مقدمه

1. تأثیرات نهضت امام خميني(ره) بر بیداری اسلامی در خاورمیانه با تأکید بر نقش زناندکتر پروین داداندیش عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی

2. مقدمه 1- امواج بیداری اسلامی چیست؟ 2- نهضت امام خميني از سال 42 چه تاثيری برجنبش هاي جهان عرب گذاشته است ؟ 3- اعتقادات مذهبي و فرهنگ ديني مردم منطقه در مراحل مختلف جنبش ها چه جایگاهی دارد؟ 4- نقش زنان در اين جنبش ها چگونه ارزیابی می شود؟

3. در تاريخ معاصر خاورميانه سه موج بزرگ بيداري اسلامي بر تعيين و تبيين سرنوشت سياسي جوامع اسلامي تاثير عميق و گسترده اي برجاي گذاشته است . • موج اول بيداري اسلامي • موج دوم بيداري اسلامي • موج سوم بيداري اسلامي بررسي تاريخي

4. این موج دراواخر قرن 19 ميلادي با فروپاشي امپراطور عثماني آغاز شد. • جنبش ها از تعاليم سيدجمال الدين اسدآبادي و محمد عبده متاثر شدند. • جنبش هايي مبتني بر نهضت هاي كلاسيك اسلامي در كشورهای منطقه شكل گرفت. • برخی از جنبش ها خواستگاه ضداستعماري داشتند و برخي خواهان بازگشت به وضع پیشین بودند. • پایان جنبش ها با ظهور ناسيوناليسم و پان عربيسم همراه گردید. موج اول بيداري اسلامي

5. جريان هاي اسلام گرايي • پان عربيسم، ناسيوناليسم (ملي گرايي ) • سوسياليسم (كمونيسيم) ظهور : -موجب تفرقه در كشورهاي اسلامي -رويارويي انقلابيون -حربه ای جديد براي استعمارگران پیامدهای موج اول

6. تئوريزه نشدن اهداف نهضت • عدم تشکیل يك نظام سياسي و اجتماعي سازگار با شرايط عصر مدرن • عدم کارایی و موفقیت ايده هايي نظير: • پان اسلاميسم (جريان هاي سلفي، جريان اخوان المسلمين، جنبش تنباکو، جنبش مشروطیت و ...) • پان عربيسم • ناسیونالیسم چالشهای موج اول بيداري

7. مبدأ نهضت امام خميني(ره) در 15 خرداد سال 1442 • مبانی نظری، تئوري ولايت فقيه امام خميني (ره) • شرایط جهانی در نظام دو قطبي و با شعار نه شرقي – نه غربي • احياي اخلاق و سنت ها و آداب اسلامي • تاسيس نظام حكومت اسلامي با هدف حفاظت از ارزش هاي ديني، كيان و شرافت مسلمانان به عنوان یک الگو • شناخت دقيق تر از استعمار و استثمار • پشتوانه همه جانبه مردم از نهضت خصوصاً زنان و دختران جوان موج دوم بيداري اسلامي

8. 1- رهبري نقش تفسیرگر و بیان کننده خواسته های توده های انقلابی را برعهده دارد. رهبری با استفاده از مجموعه ای از ارزشها و سنن و فرهنگ تاریخی- اجتماعی موجود در برابر وضع غیر قابل پذیرش حاکم، جامعه ایده آلی را ترسیم می نماید. 2- سازمان سازمان عهده دار برقراری ارتباط بین رهبری و مردم با رساندن خواسته های توده به رهبر و راهنمایی رهبر به مردم می باشد. بدون سازمان کنش جمعی یا بسیج جمعی انقلابی برای فروپاشی رژیم همانند تظاهرات، راهپیمایی و اعتصابات امکان پذیر نیست. 3- ايدئولوژي ایدئولوژی مجموعه ای از باورها و پنداشتها و ارزشهای ضد وضع موجود است که مصالح نظری جامعه آینده را در اختیار رهبر و مردم قرار می دهد. بدون ایدئولوژی هیچ رهبری نمی تواند به ترسیم وضع مطلوب در مقابل وضع موجود بپردازد. لذا هیچ ابزاری برای بسیج مردم ندارد. هر انقلابي متشكل از سه عنصر است

9. در فروپاشي رژيم پهلوي اين سه عنصر به گونه اي برجسته به ترتیب در : • رهبری امام خمینی (ره) • سازمان جمعي توسط روحانيت و روشنگران ديني • ایدئولوژی اسلام تجلی کرد.

