บทที่ 15 การจัดการสินทรัพย์หมุนเวียน MANAGING CURRENT ASSETS

1. 15 - 2 บทที่ 15 การจัดการสินทรัพย์หมุนเวียน MANAGING CURRENT ASSETS

2. 1. คำจำกัดความเกี่ยวกับเงินทุนหมุนเวียน 2. วงจรของเงินสด 3. แนวความคิดเงินทุนหมุนเวียนเป็นศูนย์ 4. นโยบายการลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียน 5. การจัดการเงินสด 6. งบประมาณเงินสด 15 - 3 บทที่ 15 การจัดการสินทรัพย์หมุนเวียน

3. 15 - 4 7. เทคนิคการจัดการเงินสด 8. หลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด 9. สินค้าคงเหลือ 10. ต้นทุนของสินค้า 11. ระบบการควบคุมสินค้า 12. การจัดการลูกหนี้การค้า

4. 15 - 5 13. นโยบายการให้สินเชื่อ 14. การกำหนดระยะเวลาและมาตรฐานการให้สินเชื่อ 15. การกำหนดนโยบายการจัดเก็บหนี้ 16. ส่วนลดเงินสด 17. ปัจจัยอื่น ๆ ที่มีผลกระทบต่อนโยบายการให้สินเชื่อ

5. 15 - 6 1. คำจำกัดความเกี่ยวกับเงินทุนหมุนเวียน เงินทุนหมุนเวียน (Working Capital) 1 = สินทรัพย์หมุนเวียนทั้งสิ้น เงินทุนหมุนเวียนสุทธิ (Net W.C.) 2 = สินทรัพย์หมุนเวียน หนี้สินหมุนเวียน

6. 15 - 7 สินทรัพย์หมุนเวียน หนี้สินหมุนเวียน Current ratio = 3 Quick หรือ Acid test ratio 4 = สินทรัพย์หมุนเวียน - สินค้าคงเหลือ หนี้สินหมุนเวียน งบประมาณเงินสด 5 = ประมาณการกระเงินสดรับและกระแสเงินสดจ่าย

7. นโยบายเงินทุนหมุนเวียน 7 การจัดการเงินทุนหมุนเวียน 15 - 8 การตัดสินใจ 6 1. มีสินทรัพย์หมุนเวียนแต่ละประเภทเท่าไร 2. จะจัดหาเงินมาลงทุนในสินทรัพย์ หมุนเวียนจากแหล่งใด การกำหนดนโยบาย เงินทุนหมุนเวียนและ ดำเนินตามนโยบายนั้น

8. 15 - 9 2.วงจรของเงินสด คือ ช่วงเวลาระหว่างการรับเงิน และ การจ่ายเงินของธุรกิจ

9. วงจรของ ระยะเวลาผลิต ระยะเวลาในการ ระยะเวลา เงินสด และขายสินค้า เก็บหนี้ถัวเฉลี่ย การชำระหนี้ = - + - สินค้าคงเหลือ ลูกหนี้ เจ้าหนี้ ยอดขายต่อวัน ยอดขายต่อวัน ยอดซื้อต่อวัน + = 2,000,000 657,534 * 657,534 * 10,000,000/365 10,000,000/365 8,000,000/365 = + - = 73 + 24 - 30 * โจทย์กำหนดไว้เท่ากัน 67 วัน = 15 - 10 วงจรของเงินสด (Cash Conversion Cycle)

10. ผลิตเสร็จ และขาย (2) ระยะเวลา การเก็บหนี้ ( 24 วัน ) (1) ระยะเวลาในการผลิตและ ขายสินค้า ( 73 วัน ) (3) ระยะเวลา. ในการชำระหนี้ ( 30 วัน ) (4) วงจรของเงินสด (73 + 24 - 30) = 67 วัน ) วัน เก็บเงินจาก ลูกหนี้ รับวัตถุดิบ ชำระเจ้าหนี้ ค่าวัตถุดิบ 15 - 11 รูปแบบจำลองวงจรของเงินสด

