Download
1 / 23
560 likes | 1.44k Views
d. فصل هفتم. جا به جایی مدیران در بخش دولتی. نظریه : نوعی توصیف، تدوین و بازنمایی منسجم از پدیده مشاهده یا تجربه شده است. جا به جایی مدیران در بخش دولتی.
E N D
d فصل هفتم جا به جایی مدیران در بخش دولتی
نظریه : نوعی توصیف، تدوین و بازنمایی منسجم از پدیده مشاهده یا تجربه شده است. جا به جایی مدیران در بخش دولتی • نظریه پردازی در سطوح کلان، میانه و خرد و با دو رویکرد استقرایی و قیاسی صورت می گیرد که هر یک راهبردهای خاصی دارد. در این فصل رویکرد استقرایی و راهبرد استعاره ای مبنای شکل گیری نظریه قرار گرفته است. • نظریه ها همیشه علت و معلولی نیستند؛ گاهی می توان با تشبیه نظام مدیریت دولتی در قالب استعاره مورد نظر رفتار آن نظام را تبیین کرد. (استدلال استعاره ای) استعاره : ابزار ویژه و مفیدی برای شناخت و درک فلسفه وجودی یک پدیده است.
نظریه جامعه منشوری فردریگز • مدل منشوری – سالا- توسط فردریگز مطرح شده و جامع ترین نظریه درباره نظام های اداری کشورهای جهان سوم است. فردریگز با اتکا بر رویکردهای ساختاری کار ویژه ای و بوم شناسی به مدیریت دولتی مدعی است که رفتار مدیریت دولتی در کشورهای جهان سوم متأثر از بوم شناسی مدیریت دولتی آن کشورهاست.
تقسیم بندی جوامع از نظر فردریگز : • یک ساختار، تمامی کارویژه های نظام سیاسی را انجام می دهد. مثل پادشاه، حاکم، سلطان و اطرافیان آنها متراکم • ساختارها، کارویژه های مختلف را انجام می دهند. • کارها تخصصی و افراد متخصص • ساختار تفکیک شده و یکپارچه شده تفکیک شده جوامع را به سه دسته تقسیم می کند • ترکیب دو جامعه فوق • تفکیک شده و یکپارچه نشده منشوری
ویژگی های جوامع منشوری : • 1. ناهمگونی: • ساختار ناهمگون • تغییرات اجتماعی ناتمام و ناقص به دلیل همزیستی دیدگاه های گوناگون • نفوذ، قدرت و درآمد بسیار بالای دیوان سالار ها • صرف نیروی صاحبان قدرت برای منافع شخصی، حفظ قدرت و پیوند به منابع قدرت • حمایت و حفاظت نخبگان حاکم از منافع داراها و نادیده گرفتن ندارها ← ایجاد فضای انقلابی
ویژگی های جوامع منشوری : • 2. صوری بودن قانون : • شکاف و فاصله بین قانون و عمل، بین توصیف و تجویز، قدرت رسمی و قدرت مؤثر • 3. هم پوشانی : • انجام کارویژه ها از طریق ساختارهای سنتی و مدرن منجر به سردرگمی می شود. • قوای سه گانه کارویژه های متفاوت انجام می دهند. مثل دخالت نمایندگان مجلس در انتخاب مدیران که ناشی از نهادهای سنتی مثل مذهب، خانواده و طبقه اجتماعی است.
ویژگی های سالا (واحد تحلیل جامعه منشوری) : 1. خویشاوند محوری : • دوست بازی و خویشاوند محوری کارکرد غالب در انتصابات افراد در پست های اداری است. اما در جوامع تفکیک شده، این ملاحظات راه ندارد. در جامعه متراکم، نظام سیاسی – اداری خاصیت موروثی دارد. • در جامعه منشوری قوانین و مقررات به طور کامل اجرا نمی شوند. مدیر سالایی به دنبال کسب قدرت و منافع خود است. و رفتار قبیله نگر دارد. یعنی قوانین را برای برخی اجرا می کند و برای برخی اجرا نمی کند.
