ENDOMETRİYUM PATOLOJİSİ

1. ENDOMETRİYUM PATOLOJİSİ

2. Uterus • 1) Serviks 2) Korpus a) Endometriyum • b) Myometriyum • Endometriyum mukozası • A) Bazal b) Fonksiyonel tabaka • Bazal tabaka rejenerasyondan sorumlu • Fonksiyonel tabaka menstruasyonda dökülen tabakadır.

3. Endometriyum siklik değişikliklerin olduğu yer • Proliferatif ve sekretuar endometriyum • Ovulasyon var mı? • Gebeliğe hazırlık yeri. • Histolojik olarak 2 bölümü var • 1) Stroma 2) Glandlar • Stroma ve glandlar siklusun 2 döneminde farklıdır.

4. Proliferatif endometriyum; • Selüler stroma, düz ve kıvrıntılı lümenli uzun prizmatik veya pödostratifiye epitelle döşeli epitel • Sekretuar endometriyum • Ödemli stroma, kıvrıntılı uzun lümenli tek sıralı kübik epitelle döşeli glandlar • Menstruel endometriyum • PMNL içeren stroma, parçalı glandlar

6. ENFEKSİYONLARI • Asendan enfeksiyon sık sebep • 1) Akut Endometrit • 2) Kronik Endometrit • Akut endometrit; • Etiyoloji; Abortus, Küretaj, İUD kullanımı sırasında, Doğum sonrası • Histopatoloji; Bol PMNL, mikroabse oluşumu • Patojen;Hemolitik streptokok, staf, N gonore

7. Kronik Endometrit; • Abortus, gebelik, IUD, Salfenjit nedeni ile • Histopatoloji; Plazma hücre, lenfosit,makrofaj ve az PMN infiltrasyonu. Stroma fibrotiktir. Siklik patern bozuktur. • Patojenler; Klamidya ve N gonore en sık neden • Spesifik tipler; Mycoplazma, Tuberküloz, Fungal , viral parazitik enfeksiyonlar • Endometritler bazen pelvik inflamatuar enfeksiyona eşlik eder.

8. Disfonksiyonel Uterin Kanamalar • Normal Menstruasyon; Ovulatuvar siklusla birlikte olan sekretuar endometrıyumu takip eden 5 gün süren kanamalardır. • Ovulatuar Slkusta;14 gün luteal faz, 10-20 gün arası foliküler faz • Menarşın erken döneminde sikluslar uzundur ve irregülerdir • DUK kilinik terim olup, altında herhangi bir organik patoloji olaksızın oluşan kanamalara verilen tanımdır. • Organik lezyonlar ; Myom, Polip, Adenomyozis, Atrofi, Hiperplazi gebelik, malign tümörler

9. DUK 2 grupta incelenir • 1) Ovulasyonun var 2) Ovulasyon yok • 1) Ovulasyonun olduğu grup • Yetersiz proliferatif veya sekretuar faz, luteal faz yetmezliği ve irregüler shedding • Beklenen günün gerisinde morfolojik bulguları olan proliferatif veya sekretuar endometriyum • Biyopsi 2 menstruel siklus arka arkaya alınmalı • Irregüler shedding; Kanamanın 5 günden fazla sürmesi. Sekretuar endometriyumun dökülmesinde geri kalmayı gösterir. Prolif, Sekr. ve menstruel endometriyum bulguları vardır.

10. 2)Ovulasyonun olmadığı. Anovulatuar siklus • Sekretuar faz beklerken proliferatif fazda olmasıdır. En sık endometriyal hiperplazi nedeni ile olur. • DUK tedavi edilebilir.Hormonal tedavi ile düzelme olabilir.

11. ENDOMETRİYAL HİPERPLAZİ • Tanım:İregüler şekil ve büyüklükte glandların proliferasyonu ile birlikte endometriyal gland stroma oranında proliferatif endometriyuma kıyasla artışın olduğu patolojik bir durumdur. • Nedenleri; • Persistan anovulatuar siklus • (Karşılanamayan östrojenik uyarılar) • Uzun süre östrojen kullnımı • Östrojen salgılayan over tümörleri • Polikistik over hastalığı

12. Klinik; Kanama uzun ve fazla . • Sınıflama: • 1) Basit hiperplazi • 2) Kompleks hiperplazi • 3) Basit atipik hiperplazi • 4) Kompleks atipik hiperplazi

13. Önemi; • Kansere ilerleyebilme potansiyelinin olması • Atipi olmayanlar %2 • Atipi var ise %23 oranında Ca o.b. • Yapısal ve sitolojik atipi arttıkça malignite olma şansı artıyor. • Atipili kompleks hiperplazileri iyi diferensiye adenoca dan ayırmak çok zor olabiliyor.

