BEÄNH LYÙ KHÔÙP COÄT SOÁNG (SPONDYLOARTHROPATHY) V IEÂM COÄT SOÁNG DÍNH KHÔÙP THIEÁU NIEÂN

1. BEÄNH LYÙ KHÔÙP COÄT SOÁNG (SPONDYLOARTHROPATHY)VIEÂM COÄT SOÁNG DÍNH KHÔÙP THIEÁU NIEÂN PGS.TS Nguyeãn Thò Thanh Lan BOÄ MOÂN NHI – ÑH Y DÖÔÏC TP.HCM

2. Môû ñaàu • Beänh khôùp coät soáng: nhoùm beänh lyù cô xöông khôùp coù bieåu hieän toån thöông khôùp thaân truïc vaø khôùp ngoaïi bieân (khaùc beänh vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân). • Nhoùm beänh lyù naøy goàm caùc theå laâm saøng: vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân; vieâm khôùp vaåy neán thieáu nieân; beänh lyù vieâm ruoät mạn (IBD); hoäi chöùng Reiter.

3. Môû ñaàu Moät soá lyù do xeáp caùc theå laâm saøng treân vaøo nhoùm beänh lyù khôùp coät soáng : 1. Vieâm khôùp thaân truïc (khôùp coät soáng vaø khôùp cuøng chaäu), vaø vieâm gaân baùm. 2. Caùc bieåu hieän laâm saøng : vieâm coät soáng dính khôùp, vieâm khôùp vaåy neán, beänh lyù vieâm ruoät, hoaëc beänh Reiter. Bn thöôøng thuoäc nhoùm HLA – B27.

4. Môû ñaàu 3. Nhöõng bieåu hieän ngoaøi khôùp thay ñoåi tuøy theå laâm saøng: vieâm moáng maét caáp tính thöôøng gaëp; bieåu hieän da vaø hoäi chöùng Reiter coù theå khoù phaân bieät. 4. Yeáu toá daïng thaáp vaø caùc töï khaùng theå khaùc thöôøng aâm tính.

5. PHAÂN LOAÏI SpA TIEÂN PHAÙT SpA THÖÙ PHAÙT HC REITER PSORIASIS BEÄNH VIEÂM RUOÄT TÖÏ MIEÃN: - Crohn - Vieâm loeùt ÑT SPONDYLOARTHROPATHY

6. HOÄI CHÖÙNG SEA (SERONEGATIVITY, ENTHESOPATHY, ARTHROPATHY) • Nhöõng beânh nhaân naøy coù huyeát thanh aâm tính (RF aâm tính vaø ANA aâm tính); vieâm caùc gaân baùm; vieâm caùc khôùp nhoû vaø khôùp lôùn cuûa chi döôùi. • Thieáu toån thöông vieâm khôùp cuøng chaäu (tieâu chuaån quan troïng caàn cho chaån ñoaùn Vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân) .

7. HOÄI CHÖÙNG SEA (tt)(SERONEGATIVITY, ENTHESOPATHY, ARTHROPATHY) • Daïng laâm saøng naøy ñöôïc coi nhö giai ñoaïn ñaàu cuûa nhieàu theå laâm saøng. • Beänh nhaân trong nhoùm naøy seõ tieán trieån veà sau thaønh nhöõng theå laâm saøng rieâng vôùi döï haäu khaùc nhau nhö: vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân, vieâm khôùp vaåy neán thieáu nieân, beänh vieâm ruoät mạn, vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân …

8. Ñaëc ñieåm caùc theå laâm saøng trong nhoùm beänh lyù khôùp coät soáng IBD HC SEA JAS RS PsA RcA

9. Ñaëc ñieåm caùc theå laâm saøng nhoùm beänh lyù khôùp coät soáng JAS : Juvenile ankylosing spondylitis, Vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân JpsA : Juvenile psoriatic arthritis, Vieâm khôùp vaåy neán thieáu nieân IBD : Inflammatory bowel disease, beänh vieâm ruoät töï mieãn RS: Reiters syndrome, hoäi chöùng Reiter

10. So saùnh ñaëc ñieåm nhoùm vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân (JRA), vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân (JAS) vaø HC SEA

11. VIEÂM COÄT SOÁNG DÍNH KHÔÙP THIEÁU NIEÂN(Juvenile Ankylosing Spondylitis) • Vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân (VCSDKTN) laø moät beänh vieâm khôùp maïn thöôøng gaëp, sau vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân (VKDTTN). Lieân quan vôùi HLA – B27 • Beänh ñaëc tröng baèng vieâm maïn tính caùc khôùp ngoaïi bieân vaø khôùp thaân truïc, vieâm caùc gaân baùm, RF vaø ANA (-). • Khôùp cuøng chaäu thöôøng bò toån thöông. (ñaëc ñieåm giuùp phaân bieät vôùi caùc beänh lyù vieâm khôùp maïn tính khaùc).

