AINTZINAROA Ibaietako Zibilizazioak

1. AINTZINAROAIbaietako Zibilizazioak MESOPOTAMIA eta EGIPTO Ibon Gereka

2. Gaiaren gidoia • AINTZINAROA • Sarrera • Idazkeraren sorrera • MESOPOTAMIAKO ZIBILIZAZIOA • Sarrera • Agintearen antolamendua • Bilakaera historikoa • Gizartearen antolamendua • EGIPTOKO ZIBILIZAZIOA • Sarrera • Bilakaera historikoa • Aginte eta giza taldeak • Erlijioa • Kultura eta artea.

3. AINTZINAROA Sarrera • Aintzinaroa historiaren lehen aroa da. • K.a 3500 urtean hasten da. Idazkeraren sorrerarekin. • k,.o. 476an bukatzen da. Erromatar inperioaren amaierarekin

4. Aintzinaroaren eskema

5. AINTZINAROA Idazkeraren sorrera • Lehen idazkera Sumer-en, Mesopotamia, sortu zen. • K.a. 3500 urtean gutxigora-behera. • Eguneroko gertaerak erregistratzeko beharraren ondorioz sortu zela uste da. • Adibidez, nekazariek jainkoei egindako eskeintzen kontrola eramateko.

6. Aintzinako idazkerak • Kuneiformea • Hieroglifikoa • Lineal A • Lineal B • Feniziarren alfabetoa • Arabiarren idazkera

7. IDAZKERA KUNEIFORMEA • Sumerren sortua Mesopotamiako hegoaldea) • K.a 3500 urtean. • Idazkera zaharrena da. • 600 karaktere edo ikur ditu. • Irakurri daiteke.

8. IDAZKERA HIEROGLIFIKOA • Egipziarrek asmatua. • K.a. 300 urtean. • 800 karaktere ditu. • Objetuak marrazkien bidez adierazten ditu. • Irakurri daiteke.

9. LINEAL A IDAZKERA • Kreta uhartean sotua. • K.a. 1750 urtean. • Oraindik ezin dezakegu irakurri

10. LINEAL B IDAZKERA • Greziako Mizenas hirian sortua. • K.a. 1200 urtean. • Irakurri dezakegu.

11. FENIZIARREN ALFABETOA • Fenizian sortutakoa da. • K.a 900 urtean. • Irakurri dezakegu. • Feniziarrak gaur egungo Libanon kokatutako herri merkataria zen. • Greziarrek bokalak gehitu zizkioten.

12. ARABIARREN IDAZKERA • Arabian sortua. • K.a IV-V mendean. • Eskuinetik ezkerrera idazten da. • Ez du bokalik.

13. 2 MESOPOTAMIAKO ZIBILIZAZIOA Sarrera • Mesopotamia hitzak ibaien arteko lurraldea esan nahi du. • Duela 8000 ( k.a 6000) hasi zen. • Ekialde Hurbilean, Tigris eta Eufrates ibaien artean, gaur egun Irak dagoen lekuan kokatzen da. • Sumertarrak eta Akadtarrak izan ziren sortzaileak.

14. Sarrera jarraipena • Ibaien urteroko uholdeek lurra oso emankorra bihurtu zuten. • Ondorioz, nekazaritza ugaria eta aberatsa izanik, behar dutena baino produktu gehiago ekoizten dute. • Soberakinak saldu egiten dituzte, inguruko herriekin MERKATARITZA garatuz. • Beraz, oso lurralde aberatsa da. • Goldea, gurpila, dirua, adreilua eta abr asmatuko dituzte.

15. MESOPOTAMIAAgintearen antolamendua • Mesopotamia hiri estatuetan antolatzen da. • Hiri estatu bakoitza independientea da. • Bere jainkoak eta erregea ditu. • Mesopotamiako hirien mapa kokatu.

16. Agintearen antolamenduaJarraipena • TEOKRAZIAren arabera gobernatzen da, hau da, erregeak: • Jainkoarengandik lortu du boterea. • Jainkoaren legeen arabera agintzen du. • Apaizek indar haundia dute eta nekazariek egindako opariak kudeatzen dituzte. • Hiri estatu bakoitzen aginte gunea ZIGURAT izeneko eraikina da.

