130 likes | 311 Views
გერმანულენოვანი ლიტერატურა შუა საუკუნეებში. ლევან ცაგარელი. გერმანულენოვანი ლიტერატურა ადრეულ ახალ ხანაში (1400-1600). ლექცია მეოთხე. ადრეული ახალი ხანა. აღმოსავლეთ რომის იმპერიის დაცემა (1453 წ.) რეფორმაცია და რელიგიური განხეთქილება (1517 წ.)
E N D
გერმანულენოვანი ლიტერატურა შუა საუკუნეებში ლევან ცაგარელი
გერმანულენოვანი ლიტერატურა ადრეულ ახალ ხანაში (1400-1600) ლექცია მეოთხე
ადრეული ახალი ხანა • აღმოსავლეთ რომის იმპერიის დაცემა (1453 წ.) • რეფორმაცია და რელიგიური განხეთქილება (1517 წ.) • ადრეული კაპიტალიზმი - ნატურალური ეკონომიკა → მონეტარული ეკონომიკა • აღმოჩენები და სამყაროს ეკლესიური მოდელის გადატრიალება: • ამერიკის აღმოჩენა (1492 წ.) • პირველი მოგზაურობა დედამიწის გარშემო (1519-22 წწ.) • ჰელიოცენტრული სისტემა (1508-1514 წწ.) • სტამბა (1450 წ.) • რელიგიური, პოლიტიკური და ეკონომიკური გადატრიალებები → მსოფლმხედველობრივი კრიზისი: ოკულტიზმი, მაგია, ასტროლოგია → ჯადოქართა დევნა
რენესანსი და ჰუმანიზმი • ’ხელმეორედ დაბადება’ • სამყაროს, ბუნებისა და ადამიანის ’აღმოჩენა’ • სამყაროსა და ინდივიდის თვითმყოფადობისა და თვითღირებულების აღიარება • ბუნების მიბაძვა • სქოლასტიკის გმობა • ნომინალიზმის უარყოფა • Ars movendi (vs. ars ornandi): docere, delectare, movere • Studia humanitatis • Erasmus von Rotterdam (1466-1536)
რეფორმაცია • ეკლესიის რეფორმა (მარტინ ლუთერი) • დაბრუნება პირველწყაროებისკენ (ad fontes) → სიტყვის თეოლოგია • რწმენა - ინდივიდის შინაგანი სამყარო • ღვთის მოწყალება (Gottes Gnade) • რეფორმაციული მოძრაობის ფრაქციები: • მარტინ ლუთერი • ჰულდრიხ ცვინგლი • თომას მიუნცერი - გლეხთა ომი (1524-1525) • ჰუმანისტები (ულრიჰ ვონ ჰუტენი, იოჰანეს როიხლინი) • სპირიტუალისტები (პარაცელსი) • კათოლიკური კონტრრეფორმაცია • ბრძოლა ’სიტყვებით’ - გერმანული პუბლიცისტიკის დაბადება
ჟანრები • დიდაქტიკური მწერლობა: • Johannes von Tepl: Der Ackermann aus Böhmen (1400) • Ulrich von Hutten: Gespräch Büchlin (1521) • გლეხის ღირებულების ზრდა (Karsthans, der “gemeine Mann”) • Sebastian Brant: Das Narren Schyff (1494) – 112 Kapitel • დრამა: საყველიერო დრამა, სასკოლო დრამა, მაისტერზანგული დრამა • ლირიკა: საგალობელი, მაისტერზანგი • ეპიკა: პროზის დომინანტურობა, სიმართლე • შვანკების კრებულები: Dyl Vlenspiegel (1511/12), Lalebuch (1597) • რომანები: Fortunatus (1508), Historia von D. Johann Fausten (1587)
Martin Luther (1483-1546) • რეფორმატორი, პროფესორი, მოძღვარი, პუბლიცისტი • 1517 წ. – 95 თეზისი ინდულგენციების წინააღმდეგ • 1520 წ. - პაპის ბულის საჯარო დაწვა → ეკლესიიდან განკვეთა • ახალი აღთქმის თარგმნა (პრინციპი “sin uß sin”) • Ars movendi: dass die Botschaft “also dringe vnd klinge ynns hertz durch alle sinne” • ნაწერი (და არა საეკლესიო ავტორიტეტი) • საგალობლების პირველი წიგნი • საერთო გერმანული ენის ჩამოყალიბებისთვის საფუძვლის შექმნა
Hans Sachs (1494-1576) • ხელოსანი პოეტი • კულტურული მემკვიდრეობის გადააზრება რეფორმაციისა და ბიურგერული ღირებულებების საფუძველზე • 8000 თხზულება: • 6000 სიმღერა (Meisterlieder) • Tragedis, Comedis • შვანკები • 85 საყველიერო დრამა