Một số giải pháp nâng cao công tác tư vấn tâm lý học đường trong trường THCS

1. PHÒNG GD & ĐT THOẠI SƠN TRƯỜNG THCS …………… CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ……………., ngày 09 tháng 10 năm 2018. BÁO CÁO Kết quả thực hiện sáng kiến I- Sơ lược lý lịch tác giả: - Họ và tên: ................................................ Nam, nữ: ………………………..……. - Ngày tháng năm sinh: …………………………………………………………… - Nơi thường trú: ………………………………………………………………….. - Đơn vị công tác: ………………………………………………………………… - Chức vụ hiện nay: ………………………………………………………………. - Trình độ chuyên môn:…………………………………………………………… - Lĩnh vực công tác:………………………………………………………………. II. Sơ lược đặc điểm tình hình đơn vị: 1. Thuận lợi: - Được sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền địa phương và lãnh đạo của Phòng Giáo dục Đào tạo Thoại Sơn trong việc chỉ đạo, hỗ trợ các hoạt động giáo dục của trường. - Đội ngũ giáo viên trẻ, đảm bảo giảng dạy đầy đủ các môn học theo qui định, có tinh thần trách nhiệm trong công tác, yêu nghề. - Học sinh đa số là ngoan, lễ phép, chấp hành tốt nội quy, đường đi lại thuận tiện cho học sinh đi học. - CSVC đáp ứng đủ điều kiện cho việc dạy và học, trường được đầu tư trang bị đủ các phòng học chức năng, phòng bộ môn đáp ứng nhu cầu dạy và học của học sinh và giáo viên. - Cảnh quan sư phạm xanh, sạch đẹp, diện tích sân chơi rộng phù hợp với các hoạt động vui chơi cho học sinh trong các hoạt động phong trào nhà trường. 1 https://baigiang.com.vn/

2. 2. Khó khăn: - Phần lớn hoàn cảnh gia đình học sinh còn khó khăn. Sự quan tâm, đầu tư của nhiều phụ huynh cho vấn đề học tập của con em chưa đều và đầy đủ. PHHS đi làm ăn xa nhiều, giao phó con em cho nhà trường và ông bà ở nhà. - Một số học sinh chưa có ý thức cao trong học tập, một số em thường xuyên vi phạm nội quy nhà trường. - Ý thức một số học sinh chưa cao trong việc giữ gìn bảo quản CSVC trong nhà trường, chưa ý thức trong việc giữ gìn vệ sinh trường lớp và chăm sóc cây kiểng. - Một số GV chưa có nhiều kinh nghiệm trong công tác quản lý, giáo dục học sinh trong công tác tư vấn tâm lý cho học sinh hoặc xử lý học sinh vi phạm. - Tên sáng kiến/đề tài giải pháp:Một số giải pháp nâng cao công tác tư vấn tâm lý học đường trong trường THCS hiện nay. - Lĩnh vực: Ngoại khóa III. Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến: 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến Do ảnh hưởng của sự phát triển kinh tế-xã hội ngày càng sâu sắc, đa dạng và phức tạp, đời sống tâm lý học sinh nói chung, học sinh cấp THCS nói riêng đang có những biến động to lớn với nhiều biểu hiện đáng lo ngại. Các em thường gặp những khúc mắc trong học tập, tâm sinh lí, trong mối quan hệ với thầy cô, gia đình, bạn bè…nếu không được điều chỉnh, giải tỏa kịp thời, thì rất dễ dẫn đến hậu quảđáng tiếc nhẹ thì chán học, bỏ học; nặng thì trầm cảm, bạo lực học đường,.. thậm chí tự tử, gây án mạng. Thực trạng này cho thấy các em thật sự cần người đáng tin cây và có chuyên môn để chia sẻ tâm sự hoặc trợ giúp các em tìm cách thức giải quyết vấn đề một cách tốt nhất. Đa số giáo viên được tập huấn đầy đủcác chuyên đề về công tác chủ nhiệm như giáo dục kĩ năng sống, tư vấn tâm lý học đường nhưng việc áp dụng còn mang tính chiếu lệ, không thường xuyên, không sâu sát. Thực tế qua nhiều năm công tác quản lý và trực tiếp giảng dạy nhưng phần đông giáo viên áp dụng những chuyên đềđã học một cách chưa triệt để trong việc xử lí các tình huống học sinh vi phạm nội quy nhà 2 https://baigiang.com.vn/