10. 1- درگير كردن ايران با مشكلات داخلي ومنطقه اي از جمله؛ حمله عراق به ایران، طرح صدور انقلاب و ... 2- برجسته سازي شكاف هاي شيعي – سني در منطقه 3- دامن زدن به پروژه ايران حراسي 4- اجرای طرحهایی برای ایجاد نارضایتی در داخل مانند؛ تحریم های اقتصادی، تهاجم فرهنگی، تهدید به حمله نظامی و ... شیوه های مقابله قدرتهای جهانی با گسترش اندیشه ها و الگوی امام(ره) در منطقه

11. تأثیرات انقلاب اسلامی در گسترش موج بیداری اسلامی در منطقه و تولد موج سوم بیداری اسلامی تقویت و گسترش گفتمان هویت اسلامی در مقابل گفتمان های دیگر مسلط به خصوص ناسیونالیسم و غرب گرایی که در قالب ظهور و تقویت جنبش های اسلامی مختلف نمود یافت. افزایش جدی حسن اعتماد به نفس در میان مسلمانان و جریان های اسلام گرایی منطقه که در گسترش موج بیداری اسلامی در دوره بعد بسیار مهم بوده است. گسترش رویکرد استقلال طلبی و منطقه ای و تأکید بر دوری از سلطه شرق و غرب و حرکت در مسیر مستقل. ایجاد بستر و حرکت های انقلاب در مقابل دولت های اقتدارگرا و تأکید بر شکل دهی به جنبش های جدی مبتنی بر مردم خصوصاً جوانان و زنان. شکل دهی به الگوی جدید نظام سیاسی با ویژگی های اسلامی، مردمی و استقلال طلب و رویکرد حکومتی نوین. تقویت موج مقاومت مردمی و اسلامی در حمایت از آرمان فلسطین و مقابله با اسرائیل.

12. موتور محركه نهضت بيداري اسلامي مردم اعم از زنان و جوانان بودند لذا جنبش ماهيتي مردمي با هويت اسلامي و ضد استبدادي دارد . • حضور زنان و دختران جوان در تمامي مراحل نهضت مشاهده می شود. • آغاز آن در يكي از غربي ترين نقاط خاورميانه تونس بود . • جنبش ها خواستار پايان حكومت هاي ديكتاتوري و تغييرات بنيادي در نظام سياسي بودند . • ايجاد مصالحه ميان اسلام و دموكراسي شکل گرفت. • تمركز قيام ها در روز جمعه و بعد از اقامه نماز نشان دهنده نمادهاي مذهبي است . • نتايج انتخابات بازگشت به مباني ديني اولويت راي دهندگان را نشان مي دهد . • حضور دو گرايش اسلام گرا، جريان اخوان المسلمين و جريان سلفي در كنار گرايش هاي سكولار مشاهده می شود. • تاكنون به حاكميت چهار ديكتاتور در تونس ، مصر ، ليبي و یمن خاتمه داده است . • بهره برداري از فضاي مجازي و شبکه های اجتماعی در آگاهي رساني به مردم (مشابه نهضت امام خميني(ره) با بهره گيري از نوارهاي سخنراني از طريق مساجد) . موج سوم بيداري اسلامي

13. تعابیر متفاوت از تحولات و جنبشهای مردمی در خاورمیانه اما اگر به محتوای خواسته های جنبش توجه کنیم : تقاضا برای بکارگیری ساز و کارهای دموکراتیک در ادارۀ امور جامعه( موج دموکراسی خواهی ) تقاضا برای توجه به باورها و اعتقادات دینی مردم (بیداری اسلامی) در خواسته های گفتمان اسلام گرایی میانه رو تجمیع شده است. 1- موج سوم دموکراسی یا موج چهارم دموکراسی یا بهار عربی از سوی جریانهای لیبرالی و کشورهای غربی طرح می شود. 2- بیداری اسلامی عمدتاً از سوی جریانهای اسلامی طرح می شود.