14. Makroskopi; • Sınırları seçilemeyen soluk süngerimsi kıvamda endometriyum kalınlığı artmıştır. • Diffuz kalınlaşma veya fokal büyüme o.b. • Fokal olan polip gibi büyür. Endometriyumda polipoid gelişme gösteren patolojiler; • 1)Endometriyal hiperplazi • 2) Polip • 3) Myom • 4) End Ca

15. Morfoloji; • Basit hiperplazi; Değişik boyutlarda bazıları kistik genişleme gösteren sayıca artmiş glandlar ile birlikte gland stroma 1/1 oranının gland lehinde artmış olması. Gland epiteli psödostratifiyedir. Sitolojik atipi yok • Komplex hiperplazi; • Gland stroma oranı daha belirgin artar. Glandlarda yapısal bozukluk başlar, irregüler şekillidir. Stratifikasyon artmıştır. Atipi o.b veya olmayabilir.

16. Ayırıcı tanı • 1) Disordered (düzensiz ) proliferatif endometriyum • 2) Polip • 3)Atrofik endometriyum • 4) iyi diferensiye adenoCa • Tedavi: • Kombine hormon tedavisi, histerektomi veya takip

19. Atrofik Endometriyum • Postmenapozal dönemde en sık kanama nedenidir. Bunu hiperplazi ve kanserler izler. • Anovulatuvar siklusla karakterlidir. • Östrojen stimulasyonu olduğu sürece hafif hiperplastik değişiklikler olur, • Bunu over atrofisi izlerse ve stimulus kaybı olursa kistik dilatasyon kalır epitel yassılaşır. Buna kistik atrofi denir. • Hiperplazinin aksine; 1)Endometriyum kalınlığı azdır • 2) Glandlar kistik bile olsa yassılaşmış epitelle döşelidir,mitoz yok

20. Benign Tümörler • ENDOMETRİYAL POLİP • Yüzeyi çepeçevre epitelle döşeli endometriyal gland ve stromanın yüzeyden kabarık benign lokalize aşırı büyümesi ile karakterlidir. • Hiperplaziden köken alabilir. • Klinik;%24 oranında görülür. • İntermenstruel kanama veya menometroraji • İnfertilite nedeni o.b

21. Makroskopi; Saplı veya sapsız o.b • Parlak gri renklidir. Endoservikal kanaldan sarkabilir. • Mikroskopi:3tiptir. • Hiperplastik • Atrofik • Fonksiyonel • Ayrırıcı Tanı: • Hiperplazi, polipoid adenoca, adenofibrom ve adenosarkom • Tedavi; Polipektomi veya histerektomi

24. Malign Tümörler • 1) Epitelyal kaynaklı • Endometriyal adenokarsinom • 2)Mezenkimal kaynaklı • Endometriyal stromal tümörler • 3)Mixed Tümörler • (Epitelyal ve mezenkimal)

25. Endometriyal Adenokarsinom • Kadın genital sisteminin en invaziv tümörlerinden biridir. • USA’da 4. En sık tümördür. • Her yıl yeni 150000 vaka teşhis edilmekte. • Karşılıksız östrojen tedavisinin rolü çok fazla. • (2 yıl ve daha fazla) • OKS kullanımının riski azalttığı belirtiliyor. • Östrojenin ilgisi olmaksızın gelişen adenoca’lar da var.

26. Risk Faktörleri; • 1) Obesite • 2) Diabet • 3) Hipertansiyon • 4) infertilite • 5) Ovulasyon yetersizliği • 6) Uzun süre östrojen kullanımı • 7) erken menarş, geç menapoz.

27. Hiperplazi ile Ca ilşikisini destekleyen faktörler • 1) Obesite ve anovulatuvar siklusla ilişkisi • 2) Östrojen replasman tedavisinde risk yüksek • 3) Over agenezisi olanlarda risk düşük • 4) Menapoz döneminde sık olmaları. • Menapozda over orijinli östradiol düzeyleri düşerken over dışında androjenden sentez edilen östron artar. • Endometriyum Ca ‘da androjenin östrona dönüşümüde artar. • Hiperplazi ile eşlik eden Ca’larda prognoz daha iyi.

