Download
1 / 50
500 likes | 650 Views
عغلعههتخفب. ایمنی زیستی آزمایشگاه laboratory Biosafety. ایمنی زیستی Biosafety واژه ای است که برای توصیف اصول محدودسازی ، فن آوری ها و نیز عملیاتی که برای جلوگیری از تماس غیر عمدی با پاتوژن ها ، توکسین ها و مواد شیمیایی و یا انتشار اتفاقی آنها به کار گرفته می شود. اولین نکته درایمنی.
E N D
ایمنی زیستی آزمایشگاهlaboratory Biosafety
ایمنی زیستیBiosafety • واژه ای است که برای توصیف اصول محدودسازی ، فن آوری ها و نیز عملیاتی که برای جلوگیری از تماس غیر عمدی با پاتوژن ها ، توکسین ها و مواد شیمیایی و یا انتشار اتفاقی آنها به کار گرفته می شود.
وظایف مسئول ايمني Safety Officer • طراحي ساختار برنامه ايمني بر اساس وسعت و فضاي کاري،تعداد کارکنان، تعدادبخشها و تنوع فعاليتها • برخورداري شخص از توانائي علمي و فني و احاطه بر کليه فعاليتها (سوپروايزر، مسئول کنترل کيفي ، و..) • اطمينان از گذراندن دوره هاي آموزشي لازم توسط کارکنان • تهيه مواد و تجهيزات ايمني مورد نياز
مسئول ايمني Safety Officer • اطمينان از دريافت کتابچه هاي راهنما و دستورالعملها توسط تمامي کارکنان • بررسي و پيگيري حوادث • اطمينان از اجراي فرآيند آلودگي زدائي دربروز حوادث، • مديريت پسماند • بازرسي دوره اي و متناوب در مورد چگونگي اجراي برنامه ايمني
مسئوليت کارکنان: • مسئول تامين ايمني خود ، همکاران ، خانواده و محيط زيست • مطالعه تمامي دستورالعملهاي لازم درزمينه حفاظت وپيشگيري وایمنی • دريافت آموزشهاي لازم ازمسئول ايمني • رعايت اصول ايمني درحين کار • استفاده از وسايل و تجهيزات ايمني • گزارش حوادث به مسئول ايمني ومسئول بخش وثبت آن تهيه فرم مخصوص ودريافت امضاءازکارکنان مبني برآموزش برنامه ايمني، دريافت دستورالعملها واستفاده ازوسايل حفاظتي
واکسیناسیون HBVواکسن
تزریق واکسن در سه نوبت 0 ، 1 ، 6توصیه می شود که میزان آنتی بادی تا سه ماه بعد از کامل شدن نوبت های تزریق واکسن اندازه گیری شودتزریق واکسن بطور کامل تا 95 درصد موارد ایجاد آنتی بادی می کند
دریک مطالعه 314 نفر1380 43 نفر بدون ایمنی13.7% ab<10 119 نفر ایمنی نسبی37.9% 10<ab<100 152 نفر ایمنی کاملی48.4% > 100
حداقل های جعبه کمک های اولیه - بتادین - سرم فیزیولوژی - پماد سوختگی - پنبه استریل - گاز استریل - باند - چسب زخم - قیچی - پنس - درجه تب
آموزش استفاده از لوازم ایمنی فردی و تجهیزات اساسی ایمنی از قبیل هود ها ،چشم شو، ...
