Krwiodawstwo

1. Krwiodawstwo

2. Krew • Krew jest lekiem, którego dotychczas nie udało się niczym w pełni zastąpić, dlatego mówi się o niej, że jest bezcenna. • Jest to tkanka, jako jedyna występująca w stanie płynnym, gdzie elementy komórkowe (krwinki czerwone, krwinki białe, płytki krwi) zawieszone są w osoczu – tj. części płynnej krwi. Każdemu rodzajowi komórek przypisane są określone czynności: • krwinki czerwone są nośnikami tlenu do tkanek i narządów • krwinki białe odpowiadają za procesy obronne organizmu • płytki krwi odpowiadają za procesy krzepnięcia

3. Osocze zawiera kilkadziesiąt rodzajów białek, pełniących wielorakie funkcje np. transportowe, odpornościowe, biorące udział w procesie krzepnięcia (czynniki krzepnięcia, enzymy itp.) W chwili obecnej zarówno wiedza, jak i rozwój techniki w krwiodawstwie stwarzają możliwości pozyskania poszczególnych składników z krwi i ich racjonalnego wykorzystania w lecznictwie. Ilość krwi u człowieka wynosi 6-8% wagi ciała (w organizmie przeciętnego człowieka jest 5-5,5 litra krwi). Kobiety mają mniej krwi niż mężczyźni, ze względu na większą ilość tkanki tłuszczowej, konkurującej z krwią. 1 jednostka krwi oddawanej wynosi 450ml (< 10% objętości krwi) i nie stanowi uszczerbku dla zdrowia.

4. Częstotliwość grup krwi Grupy A 40 Grupy 0 33 Grupy B 19 Grupy AB 8

5. Grupy A Rh ujemny 6 Grupy 0 Rh ujemny 5 Grupy B Rh ujemny 3 Grupy AB Rh ujemny 1

6. Częstość oddawania krwi • Krew może być pobierana nie częściej niż: • 6 razy w roku od mężczyzny • 4 razy w roku od kobiety • Przerwa pomiędzy pobraniami nie może być krótsza niż 8 tygodni.

7. Jakie warunki trzeba spełnić, aby zostać dawcą krwi? • Wiek 18-65 lat • Waga powyżej 50 kg • Osoby, które w wywiadzie podają przebycie choroby wirusowej, przenoszonej drogą krwi, choroby wieńcowej serca, zawału i udaru mózgu, chorób nowotworowych, łuszczycy – nie mogą oddawać krwi (stała dyskwalifikacja) • Przeciwwskazanie do oddania krwi stanowi również narkomania • Świeży tatuaż oraz przekłucie uszu dyskwalifikują na okres 6 miesięcy

8. Etapy kwalifikacji do oddania krwi • Rejestracja • Wypełnienie kwestionariusza • Badanie laboratoryjne • Badanie lekarskie

9. Rejestracja Niezbędny jest dokument tożsamości: dowód osobisty, paszport, prawo jazdy, legitymacja ubezpieczeniowa, legitymacja szkolna lub studencka.

10. Rejestracja Rejestracja dawcy odbywa się w systemie komputerowym, gdzie wpisuje się imię, nazwisko, PESEL, numer donacji, któremu odpowiada kod kreskowy.Kod ten będzie się znajdował na wszystkich próbkach krwi dawcy i pojemnikach z krwią lub jej składnikiem. Na probówkach ani pojemnikach nie posługujemy się nazwiskiem dawcy, ponieważ w krwiodawstwie obowiązuje zasada anonimowości. Natomiast w systemie komputerowym pojawia się ono, jeżeli użyje się czytnika kodów kreskowych lub „wywoła” z listy. Nazwisko dawcy wyświetla się więc tylko u lekarza, w laboratorium i w dziale pobierania RCKiK.

11. Wypełnienie kwestionariusza Przy rejestracji dawca otrzymuje do wypełnienia kwestionariusz, w którym należy sumiennie odpowiedzieć na szereg zadawanych pytań. Nie wolno bagatelizować żadnego z nich np. przyjmowanie leków obniżających ciśnienie krwi, czy uspokajających. Lek który pomaga dawcy, może zaszkodzić biorcy Mając przez cały czas na względzie dobro biorcy krwi, należy szczerze odpowiadać na pytania. Wypełnienie kwestionariusza niezgodnie z prawdą jest bardzo niebezpieczne i choremu zamiast pomóc, można zaszkodzić.

