Kaszuby

1. Kaszuby FLAGA KASZUBSKA HERB Kaszub

2. Kaszuby to kraina znajdująca się na północy Polski. Jest częścią Pomorza (na zachód od Wisły), jednak trudno jest dokładnie wyznaczyć granice regionu ponieważ nie są to tereny historyczne. Kaszuby położone są od Morza Bałtyckiego w kierunku południowym, aż po Bory Tucholskie.

3. Nasz region stanowi część Pomorza Wschodniego, sięgającą od półwyspu Hel i doliny Wisły na wschodzie, po rzekę Łebę, a nawet Słupię na zachodzie, od Morza Bałtyckiego na północy aż po Bory Tucholskie na południu. Jest to najwyższa część wszystkich pojezierzy pomorskich - wysokości względne dochodzą tutaj do 160 m, a wśród malowniczych wzgórz połyskują długie ciągi rynnowych jezior, podkreślając niezwykłe walory krajobrazowe tej krainy.

4. Budowa geologiczna Podłoże krystaliczne zbudowane z granitów i gnejsów zalega na terenie Kaszub na głębokości 2 000 do 4 000 m, tworząc w rejonie Zatoki Gdańskiej ugięcie w skorupie ziemskiej, zwane przez geologów depresją perybałtycką. Na podłożu krystalicznym zalegają skały osadowe różnego wieku: kambru, ordowiku, syluru, permu, triasu, jury, kredy, trzeciorzędu i czwartorzędu. W wyniku działania lądolodu, wypływających z niego wód, działania fal morskich, prądów przybrzeżnych, rzek, wiatru itp. wytworzyły się na interesującym nas obszarze różne formy terenu. Wśród form akumulacji najbardziej rozpowszechnione są tereny ukształtowane przez lądolód i wody rzeczno-lodowcowe. Należą do nich: wysoczyzny moreny dennej, wały moren czołowych, równiny sandrowe, wytopiska, kemy. Fale i prądy przybrzeżne wytworzyły natomiast mierzeje, zamykające całkowicie lub częściowo zatoki. Wiatr usypał na nich wydmy. Rzeki przenoszące materiał skalny uformowały stożki napływowe i równiny sandrowe.

5. Gleby Gleby Kaszub zostały wytworzone w olbrzymiej większości na obszarach pochodzenia lodowcowego (gliny, gliny piaszczyste, piaski gliniaste) i wodnolodowcowego (piaski i iły). Mniejsze powierzchnie zajmują gleby wytworzone na osadach rzecznych (piaski i namuły), bagiennych (torfy) oraz mierzejowych (piaski wydmowe). Największy obszar zajmują gleby brunatne wytworzone z glin lub iłów. Przeważają one w północnej części Kaszub, na obszarach wysoczyzn morenowych płaskich i falistych. W środkowej części regionu zróżnicowanie typów gleb jest duże. Obok siebie występują gleby brunatne, bielicowe i bagienne. Obszary południowe, gdzie przeważają sandry, zbudowane są głównie z piasków. Porastają je najczęściej bory sosnowe, przy których współudziale wytworzyły się mało urodzajne bielice. W Pradolinie Redy-Łeby i Pradolinie Kaszubskiej, w dolinach większych rzek oraz w wielu bezodpływowych zagłębieniach terenu występują gleby bagienne.

6. Surowce energetyczne ropa naftowa gaz ziemny torf Surowce chemiczne sól kamienna sól potasowa Surowce skalne piasek żwir glina Bogactwa mineralne

7. Klimat Na Kaszubach występuje klimat umiarkowany – przejściowy między morskim a lądowym. Napływ powietrza znad wschodniej Europy powoduje pogodę suchą, zimą – mroźną, natomiast latem – gorącą, a więc charakterystyczną dla klimatu lądowego. Udział mas powietrza zwrotnikowego bądź arktycznego jest zdecydowanie mniejszy. Na Kaszubach wyróżniamy dwie krainy klimatyczne: bałtycką, o cechach wybitnie oceanicznych, pojezierną, o cechach bardziej kontynentalnych.