11. วงจรของเงินสดสามารถลดได้หรือไม่ ถาม ได้ ตอบ 1. ผลิตและขายสินค้าสำเร็จรูปให้เร็วขึ้น 2. เก็บเงินจากลูกหนี้การค้าได้เร็วขึ้น 3. จ่ายเงินชำระเจ้าหนี้การค้าให้ช้าลง 15 - 12 ทั้งนี้ ยอดขายต้องไม่ลดลง และไม่เพิ่มต้นทุน

12. 15 - 13 3. แนวความคิดเงินทุนหมุนเวียนเป็นศูนย์ รับเงินสดเร็วขึ้น ผลิตสินค้าเร็วขึ้น มีเวลาส่ง สินค้าให้ลูกค้ามากขึ้น ดำเนินงานด้านต่าง ๆ ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ผลของการลดเงินทุนหมุนเวียน : อัตราการหมุน ของเงินทุนหมุนเวียนจะสูงขึ้นทำให้มีกำไรมากขึ้น

13. ตัดสินใจใช้ นโยบาย 15 - 14 4. นโยบายการลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียน 1. ลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนสูง (Relaxed หรือ “fat cat”) 2.ลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนแบบจำกัด (Restricted หรือ “lean - and - mean”) 3. ลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนระดับปานกลาง (Moderate) เลือกนโยบายใดขึ้นอยู่กับสถานการณ์

14. 15 - 15 นโยบายลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียน (หน่วย - ล้านบาท) อัตราการหมุนของ สินทรัพย์หมุนเวียน ลงทุนสินทรัพย์ หมุนเวียนต่อ ยอดขาย 100 บาท นโยบาย Relaxed (สูง) 30 3.3 x Moderate (ปานกลาง) 23 4.3 x Restricted (จำกัด) 16 6.3 x

15. สินทรัพย์หมุนเวียน Relaxed (สูง) 30 Moderate (ปานกลาง) 20 Restricted (จำกัด) 10 ขาย 0 50 100 150 15 - 16 นโยบายลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียน (หน่วย - ล้านบาท)

16. Relaxed Current Asset Investment Policy นโยบายนี้จะมีเงินสด หลักทรัพย์ในความต้องการ ของตลาด และลูกหนี้มาก Restricted Current Asset Investment Policy นโยบายนี้จะมีเงินสด หลักทรัพย์ในความต้องการ ของตลาด และลูกหนี้น้อย Moderate Current Asset Investment Policy นโยบายนี้อยู่ระหว่างนโยบาย Relaxed และ Restricted 15 - 17

17. การลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนหลักแต่ละรายการการลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนหลักแต่ละรายการ ( เงินสด หลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด ลูกหนี้ สินค้าคงเหลือ ) มากน้อยเพียงไร ต้องแลก เปลี่ยนชดเชยระหว่างกำไร และความเสี่ยง ซึ่งมีผล ต่อสภาพคล่องของธุรกิจ 15 - 18 การจัดการเงินทุนหมุนเวียนแต่ละรายการ

18. ตอบ Current ratio Quick ratio อัตราการหมุนของเงินสดและหลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด อัตราการหมุนของสินค้า ระยะเวลาในการเก็บหนี้ถัวเฉลี่ย 15 - 19 นโยบายเงินทุนหมุนเวียนพิจารณาจากอะไร

19. ค่าเฉลี่ย อุตสาหกรรม SKI Current Ratio 1.75 x 2.25 x Quick Ratio 0.83 x 1.20 x หนี้สิน/สินทรัพย์ 58.76 % 50.00 % อัตราการหมุนของเงินสดและ 16.76 x 22.22 x หลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด ระยะเวลาในการเก็บหนี้ถัวเฉลี่ย (วัน) 45 32 15 - 20 ตัวอย่าง : อัตราส่วนของบริษัท SKI จำกัด

