Hoe het succes van de vergrijzing op lokaal niveau verzilveren?

1. Hoe het succes van de vergrijzing op lokaal niveau verzilveren? Prof. Dr. Christel Geerts VUB-dep. Gerontologie

2. 3 maatschappelijke vaststellingen • We leven langer : de macht van het getal • De oudere levensfase is een aangename periode in het leven • ????benadrukken we dit genoeg

3. De oudere levensfase is een aangename periode in het leven • De democratisering van het pensioen : men kan het zich nu ‘permitteren’ om op pensioen te gaan. • Vanwege de stijging van het inkomen van gepensioneerden gedurende de voorbije decennia zijn de ouderen nu gemiddeld bijna even welvarend geworden als gezinnen in hun actieve beroepsfase. • Bejaardengezinnen zagen hun welvaart in reële termen met 50% toenemen, veel meer dus dan de gemiddelde welvaartsgroei van 17%. • 80% van de Vlaamse 65-plussers is eigenaar van een huis

4. Vaststellingen • We leven langer : de macht van het getal • De oudere levensfase is een aangename periode in het leven • ????benadrukken we dit genoeg • Extra kosten verbonden aan de vergrijzing(3.8% BNP) • ?????zijn we er structureel voldoende mee bezig

5. Financiering van de vergrijzing: ook een lokaal verhaal • De financiële consequenties van de vergrijzing moeten we dus heel ernstig nemen. Het is duidelijk dat er belangrijke beleidsinspanningen zullen nodig zijn. • Naast deze last mogen we ook niet vergeten dat de ouderen ook een rijkdom betekenen voor onze samenleving, vb. vrijwilligerswerk, kinderopvang en andere zorgtaken.

6. Het lokale niveau • Gemeentebesturen, kunnen een enorme • bijdrage leveren om, samen met de senioren, • te zorgen voor een prettige oude dag.

7. 4 uitdagingen • Hoe maken we van een vergrijzende samenleving een warme samenleving waar iedereen de kansen krijgt op een prettige oude dag? • Hoe kunnen we er voor zorgen dat we onze sociale bescherming en onze gemeenschapsvoorzieningen duurzaam in stand houden in een vergrijzende samenleving? • Hoe komen we tegemoet aan intergenerationele rechtvaardigheid • Hoe komen we tegemoet aan intra-generationele solidariteit

8. Ouderenbeleid is dus een geheel van maatregelen van de overheid • *gericht op de verbetering van de kwaliteit van het leven van ouderen (welzijn) • *en moet worden geduid in relatie tot een uitbreiding van de afhankelijkheid van ouderen

9. Het lokale niveau heeft op elk van deze niveaus een gigantische opdracht: de seniorenconsulent en de seniorenraad zijn daarbij van onschatbare waarde

10. We overlopen een aantal elementen mbt deze twee “”instrumenten”” • -inhoudelijke range • -rol consulent • -limieten van de inspraakcultuur • -opletten voor ‘’bezigheidstherapie’’ • …

11. Inhoudelijke range • Een seniorvriendelijke leefomgeving • Actief ouder worden mogelijk maken: Betrokken blijven bij het maatschappelijk gebeuren, actieve sport-, vrije tijd en cultuurbeleving, sociale contacten, blijven leren, vrijwilligerswerk, betrokkenheid in politiek, … = beste preventie tegen vereenzaming (Het is betreurenswaardig dat de samenleving een enorm potentieel aan kennis, ervaring, vaardigheden en mogelijkheden niet ten volle benut.)

