دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز عنوان : بررسی سیستم های تشویقی و پاداش

1. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز عنوان : بررسی سیستم های تشویقی و پاداش مربوط به درس : مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته تهیه و تنظیم : محمد مردآور استاد راهنما : جناب آقای غلامحسین حیدری قمی تفرشی

2. بیان مساله : سازمانها بر اين باورند كه منابع انساني به عنوان منبع اصلي ايجاد ارزش در سازمان و به عنوان يک مزيت رقابتي مطرح هستند. هر سازماني خواهان جذب، حفظ و انگیزش كاركنان خود است. بسیاری بر اين باورند كه چنین خواسته ای هدف اولیه هر برنامه پاداش و جبران خدمات است. در چنین شرايطي حفظ منابع انساني و ايجاد انگیزه در جهت افزايش روز افزون بهره وری در كار، با استفاده از مكانیسم های مختلف از جمله پاداش، از اهم وظايف هر سازمان مي باشد. سیستم مديريت پاداش در بافت هر سازمان تأمین نیازهای مالي و غیر مالي كاركنان را تضمین نموده و به میزان مشاركت آنان در كسب اهداف سازمان، پاداش مناسب مي دهد. مديريت پاداش در هر سازماني اهمیت خاصي دارد؛ چرا كه توان آن در انگیزه دادن كاركنان به منظور عملكرد بهتر، نامحدود است. راهبرد پاداش، دو ويژگي ارزشمند در رفتار انگیزشي كاركنان دارد. اوّلین ويژگي، بدون شک، عنصر نقدی مديريت پاداش است كه مي تواند نیازهای كاركنان در سطوح پايین تر مانند عوامل بهداشتي يا نیازهای ايمني و روان شناختي را تأمین نمايد. دومین ويژگي، عنصر غیرنقدی مديريت پاداش است كه شامل قدرداني و استقلال شغلي است. بايد توجه كرد كه پاداش شمشیری دو لبه است؛ بدين منظور، بايد با در نظر گرفتن منافع جمعي و فردی كاركنان، تعیین و پرداخت گردد.

3. همچنین پاداش بايد با اهداف راهبردی سازمان ارتباط دروني و هم سويي داشته باشد . سیستم مديريت پاداش در عملكرد اثربخش كاركنان، بسیار با اهمیت تلقي مي گردد .اگر سیستم مديريت پاداش، ناكارآمد باشد و از سیستم مديريت مناسب استفاده نشود، ديگر چگونگي اجرای آن مهم نیست؛ چراكه پاداش، اثر خود را از دست مي دهد. پاداشي كه كاركرد اصلي آن انگیزش و تأمین نیازهای كاركنان مي باشد، اگر درست مورد توجه قرار نگیرد، به منبع پرتواني برای بي انگیزه كردن كاركنان تبديل خواهد شد. اجرای ناشیانه و نادرست راهبرد پاداش، اگرچه بخشي از نیازهای كاركنان را تأمین مي كند، ولي به ساير بخش های نیازمند آن آسیب مي رساند و اغلب سلامت سازماني كاركنان را تهديد مي كند . اين در حالي است كه اجرای نظام مند راهبرد پاداش، نه تنها نیازهای اصلي انگیزشي كاركنان را تأمین كرده بلكه به كاركنان امكان مي دهد كه در سطوح انگیزشي بالاتری فعالیت نمايند . سیستم مديريت پاداش، راهبرد قدرتمند سازمان است كه بايد برای كسب عملكرد متعالي فردی و سازماني استفاده و به كار گرفته شود. در صورتي كه معماری سازماني و طراحي سیستم پاداش و مزايا به گونه ای انجام شده باشد كه منافع كاركنان در راستای منافع سازمان باشد، آنگاه هر كارمندی در هنگام تصمیم گیری تضادی بین منافع شخصي و منافع سازمان نمي بیند و بنابراين در هر لحظه بهترين تصمیم ممكن كه امید دارد به حداكثر نفع سازماني منتهي شود را اتخاذ ميكند.

4. حال آنگه اگر منافع سازمان با منافع كارمند در تضاد باشد، آنگاه چه بسا كه كارمند پس از مدتي منافع خود را بر سازمان ترجیح دهد و به نوعي وجدان كاری را زير پا بگذارد . بنابراين مي بايست در هرم و سلسله مراتب سازماني، منافع را در سیستم پاداش و ترفیع به گونهای طراحي كرد كه نفع هر شخص در گرو نفع سازمان باشد. اين نوع سیستمهای پاداش باعث مي شود كه تابعیت كاركنان افزايش يافته و همكاری آنها در بهبود سازمان بیشتر شود. در اين راستا اولین اولويت سازمان آن است كه سیستم پاداش سازمان به گونه ای طراحي شود كه متناسب با فرهنگ و ساختار سازمان باشد و طرح های تشخیص، انگیزش ، تشويق و پاداش دهي بايد عملكرد گرا باشند. بنا به مطالب ذكر شده در اين پژوهش به دنبال اين هستیم تا الگويي مناسب برای سیستم پاداش و تشويق تبیین نمايیم. برای رسیدن به اين هدف الگوی پاداش كل آرمسترانگ را به عنوان مبنای كار خود قرار خواهیم داد. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش: در عصر رقابت سخت و فشار فزاينده برای درگیر شدن در آن، هیچ سازماني نمي تواند ارزش راهبردی را كه يک سیستم پاداش و تشويق مناسب مي تواند فراهم كند، ناديده بگیرد.

