1 / 33

Prof Dr Süheyla ÜNAL İnönü ÜTF Psikiyatri AD Malatya

SOSYAL BEYİN. Prof Dr Süheyla ÜNAL İnönü ÜTF Psikiyatri AD Malatya. Sosyal bilgi işleme. İnsanoğlu sosyal etkileşimler aracılığı ile nesnel dünya, kendisi ve diğer insanlar hakkında izlenim edinir Bu izlenimleri bilgi işleme sürecinden geçirir Uygun tepkiler geliştirir. Kültür.

arvin
Download Presentation

Prof Dr Süheyla ÜNAL İnönü ÜTF Psikiyatri AD Malatya

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. SOSYAL BEYİN • Prof Dr Süheyla ÜNAL • İnönü ÜTF Psikiyatri AD • Malatya

  2. Sosyal bilgi işleme • İnsanoğlu sosyal etkileşimler aracılığı ile nesnel dünya, kendisi ve diğer insanlar hakkında izlenim edinir • Bu izlenimleri bilgi işleme sürecinden geçirir • Uygun tepkiler geliştirir

  3. Kültür • Bu tepkileri geliştirirken mental enerjisini korumak, kendilik imajını yönetmek ve kesinlik aramak durumundadır • Bunu kuşaklar boyunca gelişip şekillenen “kültür" aracılığı ile gerçekleştirir • Kültür ise özneler arası alanın ortak kodları ile oluşturulur

  4. Ortak sosyal biliş • Diğer insanların toplum içindeki ve çeşitli sosyal ortamlardaki durumlarını ve davranışlarını anlamayı/anlamlandırmayı sağlar • Beynin çeşitli yapılarının ve bağlantılarının, başkaları ile ilişkilerde onları anlayacak ve kendisini onlara anlatacak şekilde oluşturulması buna temel oluşturur

  5. Nörogelişim • Sosyal biliş, nörobilişsel süreçlere paralel bir gelişim gösterir • Nöronlar arası aktivite, intrauterin 2-5. aylarda intrauterin uyaranlardanetkilenerek şekillenmeye başlar • İçgüdü yapılanması (intrinsic motive formation:IMF) yeni doğanda intermodal sensori-motor koordinasyonu sağlar

  6. IMF • insanlardan gelen uyaranlara yönelme • davranışlar arasında uyum ve ritmisite gelişmesi • diğer insanlarla iletişim kurma • taklit etme Trevarthen ve Aitken 2001

  7. Sosyal biliş gelişimi • Dış dünya ile ilk ilişkileri bakış ve temas aracılığı ile olan bebeğin ilgisi öncelikle diğer yüzlere yönelir (Johnson & Morton, 1991) • 1 günlük bebek mutlu ve üzgün yüzleri ayırt edebilir (Field & Walder, 1981) • Yeni doğan kendisine yöneltilmiş ve çevrilmiş bakışları ayırt edebilir

  8. Sosyal biliş gelişimi • 3 aylık bebek bakışları izleyebilir • 5 aylık bebek duygusal sesleri ayırt edebilir (Walker-Andrews & Grolnick, 1983; Walker-Andrews & Lennon, 1991) ve duygunun sözle ve yüzle anlatımını karşılaştırabilir (Walker, 1982)

  9. Sosyal biliş gelişimi • Yüz yüze, göz göze etkileşim aracılığı ile anne ile duygusal paylaşım gerçekleşir • 7/9. ay-18. aylar arası bebek ve anne arasındaki yansıtmalı diyaloglar bebeğin duygusal durumunu düzenler ve sosyal gelişimine yardım eder

  10. Özneler arası alan • Anne ve bebeğin sağ hemisferleri aracılığı ile gerçekleştirilen duygusal rezonans, anne- çocuk ikilisi arasında bir bağlanmaya yol açar • Anne ile bebek arasındaki karşılıklı etkileşim ve bağlanma ise diğer insanlarla ortak bir algı ve duygu dünyasının (özneler arası alan) kurulmasına temel olur

  11. Sosyalleşme • Özdeşleşme, yansıtma, içselleştirme, taklit gibi mekanizmalar aracılığı ile şefkat, sıcaklık, empati, karşılıklı bağlanma, özgecilik, türün diğer üyelerine bakım gibi toplumsal işlevler kazanılır

  12. Sosyal biliş gelişimi • Bebek eylemleri aracılığı ile annesinden farklı bir iç yaşantısı olduğunu fark etmeye başlar • “Kendi – öteki” ayırımını gerçekleştirir • “Ayna nöron sistemi” soyutlama yetisini, zihinsel temsilcilerin oluşumunu sağlar • Bellekte kendiliğin temsil edilmesi, başkalarını taklit etmek için temel oluşturur

  13. Dikkate katılma • 9. ayda bebek kendisiyle iletişim kurmak isteyen kişinin bakışlarını izlemeye başlar • 9-24. aylarda sosyal iletişim için gerekli olan ortak dikkat koordinasyonu gerçekleşir