3. trường đặc biệt là học sinh cá biệt. Tất cả chỉ dừng lại theo hình thức đối phó sử dụng mệnh lệnh đểrăn đe, dọa dẫm học sinh. Chưa sử dụng biện pháp giáo dục hiệu quả, chưa chủđộng giải quyết các vấn đề nảy sinh trong nhàtrường Qua những giờ dự các tiết sinh hoạt chủ nhiệm, tôi nhận thấy một số học sinh chưa ý thức thực hiện nội quy nhà trường như thường xuyên không thuộc bài, nói chuyện quậy phá trong lớp, đánh nhau, nói năng thô tục và những hành vi này được lập đi lập lại suốt cảnăm học. Thực tế giáo viên chỉ giải quyết xử phạt phê bình các vi phạm của học sinh bằng hình thức một chiều như phê bình, kiểm điểm. Các em học sinh chỉ lặng im chấp nhận. Nhưng rồi tuần tiếp theo cũng những lỗi lầm đó những đối tượng đó tiếp tục vi phạm. Nguyên nhân giáo viên chủnhiêm chưa hiểu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh trung học cơ sở. Không tìm hiểu nguyên nhân vì sao các em vi phạm. Không lắng nghe tâm tư nguyện vọng hoặc những khó khăn chủ quan, khách quan, dẫn đến trường hợp các em thường xuyên vi phạm nội quy. Từđó các em cứ ngỡ mình là tội nhân của giờ sinh hoạt chủ nhiệm. Để tránh sự quở phạt các em chỉ còn cách bỏ giờ sinh hoạt hoặc nghỉ học ngày đó. Thời gian trôi qua mặc cảm càng nhiều khoảng cách tình thầy trò ngày càng xa dần, không được ai an ủi giúp đỡđộng viên các em trở thành học sinh cá biệt. Vì vậy để thay đổi hiện trạng trên tôi thực hiện đề tài nghiên cứu này nhằm giúp giáo viên trong nhà trường đặc biệt là giáo viên chủ nhiệm phương pháp phù hợp trong việc giáo dục học sinh cá biệt, định hướng cho các em suy nghĩ và hành động đúng đắn, phấn đấu rèn luyện để trởthành người hữu ích cho xã hội. Theo kinh nghiệm của giáo dục thế giới, hoạt động tư vấn tâm lý học đường cần được bắt đầu ở cấp THCS vì học sinh ở cấp học này ởđộ tuổi dậy thì hay độ tuổi “nổi loạn” có tâm sinh lý phức tạp. Hoạt động tư vấn tâm lý thực sự cần thiết trong mỗi nhà trường, cần được sựquan tâm đúng mức và kịp thời của các cấp quản lý giáo dục, nhằm cung cấp cho học sinh “liều thuốc tinh thần”, giúp các em vượt qua những khủng hoảng tâm lý. Hoạt động này cũng giúp giải quyết những những khó khăn của học đường và của xã hội. Với yêu cầu này thì công tác tư vấn tâm lý học đường là một công việc không thể thiếu trong hoạt động giáo dục hiện nay. Qua nhiều năm làm công tác giảng dạy và quản lý bản thân tôi nhận thấy việc nâng cao năng lực tư vấn của giáo viên ởtrường phổthông, đặc biệt ởtrường THCS là một nhu cầu bức thiết của nền 3 https://baigiang.com.vn/

