seio.sr.yu

1. Vlada Srbije Kancelarija za evropkske integracije Nemanjina 34, Beograd Evropske integracije i nacionalni propisi u oblasti životne sredinemr Zoran SretićRukovodilacGrupe za životnu sredinu, poljoprivredu i ruralni razvoj 1. novembar 2010. Kovačica www.seio.sr.gov.yu

2. Sadržaj prezentacije • Pravo EU u oblasti životne sredine i proces pristupanja • Domaće zakonodavstva u oblasti životne sredine • Pristup javnosti procedurama odlučivanja

3. Pravo EU u oblasti životne sredine i proces pristupanja • Pravne tekovine EU (fr. acquiscommunautaire) uključuje osnivačke akte EU (Ugovor o funkcionisanju EU) akte koje donose njeni organi na osnovu ovlašćenja iz osnivačkih akata, načela prava EU koja je definisala praksa EU suda, međunarodne ugovore koje obavezuju EU, ali i politike koje su dogovorene na nivou EU. • Država koja pristupa mora da poštuje slovo i duh EU zakonodavstva • Pravo EU zahteva od države članice usklađivanje nacionalnog zakonodavstva i administrativne prakse

4. Načelo subsidijarnosti ili zašto se politika životne sredine definiše na nivou EU? • Uklanjanje barijera trgovini • Sprečavanje ekonomskog prelivanja kroz zloupotrebu sloboda (Level playing field) + globalna konkutentnost zasnovana na ekološkoj odgovornosti • Fizičko prelivanje - prekogranično zagađenje • Psihičko prelivanje - koncept prirodnih vrednosti kao nasleđa Zajednice • Zajedničko sprovođenje međunarodnih obaveza – klimatske promene • Politika zaštite životne sredine se ne može odvojiti od politike jedinstvenog tržišta EU • Legitimizacija EU kao integracije građana(jedinstveno tržište kao sredstvo postizanja visokog kvaliteta životne sredine i ljudskog zdravlja)

5. Vrste propisa EU • Politika EU u oblasti životne sredine se sprovode kroz propise EU • Ugovor o funkcionisanju EU (primarni izvor) definiše ciljeve i načela politike životne sredine • Ciljevi i načela se sprovode kroz sekundarne izvore prava EU (uredbe, direktive, odluke) • Zajedno primarni i sekundarni izvori čine obaveze iz članstva

6. Šta regulišu evropski propisi u oblasti životne sredine? • Pravila koja regulišu standarde kvaliteta životne sredine • Pravila koja regulišu standarde zaštite životne sredine (standarde aktivnosti i proizvodnje) • Pravila koja regulišu ekološke karakteristike proizvoda (standardi kvaliteta proizvoda) • Pravila koja regulišu standarde odlučivanja u oblasti životne sredine (procedure i procesna prava)

7. Podela prema obuhvatu regulisanja (poglavlje 27) • Horizontalni propisi (procedure, izveštavanje i klimatske promene) • Propisi koji regulišu pojedine tokove/izvore zagađenja (industrijsko zagađenje, upravljanje otpadom, buka u životnoj sredini, hemikalije, GMO) • Propisi koji regulišu zaštitu pojedinih medija životne sredine i očuvanje prirodnih resursa (voda, vazduh, zaštita prirode)

8. Nacionalni program integracije (NPI) • NPI je prvi integrisan program harmonizacije propisa višegodišnjeg karaktera koji pokriva sva poglavlja pravnih tekovina Zajednice (sveobuhvatnost, član 72 SSP plus) • Po prvi put je uspostavljena veza između evropskog zakonodavstva i srpskih propisa na način koji omogućava pregledno praćenje stepena i napredka harmonizacije (preglednost) • Oblast životne sredine se nalazi u glavi 3.27

9. Domaće zakonodavstva u oblasti životne sredine • Takođe možemo podeliti na propise (zakoni, uredbe i pravilnici) horizontalnog karaktera,i propise koji regulišu izvore i tokove zagađenja odnosno, zaštitu i unapređenje kvaliteta prirodnih vrednosti • Pored domaćih propisa relevantni su i potvrđeni međunarodni ugovori i određeni strategije, programi i planski dokumenti • Prema Ustavu Srbije opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava i potvrđeni međunarodni ugovori se neposredno primenjuju (član 16. stav 2.)

