu sunumdan alıntı yapmak veya bu sunumu web sitelerine eklemek istenildiğinde aşağıdaki metin eklenen sayfanın görünen bir kısmın yer almalıdır. "Diyetisyen H.Rana BAYRAKTAROĞLU tarafından kaleme alınan VEJETARYENİZM ve BESLENME başlıklı sunumun tüm hakları Diyetisyen H.Rana BAYRAKTAROĞLU ‘a aittir ve bu makale www.diyetisyenara.com arşivlerinde yer almaktadır. Sitemize üye olarak bizi destekleyiniz.

  2. VEJETARYENİZMveBESLENME Dyt. H.Rana BAYRAKTAROĞLU

  3. Üzerinde Durulacak Konular

  4. Vejetaryenizm ve Veganizm • Vejetaryen Diyet Türleri • VejetaryenDiyetlerdeMinerallerveİzElementler • Vejetaryen Diyetlerin Sağlık Etkileşimleri • Vejetaryenizm ve Veganizm’in Faydaları • Vejetaryenizm ve Veganizm’in Riskleri • Vejetaryenler İçinPratikBeslenmeÖnerileri • VejetaryenDiyetlerİçinÖğünPlanlama • Vejetaryen Besin Rehberi ve Piramidi

  5. VEJETARYENİZM VE VEGANİZM

  6. Tanım • Vejetaryen”: Kırmızı eti, balık etini veya kümes hayvanlarını veya ürünlerini içeren besinleri tüketmeyen kişi. • Hinduizm, Budizm ve Hristiyanlık gibi bazı dinlerde benimsenmiş, • M.Ö. 500 yıllarında, vejetaryenizm geniş kitlelerce ailesel, kültürel, etik ve dini nedenlerden dolayı tercih edilmiştir J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003. J Adolesc Health, 29, s. 406-416, 2001.

  7. İngiltere’de • yaklaşık 250.000 vegan, • 1997 yılında İngiliz popülasyonunun %5.4’ü vejetaryen olduğu, %8.9’u kırmızı et reddi. • 2000 yılında, ABD yetişkin popülasyonunun yaklaşık %2.5’i (4.8 milyon kişi) vejetaryen. • Güney Avustralya’da 52 lisede yürütülen çalışmanın sonucunda (yaş ortalaması 16 yıl) adölesan vejetaryenizminde prevelans kızlarda %8’den %37’ye, erkeklerde %1’den %12’ye . J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003. J Pediatr Adolesc Gynecol, 16, s. 319-323, 2003.

  8. Hem yetişkin hem de adölesan vejetaryenler; • Yüksek sosyal sınıftan, • İyi eğitimli, • İyi eğitimli ebeveynlere sahip, • Daha zayıf, • Daha az sigara içen, • Daha az alkol kullanan, • Daha fazla egzersiz yapan bireyler. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 42, s. 37-46, 2005. J Adolesc Health, 31, s. 190-198, 2002.

  9. İsveçli ve Norveçli, düşük et tüketen adölesanlar ile omnivor adölesanların yaşam tarzı ile ilişkili özelliklerini karşılaştırmak için yapılan bir çalışmada; • n: 2041 • Yaş ortalaması: 15.5 yıl. J Adolesc Health, 31, s. 190-198, 2002.

  10. Sonuç: Düşük et tüketen kızlar omnivor kızlarla karşılaştırıldığında; • Daha sık dumansız tütün kullandıkları, • Geçen yıl daha fazla hasta gün geçirdikleri, • “Sağlıklı olma” fikrine daha az önem verdikleri, • Daha deprese oldukları, J Adolesc Health, 31, s. 190-198, 2002.

  11. Düşük et tüketen erkeklerin herhangi bir sebep olmaksızın kendilerini yorgun hissettikleri, ve sık sık baş ağrısı şikayetinden yakındıkları, • Düşük et tüketen kızların ebeveynlerinin eğitim düzeylerinin daha yüksek olduğu ve okul sonrasında arkadaşları ile daha fazla vakit geçirdikleri saptanmıştır. J Adolesc Health, 31, s. 190-198, 2002.