4. giáo dục chúng ta hiện nay. Từ những thực trạng trên và qua việc tiếp xúc và xử lý các em thường xuyên. Tôi quyết định chọn đềtài “Một số giải pháp nâng cao công tác tư vấn tâm lý học đường trong trường THCS hiện nay” và cũng đề ra những giải pháp nâng cao chất lượng công tác tư vấn học đường trong trường THCS hiện nay và đặc biệt là cho chính ngôi trường tôi đang công tác. 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến Trường tôi thuộcmột xã vùng nông thôn mà người dân sống chủ yếu là nông nghiệp, kinh tế khó khăn, đa số đi làm thuê kiếm sống, chính vì vậy gia đình ít quan tâm đến việc học của con em mình, cũng như sự phát triển tâm sinh lý của con mình trong giai đoạn hiện nay. Các em thường gặp những khúc mắc trong học tập, tâm sinh lí, trong mối quan hệ với thầy cô, gia đình, bạn bè…nếu không được điều chỉnh, giải tỏa kịp thời,thì rất dễ dẫn đến hậu quả đáng tiếc như nhẹ thì chán học, bỏ học; nặng thì trầm cảm,.. thậm chí tự kỷ, gây hậu quả nghiêm trọng. Bên cạnh những học sinh ưu tú thì cũng không ít học sinh có những biểu hiện đáng lo ngại trong tư tưởng đạo đức, lối sống cũng như trong học tập. Do nhận thức còn non kém nên một số học sinhchưa có ý thức rèn luyện bản thân. Lối sống hưởng thụ của một số học sinh coi đó là sự văn minh, hiện đại. Chính lối sống ích kỉ của học sinh, thiếu sự quan tâm của gia đình và người thân đã tạo ra một cách nhìn nông cạn nên khi gặp những khó khăn,vướng mắc trong cuộc sống ít tĩnh táo để tháo gỡ mà nhiều khi hành động mù quáng. Những biểu hiện trong đời sống tâm lý của một số học sinh như trên là đáng lo ngại. Các em chưa mạnh dạn tâm sự với “người bạn, người thầy” để chia sẻ, giúp các em định hướng đúng về các lĩnh vực trong cuộc sống, giúp các em vượt qua những khó khăn; giải quyết những vướng mắc tâm lý trong tình bạn, trong mối quan hệ với những người xung quanh. 3. Nội dung sáng kiến Giáo dục và đào tạo là một trong những lĩnh vực được quan tâm hàng đầu trong sự phát triển của quốc gia, việc đầu tư cho giáo dục và đào tạo được coi làquốc sách hàng đầu của đất nước trong việc tạo nguồn nhân lực cho sự phát triểnmang tính bền vững.Đối với dân tộc Việt Nam, đạo đức là cái vốn quý của con người “cáiđức” là nền tảng, là căn bản của con người. Sinh thời Bác Hồ đã dạy “Người cóđức mà không có tài làm việc gì cũng khó. Người có tài mà không có đức thì tàicũng thành vô 4 https://baigiang.com.vn/

5. dụng”.Vì vậy, nền giáo dục của chúng ta hiện nay, giáo dục đạo đức cho học sinh là điều rất cần thiết và quan trọng. Có rất nhiều biện pháp giáo dục đạo đức chohọc sinh trong nhà trường trong đó có biện pháp thành lập tổ tư vấn tâm lý họcđường nhằm làm giảm học sinh cá biệt. Những thành viên trong tổ tư vấn họcđường muốn hoạt động có hiệu quả thì đội ngũ tư vấn tâm lý phải am hiểu vềđặc điểm phát triển tâm sinh lý và đời sống tình cảm của học sinh trung học cơsở và các thành viên của trường đến với học sinh của mình như người mẹ ngườicha, hoặc như anh chị rất đổi thân thiện. Hình ảnh cây roi quất vào mông họcsinh không còn hiện hữu nữa, âm thanh quát mắng nặng lời với học sinh cá biệtcũng lặng im. Học sinh cá biệt không còn là đối tượng đáng trừng phạt mà lànạn nhân đáng thương cần được giúp đỡ tận tình. Người tư vấn phải lắng nghenhững tâm tư nguyện vọng