Стандартад үндэслэсэн ур чадварт суралцах нь

1. Стандартад үндэслэсэн ур чадварт суралцах нь ЭМШУИС. СС-ийн төрөлжсэн сувилахуйн тэнхим багш Ж.Энхмаа

2. Чадвар гэж юу вэ? Чадвар гэдэг бол хүн эзэмшсэн мэдлэг туршлагаа амьдрал, vйл ажиллагааны явцад хэрэгжvvлэх тvвшин боломжийг хэлнэ. Хvн бvрийн чадвар харилцан адилгvй байдаг. Нийгмийн амьдралд идэвхтэй, vр бvтээлтэй оролцохын тулд танд дараах чадвар тусална

3. Тодорхой шинжлэх ухааны чадварт суралцах нь (subject-specific skills): • Шинжлэх ухааны асуудлыг хэрхэн томъёолж тавих • Туршлагын болон судалгааны үр дүнг хэрхэн төлөвлөх, гүйцэтгэх, тайлагнах • Өгөгдлүүдийг шинжлэх хийгээд алдааны түвшинг үнэлэх тохирсон аргуудыг хэрэглэх чадвартай болох • Асуудалд тодорхой онолын үүднээс дүгнэлт хийж чадах • Асуудлыг илэрхийлэхэд техник технологи хэрэглэж сурах • Математик загварчлал, тооцооллын үүргийг ойлгодог байх

4. Хөрвөх чадвар (Transferable skills) • Асуудал шийдвэрлэх чадвар (Problem-solving skills) • Тухайн сургалтаар оюутанд тодорхой хариутай болон үл мэдэх хариутай асуудал тавих, шийдвэрлэх туршлагатай болгох зэргээр асуудал шийдвэрлэх

5. • Эрэлхийлэх чадвар (Investigative skills) • Оюутнууд бие даан судалгаа хийх чадвараа хөгжүүлэх боломж их • Оюутан сурах бичиг, ном хэвлэл ашиглах, өгөгдлийн баазад хайлт хийх,хэрэгтэй мэдээлэл олж авахаар бусадтай харилцах зэрэг туршлага олж авах

6. Хөрвөх чадвар • Аналитик чадвар (Analytical skills) Жишээ нь: Сувилахуйн ухаан нь сувилагчийг жижиг зүйлийг ч гярхай анзаарах, нарийн хэцүү санааг жолоодон залах чадвараа хөгжүүлэх, логик үндэслэл гаргах чадварыг зөв хэрэглэх шаардлагад сургадаг. • Мэдээллийн технологийн чадвар (IT skills) Суралцах явцдаа тооцоолох болон мэдээллийн технологийн чадвараа хөгжүүлдэг, үүнд: тохирох софтвэр-ийг хэрэглэх чадвар орно.

7. • Хувийн чадвар (Personal skills) • Оюутан бие дааж ажиллах, санаачлагатай байх, юмыг цаг хугацаанд гүйцэтгэх, бусад хүмүүстэй үр дүнтэй харилцах чадваруудаа хөгжүүлэх • Сургах, суралцах, үр дүнг үнэлэх арга ажиллагаанууд нь тодорхой мэдлэг, чадвар олгохын зэрэгцээ дээрх чадваруудыг төлөвшүүлэхэд чиглэгдэх ёстой байна.

8. Чадвар Мэдээлэл олж авах, ашиглах чадвар гэж юу вэ? • Нэгдvгээрт: аливаа асуудал, мэдлэг чадвар , хандлагын талаарх мэдээллийг төрөл бvрийн эх сурвалж болох сонин, хэвлэл, телевиз, номын сан, интернэт зэргээс олж авах чадвартай байх ёстой. • Хоёрдугаарт: эдгээр шинээр олж авсан мэдээллээ хуудуутай мэдээлэл эсвэл буруу дүгнэлтэд хүргэж болох мэдээлэл эсэхийг vнэлж дvгнэх хэрэгтэй. • Гуравдугаарт: тухайн асуудал, нөхцөл байдалд тохируулан уг мэдээллийг зохион байгуулах, хадгалах, ашиглах арга замыг сонгох чадвартай байх ёстой.