ویژگی های سالا (واحد تحلیل جامعه منشوری) : • 2. هنجارهای ناهمگون و نبود اجماع : • در جامعه منشوری به دلیل هم پوشانی ارزش های سنتی و مدرن، تصمیم گیری پیچیده تر می شود. مدیر سالایی ممکن است از طریق موفقیت در آزمون پذیرفته شود، اما برای ارتقا، به خویشاوندی و لطف مافوق نیاز دارد. او ظاهراً به هنجارها پایبند است و به طور محرمانه آنها را رد می کند. • 3. چند قبیله گرایی : • در جامعه منشوری گروه های مختلف نژادی، مذهبی و قومی در تعاملی خصمانه بدون انگیزه برای تغییر اجتماعی و ظاهراً با حالت دوستانه با هم زندگی می کنند. اگر یکی از اعضای قبیله، بتواند پستی عالی به دست آورد، ترجیح می دهد اعضای قوم خود را استخدام نموده و ارتقا یا انتقال دهد.
مفهوم مدیر دولتی :مدیران دولتی کلیه مدیران سطوح سه گانه عالی، میانی و عملیاتی در قوای مجریه، مقننه و قضائیه هستند که مجموعه آنها نظام مدیریت دولتی را شکل می دهند. چرخش نخبگان : • یکی از نظریه های هنجاری برای تبیین رفتار نظام مدیریت دولتی که مدعی است با چرخش نخبگان در پست ها، مدیریت دولتی در گذر زمان به حیات خود ادامه می دهد. اما این نظریه تبیین کننده رفتار نظام مدیریت کشورهای جهان سوم نیست. • گائتا موسکا در کتاب طبقه حاکم می نویسد : در تمام جوامع دو طبقه را می توان دید: طبقه حاکم که قدرت و حکومت را در اختیار دارند و طبقه محکوم که توده تحت رهبری طبق حاکمند و این غلبه یا قهری است یا قانونی. • پارتو می گوید: بین طبقه حاکم و محکوم نوعی تعارض همیشگی وجود دارد. از آنجا که هیچ گروه نخبه ای زندگی جاوید ندارد، نخبگان از سطوح پایین به سمت بالا جریان می یابند. لذا تاریخ گورستان اشرافیت هاست. • چرخش ادواری نخبگان زمانی بروز می کند که تنها دو گروه نخبه در جامعه وجود داشته باشد.
استعاره مورد استفاده برای تبیین جابه جایی مدیران دولتی : • کبوترهای روی بام را در نظر بگیرید که با کمترین احساس تهدید همه با هم از جای خود پرواز می کنند. البته تعدادی که حس ضعیف تری دارند به خطر اهمیت نمی دهند و بر جای خود می مانند. آنها که پرواز کرده اند پس از چندی مجدداً بر می گردند. بعضی سرجای قبلی خود و برخی بالاتر یا پایین تر می نشینند. عده ای هم دیگر بر نمی گردند. وضعیت مدیریت دولتی در برخی کشورها با استفاده از این استعاره قابل درک است.
تفاوت نظریه چرخش نخبگان با نظریه جا به جایی مدیران دولتی: • انتقاد وارد بر نظام مدیریت دولتی ایران، ورود افراد خاص به حلقه مدیریت است. در تمامی کشورها حلقه مدیریتی بسته است، ولی این بسته بودن با ظرافتی همراه است که محسوس نباشد. در ایران این بسته بودن حلقه توسط شهروندان به نحو مشهود احساس می شود. • نظریه چرخش نخبگان خاص جوامع مردم سالار است. در این جوامع، سیاستمداران در رقابت آزاد انتخاب می شوند. برخی از آنها ممکن است عضو هیچ حزبی نباشند و فقط بر مبنای شایسته سالاری انتخاب شوند. فارغ از نژاد، قبیله و ملیت، شایستگی مهم است. • ولی در نظریه جا به جایی مدیران دولتی، مدیران حاکم سال های سال فقط پست ها را دست به دست می کنند و شایسته سالاری مطرح نیست. این نظریه با روح مردم سالاری در تضاد است. • در نظریه چرخش نخبگان هر کس توان مدیریتی را در خود ببیند می تواند برای تصدی پست های عالی در قالب رقابت های حزبی و با کسب اکثریت آرا اقدام نماید. ولی در نظریه جابه جایی مدیران دولتی، مدیریت محدود به افراد خاصی است.
