Download
1 / 25
270 likes | 546 Views
Sunucu - istemci (Server - client) Üzerindeki herhangi bir kaynağı paylaşan bilgisayara sunucu(server) , bu kaynağa erişen cihaza da istemci(client) adı verilir.
E N D
Sunucu - istemci (Server - client) • Üzerindeki herhangi bir kaynağı paylaşan bilgisayara sunucu(server), bu kaynağa erişen cihaza da istemci(client) adı verilir. • istemciyi (genellikle bir grafik kullanıcı arayüzü-GUI) sunucudan ayıran bir ağ mimarisidir. Her bir istemci yazılımı, sunucuya ya da uygulama sunucusuna isteklerini (request) gönderir. • Bir bilgisayarı sunucu yapan unsur, üzerindeki donanım miktarı, hatta özel bir donanım olup olmaması değil, üzerindeki bir kaynağı paylaştırmasıdır. Doğal olarak üzerindeki kaynağı paylaştıran ve bir çok kullanıcının hizmetine sunan bir bilgisayar, talebi karşılamak için daha "güçlü" olmalıdır. • Sunucu'yu sunucu yapan üzerindeki donanım değil, kaynaklarını paylaştırmasını sağlayan yazılımdır (çoğunlukla işletim sistemi veya işletim sistemi içindeki bir yazılım modülü). • Bir sunucu yazılımı çalıştıran bilgisayar, sunucu oluyorsa bir ağ üzerinde birden fazla sunucu olabilir . • Aynı zamanda bir bilgisayar üzerinde birden fazla sunucu yazılımı çalıştırabilir.
Sunucu'nun özellikleri: • Pasif (köle) • İstekleri bekler • İstek olduğunda bilgiyi sunar ve cevap yollar İstemcinin özellikleri: • Aktif (efendi) • İstekleri gönderir • Cevap dönene kadar bekler Sunucular durumsuz (stateless) veya durumlu (stateful) olabilir. Durumsuz bir sunucu, istekler arasında bilgi tutmaz. Örneğin statik HTML sayfalarını sunan bir HTTP sunucusu gibi. Fakat durumlu bir sunucu, kendisine gelen istekler arasında bilgi tutar. Bu bilgi küresel (global) veya oturum (session) bazlı olabilir.
Peer-to-Peer • Bir diğer ağ mimarisi ise peer-to-peer yapılar olarak karşımıza çıkar. Burada her bir düğüm, hem istemci hem de sunucudur ve hepsi de aynı sorumluluğa sahiptirler. Hem istemci/sunucu mimarisi hem de peer-to-peer mimarisi günümüzde çok fazla kullanılmaktadır. Her ikisinin de avantaj ve dezavantajları vardır. • Genel bir istemci/sunucu mimarisinde iki adet düğüm vardır ve bu yüzden iki-katmanlı mimari olarak adlandırılır. Bazı ağlarda üç düğümlü bir yapı olabilir. Mesela islemci, uygulama sunucusu ve veritabanı sunucusundan müteşekkil bir ağda üç adet düğüm vardır ve bu yapı üç-katmanlı mimari olarak adlandırılır. • Genelde n-katmanlı ya da çok-katmanlı mimarilerde iş mantığının farklı fonksiyonları için her bir hizmetle sorumlu ayrı bir sunucu görevlendirilir. Çok-katmanlı mimarinin iki-katmanlı mimariye göre avantajı daha iyi yük dengeleme sunması ve daha çok ölçeklenebilir olmasıdır. Dezavantajları ise ağa daha fazla yük getirmesi ve programlama ve test aşamalarının daha zor gerçekleştirilmesidir.
İletişim Teknolojilerine Göre Ağlar1-Yayın Ağları (Broadcast Networks) : • Yayın ağlarında, ağa bağlı bütün düğümler(bilgisayar ve diğer cihazlar) tarafından paylaşılan tek bir haberleşme yolu vardır. • Herhangi bir düğüm tarafından gönderilen paketler diğer bütün düğümler tarafından alınır. • Paketin hangi adrese gönderileceği pakette bulunan adres alanında belirtilir. • Paketi alan bütün düğümler adres alanını kontrol eder. • Paket kendisine gönderilmemiş ise, düğüm paket üzerinde hiçbir işlem yapmaz. 2-Noktadan Noktaya Ağlar (Point to Point Networks) : • Noktadan noktaya ağlarda kişisel düğümler arasında çok sayıda yol bulunur. • Bir paket bir düğümden diğerine giderken birçok ara düğümden geçebilir; yani paket, uzunlukları farklı birçok yoldan sadece birinin üzerinden alıcı düğüme ulaşır.
