Chöông môû ñaàu NHAÄP MOÂN NHÖÕNG NGUYEÂN LYÙ CÔ BAÛN CUÛA CHUÛ NGHÓA MAÙC – LEÂNIN

1. Chöông môû ñaàu NHAÄP MOÂN NHÖÕNG NGUYEÂN LYÙ CÔ BAÛN CUÛA CHUÛ NGHÓA MAÙC – LEÂNIN GIẢNG VIÊN: ĐỖ THẮNG

2. NỘI DUNG 1. Khái lược về chủ nghĩa Mác-Lênin 2. Đối tượng, mục đích, yêu cầu và phương pháp môn học

3. I. KHAÙI LÖÔÏC VEÀ CHUÛ NGHÓA MAÙC – LEÂNIN

4. 1. Chuû nghóa Maùc – Leânin vaø ba boä phaän hôïp thaønh -Chuû nghóa Maùc – Leânin là gì? + “Laø heä thoáng quan ñieåm vaø hoïc thuyeát” khoa hoïc cuûa C.Maùc, Ph.AÊngghen vaø söï phaùt trieån cuûa V.I.Leânin; Đöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån treân cô sởkế thöøa nhöõng giaù trò tö töôûng nhaân loaïi vaø toång kết thöïc tieãn thôøi ñaïi.

5. - Laø theá giôùi quan, phöông phaùp luaän phoå bieán cuûa nhaän thöùc khoa hoïc vaø thöïc tieãn caùch maïng; - Laø khoa hoïc veà söï nghieäp giaûi phoùng giai caáp voâ saûn, giaûi phoùng nhaân daân lao ñoäng khoûi cheá ñoä aùp böùc, boùc loät vaø tieán tôùi giaûi phoùng con ngöôøi.

6. KINH TẾ CHÍNH TRỊ TRIẾT HỌC CNXHKH Caáu thaønhChuû nghóa Maùc – Leânin? + Trieát hoïc Maùc – Leânin, + Kinh teá chính trò Maùc - Leânin + Chuû nghóa xaõ hoäi khoa hoïc.

7. TRIẾT HỌC MAC - LÊNIN Triết học Lµ bộ phận lý luËn nghiên cứu những quy luật vận động, phát triển chung nhÊt cña TN, XH và tư duy; xây dựng TGQ và PPL chung nhất của nhận thức khoa học và thực tiễn cách mạng.

8. KINH TẾ CHÍNH TRỊ MAC - LÊNIN KTCTnghieân cöùu nhöõng quy luaät kinh teá cuûa xaõ hoäi, ñaëc bieät laø nhöõng quy luaät kinh teá cuûa quaù trình ra ñôøi, phaùt trieån, suy taøn cuûa PTSX TBCN vaø söï ra ñôøi, phaùt trieån cuûa PTSX CSCN.

9. CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC - CNXH KH laø keát quaû taát nhieân cuûa söïï vaän duïng theá giôùi quan, phöông phaùp luaän trieát hoïc vaø kinh teá chính trò Maùc - Leânin vaøo vieäc nghieân cöùu laøm saùng toû nhöõng quy luaät khaùch quan cuûa quaù trình caùch maïng XHCN.

10. 2. Khaùi löôïc söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa chuû nghóa Maùc - Leânin Goàm hai giai ñoaïn lôùn: - Giai ñoaïn hình thaønh, phaùt trieån chuû nghóa Maùc do Mac, Ăngghen thöïc thieän 1820-1895 1818-1883 _ Giai ñoaïn baûo veä, phaùt trieån chuû nghóa Maùc thaønh chuû nghóa Maùc-Leânin do V.I.Leânin thöïc hieän. 1870-1924

11. a) Nhöõng ñieàu kieän, tieàn ñeà cuûa söï ra ñôøi chuû nghóa Maùc -Ñieàu kieän kinh teá - xaõ hoäi. + Chuû nghóa Maùc ra ñôøi vaøo nhöõng naêm 40 cuûa theá kyû XIX. Ñaây laø thôøi kyø PTSX TBCN ôû caùc nöôùc Taây AÂu ñaõ phaùt trieån maïnh meõ treân neàn taûng cuûa cuoäc caùch maïng coâng nghieäp ñöôïc thöïc hieän tröôùc tieân ôû nöôùc Anh vaøo nöûa cuoái theá kyû XVIII. ĐẦU MÁY HƠI NƯỚC

