Leertechnologie-afspraken

1. Leertechnologie-afspraken Op reis door het land van uitwisselbaarheid en hergebruik Pierre Gorissen – SURF SiX / Fontys 20 oktober 2004

2. Programma • Deel I - Inleiding • De uitdaging • SURF SiX expertisegroep • Deel II - Leertechnologie-afspraken • Even een stapje terug • Deel III – Kreten en begrippen • Wat betekenen al die begrippen • Hoe komt een standaard tot stand? Deze presentatie is te vinden op:http://www.gorissen.info/pierre/pubs.php

3. Een uitdaging… het begin….

4. Zomaar een paar uitspraken… • Een student kan zijn/haar competentieontwikkeling in kaart brengen en via het portfolio zelf de verantwoordelijkheid over de ontwikkeling ervan nemen. • Diagnostische kennistoetsen lenen zich ervoor om afgenomen te worden via de computer. Dit verhoogt de flexibiliteit in tempo en de objectiviteit van de toets en op termijn bespaart het kosten. • Beschikbaarheid van ICT-hulpmiddelen en digitale leerobjecten waarmee studenten en docenten gericht kunnen experimenteren, online toegankelijk gemaakt

5. Wensen • Digitaal portfolio • Beschrijving competentieontwikkeling • Kwalitatief hoogwaardig elektronisch (diagnostisch) toetsmateriaal • Kwalitatief hoogwaardig elektronisch lesmateriaal (digitale leerobjecten) • …..

6. Problemen / Uitdagingen • Dit hebben we nog niet allemaal! • De hoeveelheid informatie waar het hier om gaat past vaak op een paar cm2 • Dezelfde informatie, bevindt zich (deels) in verschillende systemen die niet met elkaar kunnen communiceren; • Helderheid over structuur, samenhang, inhoud is belangrijk, maar niet eenvoudig.

7. Wat betekent dat? • We hebben afspraken nodig! • Over: • inhoud • structuur • betekenis • samenhang • …..

8. VDEX LOM Dublin Core METADATA Leereenheden Assessments Competenties Portfolio Auteurs- omgeving SIS Toetssysteem LCMS Repository Mediatheek Samenhang Acc. Student Docent LIP DPF RDCEO Acc. ePortfolio ELO CP SCORM LD/SS CP DRI Enterprise QTI CP DRI CP CP LIP QTI OAIPMH

9. Toename complexiteit Applicatie 1 Applicatie 2 Applicatie 4 Applicatie 3

10. Applicatie 6 Applicatie 1 Applicatie 2 Applicatie 8 Applicatie 7 Applicatie 4 Applicatie 3 Applicatie 5 Toename complexiteit Org. X Org. Y Org. Z

11. Toename complexiteit

12. Vragen! • Hoe koppelen we de verschillende systemen aan elkaar? • Hoe zorgen we dat gebruikers kunnen zoeken? • Welke metadata gebruiken we? • Hoe gaan we content herbruikbaar maken? • Welke technische formaten staan we toe? • Welke versie? • Wat ondersteunen de systemen al? • We hebben afspraken nodig!

13. Leertechnologie-afspraken • Afspraken voor bijvoorbeeld: • het uitwisselen van toetsen en vragen • het beschrijven en uitwisselen van resultaten / portfolio’s • het uitwisselen competenties • het vastleggen van onderwijsontwerp • het uitwisselen gegevens gebruikers • het verpakken/uitwisselen van o.a. leermateriaal • het beschrijven van metadata • Belangrijk kenmerk is dat deze afspraken in principe soft- en hardwareonafhankelijk zijn en op zich niets met technologie te maken hebben.

14. Leertechnologie-afspraken • Tussen systemen of componenten • Inhoud / structuur • Niet alleen technisch, maar zeker ook onderwijskundig! • Ook: • specialistisch / complex • groen en rijp(er) • vaak moeizame implementatie • quick win v.s. langere termijn …. het bleek geen kwaad te kunnen een handje te helpen..

