กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีสารสนเทศ

1. กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีสารสนเทศกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีสารสนเทศ

2. จุดประสงค์ • ทำความเข้าใจกับกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับ IT • สามารถปฏิบัติตนให้ถูกต้องตามกฎหมาย • สามารถปกป้องสิทธิ์ของตน • เพื่อประโยชน์ในการอื่นๆ

3. กฎหมายที่เกี่ยวข้อง • พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 • พระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ.2544 • พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550

4. พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ.2537 • กฎหมายลิขสิทธิ์ของประเทศไทยให้ความคุ้มครองแก่งานที่ทำเสร็จแล้วทุกงาน โดยไม่จำเป็นที่จะต้องแสดงการสงวนลิขสิทธิ์ หรือดำเนินการจดทะเบียนลิขสิทธิ์งานนั้นเป็นการให้ความคุ้มครองโดยอัตโนมัติ • โปรแกรมคอมพิวเตอร์ สื่อดิจิตอล บทความบนเว็บ เป็นงานอันมีลิขสิทธิ์

5. การละเมิดลิขสิทธิ์ • ทำซ้ำหรือดัดแปลง • เผยแพร่ต่อสาธารณชน • ให้เช่าต้นฉบับหรือสำเนางานดังกล่าว

6. ข้อยกเว้นการละเมิดลิขสิทธิ์ข้อยกเว้นการละเมิดลิขสิทธิ์ (1) วิจัยหรือศึกษาโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้น (2) ใช้เพื่อประโยชน์ของเจ้าของสำเนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้น (3) ติชมวิจารณ์หรือแนะนำผลงานโดยมีการรับรู้ถึงความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้น (4) เสนอรายงานข่าวทางสื่อสารมวลชนโดยมีการรับรู้ถึงความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ในโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้น (5) ทำสำเนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์ในจำนวนที่สมควรโดยบุคคลผู้ซึ่งได้ซื้อหรือได้รับโปรแกรมนั้นมาจากบุคคลอื่นโดยถูกต้องเพื่อเก็บไว้ใช้ประโยชน์ในการบำรุงรักษาหรือป้องกันการสูญหาย (6) ทำซ้ำดัดแปลงนำออกแสดงหรือทำให้ปรากฏเพื่อประโยชน์ในการพิจารณาของศาลหรือเจ้าพนักงานซึ่งมีอำนาจตามกฎหมายหรือในการรายงานผลการพิจารณาดังกล่าว (7) นำโปรแกรมคอมพิวเตอร์นั้นมาใช้เป็นส่วนหนึ่งในการถามและตอบในการสอบ (8) ดัดแปลงโปรแกรมคอมพิวเตอร์ในกรณีที่จำเป็นแก่การใช้ (9)จัดทำสำเนาโปรแกรมคอมพิวเตอร์เพื่อเก็บรักษาไว้สำหรับการอ้างอิงหรือค้นคว้าเพื่อประโยชน์ของสาธารณชน

7. บทกำหนดโทษ • ปรับตั้งแต่สองหมื่นบาทถึงสองแสนบาท ถ้าการกระทำความผิดตามวรรคหนึ่งเป็นการกระทำเพื่อการค้าผู้กระทำต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่หกเดือนถึงสี่ปีหรือปรับตั้งแต่หนึ่งแสนบาทถึงแปดแสนบาทหรือทั้งจำทั้งปรับ

8. พระราชบัญญัติว่าด้วยธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ พ.ศ.2544 • พรบ.ฉบับนี้มุ่งเน้นการกำหนดให้ผลทางกฎหมายของข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ มีผลเทียบเท่ากับข้อมูลในรูปแบบกระดาษ (Functional –equivalent Approach) ความเป็นกลางทางเทคโนโลยีหรือความเป็นกลางของสื่อ (Technology Neutrality/Media Neutrality) รวมไปถึงความศักดิ์สิทธิ์ในการแสดงเจตนา (Party Autonomy) โดยพรบ.ฉบับนี้จะเข้ามามีผลในการบังคับใช้ควบคู่ไปกับกฎหมายฉบับอื่นที่มี อยู่แล้ว มิได้เข้ามาแทนที่การบังคับใช้กฎหมายฉบับอื่น

