การเข้าถึงสวัสดิการสังคมของเกษตรกร

1. โดย นายศิลปพร ชื่นสุรัตน์ เศรษฐกร ชำนาญการพิเศษ ส่วนวิจัยเศรษฐกิจสังคมครัวเรือนเกษตร สำนักวิจัยเศรษฐกิจการเกษตร 26 สิงหาคม 2554 การเข้าถึงสวัสดิการสังคมของเกษตรกร

2. ความสำคัญของการศึกษา • สวัสดิการสังคม ตามมาตรา 3 แห่งพระราชบัญญัติการจัดการสวัสดิการสังคม พ.ศ. 2546 หมายถึงระบบการบริการทางสังคม ซึ่งเกี่ยวกับการป้องกันการแก้ปัญหาและพัฒนา และส่งเสริมความมั่นคงทางสังคม เพื่อตอบสนองความจำเป็นพื้นฐานของประชาชนให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีและพึงตนเองได้อย่างทั่วถึง เหมาะสมเป็นธรรมและเป็นไปตามมาตรฐาน • นโยบายสวัสดิการที่ผ่านมา จากรายงานผลการศึกษาของคณะกรรมการสิทธิและมนุษยธรรมแห่งชาติ • การกระจายความเท่าเทียมกันในสังคมให้เกิดเป็นรูปธรรม

3. วัตถุประสงค์ของการศึกษาวิจัยวัตถุประสงค์ของการศึกษาวิจัย • เพื่อศึกษาสถานการณ์ในการเข้าถึงสวัสดิการสังคมของเกษตรกร • เพื่อศึกษาระดับความพึงพอใจของเกษตรกรที่มีต่อสวัสดิการสังคม • เพื่อศึกษาความต้องการสวัสดิการสังคมเพิ่มเติมของเกษตรกร

4. ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รับ • ใช้ประกอบการพิจารณาแนวทางการให้สวัสดิการสังคมที่ทั่วถึงแก่กลุ่มคนภาคเกษตร ก่อให้เกิดความเท่าเทียมกันในสังคม • เพื่อให้สอดคล้องกับการบริหารจัดการด้านสวัสดิการสังคมภาครัฐแก่ผู้ที่เข้ามาขอรับบริการในอนาคตต่อไป

5. วิธีการศึกษา 1. การเก็บรวมรวมข้อมูล 1.1 ข้อมูลปฐมภูมิ ที่ได้จากการสัมภาษณ์เกษตรกรรายย่อยจำนวน 110 ตัวอย่าง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ปี 2553 (จ. บุรีรัมย์ อุบลราชธานี และชัยภูมิ) โดยการสุ่มแบบเป็นระบบ (Systhematic Random Sampling ) 1.2 ข้อมูลทุติยภูมิ จากเอกสารวิชาการ สิ่งตีพิมพ์ จากสำนักงาน คณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร 2. วิธีการวิเคราะห์ข้อมูล ใช้วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณ โดยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การวัด ระดับแบบลิเคทสเกล ค่าเฉลี่ย ค่าร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และข้อมูลเชิงคุณภาพ

6. สภาพทั่วไปของครัวเรือนเกษตรสภาพทั่วไปของครัวเรือนเกษตร ประชากรเกษตรกร จำแนกตามเพศ ร้อยละ

7. ประชากรเกษตร จำแนกตามอายุ

8. ประชากรเกษตร จำแนกตามระดับการศึกษา

9. ประชากรเกษตร จำแนกตามสถานภาพสมรส

10. ประชากรเกษตร จำแนกตามสมาชิกในครัวเรือน 1-2 คน 3-4 คน 5-6 คน 7-8 คน 9 คนขึ้นไป

11. ประชากรเกษตรจำแนกตามอาชีพประชากรเกษตรจำแนกตามอาชีพ

12. ประชากรเกษตรจำแนกตามรายได้เฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือนประชากรเกษตรจำแนกตามรายได้เฉลี่ยต่อเดือนของครัวเรือน

13. การถือครองที่ดินของครัวเรือนเกษตรการถือครองที่ดินของครัวเรือนเกษตร

14. ผลการศึกษา การเข้าถึงสวัสดิการสังคม • นิยาม การเข้าถึงสวัสดิการสังคม หมายถึงสวัสดิการสังคมที่เกษตรกรมีคุณสมบัติครบ ตามเงื่อนไข หรือได้ไปขึ้นทะเบียนตามที่รัฐกำหนดไว้ และได้รับสวัสดิการนั้นๆ ตามวัตถุประสงค์

