วิธีปฏิบัติทางบัญชีในการชำระบัญชี

1. วิธีปฏิบัติทางบัญชีในการชำระบัญชีวิธีปฏิบัติทางบัญชีในการชำระบัญชี

2. ประเด็นสำคัญ • เอกสารประกอบการลงบัญชี • สมุดบัญชี • การปฏิบัติทางบัญชี - ก่อนการชำระบัญชี • -ระหว่างชำระบัญชี • - เมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี

3. เอกสารประกอบการลงบัญชีเอกสารประกอบการลงบัญชี ให้ใช้เอกสารที่ใช้อยู่ก่อนการชำระบัญชี เช่น ใบเสร็จรับเงิน ใบเบิกเงิน ฯลฯ

4. แยกเป็นแต่ละประเภทบัญชี - รับชำระหนี้ ขายสินทรัพย์ - ค่าใช้จ่ายในการติดตามหนี้ ค่าพาหนะ การดำเนินการเกี่ยวกับเอกสารบัญชี รวบรวมเอกสารการรับ- จ่ายเงินแต่ละวัน บวกยอดเงินตามเอกสารแต่ละประเภทบัญชี จัดทำใบสรุปรายการเงิน - ใบสำคัญรับ - ใบสำคัญจ่าย

5. สมุดบัญชี • สมุดเงินสด • สมุดบัญชีแยกประเภททั่วไป • บัญชีย่อยและทะเบียนต่าง ๆ ** ใช้ต่อเนื่องจากการใช้ครั้งสุดท้ายของสหกรณ์ **

6. การบัญชีเบื้องต้น เพื่อการชำระบัญชี

7. ค่าใช้จ่าย สินทรัพย์ รายได้ หนี้สิน ทุน การวิเคราะห์รายการบัญชี ประเภทของรายการเงิน

8. การวิเคราะห์รายการบัญชีการวิเคราะห์รายการบัญชี เมื่อเกิดรายการเงิน มีผลทำให้ สินทรัพย์ หนี้สิน ทุน รายได้ ค่าใช้จ่าย เพิ่มขึ้นหรือลดลง

9. ตัวอย่าง จ่ายค่าใช้จ่ายในการชำระบัญชี 500 บาท เงินสด (สินทรัพย์) ลดลง 500 บาท เนื่องจาก สหกรณ์จ่ายเงิน ค่าใช้จ่ายในการชำระบัญชี (ค่าใช้จ่าย) เพิ่มขึ้น 500 บาท

10. การปฏิบัติทางบัญชีก่อนการชำระบัญชีการปฏิบัติทางบัญชีก่อนการชำระบัญชี • โดยมิชักช้า (ควรจัดทำภายใน 60วัน นับแต่ นทส.จดทะเบียนผู้ชำระบัญชี • เสนอให้ ผสบ. ตรวจสอบ • เสนองบดุลต่อที่ประชุมใหญ่เพื่ออนุมัติ • เสนอ นทส. • ( กรณีที่ประชุมใหญ่ไม่ครบองค์ประชุม • ให้ผู้ชำระบัญชีเสนอ นทส.เพื่ออนุมัติ ) จัดทำงบดุล

11. การปฏิบัติทางบัญชีระหว่างการชำระบัญชีการปฏิบัติทางบัญชีระหว่างการชำระบัญชี จัดทำ บัญชี รับ - จ่าย เสนอต่อ นทส. พร้อมกับ รายงานผลการชำระบัญชี ทุกระยะ 6 เดือน

12. การปฏิบัติทางบัญชีเมื่อเสร็จสิ้นการชำระบัญชีการปฏิบัติทางบัญชีเมื่อเสร็จสิ้นการชำระบัญชี * บัญชีรับจ่าย & รายละเอียด * บัญชีเงินฝากธนาคาร * บัญชีเงินกู้จาก ธกส. * บัญชีทุนเรือนหุ้น * บัญชีเลิกกิจการ จัดทำ รายการย่อ ของบัญชี ที่ชำระ *เสนอพร้อมกับรายงานการชำระบัญชี * ให้ผู้สอบบัญชีตรวจสอบ * เสนอ นทส. เห็นชอบ & ถอนชื่อจากทะเบียน

