İSMMMO 14 ARALIK 2005

1. İSMMMO14 ARALIK 2005 DÖNEMSONU İŞLEMLERİ Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMOĞLU TC. Galatasaray Üniversitesi

2. DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 1- FİİLİ SAYIM SONUÇLARININ KAYITLARLA KARŞILAŞTIRILMASI 2- DEĞERLEME İŞLEMLERİNE İLİŞKİN KAYITLAR

3. FİİLİ SAYIM SONUÇLARININ KAYITLARLA KARŞILAŞTIRILMASI • Fiili sayım sonunda bulunan mal varlığının ilgili aktif hesabın • borç kalanından büyük olması halinde: • Ticari Mallar • Duran Varlıklar • Kasa, Alınan Çekler ve Bankalar ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 197 SAYIM ve TESELLÜM NOKSANLARI XXX İLGİLİ AKTİF HESAP XXX ------------------------------------------/.../..-----------------------------------------

4. FİİLİ SAYIM SONUÇLARININ KAYITLARLA KARŞILAŞTIRILMASI Fiili sayım sonunda bulunan mal varlığının ilgili aktif hesabın borç kalanından büyük olması halinde: ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- İLGİLİ AKTİF HESAP XXX 397 SAYIM ve TESELLÜM FAZLALARI XXX  ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

5. DEĞERLEME İŞLEMLERİNE İLİŞKİN KAYITLAR • BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLENMESİ • MALİYET HESAPLARININ KAPATILMASI • GELİR TABLOSU HESAPLARININ ENVANTERİ

6. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Kasa Hesabının Değerlemesi : • Kasadaki ulusal paralar itibari değerle (kayıtlı yazılı değerle) değerlenir. • Yabancı paralar ise Maliye Bakanlığı tarafından • belli edilen döviz alış kurları üzerinden değerlenir.

7. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Kasa Hesabının Değerlemesi : Değerleme sonucu ortaya çıkan karlar 646 Kambiyo Karları hesabına alacak, 100 Kasa hesabına borç vermek suretiyle muhasebeleştirilir. ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 100 KASA XXX 646 KAMBİYO KARLARI XXX  ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

8. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Kasa Hesabının Değerlemesi : Değerleme sonucu ortaya çıkan zararlar 656 Kambiyo Karları hesabına borç 100 Kasa hesabına alacak vermek suretiyle muhasebeleştirilir. ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 656 KAMBİYO ZARARLARI XXX 100 KASA XXX ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

9. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Alınan Çekler Hesabının Değerlemesi : • Ulusal para cinsinden olanlar kayıtlı değerleri ile değerlenir. • Yabancı para cinsinden olanlar ise Maliye • Bakanlığı tarafından belli edilen döviz alış kurları • üzerinden değerlenir.

10. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Alınan Çekler Hesabının Değerlemesi : • Dönem sonunda portföyde bulunan çekler kontrol edilerek vadeli çekler 121 Alacak Senetleri hesabına aktarılır. • Karşılıksız çekler ise 128 Şüpheli Ticari Alacaklar hesabına aktarılır.

11. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Alınan Çekler Hesabının Değerlemesi : Değerleme sonucu ortaya çıkan karlar 646 Kambiyo Karları hesabına alacak, 101 Alınan Çekler hesabına borç vermek suretiyle muhasebeleştirilir. ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 101 ALINAN ÇEKLER XXX 646 KAMBİYO KARLARI XXX  ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

12. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Alınan Çekler Hesabının Değerlemesi : Değerleme sonucu ortaya çıkan zararlar 656 Kambiyo Karları hesabına borç 101 Alınan Çekler hesabına alacak vermek suretiyle muhasebeleştirilir. ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 656 KAMBİYO ZARARLARI XXX 101 ALINAN ÇEKLER XXX ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

13. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Bankalar Hesabının Değerlemesi : • Ulusal para cinsinden olanlar kayıtlı değerleri ile değerlenir. • Yabancı para cinsinden olanlar ise Maliye • Bakanlığı tarafından belirlenen değerleme kurları • üzerinden değerlenir.

14. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Bankalar Hesabının Değerlemesi : Değerleme sonucu ortaya çıkan karlar 646 Kambiyo Karları hesabına alacak, 102 Bankalar hesabına borç vermek suretiyle muhasebeleştirilir. ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 102 BANKALAR XXX 646 KAMBİYO KARLARI XXX  ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

15. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEMESİ Bankalar Hesabının Değerlemesi : Değerleme sonucu ortaya çıkan zararlar 656 Kambiyo Karları hesabına borç 102 Bankalar hesabına alacak vermek suretiyle muhasebeleştirilir. ------------------------------------------/.../..------------------------------------------------------- 656 KAMBİYO ZARARLARI XXX 102 BANKALAR XXX ------------------------------------------/.../..-------------------------------------------------------

16. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ • Türk Lirası cinsinden olan alacaklar MUKAYYET yani KAYITLI değerle değerlenir. • Döviz cinsinden olan alacaklar ise Maliye Bakanlığı tarafından açıklanan DÖVİZ ALIŞ KURU ile değerlenir Dövizli alacakların değerlemesi sonucu ortaya çıkan lehte kur farkları 646 Kambiyo Karları hesabına kaydedilir.

17. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ Örnek

18. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ Örnek

19. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ ŞÜPHELİ ALACAKLAR • VUK 323. Maddesine göre bir alacağın şüpheli alacak • sayılabilmesi için: • Ticari veya zırai kazancın idame ettirilmesi ile ilgili olması, • Hasılat olarak kaydedilmesi • Dava ve icra safhasında olması • Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük olması, • gerekir.

20. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ • ŞÜPHELİ ALACAKLAR • Şüpheli hale gelen alacağa karşılık ayrılması:

21. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ DEĞERSİZ ALACAKLAR Bir alacağın değersiz sayılabilmesi için ya tahsilinin imkansız olduğuna dair bir yargı kararı yada kanaat verici belge bulunmalıdır. Alacağın önce şüpheli daha sonra da değersiz alacak olması halinde yapılması gereken muhasebe kaydı:

22. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ DEĞERSİZ ALACAKLAR Bir alacak şüpheli hale gelmeden yada şüpheli alacak karşılığı ayrılmadan değersiz alacak olmuşsa yapılması gereken muhasebe kaydı şöyledir:

23. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ DEĞERSİZ ALACAKLAR Değersiz hale geldiği için gider yazılan alacaklardan alacağın Değersiz hale geldiği yıl tahsil edilenlerin kaydı düzeltme kaydı ile düzeltilir. Önceki dönem gider yazılan değersiz alacağın sonraki dönem tahsil edilmesi durumunda:

24. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ VAZGEÇİLEN ALACAKLAR

25. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ STOKLARIN DEĞERLEMESİ STOKLAR

26. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ STOKLARIN DEĞERLEMESİ STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ • FİİLİ MALİYET YÖNTEMİ • ORTALAMA MALİYET • Basit Ortalama • Ağırlıklı Ortalama • Hareketli Ağırlıklı Ortalama • İLK GİREN- İLK ÇIKAR (FIFO) • SON GİREN-İLK ÇIKAR (LIFO)

27. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAK VE BORÇLARDA REESKONT Senede bağlı alacak ve borçların değerleme günündeki değerlerine irca edilmesine REESKONT işlemi denir. Bir senedin reeskonta tabi tutulabilmesi için: • Alacak veya borcun iktisadi işletme bünyesinde doğmuş olması, • Alacak veya borcun senede bağlı olması, • Alacak veya borcun bağlı bulunduğu senedin vade içermesi, • Değerleme gününde, alacak veya borç senedinin vadesinin henüz gelmemiş olması, • Alacak senetlerini reeskonta tabi tutan işletmelerin borç senetlerini de reeskont işlemine tabi tutması gerekir.

28. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAK VE BORÇLARDA REESKONT REESKONT TUTARININ HESAPLANMASI Reeskont Tutarı = formülü ile hesaplanır.

29. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAK VE BORÇLARDA REESKONT Reeskont Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi

30. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAK VE BORÇLARDA REESKONT Reeskont Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi

31. BİLANÇO HESAPLARININ DEĞERLEMESİ ALACAK VE BORÇLARDA REESKONT Reeskont Hesaplarının Muhasebeleştirilmesi

32. AMORTİSMANLAR TANIMLAMA

33. AMORTİSMANLAR AMORTİSMAN AYIRMA YÖNTEMLERİ

34. AMORTİSMANLAR MADENLERDE AMORTİSMAN

35. AMORTİSMANLAR FEVKALADE AMORTİSMAN

36. AMORTİSMANLAR NORMAL AMORTİSMAN

37. AMORTİSMANLAR AZALAN BAKİYELER YÖNTEMİ

38. AMORTİSMANLAR

39. AMORTİSMANLAR KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI

40. YENİLEME FONU UYGULAMASI TANIMLAMA

41. YENİLEME FONU UYGULAMASI YENİLEME FONU OLUŞUM ve KULLANIM ŞARTLARI

42. YENİLEME FONU UYGULAMASI ÖRNEK

43. YENİLEME FONU UYGULAMASI ÖRNEK (devam)

44. YENİLEME FONU UYGULAMASI ÖRNEK (devam)

45. DÖNEM KAR-ZARARININ TESPİTİ GELİR TABLOSU HESAPLARININ KAPATILMASI

46. DÖNEM KAR-ZARARININ TESPİTİ GELİR TABLOSU HESAPLARININ KAPATILMASI

47. DÖNEM KAR-ZARARININ TESPİTİ 690 DÖNEM KARI veya ZARARI HESABIN OLUŞUMU

48. VERGİ MATRAHININ TESPİTİ

49. VERGİ MATRAHININ TESPİTİ KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDERLER

50. VERGİ MATRAHININ TESPİTİ DÖNEM KARINDAN İNDİRECEK UNSURLAR