8. Przyroda Kaszubski Park Krajobrazowyrezerwaty przyrody: • Jezioro Turzycowe • Kurze Grzędy • Leśne Oczko • Jezioro Lubygość • Ostrzycki Las • Szczelina Lechicka • Szczyt Wieżyca • Staniszewskie Błota • Staniszewskie Zdroje • Zamkowa Góra • Żurawie Błota Żurawie Chrusty

9. Jezioro Turzycowe Rezerwat florystyczny w północnej części Parku, w bliskim sąsiedztwie torfowiskowo-faunistycznego rezerwatu " Kurze Grzędy", ograniczony początkowo do niewielkiego Jeziora Turzycowego i otaczającego je mszaru, o łącznej powierzchni 0.37ha został w 1989 r. powiększony do 11,39 ha, obejmując położone na południe od jeziora torfowisko.

10. Kurze Grzędy Ptasi rezerwat przyrody, utworzony dla ochrony miejsc lęgowych głuszca nad Jeziorem Wielkim, obecnie przedmiotem ochrony jest torfowisko przejściowe oraz jeziora dystroficzne, wokół których rośnie las bukowy i bukowo-dębowy. Znajduje się tu stanowisko bardzo rzadkich gatunków roślin naczyniowych i zarodnikowych oraz miejsca lęgowe ptaków wodnych i błotnych.

11. Jezioro Lubygość Rezerwat leśno-krajobrazowy utworzony w 1962 r. na powierzchni 70,85 ha. Ochrona objęte jest tu skąpożywne jezioro rynnowe (20,71 ha) i otaczający je las. Długie i wąskie jezioro Lubygość o stromo zarysowanych i zalesionych brzegach, wyróżnia się wyjątkową malowniczością wśród jezior Pojezierza Kaszubskiego. Jezioro to na Kaszubach jest zwane „Świtezią Kaszubską”.

12. Żurawie Błota Rezerwat wodno-florystyczny, zatwierdzony pierwotnie pod nazwa "Jezioro Kamienne" na powierzchni 14,41 ha i ograniczony wyłącznie do jeziora oraz jego najbliższych obrzeży, został w 1990 r. znacznie powiększony i rozprzestrzenia się obecnie na obszarze 109,13 ha, zajmując tym samym trzecie co do wielkości miejsce w Parku Krajobrazowym po "Kurzych Grzędach" i "Staniszewskim Błocie".

13. Roślinność Kaszub

14. Rosiczka Okrężnicy Grążel żółty

15. Kruszyna pospolita Widłak wroniec

16. Niezapominajka leśna Tojad dzióbaty

17. Zwierzęta Kaszub

18. Wiewiórka Dzik

19. Sarna Jeleń

20. Bocian biały Łabądź niemy

21. Kaszubskie jeziora Jezior na Kaszubach jest grubo ponad 500 ! Po ustąpieniuczaszy lodowej, między wałami moren czołowych, w głębokich rynnach, ciągnących się kilometrami, utrzymywały się jeszcze długo ogromne bryły lodu. Dopiero po ich wytopieniu powstały:jeziora rynnowe - wąskie i długie, czasem kapryśniepowyginane. Typowym przykładem jest malownicze jezioro Raduńskie, o długości kilkunastu kilometrów. Na terenach moren dennych, w obniżeniach terenu, gdzie zalegały dłużej wielkie bryły martwego lodu, oddzielonego od czaszy ustępującego ku północy lodowca, powstały bezodpływowe: jeziora wytopiskowe-bagniska i torfowiska. W wytopiskowym zagłębieniu rozlewa się na przykład malownicze jezioro Otomińskie koło Gdańska.

22. Jezioro Ostrzyckie Jezioroo kształcie podkowy zajmuje powierzchnię 329 ha przy największej głębokości 21 m i długości 7 km. Większośc brzegów porośnięta jest pierwotnym lasem bukowym - tu znajduje się rezerwat "Ostrzycki Las".