5. راهبرد پاداش اثربخش به رضايت و بهره وری كاركنان، به ويژه كاركناني كه مولد عملكرد و نتايج مطلوب هستند، منجر مي گردد. بنابراين، تحقیق حاضر تلاش مي كند تا با بهره جستن از مدل پاداش كل آرمسترانگ ، به بررسي الگوی اثربخش تشويق كاركنان بپردازد. در ارتباط با اهمیت و ضرورت انجام اين تحقیق كافي است به اهمیت مقوله سیستم پاداش در سازمانها اشاره ای به شرح ذيل داشته باشیم: سیستم پاداش، منبع اثر بخش سازمانی است: درس های تعالي سازماني نشان مي دهد كه سیستم پاداش يكي از راهبردهای اساسي است كه انگیزه پیوسته و متعالي كاركنان را تضمین مي نمايد. هیچ سازماني بدون نظام پاداش دهي اثر بخش، نمي تواند اثربخش باشد. سیستم پاداش ، واسطه ای بین سازمان و کارکنان است: اگر شیوه كاری ای وجود داشته باشد كه بتواند بین سازمان و كاركنان پیوند ايجاد كند، اين شیوه همانu1662پاداش است. لذا مديريت موفق پاداش، هم برای سازمان و هم برای كاركنان اهمیت دارد.

6. سیستم پاداش و تشويق، اين توان را دارد كه نقش واسطه را بازی كند. مديريت سازمان مي تواند اهمیت عملكرد را از طريق پاداش منتقل نمايد و سیستم پاداش به نوبه خود مي تواند سنگ بنای مديريت سالم افراد را بنا كند. سیستم پاداش، راهی برای موفقیت های انگیزشی چندگانه است : كاركنان عمدتاً به دلايل زير در سازمان كار مي كنند: تأمین هزينه های زندگي تأمین تجملات زندگي تأمین آينده تأمین جايگاه آبرومند كسب شهرت و افتخار از موفقیت و عملكردهای فردی راهبرد پاداش، فرصت و راه را برای كاركنان باز مي گذارد تا با خشنودی، نیازهای انگیزشي خويش را برآورده كنند. سازمان با پیوند نظام مند عملكرد كاركنان به تأمین نیازهای انگیزشي آنان، مي تواند، توان و استعداد آنان را به عملكرد تبديل كند.

7. سیستم پاداش، عاملی انگیزشی است : سیستم پاداش ابزار پويايي است كه نه تنها برای تأمین نیازهای انگیزشي فوق الذكر، فرصت ايجاد مي كند، بلكه شدتانگیزش را نیز افزايش مي دهد؛ يعني هر وقت درست پاداش داده شود انگیزه كاركنان دوچندان مي گردد. افزايش انگیزه به عملكرد بالا و عملكرد بالا نیز به پاداش بالاتر مي انجامد. اين چرخه عملكرد- پاداش- عملكرد است كه ارتباط پويای پاداش و عملكرد را به يكديگر، نشان مي دهد؛ لذا سازمان بايد با اثربخشي، از اين ارتباط برای افزايش عملكرد استفاده نمايد. سیستم پاداش، راهنمای عملکرد است : سیستم پاداش، سازمان و كاركنان را به بهترين عملكرد رهنمون مي نمايد. لذا راهبرد پاداش نه تنها به كاركنان كمک مي كند هزينه زندگي خويش را تأمین كنند، بلكه تجربه شغلي آنان را نیز پربار مي كند و خشنودی انگیزشي آنان را در تمام سطوح تأمین مي نمايد.

