PARAZYTOLOGIA LEKARSKA

1. Zbigniew Pokora PARAZYTOLOGIA LEKARSKA 2. ROBAKI PŁASKIE (PLATYHELMINTHES) 2.2. TASIEMCE (CESTODA)

2. Apoliza(ang. apolysis) – to zjawisko samorzutnego odrywania się proglotydów macicznych od strobili tasiemców; na wykładzie odróżniałem apolizę właściwą, rzekoma i hiperapilizę. Boczne położenie otworów płciowych – charakterystyczne dla tasiemców rzędu Cyclophyllidea umiejscowienie otworów płciowych na bocznych krawędziach proglotydu. Rozróżnia się: 1) położenie jednostronne, gdy otwory te leżą we wszystkich proglotydach po jednej stronie strobili; 2) położenie regularnie naprzemianległe, gdy ich położenie zmienia się wzdłuż strobili co określona liczbę proglotydów; 3) położenie nieregularne naprzemianległe, gdy ich położenie zmienia się wzdłuż strobili w nieregularnych okresach. Brzuszne położenie otworów płciowych – charakterystyczne dla tasiemców rzędu Pseudophyllidea umiejscowienie ujść męskich i żeńskich narządów płciowych na powierzchniach brzusznych proglotydów. Cerkomer – przydatek ogonowy obecny u cerkoidów (drugich stadiów larwalnych tasiemców), na którym zachowują się larwalne haki onkosfery (obecny w procerkoidzie i cysticerkoidzie).

3. Cyclophyllidea – jeden z dwóch rzędów tasiemców ważnych z medycznego punktu widzenia; są to tasiemce ze skoleksem zaopatrzonym w 4 przyssawki i wierzchołkowy ryjek (rostellum), uzbrojony w haki, który może jednak być uwsteczniony lub zanikać; żyworodne, zatoki płciowe obecne są na krawędzi bocznej proglotydów (u wszystkich gatunków, które poznaliście), wyjątkowo tylko po stronie brzusznej, macica ślepo zamknięta w parenchymie; w rozwoju pozazarodkowym zasadniczo występuje tylko jeden żywiciel pośredni, chociaż, aczkolwiek rzadko, mogą też obecni być dwaj żywiciele pośredni, wtedy cykl przypomina z grubsza rozwój Pseudophyllidea, drugim żywicielem takich tasiemców są ryby, w których rozwija się odpowiednik plerocerkoida (plerocercus), ich żywicielami ostatecznymi są ptaki rybożerne – mówiłem o tym na wykładzie; tutaj należą wszystkie tasiemce, które poznaliście, z wyjątkiem bruzdogłowca. Jajo – rozwijający się zarodek lub larwa w otoczkach jajowych, przykładem jaja tasiemców rzędu Pseudophyllidea. Jajo inwazyjne – jajo pasożyta, zazwyczaj z rozwiniętym zarodkiem lub larwą, której dalszy rozwój możliwy jest po wniknięciu do organizmu żywiciela (termin używany też w kontekście zarodków Cyclophyllidea, będących tasiemcami żyworodnymi).

4. Pseudophyllidea- jeden z dwóch rzędów tasiemców ważnych z medycznego punktu widzenia; wieloczłonowe tasiemce (wcześniej tu grupowane tasiemce monozoiczne obecnie są wydzielane w odrębnym rzędzie – Caryophyllidea), z nieuzbrojonym skoleksem, zaopatrzonym w bruzdy przylgowe (bothria, NIE MYLIĆ Z PRZYSSAWKOWYMI = bothridia) – brzuszną i grzbietową; zatoka płciowa po stronie brzusznej proglotydu, wyjątkowo tylko po jego stronie grzbietowej (Echinophallidae), macica drożna (tokostom), jajorodne, jaja przeważnie opatrzone wieczkiem, pierwsze stadium larwalne (koracidium) wolnożyjące, dla pełnego rozwoju wymagają zwykle dwóch żywicieli pośrednich (triheteroksenia); tutaj należy Diphyllobothrium latum. UWAGA: zarys cyklu życiowego obowiązujących pasożytów oraz diagnostyki powodowanych przez nie schorzeń zestawiłem w sylabusie kursu.