20. ค่าเฉลี่ย อุตสาหกรรม อัตรา SKI การหมุนของสินค้าคงเหลือ 4.82 x7.00 x การหมุนของสินทรัพย์ถาวร 11.35 x 12.00 x การหมุนของสินทรัพย์ทั้งสิ้น 2.08 x 3.00 x อัตรากำไรสุทธิ 2.07 % 3.50 % กำไรสุทธิ/ส่วนของผู้ถือหุ้น (ROE) 10.45 % 21.00 % 15 - 21 ตัวอย่าง : อัตราส่วนของ บริษัท SKI จำกัด (ต่อ) SKI มีเงินทุนหมุนเวียนสูงเมื่อเปรียบเทียบกับยอดขาย

21. นโยบายเงินทุนหมุนเวียนบริษัท SKI จำกัด เปรียบเทียบกับอุตสาหกรรมเป็นอย่างไร ถาม เมื่อพิจารณาอัตราส่วนต่างๆ ของ บริษัท SKI แล้วเห็นว่ามีเงินทุนหมุนเวียนเปรียบเทียบกับ ยอดขายสูงเกินไป SKI จึงเป็นบริษัทที่ถือ หลักความปลอดภัยไว้ก่อน (very conservative) ทั้งยัง ไม่มีประสิทธิภาพอีกด้วย ตอบ 15 - 22

22. 15 - 23 SKI ไม่มีประสิทธิภาพหรือ conservative อย่างมีเหตุผล นโยบายการลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนสูง อาจจะเหมาะสม ถ้า SKI มีความสามารถ ในการทำกำไรมากกว่าอุตสาหกรรมโดยเฉลี่ย แต่ SKI ไม่สามารถทำกำไรได้เท่ากับอุตสาหกรรม โดยเฉลี่ย SKI จึงมีเงินทุนหมุนเวียนเกินความจำเป็น

23. 15 - 24 5. การจัดการเงินสด ถาม เป้าหมายของการจัดการเงินสดคืออะไร ตอบ ดำรงเงินสดให้น้อยที่สุด แต่ต้องเพียงพอใช้ ในการดำเนินงานตามปกติไม่มากเกินไป เพื่อชำระค่าสินค้าได้รับส่วนลด เพื่อรักษาเครคิตของกิจการไว้ เพื่อใช้จ่ายยามฉุกเฉิน

24. เหตุผลที่ต้องถือเงินสดไว้ทั้งๆ ที่เงินสดไม่ได้ ทำให้กิจการมีกำไรแต่อย่างใด ถาม ตอบ เหตุผล 4 ประการ คือ ใช้ในการดำเนินงานปกติ 1 ดำรงไว้ตามที่ธนาคารผู้ให้กู้กำหนด 2 3 เผื่อเหตุฉุกเฉินที่อาจจะเกิดขึ้น เพื่อการเก็งกำไร 4 15 - 25

25. 1. สามารถจ่ายชำระค่าสินค้าได้เร็วโดยได้รับส่วนลด ทำให้สินค้ามีราคาถูก 2. เมื่อวิเคราะห์ current ratio และ acid test ratio จะมีสภาพคล่องสูง 3. มีโอกาสได้รับประโยชน์ที่ดีจากผู้ขาย (suppliers) 4. เพื่อใช้จ่ายยามฉุกเฉิน 15 - 26 ข้อดีของการถือเงินสดไว้เพียงพอ

26. 15 - 27 6. งบประมาณเงินสด คือ ตารางที่แสดงกระแสเงินสด (รับ - จ่ายและคงเหลือ) ของกิจการ ณ งวดเวลาใดเวลาหนึ่ง