حوادث مخاطره آمیزآزمایشگاه مخاطرات عفونی مخاطرات شیمیایی آتش سوزی مخاطرات الکتریکی
روش های انتقال عفونت 1- آسیب های پوستی با سوزن آلوده 2- پاشیدن خون و ترشحات به غشاء مخاطی 3- ورود عامل بیماری زا از راه تنفسی
احتياطات استاندارد جهت پيشگيري از مواجهه شغلي HIV – HBV – HCV • دستها را به دفعات و به طور كامل قبل و بعد از مراقبت بيمار با آب و صابون بشوئيد. • از وسايل حفاظت فردي مناسب با وضعيت مراقبت از بيمار استفاده نمائيد.(استفاده از دستكش – گان – چكمه – عينك محافظ و ماسک براي مواردي كه خطر پاشيدن خون و ترشحات وجود دارد. • در زمان هر گونه رگ گيري شامل شرياني يا وريدي بايد دستكش بپوشيد. • همه كاركنان مراقبت بهداشتي بر عليه HBVواكسينه شوند و آزمايش پاسخ به واكسن HBVرا سه ماه بعد از تكميل دوره انجام دهند. • در هنگام كار كردن با وسايل تيز و برنده به موارد ذيل توجه كنيد: • فراهم كردن فضاي امن با دسترسي راحت به ظرف مخصوص Safety Box • دور انداختن وسايل نوك تيز و برنده در Safety Box • عدم سرپوش گذاري مجدد سوزنها • استفاده از وسايل ايمني
مايعات بالقوه عفونت زا عبارتند از : خون – مايع مغزي نخاعي – مايع سينوويال – مايع پلور – مايع صفاقي – مايع پريكارد – مايع آمينوتيك – مني و ترشحات واژن. ميزان خطر انتقال شغلي : در اثر وقوع نيدل استيك احتمال انتقال هپاتيت B بسته به وضعيت فرد منبع از 1 تا 30 درصد، احتمال انتقال هپاتيت C بطور متوسط 8/1 درصد و احتمال انتقال ايدز3/.درصد مي باشد. ويروس هپاتيت ب در خون در دماي اتاق به مدت يك هفته و ويروس HIV تا چند ساعت باقي مي ماند و خطر انتقال بيماري وجود دارد.
عوامل موثر بر ميزان خطر انتقال پس از نيدل استيك : • وجود خون واضح بر روي وسايل • فرو رفتن مستقيم سوزن در شريان يا وريد • جراحت عميق • بيماري پيشرفته با بار ويروسي بالا در فرد منبع • فرو رفتن سوزنهاي تو خالي (سوزن تزريق – آنژيوكتو ...) در مقايسه با سوزنهاي توپر (سوزن بخيه و ...)
PEP : پيشگيري بعد از تماس Post exposure prevent پس از وقوع نيدل استيك اقداماتي بايد صورت گيرد كه به مراحل شش گانه PEP نامگذاري شده است و شامل : مداواي محل مواجهه ثبت و گزارش دهي ارزيابي مواجهه ارزيابي منبع مواجهه مديريت عفونت ها و پيشگيري مي باشد.
1- مداواي محل مواجهه : • محل مواجهه با مايعات بالقوه عفوني را با استفاده از آب معمولي و صابون شستشو دهيد. • غشاهاي مخاطي غير چشم مواجهه يافته را با آب معمولي فراوان شستشو دهيد. • چشم مواجهه يافته را با محلول نرمال سالين يا آب سالم فراوان شستشو دهيد. • از هر گونه دست كاري و فشردن محل مواجهه خودداري كنيد. • از مواد گندزدا يا ضد عفوني كننده كه مي تواند باعث ايجاد سوزانندگي و التهاب شوند استفاده نكنيد.
2- ثبت و گزارش دهي : موارد مواجهه شغلي را سريعاً به كارشناس كنترل عفونت بيمارستان و در صورت عدم حضور وي به سوپروايزر گزارش دهيد. چگونگي و جزئيات وقوع نيدل استيك و اقدامات صورت گرفته ثبت مي گردد.