  14. Ortak dikkatin bileşenleri • Bakış izleme • İşaret etme • Taklit • Sosyal referans

  15. Zihin kuramı:ToM • Diğer bireyin isteklerini, inançlarını, niyetini anlayabilme yetisi • İsteklere atıf • Ortak dikkat alanına giren nesneleri tanıma • Diğerlerinin bakışını monitorize etme

  16. Sosyal referansları öğrenme • Annenin ToM ve empati yetisi • Bebeğin özdeşleşme, yansıtma, taklit, içselleştirme gibi mekanizmaları bebeğin duygularını düzenlemeyi ve sözel olmayan etkileşimde kullanacağı sosyal referansları öğrenmesini sağlar

  17. Duygu gelişimi • 2. yaştan itibaren dil ve açık bellek (explicit) gelişimi ile anlamlar dünyasına girer • Duygular tanımlanmaya ve duyguların nedenleri anlaşılmaya başlar • Ayna nöronların bazal gangliyonlarla bağlantıları sayesinde ödül mekanizmaları işler hale gelir, bu aracılıkla değerler sistemi gelişir • Otobiyografik bilgilerin kaydı başlar

  18. Sosyal biliş gelişimi • 3. yaşta • Düşünceler ve nesneler arasındaki fark ayırdedilir olur • “Sözcükler” aracılığı ile düşünme gelişir

  19. ToM • 4. yaşta zihindeki temsiller aracılığı ile gerçek dünyadaki davranışlar belirlenir • İnsanların farklı bakış açılarına sahip olabileceği farkedilir • Başkalarının gerçekliği nasıl algıladığını kavranılır

  20. Perspektif alma • 4-5 yaşlarında çocuk kendisi ve bir başkasının düşünce ve inançlarını ayırt etmeye başlar • Dünyayı bir başkasının bakış açısından görmeyi sağlayan empati becerisini geliştirir • Duygu paylaşımı • Zihinsel esneklik, zihni düzenleme • Kendi-başkası ayırımının farkındalığı

  21. Sosyal biliş gelişimi • 5.yaşta yaşantıdan çok gözleme dayanılarak yeni davranışlar üretilmeye başlar • Soyutlama ve yeniden yapılandırma yetileri gelişir • Davranışın forma uygun olması yanı sıra amaca yönelik olması da öğrenilir

  22. Sosyal biliş gelişimi • 6-7 yaşlarda hata ile yalanı, gerçek ile espri ve şakayı birbirinden ayırt etmeye başlar • Arkadaşlarının bakış açılarından olayı değerlendirmeyi öğrenir • Bu da iletişim becerisini güçlendirir

  23. SOSYAL BİLİŞ ANATOMİSİ

  24. Sosyal biliş yapıları • Sosyal algı sürecinde duyusal ve bağlantı korteksi • Algı ve farklı bilişsel işlevler arasındaki ilişkileri düzenlemede amigdala, prefrontal korteks, sağ somatosensoriyel korteks, singulat korteks • Sosyal davranışı oluşturmada hipotalamus, beyin sapı çekirdekleri, bazal gangliyonlar, motor korteks rol oynar

  25. Ayna nöron sistemi • Algı ve eylem arasındaki ilişki • Taklit ve empati becerileri • Diğer insanların duygu ve niyetlerinin anlaşılması

  26. Ayna nöron sistemi • inferior parietal lobülün rostral parçası • kaudal bölüm (pars operkülaris) • premotor korteks • primer sensorimotor korteks superior parietal korteks • posterior singulat korteks • superior temporal girus

  27. Ön beyin-yönetici işlevler • Dorsolateral prefontal bölge • anlam oluşturma • erken yanıtı önleme, geciktirme • kontrol ve baskılama • önceleme • karar verme • özerklik duygusu yaratan eylemi başlatma, yürütme ve sürdürme

  28. Arka bölge- Sosyalleşme • Ötekilerini anlamamız, niyetini çözümlememiz ve kendimizi algılamamız için gerekli bilgiyi sağlama • Yüz tanıma, fiziksel uzaklığı algılama, ses tonunu yorumlama, bakış yönünü saptama, kendi bedenini ve bedensel sorunlarını tanıma

  29. Sosyal biliş yapıları • Anterior cingulat korteks (ACC) ve amigdala olayların duygularla ilişkili olarak yaşantılanmasını sağlar • Superior temporal girus biyolojik hareketi • Fusiform girus yüz ve bedenleri algılar

  30. Sosyal biliş yapıları • Orbitofrontal korteks, insula-hipotalamus, amigdala-akkumbens ve mesolimbik sistem toplumsallaşmada önemli bir rolü olan “ödül” sistemini oluşturur • Medial prefrontal lob ve singulat insanın kendini öteki, ötekisini kendi gibi görebilmesini sağlayan zihin kuramına (Theory of Mind) temel olur

  31. Sosyal biliş sistemi • Orbitofrontal korteks • sosyal davranış konusunda karar verme süreci • Sağ orbitofrontal bölge • duyguların düzenlenmesi, • empati • otobiyografik bellek

  32. Sosyal biliş patolojileri • Otizm • Asberger sendromu • Şizofreni • Williams sendromu • Antisosyal kişilik bozukluğu • Obsesik Kompulsif kişilik bozukluğu • Depresyon

More Related