12. ĐẦU MÁY HƠI NƯỚC ĐẦU TIÊN

13. + Maâu thuaãn saâu saéc giöõa LLSX mang tính xaõ hoäi hoùa vôùi QHSX mang tính tö nhaân TBCN ñaõ boäc loä qua cuoäc khuûng hoaûng kinh teá naêm 1825 vaø haøng loaït cuoäc ñấu tranh cuûa coâng nhaân choáng laïi CNTB, tieâu bieåu laø: * Cuoäc khôûi nghóa cuûa coâng nhaân deät ôû Lioâng (Phaùp) naêm 1831 va ø1834 * Phong traøo Hieán chöông (Anh) töø naêm 1838 ñeán naêm 1848 * Cuoäc khôûi nghóa cuûa coâng nhaân deät ôû Sileâdi (Ñöùc) naêm 1844.

15. NHU CẦU RA ĐỜI LÝ LUẬN CÁCH MẠNG

16. Thöïc tieãn caùch maïng cuûa giai caáp voâ saûn naûy sinh yeâu caàu khaùch quan laø noù phaûi ñöôïc soi saùng baèng lyù luaän khoa hoïc. Chuû nghóa Maùc ra ñôøi laø söï ñaùp öùng yeâu caàu khaùch quan ñoù; ñoàng thôøi chính thöïc tieãn caùch maïng ñoù cuõng trôû thaønh tieàn ñeà thöïc tieãn cho söï khaùi quaùt vaø phaùt trieån lyù luaän của chuû nghóa Maùc.

17. - Tieàn ñeà lyù luaän Chuû nghóa Maùc ra ñôøi xuaát phaùt töø nhu caàu khaùch quan cuûa lòch söû vaø keát quaû cuûa söï keá thöøa tinh hoa di saûn lyù luaän cuûa nhaân loaïi, trong ñoù tröïc tieáp nhaát laø: + Trieát hoïc coå ñieån Ñöùc, + Kinh teá chính trò coå ñieån Anh + CNXH khoâng töôûng Phaùp.

18. TRIẾT HỌCĐỨC CNXH KHÔNG TƯỞNG PHÁP KT CT HỌC CĐ ANH Tiền đề lý luận CHỦ NGHĨA MÁC KẾ THỪA TOÀN BỘ GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG NHÂN LOẠI TRỰC TIẾP NHẤT LÀ TỪ TRIẾT HỌC CĐ ĐỨC (ĐẶC BIỆT LÀ HEGEN & PHOIƠBẮC)

19. +Trieát hoïc coå ñieån Ñöùc,ñaëc bieät laø trieát hoïc cuûa Heâghen (G.Hegel) vaø Phoiôbaéc (L.Feuerbach) ñaõ aûnh höôûng saâu saéc ñeán söï hình thaønh cuûa theá giôùi quan vaø phöông phaùp luaän trieát hoïc cuûa chuû nghóa Maùc. Hêghen (1770 - 1831) Phoiơbắc (1804-1872)

20. +Kinh teá chính trò coå ñieån Anh vôùi nhöõng ñaïi bieåu lôùn cuûa noù laø A.Xmít (A.Smith) vaø Ñ.Ricaùcñoâ (D.Ricardo) ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo quaù trình hình thaønh quan nieäm duy vaät veà lòch söû cuûa chuû nghóa Maùc. A.Smith (1723-1790) D.Ricácđô (1772-1823)

21. +Chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng ñaõ coù moät quaù trình phaùt trieån laâu daøi vaø ñaït ñeán ñænh cao vaøo cuoái theá kyû thöù XVIII, ñaàu theá kyû XIX vôùi caùc nhaø tö töôûng tieâu bieåu laø: H.Xanh Ximoâng (H.Saint Simon), S.Phurieâ (Ch.Fourier) ngöôøi Phaùp vaø R. OÂoen (R.Owen) ngöôøi Anh Hăngri Đơ Xanh Ximông Sáclơ Phuriê Rôbớt Ooen 1771-1858 1772-1837 1760-1825