12. DÒCH TEÃ HOÏC • Tyû leä chaån ñoaùn cuûa beänh khôùp coät soáng hoaëc vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân trong nhoùm beänh khôùp treû em 0 – 23%. Taàn suaát vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân 0,01 – 0,08% (11 – 86/ 100.000 treû) • Tuoåi khôûi phaùt cuûa beänh : thöôøng muoän ôû caùc treû lôùn, hoaëc löùa tuoåi thieáu nieân…

13. DÒCH TEÃ HOÏC • Phaùi tính : tyû leä nam/ nöõ laø 7 : 1. Beänh ôû nöõ thöôøng nheï hôn nam. • Yeáu toá cô ñiaï: giôùi tính, yeáu toá khaùng nguyeân HLA-B27 ñöôïc coi nhö tieàn ñeà cuûa VCSDKTN. • Toån thöông khôùp cuøng chaäu thöôøng gaëp ôû nöõ nhieàu hôn nam. • Toån thöông khôùp ngoaïi bieân thöôøng gaëp hôn khôùp thaân truïc, giai ñoaïn sôùm cuûa beänh.

14. NGUYEÂN NHAÂN & CÔ CHEÁ BEÄNH SINH TOÅN THÖÔNG GPB Tröôùc ñaây, VCSDKTN ñöôïc coi laø moät theå laâm saøng cuûa beänh vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân (VKDTTN). Hieän nay, VCSDKTN laø moät beänh rieâng, vôùi nguyeân nhaân vaø cô cheá beänh sinh khaùc vôùi VKDTTN. 1. Nguyeân nhaân vaø cô cheá beänh sinh : Nguyeân nhaân gaây beänh khoâng roõ. Giaû thuyeát veà yeáu toá nhieãm truøng coù theå ñoùng vai troø nhö yeáu toá khôûi phaùt beänh. Caùc taùc nhaân: Yersinia, Chlamydia, Klebsiella, Samonella, Shigella…, coù theå ñoùng vai troø nhö taùc nhaân kích thích ban ñaàu.

15. DÒCH TEÃ HOÏC • Caùc giaû thuyeát gôïi yù : • HLA-B27 laø thuï theå ñ/v taùc nhaân gaây beänh. • Taùc nhaân gaây beänh coù caáu truùc gioáng HLA-B27. • HLA-B27 naèm ngay caïnh moät gen ñaùp öùng mieãn dòch maø baûn thaân noù chæ ñoùng vai troø ñaïi dieän, chính gen naøy ñaùp öùng vôùi taùc nhaân gaây beänh vaø sinh ra beänh VCSDKTN. • Ñaùp öùng taïi choã cuûa caùc teá baøo mieãn dòch vôùi khaùng nguyeân vi truøng vaø moái lieân quan vôùi HLA-B27 cho thaáy coù theå coù söï baét chöôùc quyeát ñònh KN cuûa vi truøng vôùi chaát neàn proteoglycans cuûa suïn. • Caùc yeáu toá khaùc : chaán thöông, ñieàu kieän veä sinh keùm, caùc beänh nhieãm khuaån …, coù theå ñoùng vai troø nhaát ñònh laøm beänh xuaát hieän.

16. Sô ñoà giaû thuyeát veà beänh VCSDK thieáu nieân Cô ñiaï Nam giôùi HLA-B27 Nhieãm khuaån: Tieâu hoùa Tieát nieäu Sinh duïc Yeáu toá thuaän lôïi: Chaán thöông Veä sinh keùm Dinh döôõng keùm Vieâm khôùp phaûn öùng Khoûi haún Khoûi nhöng hay taùi phaùt VCSDK Thieáu nieân

