VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING

1. VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING Een praktische toelichting voor elke zorgverlener

2. Inleiding “Sensibilisatie van Vroegtijdige Zorgplanning in de regio Midden West-Vlaanderen” • Goedgekeurd door Koning Boudewijnstichting (2013-2014) • Trekker: SEL MWVL i.s.m. De Mantel (Netwerk palliatieve zorg) • Doel: bekend- en bewustmaking • Meerdere doelstellingen en acties • Stuur- en werkgroepen met ≠ disciplines uit alle zorgsettings > www.selwvl.be – Midden West-Vlaanderen – Thema’s en projecten - Vroegtijdige Zorgplanning

3. Inhoudstafel • Vroegtijdige Zorgplanning • A WAT • B WAAROM • C WIE • D WANNEER • E HOE • F WAAR

4. WAT is Vroegtijdige Zorgplanning? • vroegtijdige zorgplanning = proces • waarbij persoon, in overleg met naasten en zorgverleners, • op voorhand • doelstellingen en keuzes over manier van zorg formuleert Bvb. woon- en of verblijfplaats, aanduiden van een vertegenwoordiger, persoonlijke waarden en voorkeuren, het levenseinde... • veronderstelt een permanente dialoog tussen de betrokkene, de zorgverleners en de naasten. (Definitie Koning Boudewijnstichting)

5. Zorgbeperking vs -uitbreiding • NEGATIEVE ARM: zorgbeperking(= niet behandel- en niet interventie beslissingen) • is juridisch afdwingbaar • POSITIEVE ARM: zorguitbreiding en levenskwaliteitverhoging(= toename comfortzorg en planning persoonlijk, familiaal en sociaal leven)

6. WAAROM Vroegtijdige Zorgplanning? • Waarom nu?/ Waarom is VZP ‘actueel’? • Evolutie wettelijk kader (vb. patiënten rechten, euthanasie, …) • Hogere levensverwachting • Verschuiving positie patiënt = mondiger • Autonomie – inspraak – samenwerken

7. Waarom is VZP belangrijk? • Zorgt voor • groter gevoel van controle (zelfbeschikkingsrecht) • meer overeenstemming wensen/gerealiseerde zorg (‘willen’/‘kunnen’) • hogere levenskwaliteit door meer begrip, verhoogde openheid, minder angst, versterking familiebanden • Zorg voor • patiënt: keuze respecteren/ outcome verbeteren/onrust verminderen • familie: beslissingslast wegnemen/ relatie pt.- familie verbeteren • jezelf: relatie pt.- zorgverlener verbeteren / houvast voor beleid

8. WIE doet aan Vroegtijdige Zorgplanning? • Iedereen heeft een rol in dit proces • Pt/cl.= centrale rol • Familie/mantelzorg • Vertegenwoordiger • Huisarts • Andere hulpverleners • Verpleegkundigen • Maatschappelijk werkers • Gezinszorg • …

9. Wat is jouw rol? • Vang signaal op • Maak kenbaar dat je signalen opgevangen hebt • Licht VZP toe • Maak pt. bewust om wensen kenbaar te maken • Help pt. gesprek voor te bereiden • Stimuleer pt. om in gesprek te gaan met familie • Stimuleer betrokkene om er met huisarts over te spreken

10. WANNEERaanVroegtijdige Zorgplanning doen? • Zo vroeg mogelijk in de hulpverleningsrelatie • starten in WZC is veel te laat - vroeger en breder  thuiszorg! • Bij opvangen van signalen (zie verder - stappenplan) • Met of zonder noodzaak - bepaalde (risico)doelgroepen

11. Drempels/valkuilen? • Vaak ‘te laat’ om over vzp te spreken • Neiging tot uitstellen • Tijdsdruk • Gebrek aan ervaring

12. Wat als huisarts niet aan VZP doet? • Signaal opvangen en HA aanspreken (probleem benoemen) • Proces in gang zetten via multidisciplinair overleg (samen) • Opm.: alle huisartsen(kringen) worden gesensibiliseerd • Wat als de pt. niet over VZP wil spreken? • deze wens respecteren • goed informeren (geïnformeerde ‘nee’) • sommige mensen willen zich gewoon overgeven …