22. - Tieàn ñeà khoa hoïc töï nhieân. Nhöõng thaønh töïu khoa hoïc töï nhieân vöøa laø tiền ñeà, vöøa laø luaän cöù vaø laø nhöõng minh chöùng khaúng ñònh tính ñuùng ñaén veà theá giôùi quan vaø phöông phaùp luaän cuûa chuû nghóa Maùc; ñoù là: + Quy luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoùa naêng löôïng + Thuyeát tieán hoùa + Thuyeát teá baøo.

23. +Quy luaät baûo toaøn vaø chuyeån hoùa naêng löôïng ( Ra ñôøi vaøo giöõa TK XIX do Mayer, Helmholt, Faraday, Joule Lence…) ñaõ chöùng minh veà söï khoâng taùch rôøi nhau, söï chuyeån hoùa laãn nhau vaø ñöôïc baûo toaøn cuûa caùc hình thöùc vaän ñoäng cuûa vaät chaát. Michael Faraday

24. + Thuyeát tieán hoùa ( Ra ñôøi giöõa TK XIX do Ch.Darwin, nhaø sinh vaät hoïc ngöôøi Anh…) ñaõ ñem laïi cô sôû khoa hoïc veà söï phaùt sinh, phaùt trieån ña daïng bôûi tính di truyeàn, bieán dò vaø moái lieân heä höõu cơ giöõa caùc loaøi thöïc vaät, ñoäng vaät trong quaù trình choïn loïc töï nhieân. CH. DARWIN (1809-1882)

25. + Thuyeát teá baøo( Ra ñôøi naêm 1839, do 2 nhaø sinh vaät hoïc ngöôøi Ñöùc laø Scheidin vaø Schwan) ñaõ xaùc ñònh söï thoáng nhaát veà maët nguoàn goác, hình thaùi vaø caáu taïo vaät chaát cuûa cô theå thöïc vaät, ñoäng vaät vaø giaûi thích quaù trình phaùt trieån trong moái lieân heä cuûa chuùng.

27. Nhö vaäy, söï ra ñôøi cuaû chuû nghóa Maùc laø hieän töôïng hôïp quy luaät; Noù vöøa laø saûn phaåm cuûa ñieàu kieän kinh teá xaõ hoäi ñöông thôøi, cuûa tri thöùc nhaân loaïi theå hieän trong caùc lónh vöïc khoa hoïc, vöøa laø saûn phaåm naêng löïc tö duy vaø tinh thaàn nhaân vaên cuûa nhöõng ngöôøi saùng laäp ra noù.

28. b) Giai ñoaïn hình thaønh vaø phaùt trieån chuû nghóa Maùc: - Giai ñoaïn hình thaønh vaø phaùt trieån chuû nghóa Maùc do C.Maùc vaø AÊngghen thöïc hieän dieãn ra töø nhöõng naêm 1842, 1843 ñeán nhöõng naêm 1847, 1848.

29. C.MÁC Sinh: 5/5/1818 Mất: 14/3/1883 Ph.Ăngghen Sinh: 28/11/1820 Mất: 5/8/1895

30. -Töø naêm 1849-1895 laø quaù trình phaùt trieån sâu saéc, toaøn dieän. C.Maùc vaø Ph.AÊngghen ñaõ nghieân cöùu tö töôûng cuûa nhaân loaïi treân nhieàu lónh vöïc töø thôøi coå ñaïi cho ñeán xaõ họâi ñöông thôøi ñeå töøng böôùc củng coá, boå sung vaø hoaøn thieän quan ñieåm cuûa mình.

31. Nhöõng taùc phaåm: “Baûn thaûo kinh teá – trieát hoïc”; “Gia ñình thaàn thaùnh” “Luaän cöông veà Phoiôbaéc” “Heä tö töôûng Ñöùc” ñaõ theå hieän roõ neùt vieäc C.Maùc vaø Ph.AÊngghen keá thöøa tinh hoa quan ñieåm duy vaät vaø pheùp bieän chöùng cuûa caùc baäc tieàn boái ñeå xaây döïng theá giôùi quan duy vaät bieän chöùng vaø pheùp bieän chöùng duy vaät.