và thấu hiểu những gì mà em muốn bày tỏ. Thầy, côphải tạo niềm tin thực sự cho các em. Khi các em cảm thấy tin tưởng, an tâm cácem sẽ thổlộ những tâm tư tình cảm của mình từ đó chúng ta có hướng tư vấncho các em trở thành con ngoan trò giỏi.Nếu thực hiện công tác tư vấn tâm lý học đường tốt chúng ta sẽ xóa đi lốimòn quy trình cũ mỗi khi học sinh cá biệt vi phạm nội quy nhà trường như phêbình trước lớp, kiểm điểm trước trường, mời phụ huynh đến giải quyết, hoặc đưara hội đồng kỉ luật đuổi học.Tổ tư vấn tâm lý học đường nên quan niệm rằng những học sinh cá biệtthật sự đáng thương đừng vì thành tích của trường, của lớp mà quyết định xóa sổhọc sinh cá biệt của mình. Nó sẽ đi đâu? Về đâu? Giữa xã hội đông người vớinhiều bất cập, nó sẽ thành đứa trẻ lang thang không nơi nương tựa, không aiquan tâm chăm sóc. Những đứa trẻ đó sẽ hư hỏng tạo thêm gánh nặng cho xãhội. Trong trường học, đừng để hiện tượng đó xảy ra nếu để xảy ra thực sự chúngta là những người bất lực đáng trách.Đội ngũ tư vấn tâm lý học đường cần để cho học sinh hiểu rằng “tư vấntâm lý học đường là chỗ dựa cho các em”. Nơi đó thầy cô yêu mến các em, giúpđỡ các em, vượt qua những khó khăn, những vấn đề mà tự bản thân các emkhông giải quyết được. Từ đó các em an tâm không tránh né sợ sệt tự nguyệntìm đến tư vấn viên, qua đó thực hiện tư vấn tâm lý học đường chính là điểm kếtnối giữa thầy và trò, giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Để hiểu được vấn đề này cụ thể thì phải hiểu thếnào là tư vấn học đường? Tư vấn học đường là hoạt động của những người có chuyên môn, nhằm trợ giúp học sinh, cha mẹ học sinh và nhà trường ( dưới các hình thức cố vấn, chỉ dẫn, tham vấn …..) để 5 https://baigiang.com.vn/

6. giải quyết những khó khăn của học sinh liên quan đến học đường như: tâm sinh lý, định hướng nghề nghiệp, học tập, giáo dục kỹnăng sống, pháp luật … 3.1. Vai trò của tư vấn học đường Căn cứThông tư số 31/2017/TT-BGDĐT ngày 18 tháng 12 năm 2017 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý học đường thực hiện nhiệm vụtư vấn tâm lý cho học sinh trường phổthông. Điều đó chứng tỏtư vấn học đường có vai trò quan trọng trong nhà trường. Tư vấn học đường có các vai trò sau : Hỗ trợ học sinh vượt qua khó khăn về tâm lí. Ngày nay xã hội ngày càng phát triển nhu cầu học tập và sinh sống là hai áp lực trái ngược nhau nếu giáo viên và cha mẹ không hiểu được nhu cầu tâm lí của các em thì sẽ xảy ra mâu thuẫn và xung đột các áp lực đó thường được thể hiện qua việc cha mẹvà nhà trường ép các em học quá sức, các em không còn thời gian vui chơi và giải trí. Bên cạnh đó do các mối quan hệ xã hội ngày càng phức tạp, các em dễ bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội, lối sống ăn chơi sa đọa, bệnh tật bao vây dẫn đến tinh thần các em hoang mang không biết cách xử lý. Hỗ trợ học sinh giải quyết những yêu tố nảy sinh trong quá trình học tập. Ngày nay do áp lực về học tập và đặc biệt là kết quả học tập do nhà trường chưa chú trọng đến nhu cầu tâm lý của các em, cha mẹ quan tâm vềđiểm sốmà chưa có sự quan tâm đến tâm lý của các em do đó cũng không thể