13. การจัดทำงบการเงินเมื่อรับมอบทรัพย์สิน ตามแบบที่กรมตรวจบัญชีสหกรณ์กำหนด สำหรับสหกรณ์แต่ละประเภท และกลุ่มเกษตรกร

14. การจัดทำงบดุลเมื่อรับมอบทรัพย์สิน ทำต่อจากงบดุลครั้งสุดท้ายที่ผู้สอบบัญชีแสดงความเห็น จนถึง วันที่ผู้ชำระบัญชีรับมอบสมุดบัญชีและทรัพย์สิน ตัวอย่าง- ผู้สอบบัญชีแสดงความเห็นต่องบฯ ครั้งสุดท้าย 31 มี.ค 2540 - ผู้ชำระบัญชีรับมอบทรัพย์สิน 15 ก.ค 46 ** ต้องจัดทำงบดุลตั้งแต่ 1 เมย. 40 – 15 ก.ค.46 ** • หมายเหตุประกอบงบการเงิน • สรุปนโยบายการบัญชีที่สำคัญ • งบการเงินนี้ จัดทำ ณ วันรับมอบทรัพย์สินของสหกรณ์ .........

15. วิธีปฏิบัติทางบัญชี ระหว่างการชำระบัญชี

16. การปฏิบัติทางบัญชีระหว่างชำระบัญชีการปฏิบัติทางบัญชีระหว่างชำระบัญชี 2. บันทึกรายการบัญชีระหว่างชำระบัญชี • สมุดเงินสด - บันทึกรายการรับ - จ่ายเงินสด • สมุดรายวันทั่วไป - บันทึกรายการโอนบัญชี • สมุดบัญชีแยกประเภท - บันทึกการผ่านรายการบัญชี • สมุดบัญชีย่อยต่าง ๆ 1. จัดทำเอกสารหลักฐานการบันทึกบัญชีเรียงตามลำดับ วันที่เหตุการณ์เกิดขึ้น

17. การบันทึกรายการบัญชีระหว่างการชำระบัญชี การบันทึกรายการบัญชีระหว่างการชำระบัญชี การรับเงินทุกประเภท ยกเว้น ค่าหุ้น , เบิก Bank ถือเป็นรายรับจากการชำระบัญชี • การรับเงินทุกประเภท Dr.บัญชีรับ – จ่าย Cr.บัญชีรายรับ ....... ประเภทนั้น ๆ

18. การรับเงินค่าหุ้น Dr.บัญชีรับ – จ่าย Cr.บัญชีทุนเรือนหุ้น • การเบิกเงินจากธนาคาร Dr.บัญชีรับ – จ่าย Cr.บัญชีเงินฝากธนาคาร

19. การจ่ายเงินทุกประเภท การจ่ายเงินทุกประเภท Dr.บัญชีรายจ่าย ....... ประเภทนั้น ๆ Cr.บัญชีรับ - จ่าย การจ่ายเงินทุกประเภท ยกเว้น จ่ายฝาก Bank ถือเป็นรายจ่ายจากการชำระบัญชี

20. การจ่ายคืนเงินค่าหุ้น การจ่ายคืนเงินค่าหุ้น Dr.บัญชีทุนเรือนหุ้น Cr.บัญชีรับ - จ่าย • การจ่ายเงินฝากธนาคาร Dr.บัญชีเงินฝากธนาคาร Cr.บัญชีรับ - จ่าย

21. การจัดทำบัญชีรับจ่าย เสนอพร้อมรายงานผลการชำระบัญชี สรุปรายการรับ - จ่ายในการดำเนินการชำระบัญชี ทุกระยะ 6 เดือน

22. บัญชีรับจ่าย จำนวนเงิน จำนวนเงิน วันที่ รายการ วันที่ รายการ รวมรับเงินงวดนี้ คงเหลืองวดก่อน รวม รวมจ่ายเงินงวดนี้ เงินคงเหลือยกไป ตรวจสอบถูกต้องแล้ว เงินสดคงเหลือเก็บรักษาไว้ ก. ฝากไว้ในธนาคาร ……. บาท ……………. ข. ผู้ชำระบัญชีเก็บรักษาไว้ ……. บาท ผู้ชำระบัญชี รวม ……. บาท (ลงชื่อ) ………………….. ผู้รักษาเงิน