32. Taùc phaåm “Tuyeân ngoân cuûa Ñaûng Coäng saûn” laø vaên kieän coù tính cöông lónh ñaàu tieân cuûa chuû nghóa Maùc. Đây là cô sôû trieát hoïc ñöôïc theå hieän saéc saûo trong söï thoáng nhaát höõu cô vôùi caùc quan ñieåm kinh teá vaø caùc quan ñieåm chính trò - xaõ hoäi.

33. BÓC LỘT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ BÓC LỘT GIÁ TRỊ THẶNG DƯ TUYỆT ĐỐI LÀ PHƯƠNG THỨC CĂN BẢN CỦA CNTB Ở GIAI ĐOẠN ĐẦU CUỘC CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP TƯ BẢN & SỰ BÓC LỘT CỦA TƯ BẢN ĐỐI VỚI LAO ĐỘNG LÀM THUÊ

34. Boä Tö baûn cuûa C.Maùc cuõng laø taùc phaåm chuû yeáu vaø cô baûn trình baøy veà CNXHKH thoâng qua vieäc laøm saùng toû quy luaät hình thaønh, phaùt trieån vaø dieät vong taát yeáu cuûa CNTB. Söï thay theá CNTB baèng CNXH vaø söù meänh lòch söû cuûa giai caáp coâng nhaân vôùi tö caùch laø löïc löôïng xaõ hoäi thöïc hieän söï thay theá aáy.

35. c) Giai ñoaïn baûo veä vaø phaùt trieån chuû nghóa Maùc - Boái caûnh lòch söû vaø nhu caàu baûo veä, phaùt trieån chuû nghóa Maùc. Nhöõng naêm cuoái theá kyû XIX, CNTB ñaõ phaùt trieån sang CNĐQ. Baûn chaát boùc loät cuûa CNTB ngaøy caøng roõ neùt; maâu thuaãn giöõa GCTS vaø voâ saûn ngaøy caøng saâu saéc. Taïi caùc nöôùc thuoäc ñòa, cuoäc ñaáu tranh choáng CNĐQ taïo neân söï thoáng nhaát giöõa CMGPDT vôùi CMVS, giöõa nhaân daân caùc nöôùc thuoäc ñòa vôùi GCCN ôû chính quoác. Trung taâm cuûa caùc cuoäc ñaáu tranh caùch maïng giai ñoaïn naøy laø nöôùc Nga.

36. Trong boái caûnh nhö vaäy, nhu caàu phaûi khaùi quaùt nhöõng thaønh töïu khoa hoïc ñeå ruùt ra nhöõng keát luaän veà theá giôùi quan vaø phöông phaùp luaän, thöïc hieän cuoäc ñaáu tranh ñeå choáng söï xuyeân taïc vaø phaùt trieån chuû nghóa Maùc ñaõ ñöôïc thöïc tieãn nöôùc Nga ñaët ra. Hoaït ñoäng cuûa Leânin ñaõ ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu lòch söû naøy

37. - Vai troø V.I.Leânin ñoái vôùi vieäc baûo veä vaø phaùt trieån chuû nghóa Maùc Quaù trình V.I.Leânin baûo veä vaø phaùt trieån chuû nghóa Maùc coù theå chia thaønh ba thôøi kyø, töông öùng vôùi ba nhu caàu cô baûn khaùc nhau cuûa thöïc tieãn, ñoù laø: + Thôøi kyø töø 1893 ñeán 1907 + Thôøi kyø töø 1907 ñeán 1917 + Thôøi kyø töø sau khi Caùch maïng XHCN Thaùng Möôøi Nga thaønh coâng (1917) ñeán khi V.I.Leânin töø traàn ( 21/1/1924).