12. Od dawcy pierwszorazowego zawsze pobiera się próbkę krwi z żyły, która zostanie następnie również wykorzystana do wstępnego oznaczenia grupy krwi. Od dawców wielokrotnych najczęściej pobiera się próbki krwi z palca. Drugą próbkę na oznaczenie grupy krwi pobiera się podczas donacji, ponieważ każde badanie grupy krwi dawcy pierwszorazowego musi być wykonane z próbek pobranych w różnym czasie w celu uniknięcia pomyłki .

13. Badanie laboratoryjne • Oznaczenie poziomu hemoglobiny. • Zgodnie z obowiązującymi przepisami wymagana wartość Hb wynosi: • u kobiet minimum 12,5 g% • u mężczyzn 13,5 g%

14. Badanie lekarskie Na podstawie wyników badań laboratoryjnych i badania przedmiotowego, lekarz dokonuje ostatecznej kwalifikacji bądź dyskwalifikacji. Warunkiem zakwalifikowania badanej osoby do oddania krwi, osocza lub zabiegów aferezy, jest dobry stan zdrowia. Badanie lekarskie pozwala wykryć szereg sytuacji, w których oddawanie krwi jest przeciwwskazane.Przeciwwskazania mogą być bezwzględne, dyskwalifikujące badaną osobę na całe życie lub względne, dyskwalifikujące ją czasowo.

15. Pobór krwi

16. Krew pełna

17. Pobór krwi • Metoda konwencjonalna – pobranie 1 jednostki krwi pełnej (450ml), zabieg trwa zazwyczaj 8-10 minut

18. Pobór krwi • Plazmafereza automatyczna – pobranie 600ml osocza, zabieg trwa ok. 40 minut. Osocze może być pobierane tą metodą nie częściej niż 20 razy w roku, a przerwa między pobraniami nie może być krótsza niż 2 tygodnie.

19. Pobór krwi • Oddanie wybranych elementów komórkowych: - Erytroafereza - pobranie 2 jednostek koncentratu krwinek czerwonych (KKCz) (dawca musi ważyć minimum 70kg) - Trombafereza – pobór koncentratu krwinek płytkowych (KKP), potrzebnych dla chorych hematologicznych- białaczki.

20. Podczas zabiegu pobrania krwi lub jej składnika pobiera się również próbki do badań w kierunku nosicielstwa chorób zakaźnych, badań serologicznych i badania morfologii krwi. Krew potrzebna jest stale, np. do transfuzji wymiennej dla noworodków z konfliktu serologicznego, do zabiegów operacyjnych z utratą krwi (ortopedia, chirurgia naczyń, ginekologia), w krwotokach pourazowych – wypadki drogowe, krwawienia z przewodu pokarmowego, z dróg rodnych i moczowych.

21. Próbki krwi pobrane podczas donacji trafiają do: • Pracowni serologicznej, gdzie wykonuje się badania grup krwi AB0, Rh oraz innych układów grupowych • Pracowni diagnostyki wirusologicznej, w której wykonuje się badania w kierunku obecności wirusa B i C żółtaczki, oraz HIV, jak również krętka kiły oraz aktywność ALAT (enzym wątrobowy) W sytuacji gdy wynik potwierdza obecność wirusa, krew zostaje zniszczona a dawca powiadomiony. Wyniki wszystkich badań zostają przekazane przez system komputerowy do Działu Zapewnienia Jakości.

22. Losy pobranej krwi Etap I Pojemniki z pobraną krwią trafiają do pracowni preparatyki, gdzie krew pełna zostaje rozdzielona na składniki, tj.: • Krwinki czerwone (KKCz – koncentrat krwinek czerwonych) • Osocze – po zamrożeniu osocze świeżo mrożone FFP • Kożuszek leukocytarno-płytkowy, który służy do produkcji koncentratów krwinek płytkowych

23. Wirowanie

25. Losy pobranej krwi

26. Preparatyka UKŁ.ZAMKNIĘTY UKŁ.OTWARTY

27. Preparatyka cd.

28. Radiator

29. Losy pobranej krwi Etap II W Dziale Zapewnienia Jakości odbywa się proces tzw. weryfikacji krwi polegający na sprawdzeniu wyników badań oraz etykietowaniu krwi.

