TÜRKiYE VE BATILI ÜLKELERDEKİ ARAZİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDAKİ YOL ÇALIŞMALARI VE STANDARTLARI

1. TÜRKiYE VE BATILI ÜLKELERDEKİ ARAZİ DÜZENLEME ÇALIŞMALARINDAKİ YOL ÇALIŞMALARI VE STANDARTLARI YAKUP TEMİZ 081205075

2. Türkiye ve batılı ülkeler arasındaki arazi düzenleme çalışmalarındaki yol çalışmaları ve standartları hakkında ki konuma geçmeden önce arazi düzenlemesi hakkında bilgi vermek istiyorum

3. Arazi toplulaştırılması; • Tarım ve orman alanında üretim ve çalışma koşullarını iyileştirmenin yanı sıra tarımsal kültürü ve kırsal gelişmeyi desteklemeyi amaçlayan kırsal alanı yeniden düzenleme yöntemidir.Dağınık ya da ekonomik işlemeye uygun olmayan parselleri birleştirerek ve amaca uygun bir biçimde yeniden düzenleyerek yeterli ulaşım, sulama ve öteki kamusal yapıların gerçekleştirilmesi, toprağın korunması ya da iyileştirilmesi ve kırsal görünümün biçimlendirilmesi,köy yenileme ve öteki önlemler yardımıyla üretimin ölçülü, hesaplı bir biçimde düzenlenmesi ve tarımsal yapının iyileştirilmesidir.

4. ARAZİ TOPLULAŞTIRILMASI HANGİ HUSUSLARI KAPSAMAKTADIR? • 1. Fazla parçalanmış, dağılmış arazilerin modern işletmecilik esaslarına göre birleştirilmesi. • 2. Tarla içi yol şebekesinin, sulama tesislerinin ve yüzey tahliye sisteminin inşası. • 3. Gerekli arazi tesviyesi ve toprak ıslahının yapılması. • 4. Köylerin yerlerinin yeniden düzenlenmesi, çevre planlanması. • 5. Kırsal alanın, doğal hayatın korunması ve yeşil alanların düzenlenmesi.

5. 6. Kırsal alandaki yerleşim yerleri ve toprakların, rüzgâr ve su erozyonu, sel taşkınları gibi doğal afetlerden korunması için gerekli önlemlerin alınması. • 7. Spor sahaları, parklar, yüzme havuzu, bayram-pazaryeri, çocuk bahçesi, okul, sağlık ocağı ve kooperatif binası gibi sosyal hizmet tesisleri için gerekli arazilerin, toplulaştırma planları içinde kamulaştırma yapılmadan temin edilmesi. • 8. İşletmelerin ıslahı, yeniden düzenlenmesi, verimli bir şekilde çalışmalarının temini için gerekli tedbirlerin alınması. • 9. Köy içi yollarının tanzimi içme suyu, kanalizasyon, elektrik, telefon gibi hizmetlerinin planlanması, iskân, arsa isteklerinin karşılanması.

6. YOLLAR • Genel ulaşım ağı ve köyleri birbirine bağlayan yolların yanında, köy içinden ve çevresinden geçen trafik yolu, ana işletme yolu, işletme yolu, toprak yol, gezi ve bisiklet yolları vardır. Köprüler, rüzgardan koruma duvarları,tüneller ve kullanılmayan eski yolların kaldırılması da bu kapsam da ele alınır. Yolun geçkive kaplama cinsi onun işlevine göre belirlenir. • İl Yolları Geniş yerleşim bölgelerini birbirine ve devlet yoluna bağlayan yollardır.Bu yollar yerleşim bölgeleri içinde yer almazlar.

7. Bağlantı Yolları Köy yerleşim birimlerini birbirine ve devlet ulaşım ağına bağlayan bir veya iki şeritli, ağır araç trafiğine uygun kırsal trafik yollarıdır. Bu yolların yönünü yerleşim durumu belirler. Dar dönemeç ve kurplardankaçınılır.Yolların konumunu belirlerken ülke koşulları ve yasal kurallarına göre hazırlanmış yönetmeliklerde belirtilen ölçünler göz önüne alınır. • İşletme Yolları İşletme yolları tarımsal işletmelerin kullandığı yollardır ve kaplama cinslerine göre kaplanmış yol ve toprak yol olarak belirlenir.Bu yolların amacı işletme-işletme merkezi-ve ürünleri işleme merkezi arasında hızlı ve güvenli trafiği sağlamaktır.

8. 1. Sınıf köy yoluna ait enkesit

9. Yol Uzaklığı • Tarımsal işletmelerde parsellerin yerleşim merkezinden veya işletme avlusundan uzak olması, tarımsal iş başarısını azaltıp, ulaşım ve taşıma masraflarını artırması yanında, üretim güçlüklerine de yol açar. Bu etkileri nedeniyle bitki deseninin değişmesi de söz konusu olabilir. • Parsel uzaklığı arttıkça, yol zamanının, çalışma zamanı içerisindeki payı büyüyecek ve bu da iş gücü ile tarımsal alet ve makinenin iş başarısını azaltacaktır.

