Download
1 / 59
720 likes | 1.2k Views
İLETİŞİM engelleri. Prof. Dr. Hüseyin PEKER. Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com. İletişim Hayattır. BU TUTUM VE DAVRANIŞLAR SİZE TANIDIK GELİYOR MU?. İletişim Engelleri.
E N D
İLETİŞİM engelleri Prof. Dr. Hüseyin PEKER Hazırlayanlar www.kisiselbasari.com
İletişim Engelleri Kişilerin iletişim kurarken karşı tarafa iletmek istedikleri duygu ve düşüncelerini tam olarak aktaramaması durumunda birtakım engeller meydana gelir.
KIYASLAMA Başkalarıyla kıyaslanan kişi sevilmediğini değersiz olduğunu düşünür. Oysa iletişimde koşulsuz kabul vardır.
Ön Yargılı Olmak Ön yargı, bir kişi veya topluluk hakkında önceden öğrenilmiş ve bir kalıp olarak yerleşmiş algılardır.
kehanet teorisidir • Bu teori, bireyin sahip olduğu çeşitli özellikleri, dilekleri, beklentileri paralelinde bir inanış yaratması, buna gerçekmiş gibi körü körüne bağlanmasına dayanmaktadır. Kehanet teorisi bir sıra ile gerçekleşmektedir
1. Bir birey hakkında öngörüde bulunulmaktadır. Örneğin, “Fatma, kişiler arası ilişkilerde problem yaratan birisidir.”2. Bu birey için nasıl bir öngörüde bulunulmuşsa o doğrultuda bireye davranılır. Örneğin, “Fatma’ya problem yaratan biri gibi davranılır.”3. Bu birey için güdülen varsayımdan yola çıkılarak davranıldığında bir müddet sonra bu varsayım gerçeğe dönüşür. Örneğin, “Fatma, gerçekten kişiler arası ilişkilerinde problemler yaratmaya başlar.”4. Sonuç itibariyle, bu birey için bulunulan öngörünün doğru olduğu kanısına ulaşılır. Örneğin, “Fatma, kişiler arası ilişkilerinde sürekli problem yaratan birisi olur.”
Kişiler arası iletişim sürecinde kehanet teorisi iki biçimde engel ortaya çıkar. • Birincisi, kişi gerçekte var olmayan özellikleri kendi algıladığı gibi davranarak iletişimi olumsuz etkileyebilir. • İkincisi, birey kendi tahminleri doğrultusunda çevresindekileri etkileyebilir, çevresindekileri de tahminlerine inandırabilir
Karşımızdakini daha iyi anlamak ve kendimizi daha iyi dile getirmek için aşılması gereken iletişim engelleri
Emir Vermek, Yönlendirmek • Sözümü dinle, çık dışarı! • Bana cevap verme, kes sesini! • Açıklamayı bırak dediklerimi dinle!
Bu iletiler bireyin kararlarına ve yeteneklerine güven duyulmadığını gösterir. Birey karşılık verebilir, direnebilir, bağırıp çağırabilir, düşmanca duygular besleyebilir.
Uyarmak,gözdağı vermek • Sizinle bir şey paylaşmak istiyorum. • Önce sana güvenebileceğimi bana kanıtlamalısın. Yoksa seninle ilgilenmeyeceğim.
Bu iletiler bireye onun istek ve gereksinimlerine saygı duyulmadığını gösterir. Karşıdakini korkutur, sindirir, düşmanlık duymasına neden olur.
Ahlak Dersi vermek Arkadaşlar iyi bir öğretmen her zaman küçükleri korumalı, çocuklara kol kanat germeli. Her zaman amirlerinin sözünü dinlenmelidir Onlar seni önemsemese de sen kendini yinede önemsemelisin
Bu iletiler bireyin sahip olduğu değerlere güvenilmediği, başkalarının doğru olduğuna inandığı şeyleri kabul etmenin onun yararına olacağı düşüncesini iletir. Birey genellikle “yapmalısın”, “etmelisin”lere karşı koyar.
Bu iletiler, bireye kendi sorunlarını kendi kendine çözebilme gücüne sahip olmadığı mesajını iletir. Bireyi başkalarına bağımlı kılabilir, kendisi için düşünmesini engeller ve sorunlarında çözümü kendi dışındaki bir otoriteden beklemesine neden olabilir. Verilen öğütler üstünlük tavrı olarak görülür bu da bağımsızlık elde etmeye çalışan birey için sinir bozucu olabilir.
Nutuk çekmek mantıklı düşünceler önermek • Ben sana söylemiştim böyle olacağını, • Senin gittiğin yoldan biz dönüyoruz • Sen daha doğmadan biz öğretmenlik yapıyorduk
İlişkide sorun olmadığı zamanlarda öğretme, nutuk çekme birey tarafından kabul görebilir, sorunlu dönemlerde ise büyük sorun yaratabilir. Bu dönemde öğrenmeye aşağılık duygusu, yetersizlik duygusu ile tepki gösterebilir. Mantıklı düşünceleri önermek, bireyin mantıksız ve bilgisiz olduğu hissini uyandırdığından bireyde küsme, içe kapanma ortaya çıkabilir.
Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak • Doğrusu bunu senden beklemezdim • Bunu senin yaptığın belliydi zaten, yaptığın hiçbir iş tam değil. • Böyle davrandığın sürece hayatın boyunca başarılı olman çok zor
Olumsuz değerlendirmeler bireyin benlik saygısını zedelemesine neden olur ve onu karşı eleştiri için kışkırtır. Bireyler de değerlendirilme korkusu ile duygularını saklar ve yardım için kendilerine zarar verebilecek kaynaklara yönelebilirler. Sık sık aldığı olumsuz değerlendirmeler, sevilmediği, işe yaramadığı ve hiçbir şeyi hak etmediğini düşündürür. Kendine zarar veren bir kişilik geliştirebilir.
Övmek Aynı Düşüncede Olmak,Olumlu Değerlendirme Yapmak • Harika.. Gördüğüm en iyi öğretmensin • Gerçekten çok yeteneklisin • Eminim sen hayatın boyunca her konuda başarılı olacaksın.
Bireyin benlik kavramına uymayan olumlu bir değerlendirme kızgınlık uyandırır. Birey bunu kendini yönlendirmek için yapılan bir kurnazlık olarak yorumlar. Başkalarının yanında övülmek bireyi utandırabilir. Çok övülen bireyler buna alışır ve sürekli övünmeye gereksinim duyabilir.
Ad Takmak Alay Etmek • Evet süslü öğretmen hanım.., • Çocuk gibi sızlanmayı bırakın.. • Bu halinle sen nasıl öğretmenlik yapıyorsun.
Bu tür tepkiler alan bireyler ya aynı iletileri kullanarak benzer tutumlar sergiler (birine kırk gün deli dersen...) ya da bu iletileri içselleştirir, benlik saygısı olumsuz etkilenir. “Kişiye en güzel hitap biçimi onun adıdır”
Yorumlamak, Analiz Etmek Tanı Koymak • Aslında ben senin niye böyle davranmaya… • Başarısızlığını gizlemeye çalışıyorsun • Bu apaçık bir şekilde yalan söylemektir…
Bu tür iletişimler bireye davranışlarının nedenlerini bildiğini anlatır. Yapılan çözümleme doğruysa, birey kendini açıkta kalmış, utanmış gibi hisseder. Yanlışsa, yersiz suçlandığı için kızar. Bu tür iletiler gencin konuşma, paylaşma isteğini yok eder.
Güven Vermek Avutmak • Ben seni çok iyi anlıyorum, yarın her şey düzelecek Ben ve diğer arkadaşlar bu konuda elimizden gelen her şeyi yapacağız. Hiç merak etme sen • Zamanla bunu da aşacaksın
Karmaşık duygular yaşayan bireylere güven vermeye çalışmak onda anlaşılmadığı izlenimini uyandırır. Avutucu iletiler birey tarafından duygularını değiştirmesinin istenildiği yönünde anlaşılır. Güven verme, kişinin sorunu abarttığını, gerçekte ne olup bittiğini anlamadığını, bir bakıma gerçek dışı duygular taşıdığını hissettirir.
Soru Sormak, Sınamak Çapraz Sorgulamak • Nasıl hazırlanıyorsun derse.. • Kaç kaynaktan • 2 kaynaktan hazırlanma ile başarılı olunur mu? • Kaynakların adı ne?
Sorunlu olduğu zaman bireye sorulan sorular güvensizlik ve kuşku uyandırır. Bu soruların onu tuzağa düşürmek için sorulduğunu düşündürür. Bazen birey bunu bir gözdağı olarak algılayabilir.
Sözünden dönmek, oyalamak-alay etmek şakacı davranmak konuyu saptırmak • Madem bu yılın sonunda tayin işinle ilgileneceğime söz verdim. Yapmam demiyorum. Ama önce sen iyi bir öğretmen olduğunu kanıtla.. • Sen bunları bırak da benim diyeceklerimi dinle
Bu iletiler bireye onunla ilgilenilmediği, duygularına saygı duyulmadığı, dışlandığını düşündürür. İnsanlar sorunlarını dile getirirlerken çok ciddilerdir. Şakayla, espriyle karşılık vermek onları incitebilir, itebilir. Oyalamak, konuyu saptırmak, üzerinde konuşulmayan duygularını yeniden ortaya çıkaracaktır. Çünkü ertelenen sorun çözülmemiştir. Alay edilen, oynanan birey sorunlarının çözümünü başkalarında arayacaktır. Bir daha yardım için size başvurmaz.
