BUITENSCHOOLS KUNSTONDERWIJS

1. BUITENSCHOOLS KUNSTONDERWIJS

2. Onderwijsinstellingen buitenschools Centra voor Kunstzinnige Vorming (CKV's) muziekscholen: geven muzieklessen / soms ook danslessen creativiteitscentra: gevarieerd aanbod zoals beeldende kunst, audiovisuele kunst, dans, dramatische en/of literaire vorming gecombineerde instellingen: bieden een combinatie van muziekschool en creativiteitscentrum

3. Centra voor de kunsten: • Stichtingen of publieksrechtelijke organisaties erkend en gesubsidieerd door gemeentelijke of provinciale overheden. • Verzorgen cursusaanbod op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst inclusief audiovisueel, theater en literatuur. • Leveren ook steeds diensten voor het primair en voortgezet onderwijs; bijvoorbeeld vakdocenten, kunstaanbod en scholing.

4. ‘Wat ligt er meer voor de hand dan de cultuureducatie binnen het curriculum af te stemmen en te combineren met het vrijetijdsonderwijs van centra voor de kunsten?’ M.J.A van der Hoeven (2003) Instelling en opdrecht Taakgroep Cultuureducatie in Primair Onderwijs

5. CKV’s leveren ook diensten aan: • jongerencentra • buurt- en clubhuizen • volksuniversiteiten • docenten die privé-les geven • amateurkunstverenigingen en • kunstenaarsorganisaties met educatieve activiteiten • organisaties die vakantiecursussen aanbieden • Vrijwel elke gemeente heeft een centrum voor kunstzinnige vorming. Een aantal landelijke instellingen houdt zich bezig met ondersteuning en kwaliteitsverbetering in de amateurkunst .

6. In oktober 2002 - 242 CKV’s: • 118 muziekscholen(166.000 cursisten; 81% jonger dan 18 jaar) • 58 creativiteitscentra(59.000 cursisten; 25% jonger dan 18 jaar) • 55 gecombineerde instellingen(159.000 cursisten, 63% jonger dan 18 jaar) • 11 steunfunctie-instellingen • CKV’s werken voor: • kinderen • jongeren • volwassenen

7. Grootschalige CKV’s: • Hebben een prominente rol in het lokale en regionale culturele leven. • Bieden kwalitatief hoogwaardige, specialistische cursussen aan, verzorgd door gekwalificeerde docenten. • Beschikken bovendien over een basisaanbod ter introductie op de verschillende kunstdisciplines, toegankelijk voor een breed publiek. • Hebben zorgvuldig geplande leerroutes en een groot aanbod van korte cursussen en workshops.

8. Kunstonderwijs • inspiratie • individuele ontplooiing • overdracht van waarden en tradities • cultuurdeelname • talentontwikkeling • economische impulsen • een actief verenigingsleven • leefbaarheid en sociale samenhang: kunsteducatie levert aan dit alles een bijdrage • Kunsteducatie is belangrijk voor mensen, organisaties, scholen, voor gemeenten: voor de samenleving als geheel.

9. Kunsteducatie – het leren over en het beoefenen van kunst maar ook het leren beoordelen en genieten daarvan – hoort bij ieders persoonlijke ontwikkeling.

10. Overal om ons heen is kunst. Gemeenten nemen verantwoordelijkheid voor kunst in de openbare ruimte, voor kunstproducenten en voor het laten horen of zien van kunst in theaters en op festivals. Ook nieuwe doelgroepen worden gestimuleerd toe te treden tot de wereld van kunst en cultuur.

11. Argumenten voor gemeenten: In een tijd waarin zowel maatschappelijk als politiek veel verandert willen wij de waarde van kunsteducatieve voorzieningen onder uw aandacht brengen. De samenleving heeft baat bij kunsteducatie en het loont voor gemeenten om daar actief bij betrokken te zijn. Kunsteducatie vormt de basis voor een levendige, culturele, bloeiende en hechte gemeente nu en in de toekomst.