15. SURF SiX expertisegroep • Doel: kennis over leertechnologie-afspraken in Nederland te vergroten en het gebruik ervan te bevorderen. • Bemensing: • Frank Benneker (Universiteit van Amsterdam) • Pierre Gorissen (Fontys Hogescholen) • Jocelyn Manderveld (Open Universiteit Nederland) • Website: http://e-learning.surf.nl/SiX/

16. Activiteiten in 2004 • Organiseren bijeenkomsten • Deelname in IMS consortium • Samenwerking met …. • Website / mailinglijst • Boek “Leertechnologie in de Lage Landen” • Presentaties (ALT-C / OWD / Online Educa /…) • Advisering binnen SURF

17. Bijeenkomsten 2004 • 21 oktober: IMS Learning Design workshop • 16 en 16 november: SURF Onderwijsdagen • 1-3 december: Online Educa Berlin • 7 december: EduExchange 2004 • Zie: http://www.surf.nl/bijeenkomsten ofhttp://e-learning.surf.nl/SiX

18. SURF SiX 2005/2006 • Doelen: • Verder vergroten bereik • bijeenkomsten/website/maillijst • handleidingen • ook management bereiken! • Verdieping in expertbijeenkomsten • voor ontwikkelaars en leveranciers • Actievere participatie bij ontwikkeling • adviseren bij projecten • bredere deelname in IMS • Structuur en overzicht • e-learning infrastructuurmodel

19. Meer weten? • Website: http://e-learning.surf.nl/SiX/ • Mailinglijst (automatisch laatste nieuws) • en bij mijzelf natuurlijk

20. Vragen / discussie

21. Stapje terug… even rustig beginnen…. Terug naar programma

22. Wat willen we? • Versturen van A naar B (en weer terug) • Zoeken / vinden / groeperen / indelen • Structuur / Onderwijsontwerp vastleggen

23. Waarom / wat versturen? • Uitwisseling met anderen / kopen van anderen • Leermaterialen (in de ruime zin van het woord !) • Competentiebeschrijvingen • “Leven lang leren” • Studentdossier • Digitaal Portfolio • Koppelen met andere systemen • Gegevens gebruikers voor inlogaccounts • Cijfers van toetsen / beoordelingen • Voorkomen van “vendor lock-in”

24. Wat afspreken? 1/2 • Welke informatie staat er op? • Naam, straat, postcode, plaats, (land?) • Van ontvanger en afzender? • Gewicht? • Beschrijving van de inhoud? • Hoe staat het er op? • Als streepjescode? • In het Nederlands?

25. Wat afspreken? 2/2 • Wat betekent die informatie? • Welk adres is van ontvanger? • Wat zijn “kwekerijplantjes”? • Hoe verpakken? • Is bijvoorbeeld de inhoud weer in kleinere dozen verpakt? (interne structuur) • Als de inhoud gemengd is, heeft iedere kleinere doos dan ook weer een informatielabel? • Technische formaten • PNG/GIF/XHTML/WAV/AVI/MPG/…….

26. Problemen bij uitwisselen • Geen import en/of export functie • Geen gezamenlijk formaat • Meerdere leveranciers • Structuur en inhoud niet afgestemd • Verschil in betekenis • Echt moeilijk wordt het als jij de derde partij bent!

27. Wat willen we? • Versturen van A naar B (en weer terug) • Zoeken / vinden / groeperen / indelen • Structuur / Onderwijsontwerp vastleggen

28. Zoeken / vinden / groeperen / indelen • Leermateriaal bij het samenstellen van cursussen • Cursussen bij het samenstellen van je studie • Competenties bij het samenstellen van je persoonlijk actieplan • Studenten bij het samenstellen van groepen • Oefenopdrachten bij het toetsen van je kennis • Vragen bij het samenstellen van een toets • Enz. enz.

29. Metadata • Data over data • Bijvoorbeeld: • NAW van ontvanger op een brief • Het gewicht van een pakketje • Titel, auteur, ISBN-nummer van een boek • Onderwerp van een stukje leerinhoud • Inlogcode van een gebruiker • Ook ? • De samenvatting van een stuk leerinhoud ? • De toetsresultaten van een student ? • Het gewicht van een gebruiker ? • De kwaliteit van een stuk leerinhoud ?

30. Problemen bij zoeken / vinden etc. • Ontbreken van Metadata • Structuur en inhoud niet afgestemd • Verschil in betekenis

31. Wat willen we? • Versturen van A naar B (en weer terug) • Zoeken / vinden / groeperen / indelen • Structuur / Onderwijsontwerp vastleggen

32. Waarom? • Onderlinge samenhang duidelijk • Standaardisering • Reproduceerbaar • Eenvoudiger te organiseren

33. Problemen bij vastleggen structuur • Complex • Nieuw / Onbekend • Nog geen implementaties • Willen we dit wel?

34. Wat te doen ? Mijn advies aan “klanten” • Bedenk eerst wat je wilt • Wat uitwisselen en met wie ? • Hoe wil ik het kunnen zoeken/vinden/ordenen? • Wat wil ik structureren en vastleggen? • Kijk wat anderen al gedaan hebben • Afspraken over Metadata structuren • Afspraken over uitwisselformaten • Afspraken over structureringsformaten • Leg de gemaakte keuzes/wensen vast • Val je leverancier tot vervelens toe lastig !

