GV: Hoàng Thu Hương

1. CHƯƠNG 5 TỔ CHỨC LÃNH THỔ NGÀNH CÔNG NGHIỆP GV: Hoàng Thu Hương Email: hoanghuong.dhcnqn@gmail.com

2. NỘI DUNG • 5.1 Vaitròvàcơcấungànhcôngnghiệp • 5.2 Đặcđiểmtổchứcsảnxuấtcôngnghiệp • 5.3 Nhữngyếutốảnhhưởngtớipháttriểnvàphânbổngànhcôngnghiệp • 5.4 Tìnhhìnhchungvềsựpháttriển, phânbốcôngnghiệpViệt Nam

3. 5.1 Vaitròvàcơcấungànhcôngnghiệp • Công nghiệp là một ngành sản xuất vật chất quan trọng (trình độ phát triển của nền kinh tế quốc dân) • Phát triển công nghiệp tác động mạnh mẽ tới sự phân bố ngành sản xuất • Đẩy mạnh cách mạng khoa học, công nghệ ứng dụng vào phát triển KTQD • Thu hút vốn đầu tư, mở rộng quan hệ thương mại với các quốc gia khác • Nâng cao năng lực quốc phòng và phòng thủ cho đất nước

4. 5.2 Đặcđiểmtổchứcsảnxuấtcôngnghiệp • 5.2.1 Đặcđiểmchung • Sảnxuấtcôngnghiệpcókhảnăngthựchiệnchuyênmônhóasảnxuấtsâuvàhiệptáchóasảnxuấtrộng • Sảnxuấtcôngnghiệpcóxuhướngphânbốngàycàngtậptrungcaođộtheolãnhthổ • Sảnxuấtcôngnghiệpcónhiềukhảnăngtổchứcphânbốthànhloạihìnhxínghiệpliênhợpđểnângcaohiệuquảsảnxuất

5. 5.2.2 Đặcđiểmtổchứclãnhthổcủamộtsốngànhcôngnghiệpchủyếu • Côngnghiệpđiệnlực • Côngnghiệpcơkhí • Côngnghiệphóachất • Côngnghiệpsảnxuấtvậtliệuxâydựng (Tựnghiêncứu - GT trang 56)

6. 5.3 Nhữngyếutốảnhhưởngtớipháttriểnvàphânbốngànhcôngnghiệp 5.3.1 Nhântốlịchsử - xãhội 5.3.2 Sựphânbốcủacácnguồntàinguyênthiênnhiên 5.3.3 Cơsởkinhtế - xãhội

7. 5.3.1 Nhântốlịchsử - xãhội • Dựavàocáccơsởcôngnghiệpcũđểmởrộngquymô, đổimớicôngnghệsảnxuất • Dựavàovịtrícáccơsở CN cũđểphânbốhợplýcáccơsở CN mới, hiệnđại.

8. 5.3.2 Sựphânbốcủacácnguồntàinguyênthiênnhiên • Tàinguyệnthiênnhiêncó ý nghĩahàngđầuđốivớingànhluyệnkimvàchếbiếnkimloại, chếbiếnnônglâm - thủysản, sảnxuất VLXD… • Ảnhhưởnglớntớiphânbốcôngnghiệp

9. 5.3.3 Cơsởkinhtế - xãhội • NềnCôngnghiệp VN đãcóhệthốngcơsởhạtầng, kỹthuậtcơbản • Độingũlaođộngtrongcácngànhcôngnghiệpcótrìnhđộvàkinhnghiệm. • Mởrộnghợptácpháttriển

10. 5.4 Tìnhhìnhchungvềsựpháttriển, phânbốcôngnghiệpViệt Nam 5.4.1 Tìnhhìnhchung Hìnhthànhhệthốngcôngnghiệp: • Côngnghiệpnặng: • 1/ Côngnghiệpnănglượng - nhiênliệu • 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • 3/ Côngnghiệpcơkhí • 4/ Côngnghiệphóachất • 5/ Côngnghiệpsảnxuấtvậtliệuxâydựng • Côngnghiệpnhẹ • 6/ Côngnghiệpchếbiếnlươngthực - thựcphẩmvàsảnxuấthàngtiêudùng

11. 5.4.2 Tìnhhìnhphânbốcácngànhcôngnghiệp • Côngnghiệpnănglượng Công nghiệp năng lượng bao gồm hàng loạt các ngành công nghiệp khác nhau, từ khai thác các dạng năng lượng (như than, dầu mỏ, khí đốt...) cho đến sản xuất điện năng. Nó có thể được chia thành hai nhóm ngành: Khai thác nhiên liệu vàsản xuất điện năng.