17. 2. Giaûi phaåu beänh: • Maøng hoaït dòch vaø suïn khôùp: maøng hoaït dòch taêng sinh, thaâm nhaäp teá baøo lymphoâ, plasmocytes. Suïn khôùp bò baøo moøn. Vieâm noäi maïc caùc maïch maùu. Sau moät thôøi gian bao khôùp, maøng hoaït dòch vaø suïn khôùp xô teo, coù hieän töôïng voâi hoaù, coát hoaù daãn ñeán dính khôùp. • Vuøng coät soáng: toå chöùc ñeäm naèm giöõa daây chaèng daøi tröôùc coät soáng vaø thaân ñoát soáng bò vieâm, nhanh choùng khoang naøy bò voâi hoùa vaø coát hoaù taïo neân hình aûnh caàu xöông. Phaàn daây chaèng beân ngoaøi daøy leân vaø xô phaùt trieån maïnh, daàn daàn hieän töôïng voâi hoaù döôùi daây chaèng vaø xô hoaù daây chaèng lan roäng toaøn boä coät soáng daãn tôùi dính coät soáng toaøn boä.

18. BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG A. Khôûi phaùt : 1. Tuoåi baét ñaàu maéc beänh: khôûi phaùt ôû löùa tuoåi lôùn, thieáu nieân. Moät soá tröôøng hôïp beänh khôûi phaùt sôùm ôû löùa tuoåi nhoû, thöôøng chaån ñoaùn nhaàm laãn vôùi vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân; Nam : Nöõ = 7:1. Lieân quan vôùi HLA-B27. 2. Caùch baét ñaàu : 70% baét ñaàu töø töø, 30% baét ñaàu ñoät ngoät baèng caùc daáu hieäu caáp tính. Moät soá tröôøng hôïp beänh xuaát hieän sau moät chaán thöông, nhaát laø nhöõng chaán thöông coù aûnh höôûng ñeán coät soáng.

19. BIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG B. Toaøn phaùt:  Bieåu hieän chuû yeáu laø vieâm caùc khôùp lôùn ôû goác chi (khôùp haùng vaø khôùp goái), vieâm coät soáng.  Ñaëc ñieåm chung laø söng ñau vaø haïn cheá vaän ñoäng, teo cô nhanh, thöôøng ñoái xöùng, ñau nhieàu veà ñeâm vaø gaàn saùng, khôùp goái coù theå coù dòch.  Giai ñoaïn ñaàu cuûa beänh, khoâng coù ñaëc ñieåm laâm saøng naøo giuùp phaân bieät giöõa toån thöông vieâm khôùp ngoaïi bieân trong beänh VCSDKTN vôùi VKDTTN.

20. 1. Vieâm khôùp :  Trieäu chöùng cô xöông khôùp ñaàu tieân ôû treû em thöôøng mô hoà khoù xaùc ñònh vò trí, treû than ñau ôû moâng, xöông cuït, ñuøi, goùt chaân, hoaëc quanh vuøng vai.  Toån thöông khôùp thaân truïc ôû giai ñoaïn khôûi phaùt cuûa VCSDKTN chæ chieám 24%.  Toån thöông khôùp ngoaïi bieân chieám ña soá ôû giai ñoaïn khôûi phaùt (82%), thöôøng ít khôùp, chuû yeáu caùc khôùp xa ôû chi döôùi vaø khôùp haùng. Khôùp chi chieám tyû leä thaáp (16%), coù theå gaëp vieâm khôùp baøn ñoát baøn tay, khôùp thaùi döông haøm, khôùp öùc ñoøn, khôùp suïn söôøn.

21. 2. Vieâm gaân baùm :  Vieâm caùc gaân baùm laø trieäu chöùng laâm saøng sôùm coù giaù trò giuùp phaân bieät giöõa VCSDKTN vaø VKDTTN.  Ñaây laø trieäu chöùng than phieàn chính cuûa treû beänh.  Vieâm gaân baùm coù theå gaëp trong beänh VKDTTN vaø moät soá beänh lyù cô xöông khôùp khaùc.

22. 3. Bieåu hieän ngoaøi khôùp cuûa beänh : ☻Bieåu hieän toaøn thaân ôû giai ñoaïn khôûi phaùt cuûa beänh vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân, chieám 5 –10% vôùi soát nheï. ☻Nhöõng bieåu hieän toaøn thaân : tieâu chaûy, vieâm nieäu ñaïo, gôïi yù beänh khôùp trong vieâm ruoät maïn hoaëc hoäi chöùng Reiter. ☻ Nhöõng bieåu hieän toaøn thaân khaùc: • Vieâm moáng maét caáp • Beänh lyù tim phoåi • Bieán chöùng cuûa heä thaàn kinh • Beänh thaän • Thoaùi hoaù tinh boät