12. ‘activating elderly people’ • *overheid hanteert een ‘activating elderly people’ perspectief • er wordt vanuit gegaan dat participatie aan het arbeidsproces, politieke en niet-politieke organisaties, permanente educatie, …. • een gunstig effect heeft op het geestelijk en lichamelijk welbevinden van ouderen

13. Niet per se dagen toevoegen aan het leven, maar wel leven aan de dagen : krijgt stilaan vorm in het lokaal ouderenbeleid • De bereikbaarheid van diensten en voorzieningen, de nabijheid van winkels, de veiligheid, … bepalen sterk in welke mate ouderen nog kunnen deelnemen aan het sociale en culturele leven. Mobiliteit stimuleren betekent niet enkel het sociaal leven, maar ook de vrijheid van ouderen stimuleren • In de bestrijding van de onveiligheid(sgevoelens) bij senioren geven we de prioriteit aan een seniorvriendelijke leefomgeving en meer inspraak. Ook het stimuleren van het samenhorigheidsgevoel en het sociaal contact zijn belangrijke aandachtspunten. Een levendig buurtleven doorbreekt het sociaal isolement. Een seniorvriendelijke leefomgeving veronderstelt ook dat de persoonlijke diensteneconomie echt van de grond komt.

14. Niet per se dagen toevoegen aan het leven, maar wel leven aan de dagen • Naast actief ouder worden zijn er nog strategieën van belang voor de verbetering van de levenskwaliteit. Zo mag het belang van solidariteit en vrijwilligerswerk niet worden onderschat. Ook preventie is cruciaal: een gezonde levenshouding, valpreventie, de preventie van eenzaamheid, … Er kan ook gedacht worden aan stimulansen voor de verschillende generaties om elkaar te ontmoeten, vb. kinderopvang in een rusthuis.

15. Niet per se dagen toevoegen aan het leven, maar wel leven aan de dagen Meer vrijheid en zelfbeschikking. De senioren hebben immers het recht om op elk levensdomein eigen keuzes te maken… en wat met het algemeen belang?

16. Positief en realistisch beeld scheppen van de vergrijzing • De bevolking correct informeren. Er is geen reden tot paniek. • De toekomst is een uitdagend project van welvaartsopbouw waar alle generaties voordeel uit kunnen halen.

17. Lokaal ouderenbeleid • We overlopen een aantal elementen mbt deze twee instrumenten • -inhoudelijke range • *procesmatig werken • -rol consulent • -limieten van de inspraakcultuur • -opletten voor ‘’bezigheidstherapie’’ • …

18. Uitdaging We willen dat elke gemeente samen met de senioren een eigen gemeentelijk 'Zilverplan' opstelt, waarin alle aspecten van het leven die belangrijk zijn voor senioren, de nodige aandacht krijgen.

19. De opmaak van een lokaal zilverplan • De opmaak van het Zilverplan moet in nauw overleg gebeuren met de ouderen zelf. Dit kan voordien door een bevraging of enquête, maar ook tussendoor en achteraf door advies van de seniorenraad. • De coördinatie of leiding van het plan kan opgenomen worden door verschillende personen: de OCMW-voorzitter, de seniorenconsulent, de schepen van sociale zaken …

20. Wettelijk kader • Het Vlaams ouderendecreet vormt de wettelijke omkadering voor een zilverplan, in het decreet ouderenbeleidsplan genoemd. • Het ouderenbeleidsplan vormt in het decreet geen verplichting, maar het beloont de gemeentes wel als ze het doen. Er wordt namelijk een subsidie uitgekeerd op basis van het aantal ouderen in de gemeente.

21. Procesmatig werken is duidelijk aan de orde • --inbedding/realisatie van beleidsplannen • --met kennis van zaken : meten is weten…

22. De seniorenconsulent: initiator en brugfunctie • *lobby???? • *statuut????

23. Realisatiegraden voorzieningen

24. Onder/bovengrens van inspraak • *wie vertegenwoordigt wie? • *wie vertegenwoordigt het algemeen belang? • *gevoelens en weerstanden au serieus nemen: maar hoever moet je er in meegaan? • *Bezigheidstherapie? • *Begroting!!!! • --als je niks wil veranderen organiseer dan veel inspraak!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!}