حسهای ویژه

1. با یاد پروردگار حسهای ویژه دکتر ظهیری

2. گوش (Ear) • عضو اصلی شنوایی و حفظ تعادل است. • بخش شنوایی: مسئول جمع آوری ، هدایت، تقویت و تبدیل انرژی صوتی به انرژی الکتریکی و انتقال آن به مغز است. بخش تعادلی: با گوش داخلی مرتبط است و تحت نظارت مخچه می باشد و پیام هایی که از مخچه به عضلات منتقل می شود منجر به حفظ تعادل می شود.

3. از منظر مکانی گوش به 3 قسمت تقسیم می شود: گوش خارجی (External Ear)، گوش میانی (Middle Ear)، گوش داخلی) Internal Ear)

4. گوش خارجی (External Ear) • شامل لاله گوش (Auricle) و مجرای گوش خارجی (External Acoustic Meatus)

5. لاله گوش (Auricle) • ساختمانی غضروفی می باشد که با پوست پوشیده شده • ارتعاشات صوتی را جمع کرده و به مجرای گوش خارجی منتقل می کند. • نرمه گوش (Lobule): قسمت تحتانی گوش می باشد که فاقد غضروف است و محتوای بافت چربی و همبند می باشد.

6. مجرای گوش خارجی (External Acoustic Meatus) • مسیری S شکل و 2/5 سانتی متری است که از لاله گوش تا پرده صماخ کشیده شده است. • 1/3خارجی غضروفی و 2/3 داخلی استخوانی است. • محتوی غدد ویژه ای است که ماده مومی شکلی را به نام سرومن (Seromen) ترشح می کند که از نفوذ ذرات گرد و غبار به داخل گوش جلوگیری می کند.

7. گوش میانی (Middle Ear) • فضایی به شکل مکعبی است که در داخل استخوان گیجگاهی قرار دارد. • به این فضا حفره صماخی (Tympanic cavity) گویند. • سطح درونی این فضا با مخاط ممتد با مخاط پوشاننده حلق مفروش شده است. • حاوی استخوانچه های چکشی، سندانی و رکابی می باشد. • استخوانچه ها در حد فاصل جدار خارجی (پرده صماخ) و جدار داخلی قرار دارند.

8. این استخوانچه ها با هم مفصل شده و امواج صوتی را از گوش خارجی به گوش داخلی منتقل می کند. • این فضا دارای دو عضله به نام عضله کشنده پرده صماخ و رکابی نیز می باشد. • حفره صماخی دارای جدارهای فوقانی ، تحتانی، داخلی خارجی ، قدامی و خلفی می باشد.

9. جدار خارجی • پرده صماخ این جدار را می سازد. • چرده صماخ از خارج توسط پوست و از داخل با مخاط پوشیده می شود. • پرده صماخ با زاویه 55 درجه نسبت به مجرای گوش خارجی قرار دارد.

10. جدار داخلی • استخوانی می باشد. • دارای دو سوراخ است، یکی در بالا به نام سوراخ یا دریچه بیضی (Fenestravestibuli) که قاعده استخوان رکابی بر روی آن قرار دارد. • دریچه دیگر در پایین قرار د ارد به نام سوراخ گرد یا دریچه حلزونی (Fenestra cochlea) که با پرده ای غشایی پوشیده شده است.

11. جدار خلفی • با سوراخی با سلولهای هوایی زائده ماستوئید استخوان گیجگاهی مرتیط می شود.

12. جدار قدامی • با شریان کاروتید داخلیمجاور است. • با جدار طرفی حلق بینی بواسطه مجرای شنوایی (شیپور استاش ) مرتبط می باشد. • عفونت های حلق از طریق این مجرا می تواند به گوش میانی منتقل شود.

13. جدار فوقانی • سقف حفره با کمک یک تیغه استخوانی نازک از حفره کرانیال جدا می شود. • این جدار با با پرده های مغزی و لوب گیجگاهی مغز مرتبط است.

14. جدار تحتانی • کف حفره با ورید ژوگولار داخلی مجاور است.

15. گوش داخلی) Internal Ear) • در سمت داخل گوش میانی و در استخوان گیجگاهی قرار دا رد. • بدلیل پیچ وخم زیاد به labyrinth موسوم است. • شامل لابیرنت استخوانی و لابیرنت غشایی است.

16. لابیرنت استخوانی • شامل سه بخش است: مجاری نیم دایره، دهلیز و حلزون

17. مجاری نیم دایره • شامل سه مجرا در سه جهت فوقانی قدامی، خلفی و خارجی (افقی) می باشد. • این سه مجرا توسط 5 سوراخ به دهلیز باز می شود (دو عدد از مجاری دارای یک سوراخ مشترک هستند).

18. دهلیز • فضایی است در سمت داخل گوش میانی و حد فاصل حلزون و مجرای نیمدایره قرار دارد و در خارج توسط سوراخ بیضی به گوش میانی و در داخل به سوراخ گوش داخلی مرتبط می شود.

19. حلزون • شبیه حلزون است . لوله ای مارپیچی با قطر 3 میلی متر است که حول محور مخروطی 2/5 دور پیچیده شده. • مجرای درونی آن با تیغه ای استخوانی بطور ناقص دو بخش می شود. • بخش بالایی مجرای دهلیزی نام دارد و به سوراخ بیضی ختم می شود. • قسمت پایینی مجرای صماخی نام دارد و به سوراخ گرد ختم می شود. • درون این مجرا مایع پری لنف جریان دارد.

20. لابیرنت غشایی: • فضایی پر پیچ و خم است که در داخل لابیرنت استخوانی قرار دارد و با مایع اندولنف پوشیده می شود. • این لابیرنت دارای بخش های مجاری نیم دایره ، اوتریکول و ساکول و حلزون می باشد.

21. مجاری نیم دایره • غشایی با قطری کمتر در درون مجرای نیمدایره ای استخوانی هم نام خود است. • با 5 سوراخ به اوتریکول ختم می شود. • هر کدام از مجاری در محل اتصال به اوتریکول اتساع یافته و آمپول نام می گیرد. • در آمپول ساختمانی به نام تاج )Crista) وجود دارد که نسبت به حرکات مایع اندولنف حساس است و ابتدای رشته های عصب تعادلی در آن قرار دارد.

22. اوتریکول و ساکول در دهلیز لابیرنت استخوانی قرار دارد. • ایندو توسط مجرایی بهم متصل می شوند. • مجرای نیمدایره غشایی به اوتریکول باز می شود. • ساکول با مجرای Reunien به حلزون غشایی مرتبط می شود. • در دیواره داخلی اوتریکول و ساکول برجستگی هایی به نام ماکولا وجود دارد که به ابتدای رشته های عصب تعادلی مرتبط می باشد.

23. حلزون • لوله ای غشایی و نازک است که درون حلزون لابیرنت استخوانی قرار دارد. • بر روی غشاء قاعده ای آن اجسام کورتیCortis organs قرار دارد که عضو شنوایی است.

24. عصب زوج 8 مغزی( شنوایی تعادلی) از گوش داخلی منشا می گیرد. • دارای دو قسمت است: • شاخه حلزونی: از سلولهای شنوایی اجسام کورتی پیام ها را دریافت می کند. • شاخه دهلیزی: از سلولهای مژه دارواقع در تیغه های آمپولای مجاری نیمدایره غشایی و ماکولای اوتریکول و ساکول آغاز می شود. این دو همراه هم از سوراخ گوش داخلی وارد حفره کرانیال می شود.