38. Nhöõng naêm 1893 – 1907 laø nhöõng naêm V.I.Leânin taäp trung choáng phaùi daân tuùy. Taùc phaåm Nhöõng “ngöôøi baïn daân laø theá naøo” vaø hoï ñaáu tranh choáng nhöõng ngöôøi daân chuû – xaõ hoäi ra sao? (1894) vöøa pheâ phaùn tính chaát duy taâm vaø nhöõng sai laàm nghieâm troïng cuûa phaùi naøy khi nhaän thöùc nhöõng vaán ñeà lòch söû – xaõ hoäi, Leânin ñöa ra nhieàu tö töôûng veà taàm quan troïng cuûa lyù luaän, cuûa thöïc tieãn vaø moái quan heä giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn.

39. Nhöõng naêm 1907 – 1917 vaät lyù hoïc khuûng hoaûng veà theá giôùi quan. Xuaát hieän nhieàu tö töôûng duy taâm. Leânin ñaõ toång keát những thaønh töïu KHTN cuoái theá kyû XIX, ñaàu theá kyû XX; ñeå vieát taùc phaåm “Chuû nghóa duy vaät vaø chuû nghóa kinh nghieäm pheâ phaùn(1909)”. Lênin ñöa ra ñònh nghóa veà vaät chaát, moái quan heä giöõa vaät chaát vaø yù thöùc, giöõa toàn taïi xaõ hoäi vaø yù thöùc xaõ hoäi, nhöõng nguyeân taéc cuûa nhaän thöùc, v.v… V.I.Leânin ñaõ baûo veä thaønh coâng và phaùt trieån chuû nghóa Maùc leân moät taàm cao môùi.

40. Caùch maïng Thaùng Möôøi Nga naêm 1917 thaønh coâng môû ra moät thôøi ñaïi môùi. Söï kieän naøy laøm naûy sinh nhöõng nhu caàu môùi veà lyù luaän. Leânin ñaõ toång keát thöïc tieãn caùch maïng cuûa quaàn chuùng nhaân daân, tieáp tuïc baûo veä pheùp bieän chöùng maùcxít, ñaáu tranh khoâng khoan nhöôïng choáng chuû nghóa chieát trung vaø thuyeát nguïy bieän, ñoàng thôøi phaùi trieån chuû nghóa Maùc veà nhaân toá quyeát ñònh thaéng lôïi cuûa moät cheá ñoä xaõ hoäi mới

41. d) Chuû nghóa Maùc – Leânin vaø thöïc tieãn phong traøo caùch maïng theá giôùi: Chuû nghóa Maùc ra ñôøi ñaõ aûnh höôûng lôùn lao ñeán phong traøo coäng saûn vaø coâng nhaân quoác teá. Cuoäc caùch maïng thaùng Ba naêm 1871 ôû Phaùp coù theå coi laø söï kieåm nghieäm vó ñaïi ñoái vôùi tö töôûng cuûa chuû nghóa Maùc. Laàn ñaàu tieân trong lòch söû nhaân loaïi, moät nhaø nöôùc kieåu môùi – nhaø nöôùc chuyeân chính voâ saûn (Coâng xaõ Pari) ñöôïc thaønh laäp.

42. Thaùng Möôøi naêm 1917, cuoäc caùch maïng xaõ hoäi chuû nghóa cuûa giai caáp voâ saûn thaéng lôïi môû ra moät kyû nguyeân môùi cho nhaân loaïi, chöùng minh tính hieän thöïc cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin trong lòch söû.

43. Cộng đồng caùc nước XHCN gồm 13 nước: Moâng Coå, Ba Lan, Rumani, Hunggari, Vieät Nam, Tieäp Khaéc, Nam Tö, Anbani, Bungari, Trieàu Tieân, CHDC Ñöùc, Trung Quoác, Cu Ba. Söï kieän naøy ñaõ laøm cho chuû nghóa tö baûn khoâng coøn laø heä thoáng duy nhaát maø song song toàn taïi laø moät heä thoáng chính trò xaõ hoäi ñoái laäp vôùi noù caû veà baûn chaát vaø muïc ñích haønh ñoäng.