9. 1. Харилцааны чадвар • Цэвэр үзэмжтэй дүрмийн дагуу хувцаслах

10. Даашинз юм уу юбка нь өвдөгөөр, ташаа хавиараа хэт бариу биш, хэт богино биш байх

11. Намхавтар өсгийтэй, зөөлөн ултай гутал өмсөх / хөлийн хуруу гарсан сандаал, өндөр өсгийтэй туфль, загварын гутал ажлын байранд өмсдөггүйг ямагт анхаарах/

13. Хэндч илхарагдахуйцаарөөрийннэр, зурагтайэнгэрийн тэмдэг зүүх

14. Хиймэл үс зүүх /эрүүл мэндийн шаардлагаас бусад тохиолдолд/

15. Гадаад дүр төрх • Урт үстэй бол үсээ ардаа боох эсвэл шуух хэрэгтэй /өөрийгөөболонбусдыгхүндэтгэдэгхэнболовчмөрнөөсдоошуртүсийгцагаанхалаадандээрзадгайтавьдаггүй/

16. Ãàäààää¿ðòºðõ: • Ээмэг, бөгж, чимэг зүүлт ньэнгийн байх / унждаг ээмэг, том шигтгээтэй, хэт гялалзсан ээмэг, бөгжийг эмнэлгийн нөхцөлд зүүх нь зохисгүй/

17. Гарын ариун цэвэр • Хумс цэвэр, богино зассан, будаггүй байх

18. Үйлдлийн өмнө үйлчлүүлэгчтэй мэндлэх

19. Үйлдлийн явцад үйлчлэгчтэй харилцах

20. Үйлдэл дууссаны дараа зөвлөгөө өгөх

21. Үйлчлүүлэгчийг хянах

22. Áèäíèé àæëûí õàìãèéí ãîë ç¿éë þó âý?… ¯éëчë¿¿ëýãчäèéí ñýòãýë õàíàìæ Õ¿í á¿ðò ñàéõàí ñýòãýãäýë ¿ëäýýõ

23. Õàìãèéí ¿íýöýíýòýéýðäýíýòõ¿íáàéäàã. Обьект

24. Хүн хүндээ: уйлсан уурласан шаналсан тэвчээргүй зөрүүд уйтгартай

25. Эмч эмнэлгийн мэргэжилтэн • ¯éëчë¿¿ëýãч áóþó õàðèëöàãчаà ¿íýëæ чàäàõ • Õàðèëöààíû çºâ ñîíãîëòûã îëæ õàðèëöàõ • Òàéëáàðëàí îéëãóóëàõ • Èòãýë òºð¿¿ëýõ • Ñýòãýë õàíàìæòàé áîëãîõ

26. Ñàéõàíñýòãýë…./kindness/ Ñàéõàí ñýòãýë áîë Ñîõîð õ¿í õàðæ ÷àääàã, ä¿ëèé õ¿í ñîíñîæ îéëãîäîã õýë þì. Kindness is the language which the deaf can hear and the blind can see Mark Twain

27. Ñàéõàíñýòãýãäýë ¿ëäýýõ… • Õàðèëöààíû óðëàãò ñóðàëöñàí áàéõ • ¯ã ÿðèàãààðàà • Áèåèéí õºäºë㺺íèé õýë • Øóóä áóñ õàðèëöàà Хүмүүс хоорондын харилцааны хамгийн гол хувилбар бол зөв ойлголцол байдаг.

32. Ñóäëàà÷ Àëüáåðò Ìåõðàáèåí 1967 îíä õ¿ì¿¿ñèéí õîîðîíäûí õàðèëöààíä þó íºëººëæ áóéã ñóäàëñàí áºãººä ¿¿íä: • áèåèéí õºäºë㺺íèé õýë 55%, • ÿðèàíû ºíãº, àÿëãà 38%, • ¿ã 7% ë íºëººëäºã ãýäãèéã òîãòîîæýý.

33. Áèåèéíõºäºë㺺íèéõýëáîëõàìãèéí ¿íýí÷ øóäàðãàõàðèëöààíûõýëþì. Õ¿í õ¿ì¿¿íèé áèåèéí õºäºë㺺íèé õýëèéã õàìãèéí ò¿ð¿¿íä óíøèæ, ¿íýëäýã áîëîõûã àíõààð÷ ýíýõ¿¿ õýëíèé ñî¸ëä ñóðàëöàõ öàã èðæýý.