tránh khỏi những rối nhiễu tâm lý ngày càng nhiều . Vì vậy các em cần được giúp đỡ và hỗ trợ vềphương pháp học tập và rèn luyện trong nhà trường cũng như ngoài xã hội. 3.2. Mục tiêu của tư vấn học đường ở THCS. Hoạt động tư vấn học đường giúp cho học sinh định hướng được một phương pháp mới trong học tập, thay đổi bản thân làm chủ bản thân hòa nhập với xã hội và phát triển đất nước . Tư vấn học đường giúp học sinh phòng ngừa được các tệ nạn xã hội, các thông tin không lành mạnh trên mạng xã hội. 6 https://baigiang.com.vn/

7. Tư vấn học đường can thiệp ngăn chặn tệ nạn bạo lực học đường xảy ra trong và ngoài nhà trường. 3.3. Nội dung của tư vấn học đường Tham vấn học đường cho những học sinh gặp khó khăn trong học tập. Đây là một nội dung không thể thiếu trong tham vấn học đường. Tham vấn đóng vai trò quan trọng trong việc nhìn rõ vấn đề, nắm bắt được tâm tư nguyện vọng của các em, lắng nghe tâm sự của học sinh để có những biện pháp thích hợp giúp các em vượt qua được vấn đềmà các em đang phải đối mặt. Tham vấn cho học sinh có những vấn đề cảm xúc và hành vi. Trong học tập và tham gia sinh hoạt học sinh thường dễ bị các vấn đề về cảm xúc như lo âu, buồn rầu, mệt mỏi thu mình, không thích tham gia vào các hoạt động nhóm, do đó giáo viên hoặc nhà tham vấn phải biết giúp học sinh lấy lại cân bằng cảm xúc và điều chỉnh lại hành vi. Nếu các em bị rối loạn về cảm xúc hành vi thì cần chuyển các em cho các nhà trị liệu tâm li. Hướng nghiệp, chọn nghề và thông tin tuyển sinh Tình yêu giới tính và quan hệ với bạn khác giới Phương pháp học tập Tham gia các hoạt động xã hội Thẩm mỹ 3.4. Phương pháp tư vấn học đường Tham vấn cá nhân Tham vấn cá nhân là một hình thức tham vấn và được sử dụng nhiều nhất trong công tác tư vấn học đường. Tham vấn cá nhân giúp học sinh thấu hiểu và phát huy tiềm năng của bản thân vào việc giải quyết các vấn đề mà mình gặp phải. Tham vấn nhóm Tham vấn nhóm là một quá trình tham vấn mà cá nhân chia sẻ những cảm xúc suy nghĩ của mình với các thành viên khác, qua đó hiểu được vấn đề của mình và đưa ra được giải pháp cho vấn đề mình mắc phải. 7 https://baigiang.com.vn/

8. 3.5. Đối tượng cần được tư vấn học đường Trong tư vấn học đường, một trong những vấn đề cần xác định rõ là đối tượng cần tư vấn. + Thứ nhất là những học sinh gặp khó khăn chủ quan, không tìm thấy phương hướng sống, hoặc những khó khăn mà bản thân các em không tìm ra cách gải quyết . + Thứ hai là những tác nhân gây ra khó khăn cho các em, làm tổn thương các em. 3.6. Lực lượng tham gia tư vấn học đường Để thực hiện tốt công tác tư vấn học đường và mang lại hiệu quả thì lực lượng tư vấn học đường đóng vai trò quan trọng không thể thiếu bao gồm các thành viên trong tổtư vấn học đường được thành lập hàng năm. Bên cạnh còn có sự phối hợp của các tổ chức cá nhân trong và ngoài nhà trường như các tổ chức tư vấn cho trẻem, các cơ quan bảo vệvà chăm sóc trẻem, các cơ quan pháp luật và công tác xã hội ... 