15. ผลการศึกษา สถานการณ์การ การเข้าถึงสวัสดิการ สวัสดิการที่เกษตรกรเข้าถึง 100%มีดังนี้ ด้านการศึกษา 1. โครงการเรียนฟรี 15 ปี ตั้งแต่อนุบาล-มัธยมปลาย รวมทั้งสายอาชีพทุกแห่งทั่วประเทศ (ค่าเล่าเรียน แบบเรียน เสื้อผ้า อุปกรณ์การเรียนและกิจกรรมพัฒนาคุณภาพนักเรียน) 2. การจัดตั้งกองทุนให้กู้ยืมเพื่อการศึกษา ให้กู้ยืมในระหว่างที่กำลังศึกษามัธยมปลาย-ปริญญาตรี (ครอบครัวมีรายได้ไม่เกิน 200,000บาทต่อปี ด้านสุขภาพอนามัย 1. การรักษาพยาบาลในหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า 2. อาหารเสริมและนมโรงเรียน

16. ผลการศึกษา สวัสดิการที่เกษตรกรเข้าถึง 100%มีดังนี้ บริการที่อยู่อาศัย - โครงการบ้านเอื้ออาทร และโครงการบ้านมั่งคง บริการทำงานและมีรายได้ 1. การได้รับเมล็ดพันธุ์ข้าวแจกฟรี 2. ค่าไฟฟ้าฟรี ค่าโดยสารรถไฟฟรี บริการทางสังคม 1. การอำนวยความสะดวกสำหรับคนพิการหรือทุพพลภาพ และคนชรา อาทิ ห้องน้ำ บันได โรงพยาบาล ป้ายสัญลักษณ์ และทางลาด 2. การจ่ายเบี้ยยังชีพผู้สูงอายุ คนละ 500 บาทต่อเดือน

17. ผลการศึกษา (ต่อ) สวัสดิการที่เกษตรกรเข้าถึง 100%มีดังนี้ บริการทางสังคม 3. การจัดสรรช่วยเหลือครอบครัวพิการ ไม่เกิน 2,000 บาทต่อครั้ง 4. การช่วยเหลือเป็นค่าอาหาร พาหนะ เช่าที่ดิน รักษาพยาบาลแก่ผู้ที่ตกทุกข์ได้ยากกลับภูมิลำเนา 5. เงินทุนสำหรับผู้ป่วยโรคเอดส์ไปประกอบอาชีพไม่เกิน 5,000 บาทต่อราย 6. การจ่ายเบี้ยยังชีพผู้ป่วยโรคเอดส์ 500 บาทต่อคนต่อเดือน

18. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านการศึกษา การให้สิทธิ์คนพิการได้รับการศึกษาโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

19. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านสุขภาพอนามัย รักษาฟรี 48 ล้านคน โดยใช้บัตรประชาชนใบเดียว

20. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทำงานและมีรายได้ การได้รับการประกันรายได้ของเกษตรกรที่ทำสัญญาปลูกข้าวนาปี

21. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทำงานและมีรายได้ โครงการต้นกล้าอาชีพและสร้างงานแก่ผู้ว่างงาน

22. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านความมั่นคงทางสังคม การแก้ปัญหาหนี้สิน ด้วยการพักชำระเงินต้นครึ่งหนึ่งและดอกเบี้ยไว้ก่อน

23. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านความมั่นคงทางสังคม การกระจายถือครองที่ดินโดยมอบเอกสารสิทธิ สปก. 4-01

24. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านความมั่นคงทางสังคม การนำที่ดินราชพัสดุให้เกษตรเช่าทำการเกษตร

25. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านความมั่นคงทางสังคม โครงการการส่งเสริมการจัดตั้งสวัสดิการกองทุนสวัสดิการชุมชนเพื่อสมทบเข้ากองทุนฯ ประชาชนออม 1 บาท รัฐสมทบ 1 บาท

26. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านความมั่นคงทางสังคม การช่วยเหลือผู้ประสบภัยแล้ง จะได้รับการพักชำระหนี้ 1 เดือน และงดคิดอัตราดอกเบี้ยจำนวน 1 เดือนครึ่ง

27. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านความมั่นคงทางสังคม ได้รับเงินช่วยเหลือประสบภัยน้ำท่วมครอบครัวละ 5,000 บาท

28. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม จักรยานโรงเรียน

29. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การอุปการะเลี้ยงดู อบรม ฝึกอาชีพในสถานแรกรับสงเคราะห์ ศูนย์สงเคราะห์และฝึกอาชีพ สถานคุ้มครองสวัสดิภาพ

30. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การให้ความช่วยเหลือเด็กที่อยู่ในครอบครัวและชุมชน อาทิ สงเคราะห์เด็กที่ยากจนประสบปัญหาเดือดร้อน

31. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การดูแลผู้สูงอายุโดยมีการบริการจัดเยี่ยมเยียน และแนะนำสุขภาพ

32. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การช่วยเหลือผู้สูงอายุที่เดือดร้อนด้านการเงิน อาหาร และเครื่องนุ่งห่ม ครั้งละ 2,000 บาท

33. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การช่วยเหลืองานศพตามประเพณีโดยถ้วนหน้ารายละ 2,000 บาท

34. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม ช่วยเหลือผู้สูงอายุที่มีปัญหาในคดี ครั้งละไม่เกิน 500 บาท

35. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การฝึกอบรมอาชีพแก่สตรีที่ด้อยโอกาสในศูนย์สงเคราะห์และฝึกอาชีพ อาทิ การเย็บผ้า การเสริมสวย การดูแลเด็กและผู้สูงอายุ

36. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100%สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง100% ด้านบริการทางสังคม การสงเคราะห์เครื่องกายอุปกรณ์และเครื่องช่วยคนพิการ อาทิ วัสดุแขนขาเทียม รถนั่ง

37. สวัสดิการสังคมที่เกษตรกรเข้าไม่ถึง 100% ด้านบริการทางสังคม การจ่ายเงินสงเคราะห์ราษฎรอัตคัดขาดแคลน ไม่เกินครั้งละ 5,000 บาท

38. ผลการศึกษา (ต่อ) • ผลการศึกษาเกี่ยวกับระดับความพอใจต่อสวัสดิการสังคมของเกษตรกร พบว่ามีความพอใจระดับมาก เรียงตามลำดับจากมากไปหาน้อย ดังนี้ 1. ด้านสุขภาพอนามัย (ค่าเฉลี่ย = 4.62) 2. ด้านบริการทำงานและมีรายได้ (ค่าเฉลี่ย = 4.47) 3. ด้านบริการทางสังคม (ค่าเฉลี่ย = 4.42) 4. ด้านความมั่นคงทางสังคม (ค่าเฉลี่ย = 4.41) 5. ด้านการศึกษา (ค่าเฉลี่ย = 4.24) 6. ด้านที่อยู่อาศัย (ค่าเฉลี่ย = 4.09)

39. ผลการศึกษา (ต่อ) • ความต้องการสวัสดิการของเกษตรกรเพิ่มเติม 1. สวัสดิการด้านการศึกษา (เพิ่มค่าใช้จ่ายในการเดินทาง อาหารกลางวัน ) 2. เบี้ยยังชีพผู้สูงอายุจากเดิมเดือนละ 500 บาทเป็นเดือนละ 1,000 บาท 3. สุขภาพของผู้สูงอายุ 4. เครื่องจักรในการทำการเกษตร 5. สถานีอนามัยประจำหมู่บ้าน 6. ศูนย์สงเคราะห์ฟื้นฟูวิชาชีพคนพิการ 7. วัดอยู่ใกล้กับชุมชน 8. กรรมสิทธิ์ในที่ดินทำกิน

40. ผลการศึกษา (ต่อ) • ความต้องการสวัสดิการสังคมของเกษตรกรเพิ่มเติม (ต่อ) 9. การคมนาคมขนส่งเพื่อความสะดวกและลดต้นทุนการ ผลิต 10. แหล่งน้ำในการประกอบอาชีพ 11. ปุ๋ย 12. บำนาญชราภาพ 13. สวัสดิการกองทุนเพิ่ม อาทิ กองทุนที่ดูแลคนว่างงาน 14. สวัสดิการแรงงาน ค่าตอบแทนที่เหมาะสม โดยเฉพาะ แรงงานภาคเกษตร 15. เครื่องปั่นน้ำที่ใช้ในการเกษตรเพื่อลดต้นทุนการผลิต

41. ข้อเสนอแนะ 1. ควรมีการวางแผนจัดสวัสดิการที่สอดคล้องกับความต้องการของเกษตรกร โดยเรียงลำดับความสำคัญจากมากไปหาน้อย 2. ควรมีการประชาสัมพันธ์ในด้านข้อมูลข่าวสารรวมทั้งสิทธิประโยชน์ต่างๆ เพื่อให้การปฏิบัติงานมีความชัดเจนยิ่งขึ้น 3. รัฐควรจัดระบบสวัสดิการที่มีประสิทธิภาพเพื่อดูแลผู้สูงอายุซึ่งมีจำนวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ 4. ควรมีการทำงานในเชิงรุกให้มากขึ้น เพื่อให้คำแนะนำ ปรึกษาได้ทันท่วงที 5. ควรจัดสวัสดิการด้านนันทนาการให้กับเกษตรกรตามชุมชนต่างๆ

42. สวัสดี 42