23. Jezioro Charzykowskie Jezioro znajduje się na Równinie Charzykowskiej w powiecie chojnickim. Powierzchnia jeziora wynosi ok. 1360 ha i jest drugim co do wielkości , po jeziorze Wdzydze, zbiornikiemwodnym w Borach Tucholskich.

24. Jeziora Klasztorne Jezioro Klasztorne Górne opowierzchni 18,94 ha i maksymalnej głębokości 7,3m i jezioro Klasztorne Dolne o powierzchni 6,93 ha i maksymalnej głębokości 6,93 m położone są przy wyjeździe z Kartuz w kierunku Gdańska.Rybostan obu jezior jest podobny. Znajdują się tam takie gatunki ryb jak sandacz, szczupak, okoń, węgorz, karp, lin, leszcz. Jezioro Klasztorne Górne Jezioro Klasztorne Dolne

25. Kółko Raduńskie W centrum Pojezierza znajduje się grupa 14 połączonych ze sobą zbiorników wodnych, tworząc tzw. Kółko Raduńskie. Do największych jezior należą: Raduńskie Górne, Raduńskie Dolne, Ostrzyckie i Kłodno. Ten wspaniały ciąg jezior układający się w dwa łuki zbliżone do siebie w okolicach Chmielna i Stężycy, o łącznej długości ponad 40 km, to prawdziwy sznur pereł, którym przyroda ozdobiła Szwajcarię Kaszubską tworząc najbardziej urokliwy zakątek Kaszub.

26. Ludność na Kaszubach Obecnie w naszym regionie zamieszkuje około pół miliona Kaszubów. W Trójmieście stanowią 10-15%, najwięcej w Gdyni: około 20%, najmniej w Sopocie. Najbardziej "kaszubskie" miasta naszego regionu, to: Kartuzy, Żukowo, Puck, Władysławowo i Jastarnia. Ich mieszkańcy w większości identyfikują się jako Kaszubi. Kolejne cztery miasta: Kościerzyna, Rumia, Reda i Wejherowo są w 50% zamieszkałe przez Kaszubów.

27. Kaszubi Niegdyś Kaszubi zajmowali rozległe tereny nad Bałtykiem, między Odrą a Zatoką Gdańską. Współcześni Kaszubi, zachowując swoją tożsamość, czują się jednocześnie Polakami. W ostatnich latach obserwuje siężywy rozwój kultury kaszubskiej. W wielu szkołach dzieci uczą się języka kaszubskiego, w radiu i telewizji nadaje się audycje w tym języku, lokalne gazety publikują teksty w języku kaszubskim, kaszubszczyzna jest też obecna w Kościele katolickim. Powstaje wiele utworów literackich po kaszubsku.

28. Stroje kaszubskie

30. Kaszubskie nuty

31. Turystyka Kaszuby to ziemia gościnna i zasobna. Nie brakuje tu zakątków, które na długo pozostają w pamięci turystów. O każdej porze roku można znaleźć coś dla siebie. Latem to raj dla amatorów sportów wodnych, zimą znajdzie się tu wiele miejsc dla narciarzy, a jesienią pole do popisu mają grzybiarze. Wiosna zaś to najlepszy czas, aby wybrać się na włóczęgę po miasteczkach pełnych kafejek, przyjaznego ulicznego gwaru i niezapomniany imprez.

32. Skansen we Wdzydzach • Najstarsze polskie muzeum na wolnym powietrzu założone w 1906 r. przez Teodorę i Izydora Gulgowskich.Prezentuje zabudowę dawnej wsi kaszubskiej i kociewskiej od XVIII w. do połowy XX w.Na pow.22 ha znajduje się 40 obiektów: • 7 zagród • dworki • chaty • wiejska szkoła z izbą lekcyjną • kościół (odprawiane są w nim nabożeństwa, odbywają się śluby) • 2 wiatraki • trak poruszany lokomobilą parową • kuźnia

33. Eksponaty skansenu we Wdzydzach

37. Muzeum Kaszubskie Muzeum w Kartuzach jest placówką upowszechniania kultury, związaną z działalnością oświatową polegającą na prezentacji dorobku kultury kaszubskiej i upowszechnianiu jej turystom i młodzieży szkolnej. W Muzeum Kaszubskim prezentowane są bogate zbiory etnograficzne poświęcone rolnictwu, gospodarstwu domowemu, rybołówstwu, ceramice, obrzędowości oraz sztuce ludowej wykonywanej na Kaszubach, jak również zabytki historyczne związane z regionem kaszubskim.