23. CHAÅN ÑOAÙN 1. Chaån ñoaùn xaùc ñònh :  Chaån ñoaùn khaù deã khi coù ñaày ñuû trieäu chöùng. Tuy nhieân, toån thöông khôùp thaân truïc vaø khôùp cuøng chaäu thöôøng xuaát hieän muoän, nhieàu naêm sau khi coù bieåu hieän vieâm khôùp ngoaïi bieân (chuû yeáu chi döôùi).  Chaån ñoaùn sôùm vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân thöôøng gaëp khoù khaên vaø thöôøng nhaàm laãn vôùi vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân.  Thöïc teá, caàn vaän duïng keát hôïp moät soá tieâu chuaån ñeå chaån ñoaùn VCSDKTN.

24. 1.1 Tieâu chuaån Nöõu Öôùc : (1) Giôùi haïn cöû ñoäng cuûa coät soáng thaét löng ôû caû ba tö theá cuùi ngöûa, nghieâng vaø quay. (2) Tieàn söû / hieän taïi coù ñau vuøng thaét löng hay vuøng löng – thaét löng (dorso - lombaire) (3) Biêeân độ giaõn loàng ngöïc ≤ 2,5 cm ôû möùc LS 4. Biêeân độ giaõn cột sống thắt lưng  < 5 cm: Schöber test (+) • Chaån ñoaùn xaùc ñònh VCSDKTN : • Vieâm khôùp cuøng chaäu hai beân (GÑ III, IV) treân X quang vaø coù ít nhaát moät tieâu chuaån laâm saøng (ñaõ lieät keâ). • Vieâm khôùp cuøng chaäu moät beân (GÑ III, IV), hoaëc hai beân (GÑ II) treân X quang vôùi tieâu chuaån 1, hay tieâu chuaån 2 vaø tieâu chuaån 3. • Coù theå VCSDKTN: khi coù toån thöông vieâm khôùp cuøng chaäu hai beân vaø khoâng keøm theo tieâu chuaån laâm saøng.

25. 1.2. Tieâu chuaån AMOR duøng phaân loaïi VCSDKTN Tieâu chuaån Ñieåm • Laâm saøng • Ñau vuøng löng vaø ngöïc veà ban ñeâm hay cöùng khôùp 1 • Vieâm ít khôùp khoâng ñoái xöùng 2 • Ñau uï ngoài töøng luùc hay khôûi phaùt khi cöû ñoäng vuøng chaäu 1/2 • Ngoùn söng bieán daïng nhö khuùc doài 2 • Vieâm gaân baùm 2 • Vieâm moáng maét 2 • Vieâm nieäu ñaïo hay vieâm coå töû cung 1 thaùng tröôùc khôûi phaùt beänh 1 • Tieâu chaûy trong voøng 1 thaùng tröôùc khôûi phaùt beänh 1 • Vaåy neán, chín meù, hoaëc vieâm ruoät maïn 2 • X quang • Vieâm khôùp cuøng chaäu ( GÑ II, neáu 2 beân;  GÑ III neáu moät beân) 3 • Di truyeàn HLA-B27; coù tieàn caên gia ñình bò vieâm khôùp coät soáng thaét löng chaäu, 2 Beänh Reiter, vaåy neán, vieâm moáng maét hay beänh vieâm ruoät maïn • Ñieàu trò Caûi thieän trieäu chöùng ñau trong voøng 48 giôø vôùi NSAIDs 2 Chaån ñoaùn VCSDKTN xaùc ñònh khi  6 ñieåm (ñoä nhaäy 91,3%; ñoä chuyeân 97,6%)

26. 2. Chaån ñoaùn phaân bieät : 2.1 Ñoái vôùi theå vieâm khôùp ôû goác chi (goái vaø haùng), caàn phaân bieät vôùi : • Lao khôùp haùng : raát deã nhaàm laãn, chaån ñoaùn phaân bieät coù theå döïa vaøo tieàn söû. Hình aûnh vieâm khôùp cuøng chaäu chæ gaëp trong VCSDK, khoâng coù trong lao khôùp haùng. Neáu caàn coù theå sinh thieát bao hoaït dòch khôùp. • Chaûy maùu khôùp trong beänh Hemophilie : söng ñau nhieàu ñau nhieàu ñôït khôùp goái sau vaän ñoäng hoaëc chaán thöông. Phaân bieät döïa vaøo tieàn söû hay chaûy maùu, choïc dòch khôùp coù maùu khoâng ñoâng, xeùt nghieäm ñoâng maùu coù nhieàu roái loaïn. • Vieâm khôùp daïng thaáp thieáu nieân : phaân bieät ôû giôùi tuoåi, ñaëc tính ñau khôùp, vò trí khôùp ñau, daáu hieäu treân phim X quang.

27. CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT (tt) 2.2 Ñoái vôùi theå bieåu hieän chuû yeáu ôû coät soáng : • Caùc beänh cuûa coät soáng : vieâm coät soáng do vi khuaån (lao, tuï caàu, thöông haøn), thöôøng chæ bò toån thöông moät hai ñoát soáng. Trieäu chöùng toaøn thaân, taïi choã vaø X quang coù nhieàu ñieåm khaùc. • Toån thöông coät soáng trong beänh Scheuermann : ñau vaø guø vuøng coät soáng löng, khoâng coù bieåu hieän vieâm. • Ñau vaø haïn cheá vaän ñoäng coät soáng do caùc dò daïng, di chöùng chaán thöông. • Caùc beänh cuûa khoái cô caïnh coät soáng : vieâm cô, chaán thöông, chaûy maùu trong cô. • Beänh Forestier : xô hoaù daây chaèng quanh coät soáng töï phaùt.

28. CHAÅN ÑOAÙN PHAÂN BIEÄT (tt) 2.3 Nhoùm caùc beänh coät soáng vôùi HLA –B27: - Hoäi chöùng Reiter (vieâm khôùp –maét – nieäu ñaïo). - Vieâm khôùp phaûn öùng - Vieâm khôùp vaåy neán thieáu nieân. - Bieåu hieän khôùp cuûa beänh vieâm ruoät maïn (vieâm ñaïi tröïc traøng chaûy maùu, beänh Crohn…) - Vieâm khôùp maïn tính thieáu nieân theå coät soáng.

29. CAÄN LAÂM SAØNG 1. Caùc xeùt nghieäm chung: ● Coâng thöùc maùu : khoâng thay ñoåi nhieàu. ● Toác ñoä laéng maùu taêng cao (90%) ● Sôïi huyeát taêng (80%) ● Ñieän di protein huyeát thanh : albumin giaûm, gamma globulin vaø alpha 1, 2 taêng. ● Caùc xeùt nghieäm mieãn dòch phaàn lôùn aâm tính : Waaler – Rose, latex, khaùng theå khaùng nhaân, ñònh löôïng boå theå, teá baøo Hargraves, ASLO. ● Caùc xeùt nghieäm sinh hoaù khaùc: ñònh löôïng Ca, P maùu, phosphatase kieàm …, coù theå thay ñoåi nhöng khoâng coù giaù trò chaån ñoaùn

30. CAÄN LAÂM SAØNG (tt) 2. Dòch khôùp: bieåu hieän vieâm khoâng ñaëc hieäu. Dòch loûng vaø nhaït, löôïng mucin giaûm (test mucin döông tính), soá löôïng teá baøo taêng, nhaát laø ña nhaân trung tính, khoâng coù teá baøo hình nho, caùc xeùt nghieäm khaùc aâm tính. 3. Khaùng nguyeân HLA-B27: (+) cao ôû beänh VCSDKTN(xeùt nghieäm naøy chöa phoå bieán)

31. ÑIEÀU TRÒ A. Ñieàu trò noäi khoa: 1. Nhöõng thuoác taùc duïng toát : • Indomethacin: 1 – 2 mg/kg/ ngaøy, hieäu quaû giaûm ñau vaø khaùng vieâm toát, nhöng nhieàu taùc duïng phuï vaø ñoäc tính neân ít ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû treû em. • Phenylbutazon: taùc duïng toát ñ/v VCSDK, nhöng nhieàu ñoäc tính, chæ ñònh raát haïn cheá ôû treû em. • Thuoác khaùng vieâm khaùc: Ibuprophen, Naproxen, Tolmetin sodium, ñieàu trò trieäu chöùng. • Salazopyrine (Sulfasalazine): DMARDs, hieäu quaû toát ñ/v vieâm coät soáng dính khôùp thieáu nieân.