14. خواسته گفتمان اسلام گرایی میانه رو: طرح اسلام به عنوان راه حل برون رفت از مشکلات الزامات دموکراسی و تکثر گرایی در مفهوم غربی

15. این جنبش اعتراضی است به، نقش حداقلي كه نظام پدرسالارحاكم در عرصه اجتماعي بر زنان مسلمان اعطا كرده بود . اکثراً این جنبشها با حضور فعال زنان و دختران جوان شکل گرفت : تونس: اولين جرقه انقلاب تونس را ليلا خواهر“محمد بوعزيزي“ روشن كرد در رسانه ها از علت خودسوزي برادرش گفت و خواهان برابري سياسي شد . مصر: زنان و دختران مصري در سازمان دهي تظاهرات شركت در راهپيمايي ها و اعتصاب ها حضور فعال داشتند . 20% افرادي كه درميدان تحرير از همان روزهاي اوليه جمع شده بودند زنان و دختران جوان بودند . لیبی: در ليبي همسران مرداني كه در زندان هاي سرهنگ قذافي كشته شده بودند درهمان روزهاي اوليه جنبش دست به اعتراض زدند و علي رغم سركوب خشونت بار نيروهاي نظامي قذافي در شهرهاي خارج از كنترل دولت فعال بودند . یمن: در يمن زنان که هنوز سنگينی رويه هاي قومي و فقر و سنت هاي مذهبي را بر دوش خود احساس می کردند، نقش چشمگیری در اعتراضات یمن داشتند. بانوي يمني كه در سال 2011 جايزه صلح نوبل را به دست آورد نماد تحول در وضعيت زنان در خاورميانه شد. خاور میانه: زن در خاورميانه در جريان جنبش هويت محور و اعتراضي جوياي هويتي است كه در طول دهه هاي پس از استقلال جامعه پدرسالار مانع از بروز آن بوده است . جايگاه و نقش زنان در جنبش هاي اجتماعي جديد

16. کلام آخر • در موج سوم بیداری اسلامی زنان و دختران جوان عرب بخوبی پیام رهبر کبیر انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره ) را شنیده اند : • خواهران و برادران عزيز! در هركشوري كه هستيد از حيثيت اسلامي و ملي خود دفاع كنيد و بي پروا در مقابل دشمنان خود ، يعني آمريكا و صهيونيزم بين المللي و ابرقدرت هاي شرق و غرب بدون هيچ ملاحظه اي از ملت ها و كشورهاي اسلامي دفاع كنيد و مظالم دشمنان اسلام را بر ملاكنيد . • بعد از آنكه ملت ها بيدار شدند و بعد از اينكه زن ها قيام كردند بر ضد دولت و بر ضد اين جباران ، يك همچنين ملتي پيروز مي شود انشاءالله .

17. امروز زنان شيردل، طفل خود را در آغوش كشيده و به ميدان مسلسل و تانك دژخيمان رژيم مي روند، در كدام تاريخ چنين مردانگي و فداكاري از زنان ثبت شده است . • دست هاي جنايتكار .... همه قشرهاي ملت را از امور اجتماعي و سياسي كنار گذاشته بود مسائل سياسي در پيش بانوان اصلاً مطرح نبود . • زنان از نظر اسلام نقش حساسي در بناي جامعه اسلامي دارند و اسلام زن را تاحدي ارتقاء مي دهد كه او مي تواند مقام انساني خود را در جامعه باز يابد و از حد شيئي بودن بيرون بيايد و متناسب با چنين رشدي مي تواند در ساختمان حكومت اسلامي مسئوليت هايي بر عهده گيرد

18. با تشکر از حسن توجهتان