12. Vaitrò CN Cơ khí CN Luyện kim và chế biến kim loại CN Năng lượng CN Hóa chất CN Chế biến LTTP CN sản xuất VLXD

13. Bảng II.1. Tiêudùngnănglượngbìnhquântheođầungườinăm 2000 (kg dầu qui đổi /người) Nguồn:  Human Development Report 2003

14. Hình II.1. Tiêudùngnănglượngbìnhquânđầungườitrênthếgiớiphântheonhómnướccómứcthunhậpkhácnhautrongthờikì 1980- 2000  (kg dầu qui đổi /người)

15. a/ Côngnghiệpnhiêuliệu • Dầumỏ, khíđốtlànguồnnănglượngmớiđượcsửdụngnhiềuvàonửasauthếkỷ XX • Từ 2% năm 1860 lên 4% năm 1900, 26% năm 1940 và 44% năm 1960 rồi đạt cực đại vào thập kỉ 80 gắn liền với sự phát triển của ngành giao thông, công nghiệp hoá chất, đặc biệt là hoá dầu. • Đầu thế kỉ XXI, vai trò của dầu mỏ bắt đầu giảm do có nhiều nguyên nhân

16. a/ Côngnghiệpnhiêuliệu • Thậpkỉ 60, tìmkiếmvàthămdòdầukhí ở 2 miền Nam Bắc • 1979 pháthiệnmỏkhíđốt ở TiềnHải, TháiBình • 1986 lầnđầutiênkhaithácdầukhítrênvùngbiểnBàRịa - VũngTàu • Đứngthứ 4 ĐNÁ vềsảnlượngdầukhaitháchàngnăm, mộttrong 44 nướctrênthếgiớicókhaithácdầukhí. • Nhàmáylọcdầu Dung Quất (QuảngNgãi), NghiSơn (ThanhHóa), cungcấpkhí ở mỏBạchHổ.

17. b/ Côngnghiệpđiệnlực • Thủyđiện • Nhiệtđiện • …

18. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại Công nghiệp luyện kim là tinh luyện ra các kim loại từ quặng của chúng. Ngành này được chia làm hai phân ngành: luyện kim đen (sản xuất ra gang và thép) và luyện kim màu (sản xuất ra các kim loại không có sắt).

19. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại Khaithácvàchếbiến KL đượcphânbốdưới 2 hìnhthức: • Phânbốngaytrongvùngnguyênliệu: Thiếc (TĩnhTúc - Cao Bằng), SơnDương - TuyênQuang, QuìHợp - Nghệ An • Phânbố ở thịtrườngcónhucầusửdụng KL: nhàmáycánthépHảiPhòng, ĐàNẵng, Bàrịa - VũngTàu, BiênHòa…

20. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • Luyệnkimđen: • Hàngnămtrên TG khaitháctrêndưới 1 tỷtấnquặngsắt • Cácnướckhaitháclớnvàcótrữlượngnhiều: Trung Quốc, Braxin, Ôxtrâylia, LB Nga, ấn Độ, Ucraina, Hoa Kỳ, CH Nam Phi, Canađa, Thuỵ Điển (chiếm 92% sảnlượngquặngsắttoàncầu - 2002) • Công nghiệp luyện kim đen phát triển mạnh từ nửa sau TK XIX. • Sản lượng gang và thép tăng nhanh từ sau Chiến tranh TGthứ 2đến nay, gang tăng 5,3 lần, thép 4,6 lần.

21. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • Luyệnkimđen: Ngành luyện kim bao gồm nhiều giai đoạn sản xuất phức tạp, đòi hỏi một loại hình xí nghiệp có qui mô lớn, cơ cấu hoàn chỉnh, trên diện tích rộng lớn.

22. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • Luyệnkimđen: • Trên thế giới đã hình thành các vùng luyện kim đen nổi tiếng như Uran (LB Nga), Đông Bắc (Trung Quốc), Hồ Thượng và Đông Bắc (Hoa Kỳ), Rua (CHLB Đức), Loren (Pháp), Hôcaiđô (Nhật Bản)... • Mỏ sắt lớn nhất phát hiện ở Thạch Khê (Hà Tĩnh) có trữ lượng 550 triệu tấn, chiếm 55% trữ lượng quặng sắt của cả nước. • Một số mỏ khác cũng có trữ lượng khá như Tòng Bá- Hà Giang (140 triệu tấn), Bắc Hà, Nga Mi ở Tây Bắc (120 triệu tấn)...

23. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • Luyệnkimmàu:

24. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • Luyệnkimmàu: Côngnghiệpluyệnkimmàugồn 2 khâu: • Khaithác, làmgiàuquặng • Chếbiếntinhquặngthànhkimloại

25. 2/ Côngnghiệpluyệnkimvàchếbiếnkimloại • Luyệnkimmàu: • XN luyệnđồng: phânbốgầnnơikhaithác • XN luyệnnhôm, kẽm: đòi hỏi nguồn điện năng rất lớn. Vì thế, các xí nghiệp này thường được phân bố gần các trung tâm điện lực lớn. • XN tinhluyệnkimloạihiếmthường được phân bố gần nơi tiêu thụ vì việc tinh luyện đòi hỏi kỹ thuật cao.

26. 3/ Côngnghiệpcơkhí • Ngành then chốtgiúptiếnhànhcôngnghiệphóa, hiệnđạihóa • Chiếm10,6% giátrịsảnxuấtcủatoànngànhcôngnghiệp(2003). • Cho đến nay, ngành công nghiệp cơ khí của Việt Nam đã đủ sức chế tạo nhiều loại máy công cụ (loại vừa và nhỏ) và các thiết bị chuyên ngành (thiết bị điện, thiết bị khai khoáng, máy kéo, máy bơm…).

27. 3/ Côngnghiệpcơkhí • Bên cạnh đó, cả nước đã có đội ngũ thợ lắp ráp lành nghề, đạt trình độ cao, đủ sức lắp ráp các máy móc, thiết bị kỹ thuật hiện đại (như thiết bị thuỷ điện, nhiệt điện lớn, lắp ráp xe hơi, xe máy, , các thiết bị điện tử vi mạch phức tạp…). • Cáctrungtâmcơkhícủađấtnước: TP HồChí Minh, BiênHòa, ĐàNẵng, CầnThơ.

28. 4/ Côngnghiệphóachất • Công nghiệp hoá chất là một ngành công nghiệp nặng tương đối trẻ, phát triển nhanh từ cuối thế kỉ XIX do nhu cầu cung cấp nguyên liệu cho các ngành kinh tế và do sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kĩ thuật. • Công nghiệp hoá chất có vai trò quan trọng trong nền kinh tế cũng như trong đời sống của nhân dân. Nó cung cấp nguyên liệu ban đầu hoặc bán thành phẩm phục vụ cho nhiều ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp nhẹ.

29. 4/ Côngnghiệphóachất • Ở nước ta ngành CN hóachấtbắtđầupháttriểnmạnhsaukhiđấtnướcgiảiphóng. • Cácnhómngành: sảnxuấtphânbón, chếbiếncaosu, sảnxuấtđồnhựa, dượcphẩm… • Cácdoanhnghiệp: supephốtphátLâmThao, caosu Sao Vàng, XN dượcphẩm 1… • 2010 vớitỉtrọng 8,1% tổnggiátrịsảnxuấtcủatoànngànhcôngnghiệp

30. 5/ Côngnghiệpsảnxuấtvậtliệu XD • Nhữngnămgầnđâyngành CN VLXD pháttriểnmạnhmẽ, phânbốrộngrãi. • Cáctrungtâmsx VLXD: • Vùngsx VLXD BắcBộ • Vùngsx VLXD Nam Bộ • Vùngsx VLXD TrungBộ • Cácnhómsảnphẩm: xi măng, gạchngói, gốm, sứ…

31. 6/ Côngnghiệpchếbiến LTTP vàsảnxuấthàngtiêudùng • Ngành CN cóvịtríquantrọng, đảmbảocungcấpdinhdưỡng, thuậntiệnchođờisốngsinhhoạt, gópphầntáitạosứclaođộng. • Ưuthếsẵncóvềcácsảnphẩmnông, lâm, thủyhảisản=> chếbiến => nângcaohiệuquảkinhtế