3.7. Một số yêu cầu trong công tác tư vấn học đường Tư vấn phải tuân thủ theo các nguyên tắc sau: Luôn đảm bảo khách quan trong tư vấn Người tư vấn cần tôn trọng học sinh cần tư vấn Cần giữ bí mật thông tin trong tư vấn Tư vấn mang lại lợi ích cho các em và là người được các em tin tưởng 4. Thực trạng công tác tư vấn học đường tại trường THCS 4.1. Một số nét vềcông tác tư vấn học đường trường THCS Trường THCS nơi tôi công tác là một ngôi trường nằm ởvùng nông thôn trên địa bàn xã, thuộc huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Năm học 2017-2018 trường có 49 CB- GV-NV và 598 học sinh được chia làm 4 khối lớp. Khối 6: 5 lớp 165 học sinh, khối 7: 5 lớp 177 học sinh, khối 8 : 05 lớp 138 học sinh, khối 9 : 4 lớp 118 học sinh. Lãnh đạo nhà trường quan tâm đến công tác tư vấn tâm lý học đường, phân công trách nhiệm tổtư vấn tâm lý học đường và phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong và ngoài nhà trường trong công tác tư vấn tâm lý học đường như tổ chức các hoạt động ngoại khóa, các buổi tuyên truyền về phổ biến pháp luật, tìm hiểu về sức khỏe sinh 8 https://baigiang.com.vn/

9. sản, … tổ chức các hoạt động văn nghệvui chơi, giáo dục kỹnăng sống cho học sinh, rèn luyện kỹnăng hòa nhập với cộng đồng, tham gia các diễn đàn trẻ em do ngành tổ chức … 4.2. Những khó khăn và hạn chếtrong công tác tư vấn tâm lý học đường Các em học sinh của trường trong độ tuổi 11-15 tuổi, lứa tuổi có rất nhiều biến động về tâm sinh lý, lứa tuổi dễ nổi loạn, thích làm những hành động gây chú ý cho người khác, bắc chước… có nhiều vướng mắc vềtâm lý đặc biệt là các em học sinh khối 8, 9 các em trong độ tuổi vừa muốn làm người lớn vừa mang tính trẻ em nên gây rất nhiều khó khăn cho nhà trường, thầy cô trong quá trình giảng dạy và tiếp xúc các em, đặc biệt là trong công tác tư vấn cho các em. Nhà trường không có cán bộ chuyên môn vềtư vấn, đa số lực lượng tham gia công tác tư vấn là HT, PHT, TPTĐ, BTCĐ, GV được học sinh tín nhiệm và tin tưởng. Vì vậy khi tư vấn cho học sinh chủ yếu chỉ dựa vào kinh nghiệm của bản thân. Quá trình tư vấn cho các em còn nhiều thiếu sót dẫn đến các em còn e ngại chưa dám nói hết tâm trạng của mình, các em thường tâm sự với bạn bè thân hoặc là các em tự xử lý theo cách nghĩ của mình. Trường chưa có được phòng tư vấn tâm lý riêng, chủ yếu là sử dụng chung với các bộ phận khác nên cũng gây khó khăn trong việc tiếp xúc học sinh. Nhiều GVCN thường xuyên tiếp xúc, gần gũi với học sinh nhưng vẫn chưa hiểu được tầm quan trọng của công tác tư vấn học đường, nhiều thầy cô chưa nắm hết được hoàn cảnh của học sinh nên cũng gây khó khăn cho bộ phận tư vấn. Đối với GVCN, các tiết sinh hoạt lớp chủ yếu là phê bình các học sinh vi phạm có những biểu hiện vi phạm trong tuần qua hoặc phổ biến nội dung các hoạt động cho tuần tiếp theo. Nhiều GVCN chưa quan tâm tìm hiểu tại sao học sinh mình vi phạm như thế, nếu có biết được nguyên nhân thì không biết cách xửlý như thế nào khi các em có vấn đề nhạy cảm về tình yêu, giới tính…. chủ yếu là gửi các em lên cho PHT hoặc TPTĐ xử lý. 9 https://baigiang.com.vn/