34. Хувь хүний биеийн хөдөлгөөний хэл нь тухайн хүнтэй харилцаж буй анхны мэдээлэл юм./хүлээн авах, айл гэрийн үүд/

35. Áèåèéíõºäºë㺺íèéõýë… • Áèåèéí õºäºë㺺íèé èëýðõèéëýë • Äîõèî çàíãàà • Í¿¿ðíèé õóâèðàë • Çîãñîëò • Õàðö • Äóó àâèà ãýõ ìýò

36. Body language

37. Áóõèìäñàí, òààëàìæòàéáóñ, ñàíäàðñàí

38. Õºíäèé, çàéáàðüñàí,

39. ªºðòºº èòãýëòýé,

40. ò¿ðýìãèé, öààíààèë¿¿ ìóóçàíòàé, ø¿¿ìæëýã÷

41. Ýðãýëçñýí, çºâøººðºõã¿é, õóäëààÿðüæáàéíà

42. ßðèàãòàñëàíçîãñîîõûãõ¿ñýã÷

43. Àíõààðëààõàíäóóëæáàéíà

44. ¯ã ÿðèàá¿õèéõàðèëöàà Õ¿ì¿¿ñ õîîðîíäîî õýë ÿðèàãààðàà õàðèëöàæ áàéõàä õ¿ì¿¿ñò ¿ã ÿðèà íü øóóä íºëººëºõººñ ãàäíà ÿìàð ¿ãèéí ñîíãîëò õèéñýí, äóóíû ºíãº, ¿ãèéí àÿëãà õýðõýí íºëººëäºã áîëîõ íü ñóäàëãààíààñ íîòëîãäñîîð áàéíà.

45. ¯ãèéã çºâ õýðýãëýæ ñóðààã¿éãýýñ õ¿íäó÷ðóóëàõ õîð • Öºõðºë • Ãóòðàë • Ñòðåññ • Ãîìäîîõ • Èäýâõã¿é • Òàéâàí áóñ • Ñýòãýëýýð óíàõ • Áàÿð áàÿñãàëàíãуé • Ìóó ñýòãýë òºð¿¿ëýõ ãýõ ìýò

46. Ñàéõàíñýòãýãäýë ¿ëäýýõèéíòóëäÕ¿íèéãñýòãýëýýñýýîéëãîõ. . . • Òóõàéí õ¿íèé îðîíä ººðèé㺺 òàâèõ • Áîëæ áóé á¿õíèéã òýäíèé í¿äýýð õàðàõûã • Ñýòãýë ñàíàà áîäëûã íü çºâ îéëãîæ, ìýäðýõèéã • Ǻâ çºâëºãºº ºãºõèéã • Àëèâàà ç¿éëèéã çºâ èëýðõèéëýõ õýðýãòýé

47. Амьддаа бие биеэ хайрла хүмүүсээО. Дашбалбар Àìüääàà áèå áèåý õàéðëà õ¿ì¿¿ñýý Àëèâ ñàéõíàà áóñäààñ áèòãèé õàðàìëà Õýðýãã¿é ¿ãèéí çýâýýð ç¿ðõèéã íü á¿¿ øàðõëóóë Õýí íýãíèéãýý õàðàíõóé í¿õ ð¿¿ á¿¿ ò¿ëõ Ãàíö ñàéõàí ¿ãýýð äóòàæ áàéãàà õ¿íä Ãàðöààã¿é ò¿¿íèéã íü îëæ õýë Ãàäàà íàðòàé ÷ , ãýðò õ¿éòýí ºäºð Ãàçàð äýýð íýã áóñ óäàà òîõèîëäîíî.

48. Үг яриа бүхий харилцаанд Ýíãèéí Îéëãîìæòîé Òîâ÷ Òîäîðõîé Àñóóëòõàðèóëòõýëáýðýýð Îéëãîñîíýñýõèéãøàëãàõ ßðèõáîëîìæîëãîõ

49. 2. Эргэцүүлэн бодох шийдвэр гаргах Сэтгэн бодох гэдэг нь тодорхой дэс дараатай бодох чадварыг хэлнэ. Энэ нь бие даасан ба тунгаан бодох чадварыг багтаана. Сэтгэн бодох чадвартай хүн дараах зүйлийг хийж чадна: Үүнд • Санаа бодлыг логик холбоогоор сайн ойлгох • Үйл явдлын мөн чанарыг таньж мэдэх, үнэлэх • Алдааны шалтгааныг олж илрүүлэх • Асуудлыг системтэйгээр шийдвэрлэх • Үйл явцын бодит байдал ба ач холбогдлыг тодорхойлох • Юмны мөн чанарыг зөв таних

50. Сэтгэн бодох гэдэг нь мэдээллийг цуглуулах үйл явц бус Сэтгэн бодогч гэдэг нь хэрэгтэй мэдээллийг санах, мэддэг зүйлээ хэрэгтэй цагт асуудлыг шийдвэрлэхэд хэрэглэх арга барилтай хүнийг хэлнэ.