สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน

1. สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน จังหวัดสระแก้ว (โครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดำริ) นางสาวสุมาลี ชัยพรรถพานิช โดย

2. ประวัติความเป็นมา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ เสด็จเยี่ยมโครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขา จังหวัดสระแก้ว – ปราจีนบุรี ตามพระราชดำริ เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2525 สมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถทรงมีพระราชเสาวนีย์กับคณะทำงานตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริว่า บริเวณด้านล่างของอ่างเก็บน้ำช่องกล่ำบน มีสภาพเหมาะสมน่าจะทำเป็นแหล่งเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าที่หายากและใกล้จะสูญพันธุ์ อีกทั้งเป็นการอนุรักษ์สัตว์ป่าและสภาพป่าบริเวณใกล้เคียงให้อยู่ในสภาพดี

3. ประวัติความเป็นมา กรมป่าไม้จึงดำเนินการตามพระราชเสาวนีย์โดย จัดตั้งสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนในปี พ.ศ. 2526

4. วัตถุประสงค์ • เพื่ออนุรักษ์ความหลากหลายทางพันธุกรรมสัตว์ป่า • เพื่ออนุรักษ์สภาพป่าบริเวณใกล้เคียงให้อยู่ในสภาพสมบูรณ์ • ศึกษาวิจัยด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าที่หายากและใกล้สูญพันธุ์เพื่อการอนุรักษ์และปล่อยคืนสู่ธรรมชาติ • ศึกษาวิจัยด้านการเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าที่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ

5. พื้นที่ดำเนินการ • อยู่ในเขตพื้นที่อุทยานแห่งชาติปางสีดา เนื้อที่ประมาณ 430 ไร่ • ตำบลหนองหมากฝ้าย • อำเภอวัฒนานคร • จังหวัดสระแก้ว • พิกัด TA 085465 (ระวางแผนที่ บ้านช่อง กุ่มใหญ่ที่ 5436 T)

6. สภาพภูมิอากาศ • สภาพอากาศร้อนชื้น • อุณหภูมิสูงสุด 40๐C ในฤดูร้อน • อุณหภูมิต่ำสุด 17 ๐C ในฤดูหนาว • ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 1,400 มิลลิเมตร ต่อปี

7. ลักษณะภูมิประเทศ • เป็นที่ราบเชิงเขา มีลำธารขนาดเล็กไหลผ่าน • ความสูงจากระดับน้ำทะเลปานกลางประมาณ 100 เมตร • ความลาดชันเฉลี่ย 5-10 องศา • ดินเป็นดินร่วนปนทราย • สภาพป่าเป็นป่าดิบเขาผสมป่าเบญจพรรณ

8. สภาพทรัพยากรธรรมชาติ • ชนิดพันธุ์พืช • พันธุ์ไม้ส่วนใหญ่ ได้แก่ ตะเคียน กระบก กระบาก ตะแบก เคี่ยม มะค่าโมง ยางแดง โมกมัน สมพง กฤษณา พะยอม คอแลน มะไฟ ติ้ว นนทรี มะเดื่อป่า ปอสา • พันธุ์ไม้ชั้นล่าง ได้แก่ หวาย ผักหนาม หมากลิง เฟิร์น

9. สภาพทรัพยากรธรรมชาติ • ชนิดพันธุ์สัตว์ป่า • สัตว์ป่าที่สำรวจพบในธรรมชาติได้แก่นกแก๊ก ไก่ฟ้าหลังขาว ไก่ฟ้าพญาลอ ไก่ป่าตุ้มหูขาว นกขุนทอง นกเอี้ยงสาลิกา นกเอี้ยงหงอน นกเขาเขียว นกเขาไฟ นกกางเขนบ้าน นกกางเขนดง นกกระรางหัวหงอก นกกะรางหัวขวาน นกแซงแซวหางบ่วง นกโพระดก นกปรอดเหลืองหัวจุก นกกระแตแต้แว๊ด นกบั้งรอก นกกระปูด นกขุนแผน นกเค้าแมว นกกะเต็น เหยี่ยวนกเขา เหยี่ยวแดงเก้ง กระจงหนู หมูป่า หมีควาย ชะมด อีเห็น พังพอน กระจ้อน กระรอก กระแต กระต่ายป่า เสือปลา แมวดาว งูหลาม งูเหลือม งูสิงห์ งูจงอาง