Kurulum Boyutları: • Ağ donanımını sınıflandırmak için bir kriter de kurulum boyut-larıdır. Aşağıdaki tablo bu sınıflandırmaya örneklervermektedir:
Boyutlarına Göre Ağlar1-Yerel Alan Ağları (Local Area Networks – LAN) : • Yerel alan ağları(LAN), bir bina veya kampüs ortamında kullanılan bir bilgisayar ağı tipidir. • LAN, bu tip bir yapı içinde kaynak ve veri paylaşımı amacıyla kullanılır. • LAN’da iletim hızları birkaç Mbps’tan birkaç 100 Mbps’a değişmektedir, hatta günümüzde Gbps seviyesinde hızlara ulaşılmıştır. • LAN’da temel olarak kullanılan topolojiler veriyolu ve halka topolojileridir. • Genellikle yayın yapan ağ tipi olmasına rağmen noktadan noktaya tipte de bulunurlar.
2-Şehirsel Alan Ağları (Metropolitan Area Networks – MAN) : • Şehirsel alan ağları(MAN), LAN’ın şehir çapında büyütülmüş şeklidir denilebilir. • MAN da yayın ağlarıyla aynı teknolojileri kullanır. • En iyi bilinen örneklerinden birisi kabloTV hatları üzerinden, kullanılmayan bantları kullanarak iki yönlü iletişimin kurulduğu internet bağlantısıdır. • MAN’da da LAN’da olduğu gibi anahtarlama (switching) elemanı bulunmaz.
3-Geniş Alan Ağları (Wide Area Networks – WAN) : • Geniş alan ağları(WAN), bir ülke ya da kıta çapında oluşturulan ağlardır. • Coğrafi sınırlamaları azdır, dolayısıyla boyutları çok daha esnektir. • WAN’da birçok kullanıcıya hizmet veren ana bilgisayarlar, haberleşme alt ağları üzerinden birbirine bağlanırlar. • WAN’ın en önemli özelliği, bilgisayarları haberleşme ağından ayrı olarak ele almasıdır. Böylece ağ tasarımı da kolaylaşmıştır. • Haberleşme alt ağları, anahtarlama öğelerinden ve iletim yollarından meydana gelir. • Anahtarlama öğeleri, bir ya da daha fazla iletim yolunu birbirine bağlayan özel bilgisayarlardır. • Anahtarlama öğelerine paket anahtarlama düğümleri, ara sistemler, veri anahtarlama birimleri gibi adlar da verilmektedir.
Gerekli Ağ Elemanları Tüm ağlar aşağıdaki üç elemana ihtiyaç duyar: • Paylaşılacak kaynaklar; Ağ servisleri • İletişim hattı; Aktarım Ortamı • İletişim kuralları; Protokoller Ağ servisleri • İletişen bilgisayarların paylaştıkları olanaklardır. • Ağ servisleri çok sayıda bilgisayar yazılımı ve donanım ile sağlanmaktadır. • Duruma göre, ağ servisleri amaçlarını gerçekleştirmek için; veri, girdi/çıktı kaynakları ve işlem gücüne gereksinim duyarlar. • Burada servis sağlayıcı özel bir rolü gerçekleştiren yazılım ve donanım bileşimine karşılık gelmektedir. • Bilgisayarlar ve diğer ağ birimleri değişik servisleri sağlayabilecekleri gibi, birden fazla rolü bir anda üstlenebilirler.
Yazılım Mesafe Topoloji Protokol
Fiziksel Ağ Topolojisi Tüm bilgisayar ağları uçtan uca yada çoklu bağlantı türlerinden birine dayanır. Bunun yanında aktarım ortamının fiziksel yapısı “Fiziksel Topoloji” olarak adlandırılır. Fiziksel ağ topolojisini seçerken aşağıdaki kriterlere dikkat edilmesi gerekir. • Kurulum kolaylığı • Yeniden düzenleme kolaylığı • Hata giderme kolaylığı • Ortamdaki bir problemden etkilenen birim sayısı
Genel olarak kullanılan fiziksel topoloji örnekleri: Yol-Bus Topolojisi (Bus Topology) • Bir fiziksel Yol Topolojisi’nde, kablo iki ağ düğümü arasında alabileceği en kısa yolu alır. Bu düzenleme için yaygın olarak kullanılan diğer bir isim de otobüs (bus) topolojisidir, çünkü kablo duraktan durağa direkt bir güzergah izler. • Fiziksel yol topolojisinde tipik olarak omurga (backbone) olarak adlandırılan tek uzun bir kablo kullanılır. • Aktarma (drop) kablosu olarak adlandırı-lan kısa kablolar bağlayıcı (tap) kullanılarak omur-gaya bağlanılır (bağlayıcı: elektriksel sinyali parça-layan mekanik donanım). • Bunun yanında günümüz yol topolojileri T-bağlayıcı(T-connektor) kullanarak bilgisayarların doğrudan omurgaya bağlanmasına olanak sağlamaktadır. Omurganın her iki ucu, sin-yal tüm cihazları geçtikten sonra kablodan sinyali uzaklaştırabilmek amacıyla sonlandırılır.