12. 1997 Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) start het project Cultuur en School. Doel: Alle leerlingen in aanraking brengen met kunst en cultuur. Hoe? In een doorlopende leerlijn van basisschool tot eindexamen, ongeacht schoolniveau. Door de Regeling versterking cultuureducatie in het primair onderwijs Door verstrekking CKV-vouchers aan leerlingen in de basisvorming, het vmbo, en de tweede fase voortgezet onderwijs. De CKV-vouchers dienen ook als stimulans voor het voortgezet onderwijs om invulling te geven aan cultuureducatie in het schoolcurriculum. Vanaf 2004 ontvangt een toenemend aantal basisscholen een cultuureducatiesubsidie van E 10,90 per leerling. Vanaf 2007 wordt deze subsidie niet meer geoormerkt, maar opgenomen in de lumpsum-financiering

13. De regelingen van het rijk zijn een stimuleringsmaatregel. De gemeenten houden een grote verantwoordelijkheid voor kunst- en cultuureducatie. Bij de leerlingen zijn creatieve en kunstzinnige vermogens aangewakkerd. Het vervolg hierop moet plaatsvinden tijdens of in: de verlengde schooldag naschoolse opvang vrije tijd

14. Kunsteducatie-instellingen zijn vaak goed ingebed in de lokale culturele infrastructuur. Wat kunnen zij betekenen voor het onderwijs? Verlenen van diensten aan het onderwijs zoals: onderwijsprojecten bemiddeling kunstaanbod lessen geven op scholen advies en begeleiding leerkrachten CKV's fungeren als de spin in het cultuurweb; zij brengen partijen zoals het onderwijs, amateurkunst en culturele instellingen bij elkaar.

15. CBS gegevens 2003 Wie draagt bij aan de kunsteducatie op scholen? 50% van de muziekscholen, 37% van de creativiteitscentra 63% van de gecombineerde instellingen In het schooljaar 2004-2005 werd 8,83% van de CKV-vouchers besteed bij centra voor de kunsten. Dat is een bedrag van bijna E 600.000 waarvoor de centra specifieke activiteiten uitgevoerd hebben in het onderwijs.

16. De grenzen tussen binnenschools en buitenschools zijn steeds meer aan het vervagen. Het leren beperkt zich al lang niet meer tot leren binnen de muren van de school.

17. De toekomstige verantwoordelijkheid van scholen voor een sluitende dagopvang en de brede school vragen om meer en andersoortige (culturele) activiteiten rondom de school. Creativiteit, innovatie, school en vrije tijd gaan daarbij hand in hand. Culturele activiteiten na schooltijd kunnen ook een bijdrage leveren aan het begrip voor andere culturen en zo integratie bevorderen.

18. De gemeente levert het fundament van het cultuurbeleid. Zij bepaalt het voorzieningenniveau van lokale culturele instellingen die kunsteducatie verzorgen. Daarnaast zijn er instellingen die vanuit de provinciale verantwoordelijkheid het onderwijs ondersteunen bij hun cultuureducatieve taak. Landelijke koepelorganisaties: Cultuurnetwerk Nederland (expertisecentrum voor cultuureducatie) De Kunstconnectie/VKV (werkgevers- en branchevereniging van instellingen die zich bezighouden met kunsteducatie en -participatie)

19. Aanbod • kortlopende lessen • langlopende lessen en • cursussen in groepsverband • workshops • lezingen • Aanbod • in breedte • in één discipline tot en met meerdere disciplines • in diepte • oriëntatie voor beginners, • oriëntatie voorgevorderden, • oriëntatie voorspecialisten op verschillende niveaus

20. Eisen leerinhoud / Examens • geen vastgestelde examens en leerstofeisen • Uitzondering: Muziekonderwijs, ingedeeld is in vier niveaus: A, B, C en D, waarbij A het hoogste niveau is (certificaatcursussen). • examens hebben geen landelijk erkende status

21. Organisatie en bestuur • privaatrechtelijke organisaties met eigen bestuur (stichtingen) • publieksrechtelijke organisaties: • onderafdeling van de gemeente, bijvoorbeeld Gemeentelijke Muziekschool; • openbaar lichaam (Wet Gemeente Regelingen), bijvoorbeeld Streekmuziekschool http://www.vkv.nl/

22. Financiering: • Gemeentelijke subsidie, les- en cursusgelden en overige inkomsten. • Overige inkomsten zijn: • vergoedingen van amateurverenigingen voor facilitaire dienstverlening • vergoedingen voor dienstverlening aan het regulier onderwijs • incidentele projectsubsidies van gemeenten en/of provincies voor specifieke activiteiten en commerciële dienstverlening

23. Kwaliteitszorg • Een waarderingskader voor toetsing door Inspectie Onderwijs Cultuureducatie is in ontwikkeling. • Deelname aan Kwaliteitssysteem* Kunstzinnige Vorming (ingevoerd sinds 1997 door de VKV, nu De Kunstconnectie) is niet verplicht. • *) systeem ter bevordering positionering en profilering arbeidsverhoudingen en bedrijfsvoering

24. CAO Kunsteducatie De branche kent een CAO: De Collectieve Arbeidsovereenkomst Kunsteducatie loopt van 1 april 2006 tot en met 31 juli 2008

25. Docenten • Docenten moeten voldoen aan de benoembaarheidseisen (zie CAO). • Deze omschrijven in detail de eisen voor een docentschap audiovisueel, beeldende kunst, dans, drama, muziek en literaire vorming.