10. สัตว์ป่าที่เพาะเลี้ยงในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนสัตว์ป่าที่เพาะเลี้ยงในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน • สัตว์ปีกได้แก่เป็ดก่า เป็ดแดง ไก่ฟ้าหลังเทาแข้งดำ ไก่ฟ้าหลังเทาแข้งแดง ไก่ฟ้าหลังขาว ไก่ฟ้าหลังขาวจันทบูร ไก่ฟ้าพญาลอ ไก่ฟ้าสีทอง ไก่ป่าตุ้มหูขาว นกแว่นสีเทา นกยูงไทย นกยูงอินเดีย นกกระทาทุ่ง นกตะกรุม นกแก้วโม่ง นกแขกเต้า นกแก้วหัวแพร นกเงือกสีน้ำตาล นกเงือกกรามช้าง นกเงือกกรามช้างปากเรียบ นกแก๊ก นกเงือกปากย่น นกเงือกหัวแรด นกกก นกขุนทอง นกกางเขนบ้าน นกกางเขนดง นกกวัก นกอีลุ้ม นกอีโก้ง

11. สัตว์ป่าที่เพาะเลี้ยงในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนสัตว์ป่าที่เพาะเลี้ยงในสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน • สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ได้แก่ กวางป่า ละมั่ง หมีขอ หมีคน หมาจิ้งจอก ชะนีมงกุฎ ชะนีธรรมดา ลิงกัง ลิงแสม • สัตว์เลื้อยคลาน ได้แก่ งูหลาม เต่าจักร เต่าแก้มแดง เต่าหวาย ตะพาบธรรมดา

12. งานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนงานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน ชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยง Reproductive Biology of Hill Myna in Captivity

13. งานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยงงานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยง • นกขุนทองเป็นนกประจำถิ่นอาศัยหากินและทำรังในป่า สามารถนำมาเลี้ยงและฝึกสอนให้พูดภาษามนุษย์ได้ชัดเจน จึงมีผู้นิยมเลี้ยงกันมากทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ ปัจจุบันนกขุนทองจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง • จากการศึกษาชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยง พบว่านกขุนทองจับคู่กันตั้งแต่ปลายเดือนธันวาคม ทำรังตั้งแต่เดือนมกราคม วางไข่ชุดละ 1-3 ฟอง วางไข่วันละ 1 ฟอง ติดต่อกัน มีการผสมพันธุ์วางไข่ได้ตลอดปีเมื่อนำลูกนกขุนทองอายุ 1 วัน ออกมาเลี้ยง

14. งานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยงงานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยง • ไข่นกขุนทองรูปรี สีฟ้าอมเขียว มีจุดประสีน้ำตาลขนาดเล็กกระจายทั่วไป ส่วนหัวป้าน ส่วนท้ายแหลม • ไข่นกขุนทองกว้างเฉลี่ย 24.18 มิลลิเมตร • ยาวเฉลี่ย 33.09 มิลลิเมตร • น้ำหนักเฉลี่ย 10.49 กรัม • ไข่แต่ละชุดห่างกัน 10 – 92 วัน • ใช้เวลาฟักไข่จนออกเป็นตัวนาน 13-16 วัน

15. งานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยงงานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยง • นกขุนทองทำรังในโพรง สามารถใช้ต้นมะพร้าวหรือไม้อัดมาทำเป็นโพรงรังให้นกขุนทองวางไข่ได้ โดยนกขุนทองสามารถทำรังวางไข่ในโพรงที่มีความลึกจากปากโพรงด้านล่างถึงก้นโพรง 10-40 ซม. • สามารถนำลูกนกขุนทองจากรังมาเลี้ยงเองได้ตั้งแต่อายุ 1 วัน • ลูกนกขุนทองสามารถกินอาหารได้เองเมื่ออายุประมาณ 7 สัปดาห์ • นกขุนทองสามารถเลียนเสียงได้ชัดเจนเมื่ออายุประมาณ 32 สัปดาห์

16. งานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยงงานวิจัยของสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบนชีววิทยาการสืบพันธุ์ของนกขุนทองในกรงเลี้ยง • ลูกนกขุนทองที่เลี้ยงด้วยอาหารลูกสุนัขและที่เลี้ยงด้วยอาหารนก มีการเจริญเติบโตไม่แตกต่างกัน • ลูกนกขุนทองมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วในระยะแรก และมีการเจริญเติบโตค่อนข้างคงที่เมื่ออายุประมาณ 56 วัน • ปริมาณอาหารลูกสุนัขและอาหารนกที่ใช้ ป้อนลูกนกขุนทองอายุ 1 วัน ถึงอายุ 56 วัน เฉลี่ย 1.07 และ 1.13 กิโลกรัม ต่อตัว ตามลำดับ

17. การคมนาคม • เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 304 ผ่านมีนบุรี อำเภอเมือง อำเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน แล้วเข้าทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 359 และ 317 ถึงจังหวัดสระแก้ว ระยะทางประมาณ 195 กิโลเมตร • เส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 305 ผ่านอำเภอองค์รักษ์ จังหวัดนครนายก แล้วเข้าทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 33 ผ่านอำเภอประจันตคาม อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี ถึงจังหวัดสระแก้ว ระยะทางประมาณ 214 กิโลเมตร

18. การคมนาคม • จังหวัดสระแก้วเดินทางผ่านสถานีขนส่งรถโดยสารประจำทาง ตามทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3462 ผ่านบ้านคลองน้ำเขียว แล้วเข้าทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 3485 แล้วแยกเข้าอ่างเก็บน้ำท่ากระบากถึงสถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน ระยะทางประมาณ 36 กิโลเมตร

19. สถานที่ติดต่อ • สถานีเพาะเลี้ยงสัตว์ป่าช่องกล่ำบน • ตู้ ปณ. 21 อำเภอเมือง • จังหวัดสระแก้ว • 27000

20. แผนที่การเดินทาง

21. รายงานผลการปฏิบัติงานประจำปีงบประมาณ 2548 1. ดูแลพื้นที่ 430 ไร่ 2. ดูแลสัตว์ป่า 46 ชนิด 956 ตัว 3. เพาะเลี้ยงสัตว์ป่า 15 ชนิด 245 ตัว 4.   ปรับปรุงดินโป่งและแหล่งน้ำ 9 แห่ง / 1 ไร่ 5.   ปรับปรุงแปลงพืชอาหารสัตว์ป่า 50 ไร่ 6. ปรับปรุงซ่อมแซมกรงสัตว์ปีก 99 กรง 7. ปรับปรุงซ่อมแซมกรงสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม 20 กรง

22. รายงานผลการปฏิบัติงานประจำปีงบประมาณ 2548 8.   ปรับปรุงซ่อมแซมคอกสัตว์กีบ 100 ไร่ 9.   ปรับปรุงซ่อมแซมอาคารและบ้านพัก 4 หลัง 10.  ตบแต่งพื้นที่บริเวณสถานีฯ 75 ไร่ 11.  ทำแนวกันไฟ 3,225 เมตร 12.  สนับสนุนพันธุ์สัตว์ป่า 1 ชนิด 12 ตัว 13.  ผลิตแผ่นป้าย จัดนิทรรศการ 2 ครั้ง / 30 แผ่น