10. Bu konuyu açıklayabilmek için üç parseli olan bir çiftçiyi örnek alalım; Çiftçinin her bir parselinin köy merkezine olan uzaklığını ölçelim. 3125 + 3453 + 2859 = 9437 metre. Bu çiftçi her parseline bir kere gidebilmek için toplam 9,4 km yol gitmesi gerekmektedir

11. Aynı çiftçinin toplulaştırmadan sonra tek bir parseli olduğundan kat etmesi gereken yol uzunluğu sadece 3964 metre olarak ölçülmüştür. Başka bir deyişle bu kişi her defasında 5473 metre daha az yol kat edecektir. Buradaki yol azalma yüzdesi % 68’dir.

12. Araştırma; Hollanda’da yapılan bir araştırmada, işletme binasından her km uzaklık için, ekili arazilerde % 8-10, çayır-mera da % 10-20 arasında verim düşüklüğü saptanmıştır. Yine Hollanda’da, ortalama uzaklığı 3 km olan parsellerdeki iş başarısının, işletme merkezi yanındaki parsellerdeki iş başarısından % 10 daha az olduğu bulunmuştur. • Yol kalitesi, Yol uzaklığının yukarıda belirtilen etkileri yolun kalitesine göre de değişiklik gösterir. Yol kalitesi iyileştikçe uzaklığın etkisi azalır. Çünkü yolun kalitesi, yoldaki trafik hızını etkiler. Yolların kalite yönünden kıyaslanmasında “yol faktörü” kullanılır.

13. Tarla İçi Yollar

14. Yolun kalitesine göre yol faktörleri şöyledir. • Stabilize yol 1 • Yarı stabilize yol 1.5 • Stabilize edilmemiş yol 2.5 • Arazi 3 • Drenaj koşulları olumsuz arazi 4 Bu değerlere göre, herhangi bir tarımsal araç belirli bir uzaklığı stabilize yolda 1 saatte tamamlayabiliyorsa, ayni uzaklığı yarı stabilize yolda 1.5 saatte, arazide 3 saatte tamamlayabilecek demektir. Eş bir anlatımla, yarı stabilize yoldaki 1.5 km’lik uzaklık stabilize yolda 1 km’ye denktir.

15. Araştırma; Yolun kalitesiyle ilgili olarak yapılan bir araştırmaya göre; 1 km uzaklıktaki 10 hektarlık bir parselde pancar yetiştirilmesi için toplam ulaşım süresi, stabilize yolda 40 saat iken, stabilize olmayan yolda 150 saat olarak saptanmıştır. Kırsal alanda yol yapım çalışması

16. Yol Planlamasında Temel İlkeler • Uzun erimli olmalı • Olabildiğince az toprağı kapsamalı • Ana trafik ile bağlantılı olmalı • Oluşturulan yol ağı ile akılcı bir işletmecilik yapılabilmeli • Tüm işletmelere ulaşılabilir olmalıdır Bölgenin Doğal Yapısı Arazinin Konumu Kapsamlı bir yarma ve dolma işlemlerinden kaçınmak için arazinin topoğrafik yapısına uygun bir geçki seçilmelidir.

17. Yükseklik Elementleri Boyuna eğim, peyzajı güçlendirmek, ve yapı masraflarını en aza indirmek için arazi ile uyumlandırılır. Yüzey suyunun boşaltılmasını güvencelemek için boyuna eğimin %1 in altına düşmemesi gerekir.%6 dan fazlasından da kaçınmak gerekir. İklim Yörenin iklimine ve yolların hangi mevsimlerde kullanılacağına göre kaplama cinsi belirlenir. Yağmur suları olabildiğince çabuk yol yüzeyinden akıp gidebilmeli temel ve yüzey suları yol içine sızmamalıdır Toprak Yapısı Yolun geçtiği taban, yolu taşıyacak nitelikte olmalıdır.Yolun planlanması sırasında arazi kullanım sınırlarının korunmasına özen gösterilmelidir.

18. Toprak Kullanım Türü İşletme yolları ile aynı zamanda blok uzunlukları saptanır.Blok uzunluğu da tarım türüne göre belirlenir.Büyük tarım makinelerinin kullanıldığı hububat tarımı için böylesi mekanizasyonu uygun geniş alanlar ön görülürken sebze tarımı için daha küçük bloklar planlanmalıdır. Kırsal Görünümün Kollanması Yol geçkisiplanlanırken olabiliyorsa var olan yollar yeni planlamanın içine katılmalıdır.Kırsal görünümün bozulmaması için çevrenin korunması gereken öğeleri gözden ırak tutulmamaldır.