38. Eksponaty Muzeum Kaszubskiego w Kartuzach

39. Modlitwa Ojcze Nasz w języku kaszubskim

40. Sztuka ludowa – tkany gryf pomorski opleciony haftem kaszubskim

41. Czepce kaszubskie

42. Wieżyca Królową wzniesień na Pojezierzu Kaszubskim jest Wieżyca (329m n.p.m.), wyrastająca z pasma Wzgórz Szymbarskich. Nigdzie nie ma tylu jałowców - krzewów, które na piaszczystej, jałowej ziemi, nie wiadomo skąd czerpiąc soki, wyrastają do wielkości drzew, przybierając różne kształty.Jest tu dużo zwierzyny i grzybów, którym odpowiada sosnowe otoczenie.

43. Grota Mirachowska Groty nad jeziorem Lubygość znane jako "Groty Mirachowskie" mają 3  i 6 m długości, zostały odkryte na przełomie lat 50-tych i 60-tych w rezultacie eksploatacji niewielkiego wyrobiska piasku i żwiru na północnej krawędzi jeziora. Większa z grot jest właściwie bardziej "skałką" niż "jaskinią" - niewielki okap połączony jest z dwumetrowej wysokości kolumną.

44. Kamienne Kręgi Obiekty składające się z kilkunastu kamiennych stel ustawionych na obwodzie koła, czasem również z kamieniami w środku okręgu - to charakterystyczny i tajemniczo wyglądający ślad pradziejów Pomorza. W kaszubskich legendach kręgi są pozostałością po zamieszkujących niegdyś te ziemie stolemach, którzy w tych miejscach sprawowali narady i sądy, a podjęte decyzje upamiętniali ustawionymi kamieniami.

45. Ołtarz Papieski Jest to pamiątka umieszczona w Sierakowicach z pobyty Ojca Świętego w Pelplinie w 1999roku. Obiekt ten jest szczególnie drogi wszystkim sercom, gdyż nie ma już Jana Pawła II wśród nas. Wokół Ołtarza Papieskiego powstał park, pomnik Jana Pawła II oraz posadzono 25-letni dąb na pamiątkę pontyfikatu papieża.

48. Sanktuarium Królowej Kaszub Sianowo od wieków słynie jako miejsce kultu matki bożej królowej kaszub. Obiektem czci jest niewielka, gotycka figurka Maryi z dzieciątkiem wykonana z drewna lipowego. Liczne źródła mówią o wielu cudach i łaskach otrzymanych w tym miejscu.W 1966 roku, mocą dekretu papieża VI została ukoronowana koronami papieskimi. Maryja młodzieży, która licznie przybywa tu z całych kaszub.

49. Gmina Sierakowice

50. Gmina Sierakowice położona jest w centrum Kaszub, w środkowej części województwa pomorskiego, w powiecie kartuskim. Gmina, leży w sercu Szwajcarii Kaszubskiej, należy do najzamożniejszych w województwie pomorskim. W 98% zamieszkują ją Kaszubi. Powierzchnia — 18 236 ha Ludność — 16 577 osób (zameldowani na stałe w 2004 r.) Wieś Sierakowice przypomina swoim charakterem małe miasteczko. Jest centrum handlowo-usługowym i kulturalnym dla mieszkańców nie tylko z najbliższej okolicy. Sierakowice:Powierzchnia — 783,86 ha Ludność — 6 358 osób (zameldowani na stałe w 2004 r.)