  12. Amerikan Kanser Araştırma Enstitüsü (The American Institute for Cancer Research) ve Dünya Kanser Araştırma Fonu (World Cancer Research Fund): “Eğer bireyin beslenme örüntüsünün büyük bir kısmını et oluşturuyorsa, özellikle sebze ve meyveler ile kurubaklagillerin tüketimi arttırılmalı, nişastalı besinlerin azaltılmalı ve kırmızı et tüketiminin sınırlandırılmalı”. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  13. Amerikan Kanser Cemiyeti (The American Cancer Society): “Bitkisel kaynaklı besinlere ağırlık verilmeli”. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  14. Amerikan Kanser Cemiyeti (The American Cancer Society): “Bitkisel kaynaklı besinlere ağırlık verilmeli”. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  15. Amerikan Kalp Birliği (The American Heart Association): “Sebzeler, tahıllar ve meyvelerin ön plana çıkarıldığı dengeli bir diyet tercih edilmeli” J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  16. Kanada Kalp ve İnme Vakfı (The Heart and Stroke Foundation of Canada): “Ana öğünlerde et yerine tahıllar ve sebzeler tercih edilmeli”. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  17. Amerikan Kanser Cemiyeti, Amerikan Kalp Birliği, Ulusal Sağlık Enstitüsü (The National Institutes of Health) ve Amerikan Pediyatri Akademisi (The American Academy of Pediatrics) tarafından hazırlanmış olan Bütünleştirilmiş Beslenme Önerileri (The Unified Dietary Guidelines): • “Major kronik hastalıkların riskinin azaltılabilmesi için • tahıl ürünlerini, sebzeleri ve meyveleri içeren • çeşitli bitkisel besinlerin temel alındığı • bir diyetin tüketilmesi gerekir”. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  18. VEJETARYEN DİYET TÜRLERİ

  19. Veriler; • Vejetaryen diyetlerin Yeme davranışı bozukluğu Mevcut yeme davranışı bozukluğunu kamufle etmek. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003.

  20. Vejetaryenlerin Besinlere Bakış Açısınıdeğerlendirmek isteyen bir çalışmada; • Yeme alışkanlıklarına dayalı şekilde Greifswald Üniversitesi’nde okuyan 38 öğrenci arasından 24 katılımcı seçilmiştir (12 bayan, ortalama yaş=24, aralığı 19-31). • Ortalama BKİ’leri 22, olan katılımcılar, hiç et tüketmediği belirtilen vejetaryenler (N=12; 5 kadın) ve et tüketen etçiller (N=12; 7 kadın) şeklinde sınıflandırılmıştır. Appetite 2008: xx; xxx-xxx

  21. Appetite 2008: xx; xxx-xxx

  22. Sonuçta: • Vejetaryenlerde düşünce tarzlarından dolayı etlere yönelik yer değiştirmeler kendini uyarıcı olarak göstermiştir. Etçillerle karşılaştırıldığında vejetaryenlerde et resimleri şiddetli ve geniş LPP (late positive potential) göstermiştir. Sebze resimleri beyin potansiyeli açısından vejetaryen ve etçillerde farklı değildir. Bu çalışma, besinlere yöneltilen ilgilinin, besinleri tüketmenin sadece biyolojik süreçle ilgili değil besinlerin sembolik anlamları ve zihinsel sebeplerle de ilgisi vardır . Appetite 2008: xx; xxx-xxx

  23. J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003. Thomas, B., “Manual of Dietetic Practice”, s. 311-318, 2007. Regulatory Toxicology and Pharmacology, 42, s. 37-46, 2005.

  24. VEJETARYEN DİYETİ SEÇME NEDENLERİ

  25. Etiksel Açıdan • Dini Açıdan • Çevresel Açıdan • Ekonomik Açıdan • Hayvansal Besinlere Duyulan Korku

  26. Etiksel Açıdan • Hayvan ve et üretimi, kesimi ve tüketimi etik değildir. Çünkü hayvanlara zarar vermek, açı çektirmek duygusuz olmakla adlandırılırken; hayvanları öldürmek gereksiz ve yanlış görülmektedir.

  27. Davranış bilimciler, Manevi vejetaryenizm Sağlık vejetaryenizmi • Et tüketimi • Gaddarlık, • Hayvan hakları, • Çeşitli politik meseleler. • Et tüketimi • Sağlıksız Appetite, 41, s. 31-41, 2003.

  28. Dini Açıdan • Hinduizm ve Janizm ahlaki olarak vejetaryenliğe yöneltirken, Hıristiyanlık ve İslamiyet’te bu yoktur. • Budizm genel olarak et yemeyi yasaklamaz

  29. Hinduizm Vejetaryenlik ideal, lakto-ovo • Budizm Lakto-ovo-vejetaryen • JanizmLakto-ovo-vejetaryen • Sihizm Ya etçil ya vejetaryen • Judaizm Bazı hayvanlar yenir??? • Neo Paganizm Çevre=doğa=öldürme • Hıristiyanlık Oruçta et yasak

  30. Türkiye’de kabul gören İslamiyet dinine göre: • Dinde haram olanların dışında et tüketmek serbesttir. • Buna rağmen vejetaryenlikte dinin içinde yer almaktadır ve hoşgörülmektedir.