26. Benoembaarheidseisen • Over het algemeen wordt een erkende kunstvakopleiding vereist, aangevuld met een pedagogisch-didactische scholing. • Voor docenten beeldende kunst, met uitzondering van kunstgeschiedenis, wordt bovendien een actuele kunstenaarspraktijk vereist. • Op deze benoembaarheidseisen zijn uitzonderingen gemaakt voor nieuwe kunstvormen, waarvoor (nog) geen kunstvakopleidingen zijn, zoals acrobatiek, grime, poppenspel, circus, kalligrafie, airbrush, glas (in lood) en zijdeschilderen.

27. Trends en actuele beleidsvragen • Inhoudelijke trends • vernieuwing van het aanbod, zowel breedte als diepte • aanbod dat afgestemd is op specifieke groepen/activiteiten buiten de instelling (bijvoorbeeld wijkgericht) • aanbieden van kortlopende workshops • aanbod dat aansluit op vragen van het regulier onderwijs (met name in het kader van het vak Culturele en Kunstzinnige Vorming in het voortgezet onderwijs) • projectmatiger werken • meer interdisciplinair aanbod • Steeds meer instellingen stellen zogenoemde raamleerplannen op.

28. Trends en actuele beleidsvragen • Trends op het gebied van organisatie en bestuur • privatisering van gemeentelijke instellingen • positionering ten aanzien van de gemeente • samenwerking met andere instellingen (andere centra voor de kunsten, onderwijs, sociaal-cultureel werk, professionele kunst en amateurkunst) • kwaliteitsverbetering management en bedrijfsvoering

29. Hoor 't Voel 't Maak 't Beleef 't Bekijk 't http://www.bekijkt.nl/cms/Bekijkt_HTML/frameExternal.php?id=326&site=b&cameFrom=35 wil jongeren enthousiast maken voor kunst en cultuur. Niet door ze naar een schouwburg te slepen en te zeggen: "en nu genieten, want dit is kunst". Maar door ze kunst en cultuur te laten beleven, te laten proeven. brengt jongeren in contact met de makers van kunst. Organiseert workshops rondom voorstellingen. Geeft jongeren een stem in de media. Organiseert een tournee met interactief theater en een computergame dat je ook live kunt spelen. Produceert video's over kunst en cultuur. En nog veel meer.

30. Andere cultuurgebonden onderwerpen

34. Kinderen zijn welkom in het MuHKA! Het hele jaar door boeiende activiteiten waaraan kinderen kunnen deelnemen. Tijdens actieve tochten ontdekken ze de wonderlijke wereld van het museum en de kunstwerken. Ogen en oren wijd open. Gewapend met creatieve opdrachten en in gezelschap van een leuke gids worden geheimen aan de kunstwerken ontfutseld. De ideeën die de kinderen op dat moment opdoen zijn van onschatbare waarde voor hun fantasiewereld. Ze gaan ook zelf aan de slag om hun eigen creatieve invallen vorm te geven. http://www.muhka.be/ Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen

37. Nederlands Fotomuseum en Kunsteducatie • Het team Educatie wil: • Enthousiasmeren • kennis over fotografie en de geschiedenis overdragen • jong en oud, leerlingen, studenten en fotografen vaardiger en kritischer maken bij het maken en waarnemen van fotografisch beeld. Cas Oorthuys / Jongere leerlingen krijgen les op de 'Taman Siswa'-school, Indonesië (1947) http://www.nederlandsfotomuseum.nl/nl/index.php

38. Nederlands Fotomuseum en Kunsteducatie

39. Nederlands Fotomuseum en Kunsteducatie Speciale programma’s voor kinderen Flitskikker en Lichtende Kamer Speciale programma's voor kinderen van zes tot twaalf: Flitskikker. De Lichtende Kamer is voor jongeren vanaf twaalf jaar. Informatie voor werkstukken en spreekbeurten, maar ook veel leuks om in de vrije tijd te doen

40. Symposium Kinderen en beeldcultuur 27 oktober 2006 • Wat is het belang van visuele educatie? • Welke criteria kun je hanteren voor het maken van een fototentoonstelling voor kinderen? • Hoe kun je als fotograaf in de klas kinderen zowel actief als reflectief met fotografie bezig laten zijn? • En hoe implementeer je als basisschool fotografie/visuele educatie in je curriculum?