13. HOE aan Vroegtijdige Zorgplanning doen? • Vroegtijdige Zorgplanning is een voortdurend proces • Cyclus: signalen – gesprekken– noteren • Stappenplan • Signalen opvangen • (Tussentijdse) gesprekken/contacten • VZP-gesprek • Noteren VZP • Bewaren VZP-afspraken • Herzien VZP • Uitvoeren

14. Wat zijn signalen (1)? • Belangrijke gebeurtenissen bij patiënt of omgeving • Vb. buur overleden aan kanker, “dat wil ik nooit meemaken” of “dat alles maar vlug voorbij is” • Vb. bij aanvraag pensioen merkbaar dat mensen stilstaan bij later • Verandering zorgomstandigheden • Vb. bij langdurige begeleiding van zieken en zorgbehoevende ouderen • Huisarts: bij bepaalde groepen patiënten • Palliatieve patiënten • Geriatrische patiënten • Dementerende patiënten

15. Verpleging/ verzorging/ … ziet pt. dikwijls elke dag • Geven makkelijker signalen • Let op non-verbale communicatie • Soms subtiele signalen: • bij rouwbericht: “hij heeft een mooie dood gehad, ‘k zou het ook zo willen” • de uitspraak “misschien ben ik hier niet meer” is een veel zeggende uitspraak die verschillende gedachten verbergt • bij rusthuisopname van iemand: “ ‘k hoop dat ik daar nooit naartoe moet” • na ziekenhuisopname: “ze moeten mij daar niet meer naartoe brengen”

16. (tussentijdse) gesprekken / contacten (2) • Iedereen kan ingaan op signalen om signaal te verduidelijken • Noteer en communiceer • in overleg met patiënt/cliënt • aan betrokken hulpverleners (zeker huisarts) • Noteer in communicatieschrift

17. VZP gesprek (3) • Wat bespreken? • Wat wil patiënt niet meer (= Negatieve arm – zorgbeperking) • Wat wil patiënt wel nog (= Positieve arm – zorguitbreiding) • Toetsen op haalbaarheid • Wat kan er nog ? / Wat mag er nog ? • Aftoetsen • Toekomstverwachting: pt. informeren over diagnose, zorg en behandeling • Doelen laatste levensperiode: voor en nadelen behandeling misverstanden uitpraten

18. Noteren VZP (4) • Spreek (samen met patiënt/cliënt) af wie noteert (vb. huisarts) • Noteer beknopt en in duidelijke taal • Codering direct terug te vinden • Laat betrokkenen notities nalezen en vraag of ze alles begrijpen • Noteer op formulier zorgcodering ikvtranferten/of neg. wilsverklaring (zie website www.pzwvl.be/zorgcoderingsformulier )

19. Bewaren VZP-afspraken (5) • Bewaar de documenten • bij de patiënt/cliënt • bij de (huis)arts • bij de vertegenwoordiger • Indien de afspraken wijzigen vernietig het huidig document en maak een nieuw op.

20. Herzien VZP (6) • Patiënt/cliënt kan op elk moment zijn wensen herzien. Flexibiliteit is belangrijk. • Ga terug naar stap 1 (signalen opvangen)

21. Uitvoeren VZP (7) • Patiënt is wilsbekwaam: de patiënt beslist • Patiënt is niet wilsbekwaam: volg wilsverklaring

22. WAAR naartoe? • Hoe ga je in je eigen werking aan de slag? • Wie doet de gesprekken (niet)? • Waar kan je terecht voor meer info/ondersteuning?

23. Meer info • Folder voor de patiënt: www.delaatstereis.be • VZP, bijzondere aanpak bij dementie: www.selwvl.be • Vroegtijdige Zorgplanning in de Thuiszorg (stappenplan): www.selwvl.be • Formulier zorgcodering ifv transfert: www.pzwlv.be/zorgcoderingsformulier • Brochure ‘Zorgen voor morgen … samen kiezen voor een waardig levenseinde’ (opvragen bij ziekenfonds) • 30 september 2014: • Namiddagsymposium voor alle zorgverleners uit Thuiszorg, Woonzorgcentra en Ziekenhuizen in De L!nk in Sint Eloois-Winkel