10. Domaći horizontalni propisi • Zakon o zaštiti životne sredine i Zakon o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja > Directive 2003/4/EC of the European Parliament and of the Council of 28 January 2003 on public access to environmental information • Zakon o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu > Directive 2001/42/EC on the assessment of the effects of certain plans and programmes on the environment • Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu > Council Directive 85/337/EEC on the assessment of the effects of certain public and private projects on the environment • Konvencija o pristupu informacijama, učešću javnosti u donošenju odluka i pristup pravosuđu u pitanjima životne sredine (Arhuska konvencija) • Konvencija UN o borbi protiv klimatskih promena i Kjoto protokol • Directive 2003/35/EC providing for public participation in respect of the drawing up of certain plans and programmes relating to the environment and amending with regard to public participation and access to justice Council Directives 85/337/EEC and 96/61/EC???????? • Environmental Liability Directive 2004/35/EC – nije preneta • 3. stub Arhusa nije prenet

11. Propisi koji regulišu tokove/izvore zagađenja • Zakon o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađenja > Integrated Pollution Prevention and Control Directive 96/61/EEC (IPPC) • Zakon o zaštiti životne sredine > Seveso Directive 96/82/EC • Zakon o upravljanju otpadom > Directive 2006/12/EC on waste Council, Directive 91/689/EEC of on hazardous waste, Council Directive 1999/31/EC on the landfill of waste, i tokovi • Zakon o ambalaži i ambalažnom otpadu > Directive 94/62/EC on packaging and packaging waste • Konvencija i prekograničnoj kontroli kretanja i odlaganja opasnog otpada (Bazelska konvencija) • Zakon o hemikalijama i Zakon o biocidnim proizvodima > Council Directive 67/548/EEC on classification, packaging and labelling of dangerous substances, Directive 1999/45/ECrelating to the classification, packaging and labelling of dangerous preparations, Directive 98/8/EC concerning the placing of biocidal products on the market, REACH • Zakon o buci u životnoj sredini > Directive 2002/49/EC relating to the assessment and management of environmental noise

12. Propisi o zaštiti i unapređenju kvaliteta prirodnih vrednosti • Zakon o zaštiti prirode> Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora Directive 79/409/EECon the conservation of wild birds, Vašingtonska konvencija o trgovini ugroženim vrstama (CITES) • Zakon o zaštiti vazduha > Directive 2008/50/EC on ambient air quality and cleaner air for Europe • Zakon o vodama > Water Framework Directive 2000/60/EC, Directive 2007/60/EC on the assessment and management of flood risks, Council Directive 98/83/EC on the quality of water intended for human consumption, Council Directive 91/271/EEC concerning urban waste-water treatment... • Zakon o šumama

13. Pristup javnosti procedurama odlučivanja Arhuska konvencija • Zasnovana na premisi da veća svest javnosti i uključivanje u pitanjima životne sredine unapređuje zaštitu životne sredine Arhuski stubovi • Obezbeđenje pristupa informacijama o životnoj sredini koje drže javne vlasti; • Podupiranje učešća javnosti u donošenju odluka koje utiču na životnu sredinu; • Olakšavanje pristupa sudskoj zaštiti u oblasti životne sredine. Koncept zainteresovane javnosti > pravna pretpostavka postojanja interesa za NVO

14. Pristup informacijama Koncept javnosti > prenet dosledno Koncept informacije o životnoj sredini > pravna praznina Koncept nediskriminacije > pravna praznina “Without an interest having to be stated” > nedosledan prenos “grounds for refusal shall be interpreted in a restrictiveway” > nedosledan prenos Član 16. stav 2. Ustava – neposredna primena međunarodnih ugovora i opšteprihvaćenih međunarodnih pravnih načela

15. Pristup postupcima odlučivanja • Formalno naši zakoni (o strateškoj proceni, proceni uticaja u životnoj sredini i IPPC) obezbeđuju pristup javnosti procedurama odlučivanja • Neophodan proaktivniji pristup administracije u pogledu obezbeđenja pravovremenog učešća javnosti i drugih praktičnih mera olakšavanja učešća

16. Pristup pravosudnim organima Pitanje pretpostavke postojanja pravnog interesa ili postojanje povređenog prava u korist kvalifikovanih NVO • Pristup sudskoj kontroli odlukama o odbijanju pružanja informacije • Pristup sudskoj kontroli odluka koje mogu imati uticaj na životnu sredinu – nejasna odredba člana 15. stav 7. Zakona o IPPC • Pristup sudskoj kontroli akata i propuštanja organa ili drugih pravnih i fizičkih lica kojim se krše propisi u oblasti životne sredine (čl. 9. stav 3. Arhuske konvencije)

17. Vlada Srbijewww.srbija.gov.rs • Kancelarija za evropske integracijewww.seio.gov.rs • zsretic@seio.gov.rs Pitanja? Hvala na pažnji! www.seio.sr.gov.yu