27. 1. วัตถุประสงค์ของการทำงบประมาณเงินสด : พยากรณ์กระแสเงินสดรับ - กระแสเงินสดจ่าย และเงินสดคงเหลือ เพื่อใช้ในการวางแผนการกู้เงินเมื่อเงินสด ที่ใช้หมุนเวียนไม่เพียงพอ นำเงินสดที่มีเกินความจำเป็นมาลงทุน 15 - 28 งบประมาณเงินสด : เครื่องมือในการจัดการเงินสด

28. 2. งบประมาณเงินสดทำช่วงเวลาใด : รายเดือน รายสัปดาห์ หรือรายวันก็ได้ ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ที่ต้องการ เพื่อการวางแผนรายปี รายเดือน รายวัน เพื่อการบริหารกระแสเงินสด ที่เกิดขึ้นจริง 15 - 29

29. 1. การพยากรณ์ยอดขาย 2. ข้อมูลการเก็บเงิน (ช้า - เร็วอย่างไร) 3. พยากรณ์การซื้อ และเงื่อนไขในการจ่ายเงิน 4. การพยากรณ์ค่าใช้จ่ายต่างๆ ค่าภาษี ฯลฯ 5. เงินสดคงเหลือในมือ (วันต้นงวด) 6. เงินสดขั้นต่ำที่ต้องมีไว้ (วันสิ้นงวด) 15 - 30 ข้อมูลที่ใช้ในการทำงบประมาณเงินสด ตัวอย่างงบประมาณเงินสดหน้า 578

30. มกราคม กุมภาพันธ์ เงินสดรับ 67,651.95 62,755.40 ซื้อ 44,603.75 36,472.65 ค่าจ้างแรงงาน 6,690.56 5,470.90 ค่าเช่า 2,500.00 2,500.00 รวมเงินสดจ่าย 53,794.31 44,443.55 กระแสเงินสดสุทธิ 13,857.64 18,311.85 15 - 31 บริษัท SKI จำกัด งบประมาณเงินสด เดือนมกราคมและกุมภาพันธ์ (หน่วย - บาท)

31. มกราคม กุมภาพันธ์ เงินสดต้นงวด (ไม่มีการกู้ยืม) 3,000.00 16,857.64 กระแสเงินสดสุทธิ 13,857.64 18,311.85 รวม 16,857.64 35,169.49 หัก เงินสดขั้นต่ำปลายงวด 1,500.00 1,500.00 คงเหลือ 15,357.64 33,669.49 15 - 32 งบประมาณเงินสด (ต่อ)

32. ค่าเสื่อมราคาเป็นกระแสเงินสดจ่ายอยู่ในค่าเสื่อมราคาเป็นกระแสเงินสดจ่ายอยู่ใน งบประมาณเงินสดหรือไม่ เพราะเหตุใด ถาม ไม่ ค่าเสื่อมราคาเป็นค่าใช้จ่ายที่ไม่ได้ จ่ายเงินสด (noncash charge) งบประมาณเงินสดจะปรากฎแต่ รายการรับและจ่ายเงินสดเท่านั้น ตอบ อย่างไรก็ตามค่าเสื่อมราคาจะมีผลกระทบต่อภาษี ซึ่งปรากฎในงบประมาณเงินสด 15 - 33

33. ถาม นอกจากกระแสเงินสดรับจากการเก็บเงินได้ แล้วยังมีกระแสเงินสดรับอื่นอีกหรือไม่ มี ตอบ 1. ขายสินทรัพย์ถาวร 2. ขายหุ้นสามัญ และพันธบัตร 3.ดอกเบี้ยรับ 4. กระแสเงินสดรับจากคู่ความที่แพ้คดี 15 - 34

34. ถาม ดอกเบี้ยรับ / ดอกเบี้ยจ่าย รวมอยู่ในงบประมาณเงินสดอย่างไร ตอบ ดอกเบี้ยรับ แสดงรวมไว้ในรายการที่เก็บเงินได้ ดอกเบี้ยจ่าย แสดงรวมไว้ในรายการที่จ่ายเงิน 15 - 35