23. บัญชีรับจ่าย ตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม 2545 ถึงวันที่ 31 ตุลาคม 2545 จำนวนเงิน จำนวนเงิน วันที่ รายการ วันที่ รายการ รวมรับเงินงวดนี้ 707,800 คงเหลืองวดก่อน 400 รวม 708,200 รวมจ่ายเงินงวดนี้ 708,000 เงินสดยกไป 200 รวม 708,200 2545 พ.ค 1 รายได้เบ็ดเตล็ด 300 2545 พ.ค 15 ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี 600 มิ.ย 2 รับชำระลูกหนี้เงินกู้ 180,000 รับชำระ ด.บ.เงินกู้ 20,000 มิ.ย 5 จ่ายฝากธนาคาร 120,000 ก.ย 2 ชำระเงินกู้ ธกส. 400,000 ชำระ ดบ. เงินกู้ ธกส. 19,000 ก.ค 24 จำหน่ายเครื่องใช้ฯ 4,500 ก.ย 1 จำหน่ายที่ดิน 400,000 3 ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี 1,400 2 ถอนเงินจากธนาคาร 100,000 30 จ่ายฝากธนาคาร 167,000 ต.ค 15 รับเงินค่าหุ้น ชสท. 3,000

24. ตรวจสอบถูกต้องแล้ว เงินสดคงเหลือเก็บรักษาไว้ ก. ฝากไว้ในธนาคาร 188,600 บาท ……………. ข. ผู้ชำระบัญชีเก็บรักษาไว้ 200 บาท ผู้ชำระบัญชี รวม 188,800 บาท (ลงชื่อ) ………………….. ผู้รักษาเงิน

25. บัญชีรับจ่าย ตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน 2545 ถึงวันที่ 30 เมษายน 2546 จำนวนเงิน จำนวนเงิน วันที่ รายการ วันที่ รายการ รวมรับเงินงวดนี้ 148,800 คงเหลืองวดก่อน 200 รวม 149,000 รวมจ่ายเงินงวดนี้ 148,700 เงินสดยกไป 300 รวม 149,000 2545 พ.ย 2 รับค่าหุ้นไม่ครบมูลค่า 600 2545 พ.ย 2 ค่าใช้จ่ายติดตามหนี้ 800 25 ถอนเงินจากธนาคาร 20,000 10 ค่าธรรมเนียมศาล 1,000 ค่าทนายความ 15,000 ธ.ค 15 รับชำระหนี้ค่าสินค้า 20,000 2546 ม.ค 6 รับชำระลูกหนี้เงินกู้ 86,000 รับชำระ ดบ. เงินกู้ 15,000 2546 ม.ค 10 ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี 900 ก.พ 28 ชำระเจ้าหนี้การค้า 90,000 จ่ายฝากธนาคาร 41,000 20 ขายสินค้า 7,200

26. ตรวจสอบถูกต้องแล้ว เงินสดคงเหลือเก็บรักษาไว้ ก. ฝากไว้ในธนาคาร 209,600 บาท ……………. ข. ผู้ชำระบัญชีเก็บรักษาไว้ 300 บาท ผู้ชำระบัญชี รวม 209,900 บาท (ลงชื่อ) ………………….. ผู้รักษาเงิน

27. การปฏิบัติบัญชี เมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี

28. การปฏิบัติทางบัญชีเมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชีการปฏิบัติทางบัญชีเมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี • 1. ปิดบัญชีต่าง ๆ ไปบัญชีเลิกกิจการ • หมวดสินทรัพย์ เว้น เงินสด , เงินฝากธนาคาร • Dr. เลิกกิจการ • Cr. สินทรัพย์ • หมวดหนี้สิน (หนี้ที่เจ้าหนี้ยกให้) • Dr.หนี้สิน • Cr.เลิกกิจการ

