การใช้งาน LaTeX เบื้องต้น

1. การใช้งาน LaTeX เบื้องต้น ผศ.ดร.ชัยพร ใจแก้ว ภาควิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

2. LaTeX คืออะไร • อ่านว่า "ลา-เท็ก" หรือ "เลย์-เท็ก" • โปรแกรมคอมพิวเตอร์สำหรับจัดเรียงพิมพ์และสร้างสูตรคณิตศาสตร์ • ไม่จัดเป็นโปรแกรมจำพวกเวิร์ดโพรเซสเซอร์ • ไม่ใช่โปรแกรมแบบ WYSIWYG • ไฟล์เอกสารสร้างขึ้นจากการคอมไพล์ซอร์สโค้ด • De Facto standard สำหรับการเขียนงานเชิงวิชาการ โดยเฉพาะสาขาคอมพิวเตอร์และคณิตศาสตร์ • ปัจจุบันอยู่ที่เวอร์ชัน LaTeX2

3. LaTeX Distributions • LaTeX Distributions • Linux – TeXLive • Windows – MikTeX • Mac OS X – MacTeX • เอดิเตอร์สำหรับจัดการเอกสาร LaTeX โดยเฉพาะ • Texwork, Texshop, Texmaker • โปรแกรม WYSIWYG สำหรับ LaTeX • Lyx

4. โครงสร้างซอร์สไฟล์ LaTeX \documentclass{article} \title{Having Fun with LaTeX} \author{Chaiporn Jaikaeo} \begin{document} \maketitle Hello LaTeX \end{document} ระบุประเภทเอกสาร ส่วน Preamble ระบุจุดเริ่มต้นเนื้อความ ส่วน body ระบุจุดสิ้นสุดเนื้อความ

5. การประมวลผลซอร์สไฟล์ ไฟล์.ps dvips ไฟล์.dvi latex ไฟล์.tex ps2pdf dvipdf ไฟล์.pdf pdflatex DVI – Device-Independent filePS – PostScript file

6. คำสั่งใน LaTeX • ขึ้นต้นด้วย \ เสมอ • Case sensitive • ประกอบด้วยตัวอักษรเท่านั้น ไม่มีตัวเลข • บางคำสั่งรับพารามิเตอร์เพิ่มเติม • ใช้ [] สำหรับ optional parameter • ใช้ {} สำหรับ required parameter

7. การระบุขอบเขตสภาพแวดล้อมการระบุขอบเขตสภาพแวดล้อม • ใช้คำสั่ง \begin{ชื่อสภาพแวดล้อม} … เพื่อระบุจุดเริ่มต้นการใช้งานสภาพแวดล้อม • และ \end{ชื่อสภาพแวดล้อม} กำหนดจุดสิ้นสุด • ตัวอย่าง • \begin{itemize}…\end{itemize} • \begin{displaymath}…\end{displaymath} • สภาพแวดล้อมแต่ละชนิดมีคำสั่งที่ใช้ได้แตกต่างกันไป

8. โปรแกรม Texmaker • เอดิเตอร์สำหรับจัดการเอกสาร LaTeX • Word/command completion • แสดงโครงสร้างเอกสาร • ชอร์ทคัทสำหรับ • จัดฟอร์แมตคำ • แทรกสัญลักษณ์คณิตศาสตร์ • เรียก LaTeX คอมไพเลอร์และ PDF Viewer

9. หน้าจอ Texmaker ปุ่มเรียกคอมไพเลอร์และวิวเวอร์ ซอร์สโค้ด โครงสร้างเอกสาร

10. หลักการสร้างเอกสาร • เน้นเนื้อหาและโครงสร้างเอกสาร • ได้แก่ ชื่อเรื่อง บทคัดย่อ หัวข้อ ฯลฯ • อย่า (รีบ) เน้นการจัดหน้ากระดาษ • เทมเพลทจากการประชุมวิชาการส่วนใหญ่จะจัดการให้ทั้งหมด • หลีกเลี่ยงการฮาร์ดโค้ดเลขอ้างอิง • อ้างผ่านชื่อจุดอ้างอิงที่สร้างเอาไว้ • เช่น ... as described in Section \ref{s:intro} • แทนที่จะเป็น ... as described in Section 1

11. โครงสร้างบทความทางวิชาการโครงสร้างบทความทางวิชาการ • \title{หัวข้อ} • \author{ชื่อผู้แต่ง} • ถ้ามีมากกว่าหนึ่ง ใช้คำสั่ง \and คั่น • \thanks{…} • สร้างเชิงอรรถ (มักใช้ระบุหน่วยงานของผู้แต่ง) • Abstract • ใส่ไว้ระหว่าง \begin{abstract} และ \end{abstract} • ใช้คำสั่ง \keywords ระบุคำสำคัญ

12. หัวข้อและหัวข้อย่อย • บทความทางวิชาการควรแบ่งเป็นหัวข้อ และหัวข้อย่อย เช่น 1, 2, 2.1, 2.2, ฯลฯ • ใช้คำสั่ง • \section{…} • \subsection{…} • \subsubsection{…}

13. บรรณานุกรม • หากมีจำนวนไม่มาก สร้างเองโดยใช้สภาพแวดล้อม • \begin{bibliography}{ฟอร์แมตตัวเลข} \begin{thebibliography}{ฟอร์แมตตัวเลข} \bibitem{label}… \end{thebibliography}

14. การขึ้นบรรทัดใหม่ • การขึ้นบรรทัดใหม่ในซอร์สโค้ดไม่มีผลต่อการขึ้นบรรทัดใหม่ในเอกสาร • คำสั่ง \\ หรือบรรทัดว่างระบุการขึ้นบรรทัดใหม่ This is a line. This text appears in the same line. This text appears in another line.