8. پاداش، كاركنان را تشويق مي نمايد كه برای دستيابي به بهترين عملكرد با يكديگر رقابت و همكاری سالم داشته باشند، كه در نهايت، منجر به نوآوری در سازمان مي شود. لذا از اين طريق، سیستم پاداش موجب تعالي عملكرد در سازمان مي شود. سیستم پاداش، منبع جدا سازی است : سابقه عملكرد تمامي سازمان های نمونه، عمدتاً نشان مي دهد كه بخش اندكي از كاركنان آنان جزء بهترين ها و بدترينها هستند و بیشتر آنان در رديف افراد متوسط قرار دارند. لذا از طريق پاداش های مناسب مي توان عملكرد متوسط كاركنان را افزايش داده و عملكردهای ضعیف را از پاداش محروم كرد. اين جدا سازی در پاداش نه تنها به مديريت چندگانه افراد كمک مي كند، بلكه به افراد متوسط كه همیشه كنار گود هستند، كمک مي كند كه به جرگه بهترين ها وارد شوند. سیستم پاداش، منبع مشارکت کارکنان است : مطالعات در زمینه توانمندسازی، همكاری و مشاركت كاركنان، نشان داده است كه عملكرد متعالي از كاركناني سر مي زند كه خود را كاملاً وقف سازمان كرده باشند. مشاركت فقط زماني حاصل مي شود كه كاركنان فرصت مشاركت داشته باشند.

9. سیستم پاداش، منبع توانمندی است كه مي توان با اثربخشي برای ايجاد چنین زمینه ای از آن استفاده كرد. در بین دانشگاهیان، مشاوران و كارگزاران مديريت منابع انساني، اتفاق نظر وجود دارد كه نظام پاداش دهي مناسب و برابر، كاركنان را تشويق مي كند كه ارتباط عاطفي با سازمان داشته باشند و حركت شغلي خويش را در همراهي با برنامه های سازماني جست وجو كنند. نظام پاداش دهي خوب، راهبردی برای حفظ كاركنان با استعداد است. لذا تا زماني كه نظام پاداش دهي عادلانه برقرار است هیچ كارمندی هرگز تلاش نخواهد كرد كه به همكاری خود با سازمان پايان دهد. در حقیقت، هر وقت نظام پاداش دهي به درستي مديريت گردد، احساس امنیت به وجود مي آورد؛ هم چنین كارمند اطمینان مي يابد كه در اين سازمان درست از غلط به راحتي قابل تشخیص و افتراق است. سیستم پاداش، منبع نوآوری است : پاداش های غیر مالي مي تواند محرک های دروني كاركنان را بسیار افزايش دهد. شوق به عملكرد متعالي، راه را برای نو آوری هموار مي كند. نظام های پاداش، توان دروني دارند كه پیش ران شكوفايي را به انسان ها ترزيق نمايد .

10. لذا پاداش های غیر مالي درست و مناسب، به كاركنان حس ارزشمندی و پختگي مي دهد و به منبع نو آوری تبديل مي شوند. اكثر كاركنان دارای استعداد دروني هستند و مي توانند سقف و شاخص های پیشین را شكسته و موفقیت های چشمگیری به دست آورند اما به دلیل نبود محیط مناسب مانند نظام مناسب قدرداني، كاركنان ناخواسته از جست وجوی استعدادهای خويش خوداری مي كنند. نظام پاداش دهي مناسب مي تواند اين شكاف را با اثربخشي پر كند. سیستم پاداش، منبع رقابت است : سازمان ها برای اين كه است استعدادهای درخشان را جذب كنند بايد نظام پاداش دهي قدرت مندی داشته باشند . رقابت سازماني فقط از توان عملكردی سازمان ها به وجود مي آيد. اين استعداد زماني كاملاً آشكار مي گردد كه سازمان ها با موقعیت های بحراني روبه رو شوند. لذا هر سازماني كه مي خواهد قدرت رقابتي خويش را تقويت كند بايد بر اجرای نظام پاداش دهي مناسب تمركز نمايد.

11. سیستم پاداش، منبع سازگاری سازمانی است: عدم سازگاری يا عدم شناخت مديريت و كاركنان از چگونگي اجرای پاداش، مهمترين عامل اثرگذار در سازمان های ناكارآمد است. هر ساله میلیون ها نفر ساعت كار، به دلیل سوء تفاهم و مباحث مربوط به پاداش، از بین مي رود. اين عدم شناخت، بي اعتمادی بین كاركنان و ذی نفع ها را بیشتر كرده و تأثیر نامطلوبي بر عملكرد سازماني خواهد گذاشت. در وضعیتي كه اعتماد وجود ندارد، تلاش برای تبديل استعداد به عملكرد ناموفق خواهد بود. مديريت درست پاداش، بزرگترين منبع سازگاری سازماني است و برای عملكرد مناسب كاركنان و سازمان، ضروری است. با توجه به مطالبي كه در خصوص اهمیت سیستم پاداش دهي عنوان گرديد، ضرورت ارائه مدلي برای سیستم پاداش در هر سازماني به روشني تبیین مي شود. بنابراين در اين پژوهش درپي آن هستیم تا با بررسي سیستم های پاداش مختلف مدلي جامع و اثربخش جهت كاربرد در سازمان ارائه نمايیم.