35. หนี้สูญมีผลกระทบต่องบประมาณเงินสดหรือไม่หนี้สูญมีผลกระทบต่องบประมาณเงินสดหรือไม่ ถาม มี ตอบ 1. หนี้สูญ ทำให้เงินที่เก็บได้จากการขายลดลง 2. ตัวอย่าง ถ้ากิจการมีหนี้สูญ 3 % จะเก็บเงินได้ 97 % ของยอดขาย 3. การเก็บเงินได้น้อยทำให้มีความ ต้องการ กู้เงินมาใช้ในการดำเนินงานมากขึ้น 15 - 36

36. งบประมาณเงินสดของ SKI มีเงินสดคงเหลือ ปลายงวดสูงกว่าที่กำหนดไว้ทุกเดือน (ยกเว้น เดือนตุลาคม และพฤศจิกายน) สรุปได้อย่างไร ถาม ตอบ งบประมาณเงินสดแสดงให้เห็นว่าบริษัท ถือเงินสดไว้มากเกินไป SKI ควรปรับปรุง EVA โดยลงทุนใน สินทรัพย์ที่ก่อให้เกิดประโยชน์แก่กิจการ มากขึ้น หรือ จ่ายเงินปันผลแก่ผู้ถือหุ้น 15 - 37

37. SKI ถือเงินสดในมือไว้มากเพราะเหตุใด ถาม ตอบ SKI กังวลว่าถ้ายอดขายลดลงต่ำกว่าที่ประมาณ การไว้จะประสบปัญหาเงินสดขาดมือ บริษัทอาจเลือกถือเงินสดไว้มาก ถ้าไม่ สามารถพยากรณ์ยอดขายได้ค่อนข้าง ถูกต้องหรือต้องการความปลอดภัย ต้องการใช้เงินสดบางส่วนเพื่อการลงทุนในอนาคต 15 - 38

38. การจัดการเงินสดที่มีประสิทธิภาพต้องจัดการการจัดการเงินสดที่มีประสิทธิภาพต้องจัดการ ทั้งกระแสเงินสดรับ - จ่าย 1. จัดการกระแสเงินสดรับ - จ่ายให้สอดคล้องกัน 2. การใช้ส่วนที่ต่างกัน (Float) 3. การเร่งเก็บเงิน 4. สามารถจัดหาเงินทุนได้เมื่อต้องการ 5. ควบคุมค่าใช้จ่าย 15 - 39 7. เทคนิคการจัดการเงินสด

39. 6. พยากรณ์ความต้องการเงินสดให้มีความแม่นยำขึ้น เพื่อลดปริมาณเงินสดในมือลง 7. ถือหลักทรัพย์ในความต้องการของตลาดไว้ 8. เจรจาขอวงเงินสินเชื่อเพิ่มขึ้น 15 - 40 เทคนิคการจัดการเงินสด (ต่อ)

40. Float คือผลต่างของยอดคงเหลือบัญชีเงินฝาก ธนาคารของกิจการ กับ ที่ธนาคารบันทึกไว้ ถ้ากิจการเขียนเช็คสั่งจ่ายใช้เวลาเคลียร์บัญชี 6 วัน และเก็บเงินจากเช็คที่ได้รับจากลูกค้าใช้เวลา 2 วัน Net float 4 วัน ถ้าธุรกิจได้รับเช็คจากลูกค้าถัวเฉลี่ยวันละ 1 ล้านบาท จะมีเงินสดใช้ในการดำเนินงาน 4 ล้านบาท 15 - 41 Float คืออะไร และมีผลกระทบต่อ เงินสดของธุรกิจอย่างไร