30. Losy pobranej krwi Etap III Przekazanie krwi z Działu Zapewnienia Jakości do Ekspedycji Krwi, gdzie krew przed wydaniem do szpitala zostaje zaopatrzona w ulotkę informacyjną i opakowana w worek ochronny.

31. W krwiodawstwie pracuje się wyłącznie przy użyciu sprzętu jednorazowego użytku ( igły, pojemniki), dlatego nie może być mowy o zakażeniu się czymkolwiek podczas oddawania krwi

32. Gdzie można oddać krew? • Stałe punkty pobierania krwi: • RCKIK w Bydgoszczy ul. Markwarta 8 • Rejestracja: • codziennie 7.30 - 15.00 • czwartki 7.30 - 17.30 • wszystkie soboty 8.00 - 12.00 • Odział Terenowy Włocławek Szpital Wojewódzki ul. Wieniecka 43 • pn., wt., czw., pt. - w godz. 7.00 - 11.00 • śr. - w godz. 7.00 - 17.00

33. Odział Terenowy Inowrocław Samodzielny Publiczny ZOZ  ul. Poznańska 97 • pn. , wt. ,czw. , pt. - w godz. 7.30-10.30 • Oddział Terenowy Toruń Wojewódzki Szpital Zespolony ul. Św. Józefa 53 • pn. , wt. ,czw. , pt. - w godz. 7.00-11.00 • śr. - w godz. 7.00 - 17.30 • Oddział Terenowy Brodnica ul. 18 Stycznia 36a • śr. ,pt. - w godz. 7.00-11.00 • pn. - w godz. 7.00 - 17.00

34. Oddział Terenowy Grudziądz • ul. Włodka 16-18 I piętro • pn - w godz . 7.30-17.00 • śr., pt. w godz. 7:30- 11:30 • Chełmno • Zakład Opieki Zdrowotnej • Plac Rydygiera 1 • wt. - w godz . 7.00-11.00 • Lipno - ambulans Plac Dekerta • 2  czwartek  i  4  piątek miesiąca w godz. 10.00-16.00

35. Rypin na terenie Samodzielnego Publ. ZOZ • ul. 3 Maja 2 • wt. w godz. 7.00-11.00 • Golub-Dobrzyń parking przy Urzędzie Miasta, • 2 i 4 czwartek miesiąca w godz. 12:00-16.30 • Świecie na terenie Samodzielnego Publ. ZOZ ul. Wojska Polskiego 126 • każdy poniedziałek- w godz. 7.00 - 11.00

36. Więcbork – ambulans; Plac Jana Pawła II • 1 poniedziałek m-ca- w godz. 10.30 – 16.00 • Nakło na terenie Straży Pożarnej ul. Dąbrowskiego • 2 poniedziałek m-ca - w godz. 8.00 - 13.00 • Chełmża ul. Kościuszki 4 • 2 i 4 wtorek m-ca - w godz. 8.00 - 11.00 • Radziejów – ambulans; parking przy Starostwie Powiatowym ul. Kościuszki 17 • 4 poniedziałek miesiąca - w godz. 10.00 - 16.30

37. Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa organizuje również akcje wyjazdowe pobierania krwi. Na stronie internetowej www.rckik-bydgoszcz.com.pl zobaczysz gdzie i kiedy można nas spotkać.

38. Jeżeli chcecie zorganizować razem z przyjaciółmi akcję pobierania krwi w swojej gminie, szkole, zakładzie pracy czy parafii możecie skontaktować się z RCKiK. Zgłoszenia przyjmowane są pod numerem telefonu (52) 322-65-17

41. Komórki macierzyste • Komórki macierzyste, inaczej zwane komórkami pnia, mają zdolność do potencjalnie nieograniczonej liczby podziałów oraz do różnicowania się w inne typy komórek. • Komórki macierzyste można izolować z: • krwi obwodowej • krwi pępowinowej • lub ze szpiku

42. Komórki macierzyste pobierane są wraz z innymi komórkami z krwi obwodowej podczas zabiegu automatycznej cytaferezy wykonywanego przy użyciu separatora komórkowego. Po pobraniu, komórki te poddawane są odpowiedniej preparatyce z użyciem mieszaniny krioochronnej, która ma na celu zabezpieczenie komórek przed szkodliwym działaniem niskiej temperatury. Następnie komórki są zamrażane i przechowywane w ciekłym azocie, w temperaturze około -180/-190ºC.

43. PAMIĘTAJ !!! ODDAJĄC KREW, RATUJESZ ŻYCIE