44. Hiện nay, heä thoáng XHCN bò khuûng hoaûng vaø rôi vaøo giai ñoaïn thoaùi traøo. Nhöng tö töôûng xaõ hoäi chuû nghóa vaãn toàn taïi treân phaïm vi toaøn caàu; quyeát taâm xaây döïng thaønh coâng chuû nghóa xaõ hoäi vaãn ñöôïc khaúng ñònh ôû nhieàu quoác gia vaø chieàu höôùng ñi theo con ñöôøng xaõ hoäi chuû nghóa vaãn lan roäng ôû caùc nöôùc khu vöïc Myõ Latinh.

45. II. ĐỐI TƯỢNG, MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU VÀ PHƯƠNG PHÁP MÔN HỌC

46. 1. Ñoái töôïng vaø muïc ñích cuûa vieäc hoïc taäp, nghieân cöùu - Ñoái töôïng cuûa moân hoïc “Nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin” laø nhöõng quan ñieåm cô baûn, neàn taûng cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin trong phaïm vi ba boä phaän lyù luaän caáu thaønh noù.

47. - Muïc ñíchcuûa vieäc hoïc taäp, nghieân cöùu + Naém vöõng nhöõng quan ñieåm khoa hoïc, caùch maïng, cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin; + Hieåu roõ cô sôû lyù luaän cuûa tö töôûng Hoà Chí Minh, ñöôøng loái caùch maïng cuûa Ñaûng CSVN, neàn taûng tö töôûng cuûa Ñaûng; + Xaây döïng theá giôùi quan, phöông phaùp luaän khoa hoïc, nhaân sinh quan caùch maïng, xaây döïng nieàm tin vaø lyù töôûng caùch maïng; + Vaän duïng saùng taïo noù trong hoaït ñoäng nhaän thöùc vaø thöïc tieãn, trong reøn luyeän vaø tu döôõng ñaïo ñöùc, cuûa con ngöôøi Vieät Nam để xaây döïng thaønh coâng chuû nghóa xaõ hoäi.

48. 2. Moät soá yeâu caàu cô baûn veà phöông phaùp hoïc taäp, nghieân cöùu -Thöù nhaát, Hoïc taäp, nghieân cöùu nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin caàn phaûi hieåu ñuùng tinh thaàn, thöïc chaát cuûa noù; choáng xu höôùng kinh vieän, giaùo ñieàu. -Thöù hai, Phaûi ñaët chuùng trong moái lieân heä vôùi caùc luaän ñieåm khaùc, ôû caùc boä phaän caáu thaønh khaùc ñeå thaáy söï thoáng nhaát trong tính ña daïng vaø nhaát quaùn cuûa moãi tö töôûng noùi rieâng, cuûa toaøn boä chuû nghóa Maùc – Leânin noùi chung.

49. -Thöù ba, Phaûi gaén nhöõng luaän ñieåm cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin vôùi thöïc tieãn caùch maïng Vieät nam vaø thöïc tieãn thôøi ñaïi ñeå thaáy söï vaän duïng saùng taïo maø Chuû tòch Hoà Chí Minh vaø Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ñaõ thöïc hieän trong töøng giai ñoaïn lòch söû. -Thöù tö, Quaù trình hoïc taäp nghieân cöùu ñoàng thôøi cuõng phaûi laø quaù trình giaùo duïc, töï giaùo duïc, tu döôõng vaø reøn luyeän ñeå töøng böôùc hoaøn thieän mình trong ñôøi soáng caù nhaân cuõng nhö trong ñôøi soáng coäng ñoàng xaõ hoäi.

50. -Thöù naêm, chuû nghóa Maùc – Leânin khoâng phaûi laø heä thoáng lyù luaän kheùp kín, maø laø heä thoáng lyù luaän khoâng ngöøng phaùt trieån treân cô sôû phaùt trieån cuûa thöïc tieãn thôøi ñaïi; Vì vaäy, quaù trình hoïc taäp, nghieân cöùu nhöõng nguyeân lyù cô baûn cuûa chuû nghóa Maùc – Leânin ñoàng thôøi cuõng phaûi laø quaù trình toång keát, ñuùc keát kinh nghieäm ñeå goùp phaàn phaùt trieån tính khoa hoïc vaø tính nhaân vaên voán coù cuûa noù;