3- ارزيابي مواجهه : احتمال انتقال ايدز و هپاتيت با توجه به نوع ترشحاتي كه مواجهه با آن اتفاق افتاده راه و شدت مواجهه ارزيابي شود. عواملي كه بايد در ارزيابي مدنظر باشند: 1) نوع مواجهه : * آسيب پوستي * مواجهه غشاهاي مخاطي * مواجهه پوست ناسالم 2) نوع مايع / بافت : *خون *مايعات حاوي خون قابل رويت *مايعات يا بافت بالقوه عفوني *تماس مستقيم با ويروس در آزمايشگاه 3) شدت مواجهه : *مقدار خون يا ترشحات*عمق مواجهه در تماس هاي پوستي * حجم ترشحات در تماس هاي مخاطي 4) ارزيابي اوليه فردي كه دچار مواجهه شده است : * سابقه عفونت HIV – HBV – HCV * سابقه واكسيناسيون هپاتيت B و وضعيت پاسخ آن
4- ارزيابي منبع مواجهه : بيمار از نظر HIV Ab , HCV Ab , HBS Agبررسي شود در صورتي كه نتايج اين آزمايشات در سوابق بيمار موجود نيست براي اطلاع از وضعيت منبه هر چه سريعتر اقدام شود. افراد ذيل در گروههاي پرخطر قرار مي گيرند: • مصرف كنندگان مواد مخدر تزريقي • افراديكه سابقه رفتارهاي جنسي پرخطر دارند • همسر يا شريك جنسي هر يك از گروههاي فوق 5- مديريت عفونتها : مواجهه با HBV : بايد طي 24 ساعت اول و حداكثر ظرف 7 روز شروع شود.
مواجه با HCV: در حال حاضرهيچ توصيه اي براي پروفيلاكسي بعد از تماس براي HCV وجود ندارد. ايمنوگلوبولين واكسن نيز وجود ندارد. براي كاركنان مواجهه يافته بايد مشاوره مناسب آزمايش و پيگيري انجام شود. مواجهه با HIV: معيارهاي شروع پروفيلاكسي HIVعبارتند از : • مواجهه در 72 ساعت اخير اتفاق افتاده باشد. • فرد مواجهه يافته مبتلا به عفونت HIVنيست يا در زمان تصميم گيري وضعيت نامشخص دارد. • مخاط و يا پوست آسيب ديده در تماس با مايعات بالقوه عفوني بدن قرار گرفته اند. • منبع مبتلا به عفونت HIV است و يا جز گروههاي پر خطر قرار دارد. پروفيلاكسي بعد از تماس با HIV بايد بلافاصله شروع شود و حداكثر در 72 ساعت اول توصيه مي گردد.
ارزیابی خطر مواد شیمیایی • هنگامیکه با مواد شیمیایی کار می شود امکان بروز حوادث مختلف نظیر تماس پوستی ، بلع ، استشمام ، آزاد یا ریخته شدن مواد در محیط و ... وجود دارد بنابراین داشتن اطلاعات کافی از مواد شیمیایی برای مواجهه با چنین مواردی الزامی است. برای آگاهی از این خطرات و چگونگی برخورد با آنها در هنگام خرید مواد شیمیایی باید برگ اطلاعات ایمنی مواد را از شرکت سازنده آن ماده را بخواهیم.
برگ اطلاعات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet) MSDS اطلاعات محصول عناصر خطرزا اطلاعات فیزیکی خطر حریق و انفجار اطلاعات واکنش پذیری خصوصیات سم شناسی / اطلاعات خطرات بهداشتی کمک های اولیه پیشگیری اطلاعات تهیه کننده MSDS یک MSDS خوب باید شامل موارد زیر باشد :
برگ اطلاعات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet) MSDS 1) اطلاعات محصول : شامل نام محصول و شرکت سازنده بوده که باید با شناسه روی برچسب محصول یکی باشد . 2)عناصر خطرزا: باید تمام عناصری که دارای پتانسیل خطرزایی هستند در MSDS لیست شوند 3) اطلاعات فیزیکی: در این بخش اطلاعات فنی در مورد وزن مخصوص ، فشار بخار ، دانسیته بخار ، میزان تبخیر ، نقطه جوش و انجماد ، PH و ... را به ما می دهد. 4) خطر حریق و انفجار : که به کمک آن می توان برای تعیین محل مطمئن انبار سازی و پیشگیری از حریق و انفجار با احتیاطات لازم برنامه ریزی کرد .