  31. Çevresel Açıdan ‘Gerçek bir çevrecinin hamburger yemeden önce iki kere düşünmesi gerekir’

  32. Hayvansal Tarım Dünya Gazının % 18’ini Oluşturmaktadır. Hayvan Çiftlikleri Doğaya Verilen Zarar ( İklim değişmesi, toprak aşınmaları, biyolojik çeşitlilik azalması, su kirliliği )

  33. Ekonomik Açıdan • Etin elde edilmesi • Doğal kaynakların kullanılması Pahallıya Mal Olmaktadır. • Maddi yetersizlikler 

  34. Fessler’in et tüketimi üzerine web tabanlı olarak yaptığı çalışmada çeşitli seçenekler verilmiştir. Bu seçenekler: etin görünüşü, çevresel, etiksel, sağlık, koku ve tattır. • Etten sakınma nedeni olarak, etik nedenlerin çevresel nedenlerden daha çok tercih edildiği gözlemlenmiştir Appetite, 41, s. 31-41, 2003.

  35. N= 799 • Görünüm % 12,5 • Çevresel % 18,5 • Etiksel % 12,7 • Sağlık % 50,7 • Tat % 11,4 • Koku % 44,5 Appetite, 41, s. 31-41, 2003.

  36. Hayvansal Besinlere Duyulan Korku • En büyük etken Zoonoz • Tavşan: Hidrofobi • At: At Nezlesi =Ruam • Sığır: Sığır Tüberkülozu • Tavuk:Salmonelle

  37. VEJETARYEN DİYETLERİN SAĞLIK ETKİLEŞİMLERİ

  38. Vejetaryen diyetler sağlıklı mı? • Yeterli ve dengeli mi?

  39. Protein • Vejetaryenlerde eksikliği sık görülen besin öğeleri • Protein Et ve et ürünlerinin tüketilmemesi

  40. Diyetteki proteinin sindirilebilir olması için • Bitkisel kaynaklı proteinin % 85 olması gerekir • Çocuklar ve adölesanlar günde 2-3 porsiyon et veya et ürünlerinden tüketmeye ihtiyaç duyarlar

  41. Vejetaryenlerin protein gereksinmesi • Bebeklikten 2 yaşa kadar % 30 ila % 35 ; • 2-6 yaş arası % 20 ila % 30; • 6 yaş ve üstü % 15 ila % 20 J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003. J Am Diet Assoc 2001,101:661-669 .

  42. Vejetaryenler için yüksek kaliteli protein kaynakları • Kuru baklagiller, • Tahıllar gibi ve • Soyanın çeşitleri (örneğin, tofu (soya peyniri) , tempeh( pişirilmiş soya fasulyesi ile yapılan bir besin), seitan ( buğday gluteni veya buğday eti olarak bilinen yüksek protein içeren haşlanarak yapılan bir tür besin)

  43. Karbonhidrat • Vejetaryenlerin diyette karbonhidrat alımları oldukça yüksektir. • Vejetaryenlerin günlük karbonhidrat alımı günlük toplam enerjinin % 50-65’i kadardır. • Vejetaryen olmayanlarda ise % 50’nin altında bir karbonhidrat alımı söz konusudur.

  44. N-3 Yağ asitleri

  45. Yumurta, balık ve deniz sebzelerinin fazla miktarda tüketilmemesi • Uzun zincirli n-3 yağ asitinin (EPA ve DHA) üretiminin fizyolojik olarak inhibe olması Vejetaryen Diyet n-6’dan zengin Ancak n-3’den fakir J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003. Thomas B. Manual of Dietetic Practice 2007:311-318

  46. WHO/FDA’ya göre; Beslenme ve Kronik Hastalıkların Önlenmesi İçin • Non-vejetaryen kadın ve erkekler için sırasıyla günlük α-linolenik asit alımı 1.1 ve 1.6 g • Vejetaryenlerde ise, enerji alımı 2000 Kcal / gün olduğunda bunun 2.2 ila 4.4 gram n-3 yağ asitleri J Am Diet Assoc,103, s. 748-765, 2003. Thomas B. Manual of Dietetic Practice 2007:311-318

  47. Vejetaryenlerde optimal EPA alımına erişmek için Davis ve Kris-Etherton tarafından 2003’te hazırlanmış diyet rehberinde aşağıdaki öneriler yer almaktadır: Thomas B. Manual of Dietetic Practice 2007:311-318

  48. Diyet bitkisel kaynaklı besinlerin geniş çeşitliliğine dayanmalıdır. • Diyet yağlarının birçoğu soya besinleri, avokado, tohum, kabuklu yemiş ve yağlar gibi tam besinlerden elde edilmelidir. • Yağ ve sıvı yağlar tekli doymamış yağ asitlerini içermelidir. N-3 yağ asitleri zengin sıvı yağlar kızdırılmadan kullanılmalıdır. Sadece tavsiye edilen ölçüde n-6 yağ asitleri kullanılmalıdır. Thomas B. Manual of Dietetic Practice 2007:311-318

More Related