10. Bảng thăm dò mức độthường xuyên tư vấn tâm lý của GVCN Tổng số khảo sát : 35 học sinh Tổng số Ý kiến Tỷ lệ Rất thường xuyên 0 Thường xuyên 0 Không thường 8 22.86% xuyên Chưa bao giờ 27 77.14% Các em học sinh khối 8, 9 là lứa tuổi có nhiều chuyển biến vềtâm lý cũng như sinh lý các em gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc cần được hỗ trợ, nhưng các em không tìm đến GVCN và các tổ chức trong nhà trường do các em có tâm lý rụt rè, e ngại. Ở lứa tuổi này, các em đã có ý thức làm đẹp, có biểu hiện thích những bạn khác giới nhưng các em chưa nhận thức đầy đủ nên các em chủ yếu là bắt chước các thần tượng của mình trên phim ảnh một cách vô thức dẫn đến ăn mặc phản cảm, yêu đương không đúng trong cách thể hiện tình cảm làm mất đi bản sắc văn hóa dân tộc. Trong giai đoạn hiện nay nhiều gia đình tập trung vào kinh tế, cha mẹ có ít thời gian cho con mình, nhiều em đang trong giai đoạn phát triển tâm sinh lý, cha mẹ không theo sát sự phát triển của con em mình không thấy được những khó khăn, vướng mắc của các em, khi gặp vấn đềkhó khăn các em thường tìm đến bạn bè hoặc tự xử lý… cha mẹ không hỗ trợ kịp thời cho các em. Hầu hết gia đình chỉ quan tâm đến việc học của các em không quan tâm đến sự phát triển tâm sinh lý của các em, trong khi các em cần có người để chia sẻ, tâm sự, động viên của người lớn nhưng cha mẹ phó thác vai trò giáo dục này cho nhà trường. Một số học sinh ảnh hưởng của cuộc sống gia đình, ba mẹ li dị, ở với ông bà, cha mẹđi làm xa gửi các em lại cho người thân chăm sóc ... Nhiều em có hoàn cảnh khó khăn đáng thương cha mẹthường xuyên cãi cọ, ly hôn … các em thường xuyên mặc cảm, tự tin về bản thân, một sốem rơi vào trạng thái chán nản, mất phương hướng nên 10 https://baigiang.com.vn/

11. thường tìm cách quậy phá, chống đối… Vấn đềnày gây khó khăn cho nhà trường trong việc tư vấn tâm lý cho các em . 5. Một số nội dung tư vấn tâm lý học đường để nâng cao hiệu quả công tác tư vấn trong nhà trường hiện nay. Từ thực tế trong công tác quản lý, giảng dạy và tham gia tổtư vấn tâm lý học đường. Tôi đã thực nghiệm một số nội dung của tư vấn tâm lý học đường để nâng cao hiệu quảcông tác tư vấn trong nhà trường như sau : 5.1 Tình yêu giới tính và quan hệ với bạn khác giới Trường phối hợp với các tổ chức đoàn thể, hội phụ nữ, ban bảo vệchăm sóc sức khỏe sinh sản trẻ vị thành niên, các cuộc hội thảo về tình yêu giới tính tuyên truyền cho các em những thông tin cơ bản về tình bạn, tình yêu giúp các em phân biệt thế nào là tình bạn, tình yêu trong học đường. Đối với những học sinh có bạn trai, bạn gái GVCN luôn theo dõi sát những biểu hiện của các em thường xuyên gần gũi, trao đổi nắm rõ tâm tư, tình cảm của các em từ đó có những định hướng, hiệu quả kịp thời. GVCN thường xuyên kết bạn với học sinh thông qua các mạng xã hội như facebook, zalo để có sự liên kết mật thiết với GVCN để các em trò chuyện tự nhiên với thầy cô của mình, các em cảm thấy không rụt rè khi tâm sự với thầy cô những vấn đề các em không dám tâm sựhay đối diện trực tiếp. Bên cạnh đó bộ phận tư vấn tâm lý cung cấp sốđiện thoại, tài khoản facebook, Zalo… để các em có thểtrao đổi trực tiếp với thầy cô thông qua kênh CNTT… Các em có thểđể lại tin nhắn cho thầy cô, thầy cô sẽ trả lời trực tiếp hoặc tin nhắn mail cho các em. Đối với những vấn đềkhó khăn thì tôi sẽ tham khảo các chuyên viên có kinh nghiệm trong tư vấn tâm lý hoặc tham khảo ý kiến của thầy cô trong nhà trường và GVCN của các em, bạn bè… 11 https://baigiang.com.vn/