برگ اطلاعات ایمنی مواد (Material Safety Data Sheet) MSDS اطلاعات واکنش پذیری :به کمک این اطلاعات ماده را از عواملی که باعث تجزیه و ناپایدار شدن آن و نیز خطرات بعدی مانند گرما ، نور خورشید و... دور ساخت . خصوصیات سم شناسی:راههای مواجهه با مواد و اثرات مضر آن را توصیف می کند. کمک های اولیه : مواردی را که برای زنده نگه داشتن مصدومین بسیار ضروری است را قید می کند.
قواعد عمومی در خصوص ناسازگاری مواد شیمیایی
تاثیرات زیان بار پرتو های یون ساز تاثیرات سوماتیک شامل انواع سرطانها مانند سرطان خون،استخوان،ریه،پوست که ممکن است علام چندین سال پس از پرتو گیری نمایان شود تاثیرات وراثتی این اثرات معمولا در نسل های بعدی و فرزندان کسانی که پرتوگیری کرده اند رخ می دهد و شامل آسیب های غدد تناسلی ،آسیب های کروموزمی و جهش ژنتیک است
اصول کلی حفاظت در برابر پرتو های یون ساز حفاظت در برابر این پرتو ها برچهار اصل استوار است 1- کاهش زمان قرار گرفتن در معرض پرتو 2 – افزایش فاصله از چشمه تابشی یا منبع پرتو زا 3 – استفاده از حفاظ مناسب میان فرد و چشمه پرتوزا 4 – استفاده از سایر روش های جایگزین به جای استفاده از مواد پرتوزا
اصول ایمنی در کار با کیت های پرتوزا 1 –ایجاد بخش مجزا برای انجام آزمایشات هورمون شناسی 2 – محل آزمایش و روی میزکار از جنس غیر قابل نفوذ ،قابل شستشو 3 – کار با موادپرتوزا باید در داخل یک سینی حاوی پوشش جاذب یک بار مصرف انجام گیردو کاغذ جاذب پس از خاتمه کار ،به عنوان پسماند تلقی شود 4 –انجام آزمایش در زیر هود 5 – خوردن ،آشامیدن، .... اکیدا ممنوع 6 – مواد جاذب یک بار مصرف باید به سادگی و سرعت در آزمایشگاه قابل دسترس باشد
طراحی درون آزمایشگاه فعالیت های یکسان در یک محل باشد . محل نگهداری اقلام سنگین بهتر است در نزدیکی درب ورودی آزمایشگاه و نزدیک آسانسور باشد . برای مواد آتش زا یک محل جداگانه در نظر گرفته شود . انبار باید طوری طراحی شود که به راحتی بتوان به تمام مواد دسترسی داشت و توصیه می شود که 7-5% فضای آزمایشگاه مخصوص انبار باشد . برای خوردن و آشامیدن و همچنین برای روپوشها و وسایل شخصی کارکنان فضایی جداگانه در نظر گرفته شود .
طراحی درون آزمایشگاه سطح دیوار ، سقف و کف آن باید صاف و بدون شکاف و سوراخ ، قابل شستشو و غیر قابل نفوذ به مایعات و مواد باشد . اگر در آزمایشگاه کار آموزشی انجام می شود فضای لازم در نظر گرفته شود . بهتر است راهرو ها اولا دارای پهنایی باشند که عبور و مرور از آنها آسان و راحت باشد ثانیا خیلی پهن نباشد که محل جمع آوری و انبار یک سری وسایل باشند.توصیه می شود پهنای راهرو ها 1/8-1/5متر باشد.