32. ÑIEÀU TRÒ (tt) 2. Nhöõng thuoác ít taùc duïng : • Aspirine : giaûm ñau, nhöng khoâng haïn cheá quaù trình vieâm. • Steroids: steroids duøng trong giai ñoaïn coù phaûn öùng vieâm tieán trieån maïnh, hoaëc nhoû maét ñieàu trò vieâm moáng maét caáp. • Cloroquine, muoái vaøng, D – peùnicillamine : khoâng coù taùc duïng. • Caùc thuoác öùc cheá mieãn dòch : khoâng söû duïng, tröø tröôøng hôïp phaûn öùng vieâm tieán trieån lan toûa ngoaøi khôùp (MTX).

33. ÑIEÀU TRÒ (tt) 3. Caùc phöông phaùp khaùc : • Phöông phaùp duøng tia xaï, keát quaû khaû quan, nhöng ôû nöôùc ta chöa phoå bieán. • Quang tuyeán X chieáu vaøo coät soáng vaø caùc khôùp vieâm, moãi laàn 100r, toång lieàu 400 - 800 r. • Đoàng vò phoùng xaï: radium 224 (coù teân laø Thorium X), tieâm maïch moãi laàn töø 50 - 200 microgam. Toång lieàu 1000 - 1500 microgam.

34. B. Caùc phöông phaùp vaät lyù : 1. Caùc bieän phaùp choáng dính khôùp, choáng tö theá xaáu • Khi beänh ñang tieán trieån, ñau nhieàu, ñeå beänh nhaân ôû tö theá cô naêng : naèm ngöõa treân neàn cöùng, goái ñaàu thaáp, chaân duoãi thaúng hôi giaïng. Vôùi tö theá naøy neáu dính khôùp beänh nhaân coù theå ñi ñöôïc. Chæ neân coá ñònh trong thôøi gian ngaén, khi qua giai ñoaïn caáp cho vaän ñoäng laïi ngay. • Taäp vaän ñoäng caøng sôùm caøng toát, vaän ñoäng ôû moïi tö theá vaø moïi luùc. Ñaây laø bieän phaùp toát nhaát ñeå choáng dính khôùp. 2. Caùc phöông phaùp phuïc hoài chöùc naêng vaän ñoäng • Ñieàu trò baèng nhieät, choáng hieän töôïng co cô. • Duøng nöôùc (beå bôi), nöôùc khoaùng • Xoa boùp, theå duïc trò lieäu.

35. ÑIEÀU TRÒ (tt) C. Ngoaïi khoa : Chæ ñònh ñeå phuïc hoài chöùc naêng vaän ñoäng khi coù dính khôùp vôùi tö theá xaáu: • Caét xöông, gheùp xöông ñeå chænh laïi truïc cuûa coät soáng, chi. • Gheùp khôùp giaû baèng chaát deõo hoaëc kim loaïi (khôùp haùng, khôùp goái)

36. TIEÁN TRIEÅN & DÖÏ HAÄU CUÛA BEÄNH • Tieán trieån: raát thay ñoåi. • Nhöõng yeáu toá tieân löôïng naëng cuûa beänh: beänh lyù khôùp haùng, vieâm ít khôùp, beänh khôûi phaùt <16 tuoåi, ñaùp öùng keùm vôùi NSAIDS, giôùi haïn cöû ñoäng cuûa coät soáng thaét löng, toác ñoä laéng maùu taêng > 30 mm (giôø ñaàu), daáu hieäu ngoùn tay, ngoùn chaân hình chieác doài. Bieán chöùng cuûa NSAIDS vaø cöùng coät soáng coå vôùi nguy cô gaõy / traät.

41. Fig. 6. Enthesitis-related arthritis. (A) Frontal radiograph of the right hip shows bone proliferation at the border of the right acetabular roof (long arrow) and along the ateral aspects of the femoral head (short arrow). (B) Diffuse sclerosis and irregularity of the sacroiliac joints with bilateral joint space widening (arrows) are characteristic features of sacroiliitis. (C) Corresponding CT scan of the sacroiliac joints confirms the radiographic findings seen in this patient with juvenile ankylosing spondylitis. (D) Right ankle radiograph of this 15-year-old boy shows loss of the posterior subtalar joint space consistent with partial fusion (short arrow). A small lucency is noted at the supero-posterior aspect of the calcaneus at the insertion of the Achilles tendon, which represents a small erosion (long arrow). (E) A 17-year-old male presents with small plantar calcaneal spurring seen radiographically (short arrows) suggestive of enthesitis. (F) Corresponding STIR MR image of the ankle shows a focal area of high signal intensity, probably representing bone edema, in the posterior aspect at the insertion of the Achilles tendon (open arrow).