9. ประเด็นที่สำคัญ - ข้อความที่อยู่ในรูปของข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์จะมีผลผูกพันและบังคับใช้ทางกฏหมาย (มาตรา 7) - การเก็บรักษาเอกสาร ต้นฉบับต้องมีวิธีการที่สามารถเข้าถึงและนำกลับมาใช้ได้โดยความหมายไม่เปลี่ยนแปลง มีความครบถ้วน และสามารถนำมาอ้างอิงในภายหลังได้ (มาตรา 8,12)- การรับรองลายมือชื่อ จะต้องใช้วิธีการที่มีความเชื่อถือได้ โดยสามารถระบุตัวเจ้าของลายมือชื่อและสามารถพิสูจน์ได้ว่าเจ้าของลายมือชื่อ นั้นยอมรับว่าเป็นของตน (มาตรา 9)- การทำธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ภาครัฐ (มาตรา 35)

10. พระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 • “เนื่องจากในปัจจุบันระบบคอมพิวเตอร์ได้เป็นส่วนสำคัญของการประกอบกิจการและการดำรงชีวิตของมนุษย์ หากมีผู้กระทำด้วยประการใดๆ ให้ระบบคอมพิวเตอร์ไม่สามารถทำงานตามคำสั่งที่กำหนดไว้หรือทำให้การทำงานผิดพลาดไปจากคำสั่งที่กำหนดไว้ หรือใช้วิธีการใดๆ เข้าล่วงรู้ข้อมูล แก้ไข หรือทำลายข้อมูลของบุคคลอื่นในระบบคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ หรือใช้ระบบคอมพิวเตอร์เพื่อเผยแพร่ข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จหรือมีลักษณะอันลามกอนาจาร ย่อมก่อให้เกิดความเสียหาย กระทบกระเทือนต่อเศรษฐกิจ สังคม และความมั่นคงของรัฐ รวมทั้งความสงบสุขและศีลธรรมอันดีของประชาชน สมควรกำหนดมาตรการเพื่อป้องกันและปราบปรามการกระทำดังกล่าว”

11. ลักษณะความผิด 1. การกระทำต่อระบบคอมพิวเตอร์ - การเข้าถึงระบบ (มาตรา 5) - การเปิดเผยมาตรการป้องกันการเข้าถึงระบบ (มาตรา 6) - การรบกวนระบบ (มาตรา 10) 2. การกระทำต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์ - การเข้าถึงข้อมูล (มาตรา 7) - การดักข้อมูล (มาตรา 8) - การรบกวนข้อมูล (มาตรา 9) - สแปมเมล์ (มาตรา 11) - การนำเข้า/เผยแพร่ข้อมูลที่ไม่เหมาะสม (มาตรา 14) - การเผยแพร่ภาพตัดต่อในลักษณะหมิ่นประมาท (มาตรา 16)

12. ลักษณะความผิด (ต่อ) 3. การกระทำผิดต่อความมั่นคง (มาตรา 12) 4. การใช้ชุดคำสั่งกระทำความผิด (มาตรา 13) 5. การกระทำความผิดของผู้ให้บริการ (มาตรา 15, มาตรา 26) 6. การเปิดเผยข้อมูลของพนักงานเจ้าหน้าที่ (มาตรา 24)

13. การเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์โดยมิชอบการเข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ มาตรา 5 ผู้ใดเข้าถึงโดยมิชอบซึ่งระบบคอมพิวเตอร์ที่มี มาตรการป้องกันการเข้าถึงโดยเฉพาะ และมาตรการนั้นมิได้มีไว้สำหรับตน โทษต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 6 เดือน หรือปรับไม่เกิน 10,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

14. การเปิดเผยมาตรการป้องกันการเข้าถึงระบบการเปิดเผยมาตรการป้องกันการเข้าถึงระบบ มาตรา 6 ผู้ใดล่วงรู้มาตรการป้องกันการเข้าถึงระบบ คอมพิวเตอร์ที่ผู้อื่นจัดทำขึ้นเป็นการเฉพาะ ถ้านำมาตรการดังกล่าวไปเปิดเผยโดยมิชอบ ในประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่น โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1ปี หรือปรับไม่เกิน 20,000บาท หรือ ทั้งจำทั้งปรับ

15. การเข้าถึงข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยมิชอบการเข้าถึงข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ มาตรา 7 ผู้ใดเข้าถึงโดยมิชอบซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่มี มาตรการป้องกันการเข้าถึงโดยเฉพาะและ มาตรการนั้นมิได้มีไว้สำหรับตน โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2ปี หรือปรับไม่เกิน 40,000บาท หรือ ทั้งจำทั้งปรับ

