Część 5

1. Część 5 OiZPI narzędzia CASE w materiałach wykorzystano: K.Subieta: Budowa i integracja systemów informatycznych A.Kobieliński: Inżynieria Oprogramowania I.Sommerville: Software Engineering IBM Rational: RUP™

2. Narzędzia CASE Zarządzanie procesem formułowania wymagań Metodyka budowy modelu procesów biznesowych Konspekt bieżącego wykładu

3. Narzędzia CASE • Przeznaczenie i funkcje • Architektura • Przykłady

4. Tradycyjnie przez CASE rozumiało się narzędzia, które wspomagają ogólnie rozumiane wytwarzanie oprogramowania oraz koncentrują się na głównie na fazach analizy i projektowania oraz bezpośrednim wykorzystaniu wyników tych faz w implementacji. Narzędzia CASE - definicje Obecnie narzędzia CASE obejmują definiowanie wymagań, czasem implementację, testowanie i uruchamianie, organizację pracy zespołu) W przyszłości CASE będą wykorzystywane w fazie strategicznej oraz w czasie konserwacji oprogramowania (modelowania organizacji, procedury, organizacja pracy w przedsiębiorstwie, przepływ dokumentów, reinżynieria biznesowa) dziś jutro wczoraj

5. Narzędzia CASE - podział

6. Korzyści ze stosowania narzędzi CASE Podniesienie jakości realizowanego systemu Usprawnienie komunikacji Produktywność Sformalizowana metodyka realizacji SI Łatwiejsza konserwacja SI Lepsze zarządzanie projektem Inne 5 101520253035 % respondentów

7. Wielośrodowiskowe narzędzie I-CASE Środowisko programistyczne A Środowisko programistyczne B Pakiet typu Lower-CASE dla środowiska A Pakiet typu Lower-CASE dla środowiska B Jądro systemu. Uniwersalny pakiet Upper-CASE Pakiet typu Lower-CASE dla środowiska C Pakiet typu Lower-CASE dla środowiska D Środowisko programistyczne C Środowisko programistyczne D Źródło: K.Subieta wykł.

8. Składowe architektury CASE Środowisko implementacji Moduł inżynierii odwrotnej Moduł projektowania interfejsu użytkownika Generatory kodu Sprzęgi do narzędzi RAD Moduł pracy sieciowej Moduł importu/ eksportu danych Moduł zarządzania pracą grupową Repozytorium danych Moduł kontroli poprawności Moduł zarządzania konfiguracjami Moduł kontroli jakości Generatory dokumentacji technicznej Edytory diagramów Generatory raportów Źródło: K.Subieta wykł.

9. Funkcje Tworzenie, edycja i wydruk diagramów wykorzystywanych w fazach określania wymagań. Tworzenie i edycja powiązań pomiędzy poszczególnymi symbolami i diagramami oraz nawigowanie po sieci powiązanych diagramów. Ocena Ergonomia pracy. Diagramy graficzne są jednym z podstawowych narzędzi pracy w fazach analizy i projektowania. Powinny one pozwalać analitykom i projektantom skupić się na pracy, a nie na “zmaganiach” z edytorem. Możliwość kontrolowania ilości informacji prezentowanej graficznie. Jakość i możliwość formatowania wydruków. Wykrywanie na bieżąco konstrukcji niepoprawnych. Zapewnienie spójności informacji umieszczonych na różnych diagramach Edytor notacji graficznych Źródło: K.Subieta wykł.

10. Repozytorium (słownik) Funkcje • Ewidencja danych o realizowanym projekcie • Wprowadzenie oraz edycja specyfikacji modelu i projektu, a także innych informacji związanych z przedsięwzięciem. • Wyszukiwanie pożądanej informacji Ocena • Możliwy dostęp z programów zewnętrznych, możliwość wykorzystania w powiązaniu z narzędziami 4GL • Jakość serwera zarządzającego SZBD SQL, ODBC, itd. • W niektórych narzędziach CASE użytkownik ma możliwość rozbudowania struktury repozytorium oraz wprowadzania własnych funkcji działających na repozytorium. Źródło: K.Subieta wykł.

11. Pozostałe moduły narzędzi CASE (1) • Moduł kontroli poprawności: • Pewne błędy mogą być wykrywane na bieżąco w trakcie edycji diagramów i słownika danych., np. uczynienie klasy swoja własną specjalizacją. • Moduł kontroli jakości: • Pewne systemy pozwalają na automatyczną ocenę pewnych miar jakości projektu. Dotyczy to szczególnie złożoności oraz stopnia powiązania składowych. • Generator raportów: • Służy do przygotowania raportów na podstawie zawartości słownika danych. Niektóre raporty są parametryczne. Narzędzia CASE zawierają sporo gotowych generatorów raportów. Niektóre z nich pozwalają na definiowanie własnych. • Generator dokumentacji technicznej: • Moduł służący do przygotowania dokumentacji technicznej złożonej z szeregu diagramów. Swobodne formatowanie dokumentów. Przykładowe dokumenty. Łatwe i efektywne uaktualnienie dokumentacji po dokonaniu zmian w projekcie. Źródło: K.Subieta wykł.