29. 1. ปิดบัญชีต่าง ๆ ไปบัญชีเลิกกิจการ (ต่อ) • หมวดทุน เว้น ทุนเรือนหุ้น • Dr. ทุนสำรอง • ทุนสะสมต่าง ๆ • กำไรรอจัดสรร • Cr. เลิกกิจการ

30. 1. ปิดบัญชีต่าง ๆ ไปบัญชีเลิกกิจการ (ต่อ) • บัญชีรายรับ ...... ประเภทต่าง ๆ จากการชำระบัญชี • Dr. รายรับ .......... ประเภทนั้น ๆ • Cr. เลิกกิจการ • บัญชีรายจ่าย ...... ประเภทต่าง ๆ จากการชำระบัญชี • Dr. เลิกกิจการ • Cr. รายจ่าย ......... ประเภทนั้น ๆ

31. การปฏิบัติทางบัญชีเมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี (ต่อ) 2. ปิดบัญชีเลิกกิจการ ไปบัญชี กำไร/ขาดทุนชำระบัญชี กรณีกำไร Dr.เลิกกิจการ Cr.กำไรจากการชำระบัญชี กรณีขาดทุน Dr.ขาดทุนจากการชำระบัญชี Cr.เลิกกิจการ Dr.ทุนเรือนหุ้น Cr. ขาดทุนจากการชำระบัญชี

32. การปฏิบัติทางบัญชีเมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี (ต่อ) 3. ปิดบัญชีเงินฝากธนาคาร ไปบัญชี เงินสด Dr. เงินสด Cr. เงินฝากธนาคาร 4. บันทึกรายการจ่ายคืนค่าหุ้น (รวมวางเงินเพื่อจ่ายภายหลัง) Dr. ทุนเรือนหุ้น Cr. เงินสด ** ไม่เกินมูลค่าหุ้นที่ชำระแล้ว **

33. การปฏิบัติทางบัญชีเมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี (ต่อ) 5. บันทึกการจ่ายส่วนเกินจากการชำระบัญชี * เงินปันผลตามหุ้น * เงินเฉลี่ยคืน Dr.กำไรจากการชำระบัญชี Cr.เงินปันผล เงินเฉลี่ยคืน สสท. / สหกรณ์

34. การปฏิบัติทางบัญชีเมื่อสิ้นสุดการชำระบัญชี (ต่อ) 6. บันทึกการจ่ายเงินส่วนที่เหลือฯ * ให้สหกรณ์อื่น * ให้สันนิบาตสหกรณ์ฯ Dr.เงินปันผล เงินเฉลี่ยคืน สสท. / สหกรณ์ Cr.เงินสด

35. การจัดทำรายการย่อของบัญชีที่ชำระ การจัดทำรายการย่อของบัญชีที่ชำระ ระยะเวลา ตั้งแต่เริ่มต้น สิ้นสุดการชำระบัญชี

36. การจัดทำรายการย่อของบัญชีที่ชำระ การจัดทำรายการย่อของบัญชีที่ชำระ บัญชีที่ต้องจัดทำ • บัญชีรับ - จ่าย พร้อมรายละเอียด • บัญชีเงินฝากธนาคาร • บัญชีเงินกู้ • บัญชีทุนเรือนหุ้น • บัญชีเลิกกิจการ

37. บัญชีรับจ่าย ตั้งแต่วันที่ ..................... ถึงวันที่ ..................... จำนวนเงิน จำนวนเงิน รายการ รายการ รายได้ดำเนินงาน xxx ค่าใช้จ่ายดำเนินงาน xxx เงินรับจากลูกหนี้ xxx ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี xxx เงินรับจำหน่าย ท/ส. xxx ชำระหนี้สิน (รวมวางเงิน)xxx ค่าหุ้นชำระเพิ่ม xxx จ่ายฝากธนาคาร xxx เบิกเงินจากธนาคาร xxx ชำระเงินกู้ ธกส. xxx รวมจ่าย xxx เงินสดยกไป xxx xxx รวมรับ xxx เงินสดยกมาตามงบดุล xxx xxx