17. Zigurata • Hiri bakoitzeko jainkoaren egoitza da. • Gurtzak eta opariak bertan jasotzen dira. • Hiri aginte gunea ere ba ba. • Hiri zigurataren inguruan antolatzen da. • Beraz, hiriko eraikinik garrantzitsuena da.

18. MESOPOTAMIA Bilakaera historikoa • Historian zehar herri asko eta asko izan dira Mesoptamiako lurraldea menperatu izan nahi dutenak. • Arrazoia mesopotamiako lurarren aberastasuna da. • Hauek dira, ordena kronologikoan, Mesoptamia konkistatu duten herriak.

19. Sumerko zibilizazioa

20. Akadiarren inperioa

21. Babiloniar inperioa

22. Asiriarren inperioa

23. Neobabiloniar inperioa

24. Persiar akemenidak

25. Alejandro Magno greziarraren inperioa

26. Persiar sasanidak

27. MESOPOTAMIAGizarte antolamendua • ENA: Erregea eta agintari gorena • AWILA: Nobleak, apaizak eta armadako buruak. • AWILEN: Nekazari, merkatari, soldadu eta artisauak. • WARDOAK: Esklabuak. Ez dira libreak, saldu eta erosi daitezke.

28. 3 EGIPTOKO ZIBILIZAZIOA Sarrera • K.a IV. sortua. • K.a 31 urtean amaitzen da erromatar inperioak Egipto konkistatzean. • Nilo ibaiaren ibarrean kokatzen da, gaur egungo Egipton.

29. Sarrera jarraipena • Ibaien urteroko uholdeek lurra oso emakorra bihurtu zuen. • Ondorioz nekazaritza oso oparoa da eta produktu soberakinak dituzte. • Hauek saldu eta inguruko herriekin merkataritza garatzne da. • Oso lurralde aberatsa izan zen.

30. EGIPTO - Bilakaera historikoa • Egipto garaiko MENES erregeak Egipto behera konkistatzen du. • Batasun honekin hasiko da Egiptoko zibilizazioa. • 3000 urte iraungo ditu. • Argazkian Menes erregearen paleta. Egiptoren batasuna adierazten du.

31. EGIPTO Bilakaera historikoa - jarraipena • Hauek dira egiptoko historiako aldi nagusienak:

32. EGIPTO - Agintea eta gizartea

33. Faraoia: jainko bizia da.

34. Eskriba: funtzionariak dira, idazleak

35. Esklaboak: saldu eta erosi daitezke

36. EGIPTO - Erlijioa • Erlijio politeista da: jainko asko gurtzen dituzte. • Hil ondorengo bizitzan oinarritzen da: • Gizakia, gorputza eta arimak ( KA ) osatzen du. • Gorputza hiltzean arima beste munduko bizitzara pasatzen da. • Baina horretarako beharrezkoa da gorputza ez uteltzea.

37. EGIPTO – Erlijioa jarraipena • Gorputza ez usteltzeko MOMIFIKATU egiten dira: • MOMIA, baltsamatu eta 40 egun igaro ondoren disekatu eta hesgaitutako ( bendatutako) gorpua da.

38. EGIPTO – Erlijioa jarraipena • Egiptoko jainko garrantzitsuenak hauek dira: • RA • AMON • ISIS • OSIRIS • Eta abar

39. RA

40. AMON

41. ISIS

42. EGIPTO – Kultura eta arteaHileta Monumentuak • MASTABA: Hileta monumentu zaharrenak

43. Hileta monumentuak - jarraipena • Piramideak: Hileta monumentu ezagunenak eta ikusgarrienak. • Argazkian Gizeh-eko piramide handiak.

44. Hileta monumentuak - Jarraipena • HIPOGEOAK: Mnedi harritsuen barrena egindakoak. Inperio berriko hilobiak.

45. ERLIJIOA - Tenpluak • Tenplua baten atalak. • Luxor-eko tenplua