12. Pozostałe moduły narzędzi CASE (2) • Generatory kodu: • Narzędzia służące do generacji kodu w rozmaitych językach programowania. Często generują szkielety, które muszą być uzupełnione przez użytkownika dodatkowym kodem. Wygenerowany kod jest uzupełniony o komentarze i inne informacje. Może także zawierać pewne elementy do modyfikacji. Nazwy użyte w projekcie przechodzą do wynikowego kodu. • Moduł zarządzania wersjami: • Umożliwia kontrolę różnych wersji projektu powstających ze względu na konieczność grupowego wprowadzania zmian oraz na wskutek zastosowania wielu środowisk. • Moduł projektowania interfejsu użytkownika: • Dotyczy projektowania dialogów, okien, menu. Zaletą jest wykorzystanie informacji znajdujących się w słowniku danych. Pozwala to np. na automatyczne wygenerowanie dialogu do edycji pewnej struktury danych. • Moduł inżynierii odwrotnej Źródło: K.Subieta wykł.

13. Przyczyny trudności z narzędziami CASE • Traktowanie narzędzi CASE wyłącznie jako generatorów kodu. • Nie jest to efektywne przy braku rzetelnego podejścia do analizy i projektowania ponieważ: nakłady na implementację stanowią tylko ok. 15-30% całych nakładów, koszt błędów popełnionych w fazie implementacji jest stosunkowo niewielki a ponadto istnieją inne, tańsze narzędzia programistyczne (RAD) • Nieznajomość metodyki analizy i projektowania. • Narzędzia CASE nie zwalniają z myślenia, wiedzy i doświadczenia. • Niewłaściwa organizacja i zarządzanie przedsięwzięciem. • Nieuporządkowanie prac, brak planu, brak właściwych ocen, brak monitorowania postępu, itd. • Zbyt wysokie oczekiwania w stosunku do narzędzia CASE. • Może ono wprawdzie zredukować koszty (twierdzi się, że co najwyżej o 50%) ale koszt wdrożenia jest wysoki, efekty pojawiają się z pewnym opóźnieniem, wymaga dyscypliny w przedsięwzięciu. Źródło: K.Subieta wykł.

14. Przeszkody we wdrażaniu CASE Brak współpracy kierownictwa Brak doświadczenia z systemami CASE Brak integracji z istniejącymi narzędziami Nieodpowiednia organizacja prac projektowo/programowych Brak dowodów przydatności CASE Brak metodyki projektowania SI Niezgodność z istniejącą praktyką Obawa przed zmianami Brak akceptacji klienta 2 4 6 8 10 12 14 % respondentów

15. Rozkład kosztów realizacji SI Koszt realizacji Metody tradycyjne “ad hoc” Metody i narzędzia CASE Planowanie Analiza Projektowanie Konstrukcja Wdrożenie Konserwacja Źródło: K.Subieta wykł.

16. Oprogramowanie pochodzi z drugiej połowy lat 90-tych, wspiera metodologię strukturalną Obejmuje ewidencja problemów, wymagań, rozwiązań zdarzenia transakcje słownik danych elementarne model procesów (diagramy DFD, PHD, PDD) model danych (diagram ERD) projektowanie interfejsu (UNIX, Windows) generator skryptów baz danych Narzędzie spójne w warstwie narzędziowej jak i koncepcyjnej LBMS Systems Engineer

17. Architektura systemu LBMS Systems Engineer klasyczny model klient-serwer klient: Windows 95/98 serwer: SQLBase (Gupta/Centura) Wszystkie dane o projekcie, a więc wymagania, role użytkowników, tabele, modele itp. przechowywane są w tzw. repozytorium projektu, zarządzanym przez profesjonalny, komercyjny DBMS (SQL Base, ORACLE).

18. LBMS Systems Engineer

19. Jeden z najsilniejszych pakietów CASE dostępnych na rynku Wspiera metodologię obiektową i język UML Wspiera model cyklu RUP (Rational Unified Process) dostarczając wiedzy niezbędnej do zarządzania projektem w oparciu o artefakty Wbudowana integracja z Visual C++, obecnie środowiskiem .NET Generatory kodu wysokiej jakości Wspiera nowoczesne (choć w naszych realiach rzadko stosowane) rozwiązania typu JAVA, CORBA Wada – dotyczy wszystkich obiektowych CASE – problem trwałości obiektów (obiektowe bazy danych ciągle na wczesnym etapie rozwoju) Wada – rezygnacja z zewnętrznego generatora raportów - integracja pakietu z zewnętrznymi narzędziami Microsoft Office Rational Suite Enterprise

20. Producent – Sparx Systems Silna współpraca z OMG Wsparcie dla UML, SysML, BPMN, MDA Wsparcie dla pracy grupowej (baza danych, system kontroli wersji) Generatory kodu źródłowego i DDL Audyt modelu Enterprise Architect

21. Przykład 1 – tworzenie i zawartość modelu Przykład 2 – praca grupowa z bazą SQL Przykład 3 – praca grupowa z zastosowaniem SVN Przykład 4 – generowanie i synchronizacja kodu (c++) Przykład 5 – generowanie i synchronizacja DDL (SQL) Przykład 6 - audyt projektu Enterprise Architect