38. บัญชีรับจ่าย ตั้งแต่วันที่ ..................... ถึงวันที่ ..................... จำนวนเงิน จำนวนเงิน รายการ รายการ รวมจ่าย xxx เงินสดยกไป xxx xxx รวมรับ xxx เงินสดยกมาตามงบดุล xxx xxx ท/ส เหลือตาม ม.86 เงินสดคงเหลือ xxx ท/ส อื่นที่มิได้จำหน่าย xxx จ่าย ท/ส เหลือตาม ม.86 1. จ่ายให้สมาชิก - ค่าหุ้น (รวมวางเงิน) xxx - ปันผล (รวมวางเงิน) xxx - เฉลี่ยคืน (รวมวางเงิน)xxx 2. ทรัพย์สินเหลือ - ให้สหกรณ์อื่น xxx - ให้สันนิบาตสหกรณ์xxx xxx xxx

39. รายละเอียดประกอบบัญชีรับ - จ่าย รายละเอียด 1 รายได้จากการดำเนินงาน - ดอกเบี้ยรับจากเงินให้กู้ xxx - ขายสินค้า xxx - ดอกเบี้ยเงินฝากธนาคาร xxx - รายได้เบ็ดเตล็ด xxx xxx รายละเอียด 2 เงินรับจากลูกหนี้ - ลูกหนี้เงินกู้ xxx - ลูกหนี้การค้า xxx xxx

40. บัญชีเงินฝากธนาคาร เงินฝากธนาคารยกมาตามงบดุล xxx เงินนำฝากธนาคาร xxx ดอกเบี้ยเงินฝากธนาคารxxx ถอนเงินจากธนาคาร xxx xxx xxx บัญชีเงินกู้จาก ธกส. ส่งชำระหนี้ (รวมหนี้ที่ลดให้) xxxเงินกู้ ธกส.ยกมาตามงบดุล xxx ดอกเบี้ยเงินกู้ xxx xxx xxx

41. บัญชีทุนเรือนหุ้น ขาดทุนจากการชำระบัญชี xxx ค่าหุ้นยกมาตามงบดุล xxx จ่ายคืนค่าหุ้น (รวมวางเงิน) xxx เรียกชำระเพิ่มเติม xxx xxx xxx

42. บัญชีเลิกกิจการ ราคา ท/ส ตามงบดุล xxxทุนสำรอง , ทุนต่างๆ xxx เว้น เงินสด , ธนาคาร กำไรรอจัดสรร ท/ส มิได้จำหน่ายฯ รายได้ดำเนินงาน xxx ค่าใช้จ่ายดำเนินงาน xxxเงินรับจากลูกหนี้ xxx ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี xxxเงินรับจากจำหน่าย ท/ส xxx หนี้ที่เจ้าหนี้ยกให้ xxx ส่วนเกินจากการชำระบัญชี xxx ขาดทุนจากการชำระบัญชี xxx xxx xxx

43. บัญชีรับจ่าย ตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม 2545 ถึงวันที่ 15 สิงหาคม 2545 จำนวนเงิน จำนวนเงิน รายการ รายการ รวมจ่าย 964,100 เงินสดยกไป 553,300 1,517,400 รวมรับ 1,517,000 เงินสดยกมาตามงบดุล 400 1,517,400 รายได้ดำเนินงาน (1) 47,900 ค่าใช้จ่ายดำเนินงาน (4) 19,800 เงินรับจากลูกหนี้ (2) 726,000 ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี (5) 18,900 เงินรับจำหน่าย ท/ส (3) 407,500 ชำระหนี้สิน(รวมวางเงิน)(6) 192,000 ค่าหุ้นชำระเพิ่ม 600 จ่ายฝากธนาคาร 333,400 เบิกเงินจากธนาคาร 335,000 ชำระเงินกู้ ธกส. 400,000