Genel olarak kullanılan fiziksel topoloji örnekleri: Yol-Bus Topolojisi (Bus Topology) • Bir fiziksel Yol Topolojisi’nde, kablo iki ağ düğümü arasında alabileceği en kısa yolu alır. Bu düzenleme için yaygın olarak kullanılan diğer bir isim de otobüs (bus) topolojisidir, çünkü kablo duraktan durağa direkt bir güzergah izler.
Fiziksel Halka Topolojisi (Ring Topology) • Adından da anlaşılacağı gibi halka topolojisi, bir dairesel (ya da kapalı döngü) uçtan uca bağlantı topolojisidir. Tüm birimler ya doğrudan ya da bir aktarma kablosu ve arayüz ile halkaya bağlıdır. • Elektriksel sinyal birimden birime tek bir yönde iletilir. Her birim, gelen kabloda alıcı, giden kabloda gönderici işlevi görür. Sinyal her birimde kuvvetlendirildiği veya yeniden oluşturulduğu için zayıflama en alt düzeydedir.
Fiziksel Yıldız Topolojisi (Star Topology) • Fiziksel yıldız topolojisi tüm yönlere aktarma kablosuyla genişleyen bir merkezi donanım kullanır. Ağdaki tüm birimler merkezdeki hub’a (çok portlu cihaz) uçtan uca bağlantıyla bağlıdır. Ek olarak yıldız topolojisi ağaç yada sıra düzensel ağ topolojisi oluşturmak üzere başka yıldızların içerisine yerleşebilir. • Yıldız topolojisinde sinyal ağa bağlı birimden merkezdeki donanıma, buradan da diğer ağa bağlı birimlere doğru yayılır.
Fiziksel Mesh Topolojisi (Mesh Topology) • Fiziksel mesh topolojisi ağdaki tüm birimler arasında uçtan uca bağlantı içerir. • Ağdaki her birim diğer tüm birimler için birer bağlantı gerektirdiğinden, genellikle pratik bulunmaz. • Tipik olarak mesh topolojisi en geniş ya da en önemli yerlerin bağlandığı hibrid ağlarda kullanılır Örneğin bir kuruluşun 4 veya 5 ana merkezi ile çok sayıda uzak ofisi olduğunu varsayalım.Her bir ana merkezde birer mainframe ve bu mainframelerin dağıtık bir veritabanı idare etmek için iletişim kurmak zorunluluğu olsun. Mainframeler arası iletişimden emin olabilmek için merkezler arasında artık hatlar içeren bir hybrid mesh topoloji kullanmak gerekir.
Fiziksel Hücresel Topolojisi (Celluar Topology) • Hücresel topoloji, kablosuz uçtan uca ve çok uçlu topolojileri coğrafik bir alanı hücrelere parçalaya-rak birleştirir. Belirli bir bağlantının işlediği her hücre tüm ağın belirli bir parçasını temsil eder. Hücredeki tüm birimler merkezi bir donanım yada hub ile iletişim sağlar. Hub’lar, verinin tüm ağ üzerinde dolaşmasını ve ağın alt yapısını sağlamak üzere kendi aralarında bağlanmıştır. • Topoloji kablosuz iletişim kullandığından, kabloların bağlanmasına bağımlı değildir. Hücresel topoloji kablosuz ortam hub’larına dayanır. Bu farktan dolayı hücresel topoloji kablo teknolojilerinden çok farklı nitelikler sunar.
Sayısal Sinyalleme (Digital Signaling) Elektrik enerjisini iletişim için kullanmaya sinyalleme denir.Sinyali veri ifade edecek şekilde değiştirme işlemine modülasyon yada kodlama denir. (Bu MO dülasyon ve DEModülasyon işlemini yapan cihaz-lara MODEM denir.) Ağımızın kullandığı sinyalleme türünü seçemeyeceğimiz halde,aşağıdaki nedenler den dolayı sinyallemenin bilinmesi gerekmektedir: • Sayısal ve analog sinyaller arasındaki temel farkla-rın bilinmesi gerekir.Farkları OSI’nin(Open System Interconnection-Açık Sistem Bağlantıları) bu ve diğer katmanlarında belirli teknolojilerin kullanımını gerektirir. • Ağ ortamları gürültü ve sinyal gecikmesinden etkilenebilir. Sinyal özellikleri, esasen aktarım ortamı için verilen bir durumda ne kadar iyi performans göstereceğini belirler.