مقایسه پیش فرض های نظریه چرخش نخبگان و نظریه جابه جایی مدیران دولتی
تفاوتهای نظریه چرخش نخبگان نظریه جابه جایی مدیران دولتی نظریه چرخش نخبگان نظریه جابه جایی مدیران دولتی مسیر شغلی مدیران دولتی تخصصی است. مسیر شغلی مدیران دولتی، تخصصی نیست. سوخته های سیاسی، ظاهراً به کارهای دیگری روی می آورند. سوخته های سیاسی بر می گردند. پست های مدیریت دولتی می چرخند پست های مدیریت دولتی دست به دست می شوند. نخبگان یعنی نخبگان جامعه نخبگان یعنی نخبگان حامی نظام همه افراد متخصص و لایق جامعه از شانس تصدی پست مدیریت دولتی برخوردارند. افرادی خاص از شانس تصدی پست مدیریت دولتی برخوردارند. همه می توانند مدیر دولتی شوند. عده ای خاص همیشه مدیر دولتی اند. مدیران ترکیبی از نهادگرایی و تخصص گرایی اند. مدیران نهادگرا هستند. پست مدیریتی از آن همگان است. پست مدیریتی از آن افراد خاصی است. تعهد و تخصص ماهیتی اقتضایی دارد. تعهد به نظام سیاسی به تخصص می چربد. چرخه مدیریتی نظام سیاسی شمار معدودی را در بردارد. چرخه مدیریتی نظام سیاسی زاینده است
ویژگی مدیران دولتی در نظام های مبتنی بر نظریه جابه جایی مدیران دولتی: • منطق رفتاری جامعه کشاورزی • ریاست به جای مدیریت • بی توجهی به اندیشه ها و نداشتن ساز و کار بهره گیری از آنها • ناآشنایی با مفهوم اختلاف و نداشتن ساز و کار برای رفع آن • عقده پیشرفت • حاکمیت گروه اندیشی بر مدیران : • توهم آسیب ناپذیری • بهانه جویی • کلیشه ای اندیشیدن • اعمال فشار بر همکاران • خود سانسوری • پاسداری از اندیشه گروه حاکم • بزرگ نمایی اصول اخلاقی گروه حاکم
ویژگیهای نظام های دولتی نظام های مبتنی بر نظریه جابه جایی مدیران دولتی: • نظام سیاسی 1.گروه های سیاسی مشروع باید بر اساس اصول مشترک فعالیت کنند و پست ها را بین خود تقسیم کنند. ( نظام غنایم جنگی) 2.گروه هایی که فلسفه مدیریت سیاسی حاکم را قبول ندارند، اجازه فعالیت ندارند به جز در موارد فشارهای بین المللی 3. انتخابات متضمن تأیید توسط نهادهای خاص دولتی است که به گروه هایی که فلسفه حاکم را بر هم بزنند اجازه ورود نمی دهند.
ویژگیهای نظام های دولتی نظام های مبتنی بر نظریه جابه جایی مدیران دولتی: • پیامدهای نظام سیاسی • 1. مردم از نحوه گزینش مدیران دولتی آگاهند. • 2. مشروعیت این نظام از نظر مردم دچار نوسان شدید می شود. • 3. مردم به مدیران دولتی بی اعتمادند و آنها را مظهر منافع شخصی می بینند. • 4. در برخی از این کشورها، مردم شعور سیاسی بالایی دارند و به فکر اصلاحات هستند. • 5. در برخی از این کشورها مردم حساسیت سیاسی بالایی ندارند زیرا از اصلاحات نا امید شده اند.
نظام اقتصادی • سرمایه گذاری دولتیِ بیشتر به علت وجود مدیران اقتصادی ناکارآمد • سرمایه های دولتی بیشتر در اختیار دوستان قرار می گیرد. • به علت عدم دسترسی عموم به سرمایه لازم، کابوس بی تفاوتی بر اقتصاد حاکم است که رکود و عدم خلاقیت از مظاهر آن هستند. • درآمد حاصل از منابع زیر زمینی غنی و ثروت جامعه، صرف هزینه های جاری و سرمایه گذاری های عمرانی نامناسب می شود. • عدم شکل گیری زیر ساخت های بنیادی به دلیل نبود مشارکت عمومی . • روی آوردن به خصوصی سازی، باعث واگذاری بی حساب شرکت ها و تسهیلات دولتی به هواداران مدیریت می شود. بازگشایی پروندهی یک خصوصی سازی؛ همراه اول را با یک سوم درآمد یک سالش فروختند!
پیامدهای نظام اقتصادی • شکل گیری امتیاز جویی و ارتشا • امتیاز جویی: کارآفرینان به یقین می رسند که بدون داشتن روابط ورود به عرصه اقتصادی ممکن نیست و باید رشوه بدهند. • ارتشا: فساد نهادی را در پی دارد که مانع از توسعه همه جانبه و سبب یأس و سرخوردگی مجموعه می شود. • 2. مسیر پیشرفت مسدود می شود.