41. Lockbox Plan: กระบวนการที่ทำให้สามารถ เก็บเงินได้เร็วขึ้น และลดการใช้ float โดยให้ลูกค้าต่างจังหวัดนำ เช็คส่งตู้ไปรษณีย์ที่กิจการเช่าไว้ Automatic Debit : ใช้ระบบการหักบัญชีอัตโนมัติ 15 - 42 วิธีการเร่งการจัดเก็บเงินให้เร็วขึ้น

42. ลูกค้าส่งเช็ค ธุรกิจเช่าตู้ไปรษณีย์ 2 1 4 เปิดตู้ไปรษณีย์ 3 ธนาคารในท้องถิ่น นำเช็คเข้าบัญชี โอนเงินเข้าบัญชี ธนาคารในท้องถิ่น ธนาคารที่ธุรกิจเปิดบัญชีไว้ 15 - 43 Lock Boxes มีวิธีการดังนี้

43. 8. หลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด คือ หลักทรัพย์ที่สามารถขายได้ในเวลาไม่นานนัก เปลี่ยนเป็นเงินสดได้เร็ว และยังได้รับผลตอบแทนด้วย ถือเป็นเงินสดสำรอง เพื่อการเก็งกำไร 15 - 44 ธุรกิจลงทุนหลักทรัพย์ในความต้องการของตลาด เพราะ

44. 15 - 45 9. สินค้าคงเหลือ จำแนกได้ 4 รายการ คือ 1. ของใช้สิ้นเปลือง (supplies) 2. วัตถุดิบ (raw materials) 3. งานระหว่างทำ (work - in - process) 4. สินค้าสำเร็จรูป (finished goods)

45. 1. มีสินค้าคงเหลือเพียงพอใน การดำเนินธุรกิจต่อไป 2. ต้นทุนในการสั่งซื้อและ การเก็บรักษาสินค้าต่ำสุด การจัดการสินค้าคงเหลือมีเป้าหมาย 2 ประการ 15 - 46 10. ต้นทุนของสินค้า

46. 1. ต้นทุนในการเก็บรักษา : (รวมค่าเสื่อมราคา สินค้าล้าสมัย ฯลฯ) 2. ต้นทุนในการสั่งซื้อ ส่งสินค้าและรับสินค้า 3. ต้นทุนที่สินค้าไม่พอขาย : ทำให้ลูกค้าเปลี่ยนไปซื้อคู่แข่งขัน 15 - 47 ต้นทุนที่เกี่ยวเนื่องกับสินค้ามีดังนี้ :

47. - ต้นทุนใน การสั่งซื้อ - ต้นทุนที่สินค้า ไม่พอขาย เพิ่มขึ้น 15 - 48 ผลของการที่ปริมาณสินค้าคงเหลือลดลง ต้นทุนใน การเก็บรักษา ลดลง

48. SKI มีอัตราการหมุนของสินค้า 4. 82 ซึ่ง ต่ำกว่าค่าเฉลี่ยของอุตสาหกรรม (ค่าเฉลี่ย ของอุตสาหกรรม 7.0) SKI จึงมีค่าใช้จ่าย ในการเก็บรักษาสินค้าคงเหลือสูง การมีสินค้าคงเหลือมากเกินไปทำให้ต้นทุนของกิจการ สูงขึ้น และ ROE ลดลงเพราะเงินทุนหมุนเวียนที่เพิ่มขึ้น นี้ก็ได้มาจากการจัดหาเงินทุนทำให้ EVA ลดลงด้วย 15 - 49 SKI มีสินค้าคงเหลือมากไปหรือไม่

49. ถาม ถ้า SKI ลดปริมาณสินค้าคงเหลือลงโดยไม่ ให้กระทบยอดขายฐานะการเงินจะเป็นอย่างไร ระยะสั้น ระยะยาว บริษัทควร ดำเนินการเพื่อ เงินสด เงินสด สินค้า 15 - 50

50. 15 - 51 11. ระบบการควบคุมสินค้า 1. Red - Line Method 2. Two - Bin Method 3. Computerized Inventory หมด Control Systems