35. Wat te doen ? 1/2 Mijn advies aan “leveranciers” • Gebruikers weten niet (precies) wat ze willen maar vallen je tot vervelens toe lastig! • Stel ze de juiste vragen, denk met ze mee: • Wat uitwisselen en met wie ? • Hoe wil ik het kunnen zoeken/vinden/ordenen? • Wat wil ik structureren en vastleggen? • Kijk wat anderen al gedaan hebben: • Afspraken over Metadata structuren • Afspraken over uitwisselformaten • Afspraken over structureringsformaten • Op de korte termijn kost het geld!

36. Wat te doen ? 2/2 Mijn advies aan “leveranciers” • Hoewel gebruikers nog niet weten wat ze willen, zullen ze er steeds meer om vragen!

37. Kreten en begrippen… De betekenis van al die jargon…. Terug naar programma

38. Een paar begrippen • Specificaties • Applicatieprofielen • Referentiemodellen • Normen / Standaarden

39. Specificaties • Set afspraken over hoe iets aan te pakken, bijvoorbeeld hoe metadata structureren • Iedereen kan een specificatie ontwikkelen • Vaak tamelijk veranderlijk(moeilijk voor software bouwers) • Vaak veel vrijheidsgraden/keuzemogelijkheden

40. IMS • Levert veel specificaties af (ongeveer 12 op het moment) • Leden-organisatie; iedereen kan lid worden; (NL: 2 + 1 leden) • Bij IMS specificaties steeds (minimaal) drie delen: • Information model • XML binding • Best practices and implementation guide • Er bestaat niet zoiets als “IMS compliancy”!

41. Voorbeeld driedeling • Information model: • De maker van een document is de auteur • XML Binding: • Sla dit op als <author></author> • Best practice: • Een voorbeeld is:<author>Pierre Gorissen</author> • Een alternatief is: <author>Gorissen, P.J.B.</author>

42. Applicatie profiel • Een implementatie van een specificatie • Invullen van vraagtekens en vrijheden • Vaak met handleidingen, tips, instructies • Voorbeelden: CanCore, het DU metadataprofiel, het Kennisnet MD toepassingsprofiel

43. Referentie model • Bekendste: ADL Sharable Content Object Reference Model (SCORM) Wensen DoD IMS + ARIADNE Meta-data AICCRuntime IMS Contentpackaging • SCORM • Meta Data • Runtime • Content Package

44. Normen en Standaarden • Norm = de jure Standaard • Duurt lang - consensusmodel • Stabiel • Reikwijdte: • Lokale / nationale standaarden • Internationale standaarden • Bekendste voorbeeld: • IEEE 1484.12.1 LOM data model standaard • Alleen informatiemodel / aan XML binding wordt nog gewerkt

45. Open Standaarden • Een standaard (de facto of de jure) die voldoet aan de volgende eisen: • de standaarden worden op basis van een open beslissingsprocedure (consensus of meerderheidsbeslissing, etc.) vastgesteld; • het beheer van de standaard ligt bij een not-for-profit organisatie die een volledig vrij toetredingsbeleid kent; de standaarden zijn gepubliceerd; • de kosten voor het gebruik van de standaard zijn laag en vormen geen drempel voor toegang tot de standaard en eventueel aanwezig intellectueel eigendom dat aan een open standaard ten grondslag ligt, wordt royalty-free ter beschikking gesteld; • er zijn geen beperkende voorwaarden omtrent het hergebruik van een standaard. (bron: OSOSS)

46. Het proces… Bodies ISO OKI IEEE CEN/ISSS NEN BIN OUNL IMS AICC ARIADNE ADL CanCoreCETIS SURF SiX R&D Commerciële bedrijven Internationale Standaarden Specificaties Referentie modellen Applicatie profielen Lokale Standaarden

47. Meer informatie… • SURF SiX expertisegroep - http://e-learning.surf.nl/SiX/ • NEN Normcommissie Onderwijstechnologieën - http://www.nen.nl/nl/act/spec/leertech/ • IMS - http://www.imsglobal.org/ • CETIS - http://www.cetis.ac.uk/ • ADL - http://adlnet.org/ • IEEE - http://ltsc.ieee.org/wg12/ - http://www.cs.kuleuven.ac.be/~erikd/LOM/ • Dubin Core - http://dublincore.org/ • CanCore - http://www.cancore.ca/ • ISO/IEC - http://jtc1sc36.org/

48. Leertechnologie-afspraken Op reis door het land van uitwisselbaarheid en hergebruik Er is nog een weg te gaan, maar er wordt aan gewerkt!