19. Ülkemiz de köy yolu Almanya da köy yolu

20. Yol Planlama Ölçütleri • Yol geçkisitopoğrafik yapıyla uyumlu olmalıdır • Dümdüz bir yol geçkisiplanlanmamalı dönemeçler ön görülmelidir • Bloklar paralel bölümlemeye olanak verecek biçimde oluşturulmalıdır • Var olan eski yollar korunmaya çalışılmalıdır • Tarım kültürüne göre blok uzunluklarının 100-450 m arasında değiştiği göz önüne alınarak uygun yol ağı planlanmalıdır • Yollar düzeç eğrilerine göre planlanarak erozyon tehlikesi önlenmeye çalışılmalıdır. Trafik hızını kesmesi için yol geçkisiüzerinde eğim farklılıkları oluşturulmalıdır • Tarım ve tarım dışı trafiği birbirinden ayrılabilecek biçimde planlama yapılmalıdır • Yoğun tarım yapılan ve trafiğe çıkışı fazla olan parsel kaplanmış yola bitişik yerleştirilmelidir

21. Ekolojik yapıya uygun yol tipleri seçilmelidir • Yol için ayrılan yerlerde oluşan kaçınılmaz doğa kayıpları yeni ağaçlandırma vb. önlemlerle dengelenmelidir • Kullanılmayan yollar yeniden tarıma kazandırılmalıdır • Planlamada gelecekte olabilecek değişikler gözetilmelidir Mevcut köy yollarımız da asfaltlama çalışması

22. Yol Planlama Altlıkları a. Arazi gereksinen planlara ek olarak ayrıca; • Proje sınırının • Devlet trafiğinin • İşletme yollarının • Alt yapının • Özel Amaçlar için ayrılmış parseller ve yerleşme bölgesinin 1/5000 ölçekli topoğrafikkadastral harita • Toprak iyileştirme planı Tarımsal amaçlara uygun toprak iyileştirme ve sulama önlemlerini gösteren plan • Kırsal görünümün Planlaması Kırsal görünüm planlamasının proje bölgesi yeniden biçimlendirme aşamasında önemli bir işlevi vardır. 3 aşamadan oluşan bu planın ikinci aşaması yol ve sulama ağı planlanmasına eşlik eder.

23. Yol Ağı Planlaması Tarım parsellerinin eski iyelik sınırlarının yok sayılarak yeniden düzenlenmesi sırasında yol ve sulama ağı bu düzenlemeye temel olmaktadır. Planlamada kırsal alandaki tüm yollar ve bunlara bağlantılar göz önüne alınır. Kırsal alanda ulaşımı sağlayan köy yolları ise, 1. Köy içi yollar 2. Köy tarım arazisi yolları 3. Grup köy yolları Devlet ve il yolları ağı dışında kalan köylerin, köy belediyelerinin ve bunlara bağlı yerleşme birimlerinin içindeki yollar ile köyleri, köy belediyelerini ve bunlara bağlı yerleşme birimlerini il ve ilçe merkezlerine bağlayan yollar,orman yolları ile orman içi yollar köy ve orman yolları ağını teşkil eder.

24. Buna göre KHGM görev alanında bulunan yollar 4 sınıfa ayrılmıştır. a. Köy ve köy belediyesi merkezlerine ait yollar b.Bunlara bağlı yerleşim birimlerine ait yollar c. Köyleri ve köy belediyelerini devlet ve il yollarına bağlayan yollar d. Orman ve orman içi yollar Ülkemizde uygulanan arazi toplulaştırma projeleri bir köyün belirli bir bölümünde uygulandığından toplulaştırma kapsamında ulaşım sistemi planlaması genellikle köy tarım arazisi yolları düzeyinde ele alınmaktadır. Köy Tarım Arazisi Yolları: 1. Bağlantı Yolları 2. Tarımsal Yollar a. Ana Yollar b.Tarla içi Yollar(Tali yollar)

25. KÖYYOLU GEOMETRİK STANDARTLARI (İki Şeritli Yollar)

26. Ülkemizde ki köy yolları İsviçredeki köy yolları

27. Avrupa standartlarının çok gerisinde kalan köy yollarımız;

29. Kaynakça; • Kırsal Toprak Düzenlemesi(Prof.Dr.Zerrin Demirel) • Arazi Toplulaştırmsı (Ziya Parlak) • II. KADASTRO KONGRESİ – 2008(Y. Doç. Dr. Ali ERDİ, Prof. Hüseyin ERKAN) • DPT , 2001. Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Devlet Planlama Teşkilatı Harita, Tapu Kadastro, Coğrafi Bilgi ve Uzaktan Algılama Sistemleri (Arazi ve Arsa Politikaları, Arazi Toplulaştırması, Arazi Kullanımı) Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. • http://www.tarimreformu.gov.tr/ • http://takbisbilgi.tkgm.gov.tr/takbis.portal