41. Symposium Kinderen en beeldcultuur Programma • Children, Teachers, and Interpreting Images • Lezing door Terry Barrett (Professor of Art Education at The Ohio State University) en auteur van o.a. Criticizing photographs. An Introduction to Understanding Images (1996). De lezing is in het Engels. • Fotograferen met kinderen • Gesprek onder leiding van Ben Hekkema (opleider, projectleider en manager in de kunsteducatie) met aan tafel Marije van der Hoeven, fotografe en vakdocent fotografie voor basisscholen in Amsterdam en auteur van o.a. Klik, ik heb je (1994), een fotoboek met en voor kinderen, dat in 1995 bekroond werd met de Zilveren Griffel. De tweede gast is Berniece Siewe. Zij is fotografe en maakte in 2003 het boekje Ik & de vogelbuurt en deed in samenwerking met Nederlandse en Marokkaanse kinderen een fotoproject over stad en platteland in Nederland en Marokko (2005).

42. Symposium Kinderen en beeldcultuur Programma (vervolg) • Reportage fotografielessen Paul Krugerschool • Videoverslag van twee fotografielessen met groep 3 en groep 8 op Kunstmagneetschool Paul Kruger in de Haagse Transvaalbuurt. M.m.v. leerlingen, docenten en directie. • Fototentoonstellingen voor kinderen. Criteria voor beeldkeuzes • Frans van Lokven, fotografieconsulent/tentoonstellingmaker bij het Brabants Instituut voor School en Kunst geeft inzicht in zijn selectiecriteria voor fotoexposities voor kinderen • Kinderfotoboeken presentatie • Korte presentatie over de mooiste kinderfotoboeken uit verleden en heden door Loes van Harrevelt (waarnemend hoofd Collecties Nederlands fotomuseum)

43. DE MOOISTE BEWEGING fotoworkshop

44. Workshops • Een helder beeld; filosofieworkshop • Schijnbewegingen; animatie workshop • De mooiste beweging; fotoworkshop • Buiten spelen; fotoworkshop • Fantasiewereld; workshop geënsceneerde fotografie • Pinhole camera’s bouwen en de doka

46. Encounter Visual Literacy • 24 oktober / 25 oktober 2006 - Amsterdam • Beeldtaal, een universele ontmoeting! • een internationale conferentie over media­ en filmeducatie • internationale en nationale presentaties • workshops • expertise op media­ en filmeducatie terrein vergroten • ervaringen uitwisselen • speeddating bijeenkomst • Encounter Visual Literacy: onderdeel van het Europese project ’Europese Cinema en Jongeren’.

47. De partners / deelnemers: • Frankrijk • Italië • Roemenië • Finland • Duitsland • Spanje • Noord Ierland • Nederland • Servië • Encounter Visual Literacywas georganiseerd in samenwerking met: • Alberdingk Thijm College te Hilversum, • NIF Nederlands Instituut voor Filmeducatie, • Filmmuseum. • NIAF Nederlands Instituut voor Animatie Film, • Cinekid, • Nederlands Fonds voor de Film, • Comenius 3 Network en het Europees Platform.

48. Encounter Visual Literacy: • ontmoetingen tussen verschillende opvattingen over media-educatie en mediawijsheid in verschillende landen • ontmoeting tussen mensen, die op dit terrein actief zijn • het opdoen van nieuwe ervaringen (en ideeën voor de onderwijspraktijk) • het uitwisselen hiervan staat voorop tijdens de workshops • Workshops: • fictie of animatiefilm maken (4 uur) • digital story telling ( 2 uur) • recenseren in de klas (2 uur) • montage (2 uur)

49. Opdracht • Je krijgt een foto mee naar huis • Bekijk de foto aandachtig • De situatie op de afbeelding moet je proberen te reconstrueren in een eigentijdse versie. Koppel het beeld aan je persoonlijke belevingswereld • Maak een nieuwe foto, die gebaseerd is op de eerste afbeelding • Je moet zorgen dat twee fotos een duidelijke verband met elkaar hebben.(compositie, kleur, voorwerpen) • Belangrijk om te onthouden: je bent vrij in je associates • Deadline: volgende week dinsdag

50. Buitenschools Kunstonderwijs Presentatie Zoë Cochia Svetlana Prigoditch