طراحی درون آزمایشگاه 9) کف آزمایشگاه لیز نبوده ، ترجیحا پله نداشته باشد. 10) بهتر است محل اتصال دیوار و کف زاویه دار نبوده و گرد باشد . 11) بهتر است درب های فضای آزمایشگاه پانل داشته باشد که بتوان از بیرون فضای داخل آزمایشگاه را دید تا اگر حادثه ای در آن رخ دهد قابل دیدن باشد . 12) بهتر است دربها خود به خود بسته شوند و با فشار کم به سمت بیرون (پرفشار) باز شوند و پهنای درب ها 100-91 سانتی متر باشد.
طراحی درون آزمایشگاه • 13) دوش اضطراری و چشم شو طوری باید تعبیه شوند که در صورت لزوم در عرض 10 ثانیه بتوان به آن رسید (حدود 5 متر فاصله ) که بسته به نوع فعالیت تعداد آنها متفاوت خواهد بود . • بهتر است دوش ها پرده داشته باشند تا در صورت نیاز فرد بتواند لباسش را در بیاورد . • دمای آب دوش ها در حد معتدل کافی بوده و بهتر است کارایی آنها در فواصل زمانی مشخص چک شود
طراحی درون آزمایشگاه 14) توصیه می شود کنتر برق و شیر اصلی گاز و آب در فضای خارج آزمایشگاه باشد تا در مواقع خطر و حادثه از بیرون بتوان آنها را قطع کرد . 15) کپسول های آتش نشانی و دوش ها باید طوری تعبیه شوند که در معرض دید و در دسترس باشند .
طراحی درون آزمایشگاه • 16) توصیه می شود برای برق 30 تا 40 % بیشتر از نیاز پریز در نظر گرفته شود تا از سیم رابط کمتر استفاده شود. • بهتر است برق حدود m2 از شیر آب فاصله داشته باشد . • توصیه می شود برای مواقع قطع برق لامپ اضطراری در نظر گرفته شود تا در مواقع خطر پرسنل بتوانند خارج شوند. • سیستم روشنایی باید دارای نور کافی بوده و برای مواقع قطع برق یک ژنراتور تعبیه شود. • توصیه می شود قسمت های مختلف آزمایشگاه فیوز های برق مجزا و با برچسب داشته باشد .
طراحی درون آزمایشگاه • 17) هر اتاق آزمایشگاه بهتر است دو سینک وجود داشته باشد که یکی برای شستن دست ها و دیگری برای کار های آزمایشگاه باشد . • سینک باید مقاوم به اسید و باز بوده و در نزدیک در تعبیه شوند و شیر آب با آرنج یا پا باز و بسته شوند و نیز باید آب سرد و گرم وجود داشته باشد . • بهتر است برای یک روز کاری ذخیره آبی در نظر گرفته شود .
طراحی درون آزمایشگاه • 18) سیلندر های گاز باید در محل مخصوص قرار داده شوند تا در مواقع خطر خود به خود جا به جا نشده و بهتر است دور از حرارت ، برق و مواد آتشزا باشند. • بهتر است لوله کشی گاز بیشتر در خارج از آزمایشگاه باشد و در جایی که گاز نیاز است وارد فضای آزمایشگاه شود .
طراحی درون آزمایشگاه • 19) میز ها بهتر است پرتابل باشند تا بسته به نیاز بتوان آنها را جا به جا کرد. • میز و صندلی ها از نظر ارگونومی طوری باشند که در مواقع کار برای پرسنل ایجاد مشکل نکنند. • توصیه می شود ارتفاع میز از زمین حدود cm94 و زیر میز cm 70 و عمق cm 50 و پهنای cm 66 بوده به طوریکه پاها به راحتی زیر آن قرار گیرد. • فاصله میز ها از هم باید حداقلm 1/5 بوده تا افراد بتوانند براحتی از بین آنها تردد کنند .