28. Makroskopik bulgular • Ekzofitik (çoğunlukla)veya infiltratif • Myometriyum invazyonu önemli. • Mikroskopik bulgular; • Endometrioid Ca denilmesinin nedeni proliferatif tipte endometriyumun histolojik özelliklerini taşıması.

29. Glandlar psödostratifiye epitelle döşeli, hücreler atipik özellikte, mitoz artmıştır. • Glandlar irregüler şekilli olup sırt sırta vermiştir ve gland stroma oranı gland lehine çok artmıştır.

30. Endometriyal adenokarsinomun sınıflandırılması • 1)Endometrioid adenoca • a.Villoglandüler • b.Sekretuar • c.Silyalı hücreli • d.Skuamöz diferensiyasyon gösteren • 2) Seröz karsinom • 3) Berrak hücreli • 4) Müsinöz Ca • 5) Skuamöz Ca • 6) Mixed tip • 6) Undiferensiye

31. Makroskopik bulgular, • Ekzofitik (çoğunlukla) veya infiltratif • Myometriyum invazyonu önemli • Mikroskopik bulgular; • Atipik hücrelerle döşeli, stratifikasyonu artmış glandüler yapılar • Glandlar sırt sırta ve irregüler şekilli • Gland/stroma oranı artmış.

32. Adenokarsinom özelliğindedir. • Prognoz açısından grade verilir. • FIGO Grade; • Grade 1: çoğunlukla glandlardan oluşur.(%5) • Grade 2: %6-50 oranında tümör solid adacıklar yapar. • Grade3: %50’den fazla solid alan var

34. STAGE: • IA. Endometriyuma sınırlı • IB: Myometriyum invazyonu ½’den az • IC: Myometriyum invazyonu ½’den çok • II: Serviks invazyonu • III: Seroza veya adneksler veya pozitif periton sit. • IIIA: vaginal metastaz • IVA: Mesane veyabarsak mukozasına invazyon • IVB: Uzak met

35. Prognostik faktörler • 1. Histolojik tip • 2. Grade • 3. Myometriyal invazyon • 4. Serviks tutulumu • 5. Damar invazyonu • 6. Atipik endometriyal hiperplazi varlığı/yokluğu • 7. Hormon reseptör durumu • 8. Yaş, sosyoekenomik durum,ırk

37. Endometriyal Stromal Tümörler • 2tiptir • 1. Endometriyal stromal nodül • 2. Endometriyal stromal sarkom • A. Low grade SS • B. High grade SS. • Nadir tümörlerdir. • Menoraji şikayeti olur.

38. Endometriyal stromal nodül • Makroskopi • Nodül iyi sınırlıdır. Polipoid gelişim gösterir. • Bir kısmı myometriyum içinde gelişir. • Balık eti kıvamında yumuşak sarı portakal renklidir.

39. Mikroskopi: • Ekspansif, infiltratif olmayan endometriyum ve myometriyumu basıya uğratan nodüldür. • İnvazyon YOK. • Proliferatif endometriyum hücrelerine benzer özellikte stromal hücreler. • Mitoz 0-15, Damardan zengindir. • Benign davranışlıdır.

40. Endometriyal stromal sarkom • Myometriyumu invaze eden şeklidir. • 2’ye ayrılır. 1. Low grade 2. High grade • Diğer uterus kanserlerinden daha genç yaşta olur. • LGSS tamoksifen ile ilişkisi olduğu söyleniyor. • Mikroskopi: Proliferatif veya hiperplastik endometriyal stromal hücrelere benzer. • Lenfatik ve vasküler invazyon tipiktir. • Endolenfatik stromal myozis de denir. • LGSS ile HSS ayırmak gerekir. • HSS da ise nükleer çap, atipi ve mitoz çok fazladır.

41. Mikst tümörler • Epitelyal ve mezenkimal elemanlarla karakterlidir. • 1) Adenofibrom • Nadirdir. Postmenapoz • Lobule polipoid kitle, kistik o.b • Papiller yapılar şeklinde epitelle döşelidir. • Kolumnar veya küboidal epitel hücreleri papillaların yüzeyini örter. • Mezenşimal komponent fibroblastiktir. End stromal hücre de o.b.

42. 2)Adenosarkom • Epitelyal komponenti benign • Mezenkimal komponent stromal sarkom veya fibrosarkomdur. • Periglandüler hiper selülerite tipik özelliğidir. • Tedavi; • Histerektomi. Rekürens riskleri var