16. การดักข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยมิชอบการดักข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยมิชอบ มาตรา 8ผู้ใดกระทำด้วยประการใดโดยมิชอบด้วยวิธี การทางอิเล็กทรอนิกส์เพื่อดักรับไว้ซึ่งข้อมูล คอมพิวเตอร์ของผู้อื่นที่อยู่ระหว่างการส่งใน ระบบคอมพิวเตอร์ และ ข้อมูลคอมพิวเตอร์ นั้นมิได้มีไว้เพื่อประโยชน์สาธารณะ หรือเพื่อ ให้บุคคลทั่วไปใช้ประโยชน์ได้ โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3ปีหรือปรับไม่เกิน 60,000บาท หรือ ทั้งจำทั้งปรับ

17. การรบกวนข้อมูลคอมพิวเตอร์การรบกวนข้อมูลคอมพิวเตอร์ มาตรา 9 ผู้ใดทำให้เสียหาย ทำลาย แก้ไข เปลี่ยนแปลง หรือเพิ่มเติมไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน ซึ่ง ข้อมูลคอมพิวเตอร์ของผู้อื่นโดยมิชอบ โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 5 ปีหรือปรับไม่เกิน 100,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

18. สแปมเมล์ (Spam Mail) มาตรา 11ผู้ใดส่งข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือจดหมาย อิเล็กทรอนิกส์แก่บุคคลอื่นโดยปกปิดหรือปลอม แปลงแหล่งที่มาของการส่งข้อมูลดังกล่าว อัน เป็นการรบกวนการใช้ระบบคอมพิวเตอร์ของ บุคคลอื่นโดยปกติสุข โทษ ต้องระวางโทษปรับไม่เกิน100,000บาท

19. การนำเข้า/ เผยแพร่เนื้อหาอันไม่เหมาะสม มาตรา 14ผู้ใดกระทำความผิดที่ระบุไว้ดังต่อไปนี้ (1) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ โดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นหรือประชาชน (2) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จโดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายต่อความมั่นคงของประเทศหรือก่อให้เกิดความตื่นตระหนกแก่ประชาชน (3) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใดๆอันเป็นความผิดเกี่ยวกับความมั่นคงแห่งราชอาณาจักรหรือความผิดเกี่ยวกับการก่อการร้ายตามประมวลกฎหมายอาญา (4) นำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ใดๆที่มีลักษณะอันลามก และข้อมูลคอมพิวเตอร์นั้นประชาชนทั่วไปอาจเข้าถึงได้ (5) เผยแพร่หรือส่งต่อซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยรู้อยู่แล้วว่าเป็นข้อมูลคอมพิวเตอร์ตาม (1) (2) (3) หรือ (4) โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 5ปีหรือปรับไม่เกิน 100,000บาทหรือทั้งจำทั้งปรับ

20. การเผยแพร่ภาพซึ่งตัดต่อในลักษณะหมิ่นประมาทการเผยแพร่ภาพซึ่งตัดต่อในลักษณะหมิ่นประมาท มาตรา 16ผู้ใดนำเข้าสู่ระบบคอมพิวเตอร์ที่ประชาชนทั่วไปอาจเข้าถึงได้ซึ่งข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่ปรากฏเป็นภาพของผู้อื่น และภาพนั้นเป็นภาพที่เกิดจากการสร้างขึ้น ตัดต่อ เติมหรือดัดแปลงด้วยวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์หรือวิธีการ อื่นใด ทั้งนี้ โดยประการที่น่าจะทำให้ผู้อื่นนั้นเสียชื่อเสียง ถูกดูหมิ่น ถูกเกลียดชังหรือได้รับความอับอาย โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

21. การเปิดเผยข้อมูลของพนักงานเจ้าหน้าที่การเปิดเผยข้อมูลของพนักงานเจ้าหน้าที่ มาตรา 24 ผู้ใดล่วงรู้ข้อมูลคอมพิวเตอร์ ข้อมูลจราจร คอมพิวเตอร์ หรือข้อมูลของผู้ใช้บริการ ที่ พนักงานเจ้าหน้าที่ได้มาตามมาตรา 18 และเปิดเผยข้อมูลนั้นต่อผู้หนึ่งผู้ใด โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2ปี หรือปรับไม่เกิน 40,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

22. การกระทำซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบต่อความมั่นคงการกระทำซึ่งก่อให้เกิดผลกระทบต่อความมั่นคง มาตรา 12กำหนดว่าถ้าเป็นการกระทำความผิดที่เป็นการ รบกวนข้อมูลคอมพิวเตอร์ตามมาตรา 9 หรือ เป็นการรบกวนระบบคอมพิวเตอร์ตามมาตรา 10 (1)ก่อให้เกิดความเสียหายแก่ประชาชน ไม่ว่าความเสียหายนั้นจะเกิดขึ้นในทันทีหรือในภายหลังและไม่ว่าจะเกิดขึ้นพร้อมกันหรือไม่ โทษต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2ปี และปรับไม่เกิน 200,000บาท (2) เป็นการกระทำโดยประการที่น่าจะเกิดความเสียหายต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือระบบคอมพิวเตอร์ที่เกี่ยวกับการรักษาความมั่นคงปลอดภัยของประเทศ ความปลอดภัยสาธารณะ ความมั่นคงในทางเศรษฐกิจของประเทศหรือการบริการสาธารณะ หรือเป็นการกระทำต่อข้อมูลคอมพิวเตอร์หรือระบบคอมพิวเตอร์ที่มีไว้เพื่อประโยชน์สาธารณะ โทษต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ 3-15ปี และปรับตังแต่ 60,000 – 300,000บาท ถ้าการกระทำความผิดตาม (2) เป็นเหตุให้ผู้อื่นถึงแก่ความตาย ต้องระวางโทษจำคุกตั้งแต่ 10 – 20ปี

23. การใช้ชุดคำสั่งในทางมิชอบการใช้ชุดคำสั่งในทางมิชอบ มาตรา 13 ผู้ใดจำหน่ายหรือเผยแพร่ชุดคำสั่งที่จัดทำขึ้น โดยเฉพาะเพื่อนำไปใช้เป็นเครื่องมือในการ กระทำความผิดตามมาตรา 5 มาตรา 6 มาตรา 7 มาตรา 8 มาตรา 9 มาตรา 10 หรือ มาตรา 11 โทษ ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1ปี หรือปรับไม่เกิน 20,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

24. ผู้ให้บริการก็มีความผิดได้ผู้ให้บริการก็มีความผิดได้ มาตรา 15ผู้ให้บริการผู้ใดจงใจสนับสนุนหรือยินยอมให้มี การกระทำความผิดตามมาตรา 14 ในระบบ คอมพิวเตอร์ที่อยู่ในความควบคุมของตน โทษ ต้องระวางโทษเช่นเดียวกับผู้กระทำความผิดตามมาตรา 14 มาตรา 26 - ผู้ให้บริการต้องเก็บรักษาข้อมูลการจราจรทาง คอมพิวเตอร์ ไว้ไม่น้อยกว่า 90 วัน โทษ ผู้ให้บริการที่ไม่ปฏิบัติตามต้องระวางโทษปรับไม่เกิน 500,000บาท

25. ข้อแนะนำสำหรับผู้ใช้บริการข้อแนะนำสำหรับผู้ใช้บริการ • อย่าบอก password ตนเองแก่บุคคลอื่น • อย่านำ user ID และ password ของบุคคลอื่นมาใช้งานหรือเผยแพร่ • อย่าส่ง (send) หรือส่งต่อ (forward) ภาพ ข้อความ หรือภาพเคลื่อนไหวที่ผิดกฎหมาย • อย่าให้บุคคลอื่นที่ไม่รู้จักมายืมใช้เครื่องคอมพิวเตอร์หรือโทรศัพท์ • การติดตั้งระบบเครือข่ายไร้สายควรจะมีระบบป้องกันมิให้บุคคลอื่นแอบใช้งานโดยมิได้รับอนุญาต

26. ข้อแนะนำสำหรับผู้ให้บริการข้อแนะนำสำหรับผู้ให้บริการ • จัดเก็บข้อมูลจราจรไว้ไม่น้อยกว่า 90 วัน • ติดตามประกาศกระทรวงฯ เรื่องหลักเกณฑ์การเก็บรักษาข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ของผู้ให้บริการ • ประเภทผู้ให้บริการ • ชนิดของข้อมูลที่ต้องจัดเก็บ • เวลาที่ต้องเริ่มเก็บ (เมื่อพ้น 30/180/360 วันนับจากวันประกาศในราชกิจจานุเบกษา) • เทียบเวลาประเทศไทยให้ตรงกับเครื่องให้บริการเวลา (Time Server)