15. คอมเม้นต์ • LaTeX ใช้ % เป็นตัวระบุคอมเม้นต์ This is shown. % but this is not % this entire line is a comment.

16. การอ้างอิง • สร้างและตั้งชื่อจุดอ้างอิงโดยใช้คำสั่ง \label • อ้างถึงจุดอ้างอิงโดยใช้คำสั่ง \ref • ควรเรียกคำสั่งคอมไพล์สองรอบเพื่อให้ LaTeX พบจุดอ้างอิงหมดทุกจุด \section{Introduction}\label{s:intro} : : This idea has been discussed in Section \ref{s:intro}.

17. รายการ (List) • สร้างโดยใช้สภาพแวดล้อม enumerate และ itemize • ในสภาพแวดล้อมทั้งคู่มีคำสั่ง \item สำหรับสร้างรายการ \begin{enumerate} % numbered list \item Item 1 \item Item 2 \end{enumerate} \begin{itemize} % bullet list \item Item 1 \item Item 2 \end{itemize}

18. การสร้างสูตรคณิตศาสตร์การสร้างสูตรคณิตศาสตร์ • คำสั่งทางคณิตศาสตร์เรียกใช้ได้ในสภาพแวดล้อมแบบ math • \begin{math}…\end{math} • \begin{displaymath}…\end{displaymath} • \begin{equation}…\end{equation} • \begin{eqnarray}…\end{eqnarray} • สภาพแวดล้อม math และ displaymath สามารถใช้ $ และ $$ แทนได้ • ใช้ \( … \) และ \[ … \] แทนได้เช่นกัน

19. การสร้างสูตรคณิตศาสตร์การสร้างสูตรคณิตศาสตร์ • $ ใช้สร้างสูตรแบบ inline • $$ ใช้สร้างสูตรแบบแยกบรรทัด Let $s$ be a function such that $s(t) = t^2$ Let $s$ be a function such that $$s(t) = t^2$$

20. คำสั่งทางคณิตศาสตร์ที่ใช้บ่อยคำสั่งทางคณิตศาสตร์ที่ใช้บ่อย • สัญลักษณ์กรีก • \alpha, \theta, \epsilon, \pi, \Pi • เศษส่วน • $\frac{a}{b}$ • ตัวยกและตัวห้อย • $x^2$, $x_2$ • ใช้ {} เพื่อจับกลุ่ม • $x^20$ ได้ผลลัพธ์เป็น x20 • $x^{20}$ ได้ผลลัพธ์เป็น x20

21. คำสั่งทางคณิตศาสตร์ที่ใช้บ่อยคำสั่งทางคณิตศาสตร์ที่ใช้บ่อย • ลิมิตและอินทิเกรต \begin{displaymath} \lim_{x \to \infty} 3x \end{displaymath} \begin{displaymath} \int_0^20 x dx \end{displaymath}

22. ฐานข้อมูลเอกสารอ้างอิงฐานข้อมูลเอกสารอ้างอิง • ในชุดโปรแกรม LaTeX มีคำสั่ง bibtex สำหรับจัดการกับฐานข้อมูลเอกสารอ้างอิง • ฐานข้อมูลเก็บในรูปเท็กซ์ไฟล์นามสกุล .bib @article{antbased, author = {Shen, Chien-Chung and Huang, Zhuochuan and Jaikaeo, Chaiporn}, title = {Ant-based distributed topology control algorithms for mobile ad hoc networks}, journal = {Wirel. Netw.}, volume = {11}, issue = {3}, month = {May}, year = {2005}, issn = {1022-0038}, pages = {299--317}, numpages = {19}, acmid = {1160096}, publisher = {Kluwer Academic Publishers}, address = {Hingham, MA, USA}, } ชื่ออ้างอิง

23. การระบุฐานข้อมูลและการอ้างอิงการระบุฐานข้อมูลและการอ้างอิง • ใช้คำสั่ง \cite{ชื่ออ้างอิง} • ใช้คำสั่ง \bibliography{ชื่อฐานข้อมูล} เพื่อระบุฐานข้อมูลที่จะนำมาใช้ (ไม่ต้องใส่นามสกุล .bib) • ใช้คำสั่ง \bibliographystyle{ชื่อสไตล์} เพื่อกำหนดรูปแบบการเขียนเอกสารอ้างอิง • ไฟล์กำหนดรูปแบบมักดาวน์โหลดได้จากเว็บการประชุมวิชาการหรือเว็บของวารสารวิชาการ \bibliography{references} \bibliographystyle{spiebib}

24. การคอมไพล์ latex ร่วมกับ bibtex สร้าง .aux ไฟล์ซึ่งระบุรายการเอกสารอ้างอิง pdflatex สร้างไฟล์ .bbl ที่จะถูกดึงมาเป็นส่วนของ bibliography bibtex สร้างเอกสารใหม่พร้อมส่วนbibliography pdflatex คอมไพล์อีกรอบเพื่อสร้างการอ้างอิงให้ครบถ้วน pdflatex