44. บัญชีรับจ่าย (ต่อ) ตั้งแต่วันที่ 1 พฤษภาคม 2545 ถึงวันที่ 15 สิงหาคม 2545 จำนวนเงิน จำนวนเงิน รายการ รายการ รวมจ่าย 964,100 เงินสดยกไป 553,300 1,517,400 รวมรับ 1,517,000 เงินสดยกมาตามงบดุล 400 1,517,400 จ่าย ท/ส เหลือตาม ม.86 1. จ่ายให้สมาชิก - ค่าหุ้น (รวมวางเงิน) 508,600 - ปันผล (รวมวางเงิน) 40,650 - เฉลี่ยคืน (รวมวางเงิน)3,150 2. ทรัพย์สินเหลือ - ให้สันนิบาตสหกรณ์900 ท/ส เหลือตาม ม.86 เงินสดคงเหลือ 553,300 553,300 553,300

45. 47,900 726,000 รายละเอียดประกอบบัญชีรับ - จ่าย รายละเอียด 1 รายได้จากการดำเนินงาน - ดอกเบี้ยรับจากเงินให้กู้ - ขายสินค้า - ดอกเบี้ยเงินฝากธนาคาร - รายได้เบ็ดเบต็ด 35,000 7,200 5,400 300 รายละเอียด 2 เงินรับจากลูกหนี้ - ลูกหนี้เงินกู้ - ลูกหนี้การค้า 556,000 170,000

46. รายละเอียดประกอบบัญชีรับ –จ่าย (ต่อ) รายละเอียด 3 เงินรับจากการจำหน่ายทรัพย์สิน - ที่ดิน - เครื่องใช้สำนักงาน - หุ้น ชสท. 407,500 19,800 400,000 4,500 3,000 รายละเอียด 4 ค่าใช้จ่ายดำเนินงาน - ดอกเบี้ยเงินกู้ ธกส. - ค่าใช้จ่ายในการติดตามหนี้ 19,000 800

47. รายละเอียดประกอบบัญชีรับ – จ่าย (ต่อ) รายละเอียด 5 ค่าใช้จ่ายในการชำระบัญชี - ค่าธรรมเนียมศาล - ค่าทนายความ - อื่นๆ 18,900 192,000 1,000 15,000 2,900 รายละเอียด 6 จ่ายชำระหนี้สิน - เจ้าหนี้การค้า - ค่าบำรุงสันนิบาตสหกรณ์ฯ - วางเงินชำระหนี้ตาม ม.84 130,000 70,000 55,000

48. บัญชีเงินฝากธนาคาร เงินฝากธนาคารยกมาตามงบดุล 1,600 ถอนเงินจากธนาคาร335,000 เงินนำฝากธนาคาร 328,000 ดอกเบี้ยเงินฝากธนาคาร 5,400 335,000 335,000 บัญชีเงินกู้จาก ธกส. ส่งชำระหนี้ 400,000 เงินกู้ ธกส. ยกมาตามงบดุล 400,000 400,000 400,000

49. บัญชีทุนเรือนหุ้น จ่ายคืนค่าหุ้น (รวมวางเงิน 508,600 ค่าหุ้นยกมาตามงบดุล 508,000 เพื่อจ่ายภายหลัง) ค่าหุ้นเรียกชำระเพิ่มเติม 600 508,600 508,600

50. บัญชีเลิกกิจการ ลูกหนี้การค้า 392,000 ลูกหนี้เงินกู้ 570,000 ลูกหนี้อื่น ๆ 67,000 ดอกเบี้ยเงินให้กู้ค้างรับ 300,000 สินค้าคงเหลือ 54,000 ที่ดิน 100,000 เครื่องใช้สำนักงาน 8,000 เงินลงทุนถือหุ้น ชสท. 3,000 ขาดทุนสะสม 207,000 ค่าใช้จ่ายดำเนินงาน 19,800 ค่าใช้จ่ายชำระบัญชี 18,900 ส่วนเกินจากการชำระบัญชี 44,700 1,784,400 หนี้สงสัยจะสูญลูกหนี้ 190,000 หนี้สงสัยจะสูญ ดบ.ค้างรับ 270,000 สำรองสินค้าเสื่อมชำรุด 48,000 ทุนสะสมตามข้อบังคับฯ 75,000 รายได้จากการดำเนินงาน 47,900 เงินรับจากลูกหนี้ 726,000 เงินรับจำหน่ายทรัพย์สิน 407,500 หนี้สินที่เจ้าหนี้ยกให้ 20,000 1,784,400