نظام اداری • نگاه مردم به این نظام با شک و تردید همراه است. • استخدام حتی برای هواداران با رشوه امکانپذیر است. • روابط ارباب و رعیت بین کارکنان و مردم و برخورد نامناسب با شهروندان • کندی در امور • ازدیاد نیرو به دلیل ورود چندین مستخدم به ازای هر مدیر جدید • پیامدهای نظام اداری • نا امیدی مردم از اصلاح سازمان های اداری به دلیل اینکه باز مهندسی نظام اداری با وجود شبکه های به هم تنیده و از بالا به پایین با مقاومت بسیار مواجه بوده و در نهایت شکست می خورد و سرنوشت همه مدیران به هم وابسته است. • نظام اداری نهاد ویژگی های منفی دیوان سالاری است که برآمده از ویژگی های فرهنگی و نظام حاکم است.
نظام علمی و آموزشی • مدیران، افرادی را وارد عرصه های علمی می کنند که از هوادارانشان باشند. • دانشگاهیان اجازه ورود به افراد عالم تر از خودشان را نمی دهند. زیرا دارای منطق کشاورزی هستند. • ارزیابی آثار علمی و فرهنگی و اختصاص بورس تحصیلی خارج از کشور و بودجه های پژوهشی به طور عمده به نفع دوستان است. • پیامدهای نظام علمی و آموزشی • جو آموزشی حاکم سنتی است. • علم اندوزی مترادف کشف علم • دانشگاه مانع عمده توسعه اقتصادی، سیاسی و ... است زیرا توسعه مستلزم پویایی است و دانشگاه ایستاست. • طرح های پژوهشی نتایج مناسبی در بر ندارند. • انزوای تحصیل کرده های داخلی و خارجی و فرار مغز ها
طبق آمار صندوق بين المللي پول، سالانه بين 150 تا 180 هزار نفر از ايرانيان تحصيل کرده براي خروج از ايران اقدام مي‌کنند و ايران از نظر فرار مغزها در بين 91 کشور در حال توسعه و توسعه نيافته جهان مقام اول را دارد. خروج سالانه 150 تا 180 هزار ايراني با تحصيلات عالي معادل خروجساليانه 50 ميليارد دلار سرمايه از اين کشور است. طبق آمار منتشره از هفته نامه سازمان مديريت و برنامه ريزي، 90 نفر از 125 دانش آموزي که در سه سال گذشته در المپيادهاي جهاني رتبه کسب کرده‌اند، هم اکنون در دانشگاه‌هاي آمريکا تحصيل مي‌کنند. گزارش صندوق بين المللي پول در ادامه افزوده است که بيش از 15درصد سرمايه‌هاي انساني ايران به آمريکا و 25درصد به کشورهاي عضو سازمان توسعه و همکاري اقتصادي اروپا مهاجرت مي‌کنند. دکتر داریوش فرهود، کارشناس سازمان جهانی بهداشت در بیماری های ژنتیکی در گفتگو با مهر: فرار مغزها از کشور باعث ادامه نسل این افراد در مکان دیگر و خروج ژن های باهوشی از کشور می شود.
نظام انتخاب مدیران • مدیران انتصاب می شوند نه انتخاب . • نظام گزینش علمی دقیقی به کار نمی رود. • پیامدهای نظام انتخاب مدیران • چون برای ورود به عرصه مدیریت عالی نیاز به عضویت در احزاب و درگیری سیاسی می باشد، حتی در صورت عدم پایبندی به اصول اخلاقی، نوعی سیاست کاری مشاهده می شود. (تظاهر و ریاکاری) • افرادی که توان علمی و مدیریتی قوی دارند به دلیل احتراز از سیاست کاری منزوی می شوند و به تدریس روی می آورند.
نظام قضایی • استقلال قوا ظاهری است. • نظام قضایی به شدت سیاسی است. • برخورد با مجرمین با نگاه سیاسی صورت می گیرد. • رشوه گرفتن علنی قضات • پیامدهای نظام قضایی • پیوند قانونگذاران، دیوان سالاران و مجریان نوعی نظام فاسد ایجاد کرده که موجب ناامنی شده است. • برخورد با متخلفان عادلانه نیست. فیلان می چرخند و شاپرک ها در بندند.