12. Phối hợp với cha mẹ học sinh trao đổi thông tin thông qua tin nhắn điện tử, thông qua sổ lý lịch học sinh có đầy đủ các sốđiện thoại khi cần thiết trao đổi với PHHS các em về thông tin học sinh, nâng cao nhận thức của cha mẹ về vấn đề tâm sinh lý lứa tuổi để có sựquan tâm đúng mức để có sự hỗ trợ kịp thời phát hiện sớm những biểu hiện của các em về tình yêu, giới tính …. Thông qua các buổi họp PHHS định kỳ hoặc gặp mặt cha mẹ học sinh có con em có những biểu hiện không bình thường về tình cảm, giới tính, nhấn mạnh vai trò của gia đình trong việc giáo dục con cái. Cha mẹ thường xuyên phối hợp với GVCN và nhà trường đểgiúp đỡcác em vượt qua khó khăn khi gặp phải. Đối với một số học sinh có biểu hiện sai lệch về giới tính, GVCN, nhà trường, thầy cô phải giúp các em có nhận thức đúng đắn về giới tính của mình. Đặc biệt là GVCN, GVBM thường xuyên gặp gỡtrao đổi nói chuyện riêng với các em, trao đổi với cha mẹcác em để các em có nhận thức đúng đắn về giới tính của mình. Đối với những trường hợp này cha mẹ, thầy cô phải nhẹ nhàng và kiên nhẫn trong việc tư vấn tâm lý cho các em để các em hiểu rõ hơn về giới tính của mình sẽthay đổi. 5.2 . Quan hệ giao tiếp, ứng xử với gia đình, giáo viên bạn bè. Tổ chức các hoạt động ngoại khóa như HĐNGLL, các cuộc thi rung chuông vàng, thi tìm hiểu ATGT, kể chuyện về Bác Hồ…, thông qua các tình huống xử lý của học sinh về thầy cô, bạn bè về các mối quan hệ xung quanh, tổ chức các ngày lễ lớn như 20/ 11, 8/ 3, ... Hướng dẫn học sinh đặt các câu hỏi về tuổi học trò, thầy cô, bạn 12 https://baigiang.com.vn/

13. bè, cha mẹ… những kỷ niệm của các em về thầy cô, cha mẹ, ông bà, những mong ước cảu cha mẹ, thầy cô đối với các em tạo không khí gần gũi thân mật giữa thầy cô và học sinh. Tổ chức chương trình văn nghệ tri ân thầy cô. Thường xuyên trao đổi PHHS về vai trò của cha mẹđối với con cái trong các cuộc họp PHHS, cha mẹthường xuyên gần gũi, trao đổi với con cái về việc học ở trường, mối quan hệgiưa thầy cô, bạn bè, lắng nghe những chia sẻsuy nghĩ của các em đối với cha mẹ, thầy cô, bạn bè, đồng thời giúp các em hiểu được suy nghĩ của cha mẹ, thầy cô qua đó các em thông cảm cho cha mẹ, thầy cô góp phần xây dựng quan hệ gắn bó, cởi mở, gần gũi giữa cha mẹ và con cái. Trong quá trình tư vấn cho các em bản thân tôi gặp rất nhiều trường hợp xảy ra trong nhà trường ảnh hưởng đến tâm lý của các em mà tôi trực tiếp tư vấn và đạt được hiệu quả cao. Trường hợp của em Lê Thị Ngọc Trinh lớp 9A2 năm học 2016-2017 năm học lớp 8 em học rất là ngoan là học sinh khá giỏi nhưng đến đầu năm học lớp 9 em có những biểu hiện thay đổi làm thầy cô dạy phải giật mình, em tường xuyên không thuộc bài, làm bài, và có những biểu hiện chống lại thầy cô bạn bè, thường xuyên vi phạm nội quy của trường lớp, nhuộm tóc màu, không đeo khăn quàng, ….. Thầy cô thường xuyên nhắc nhởphê bình em trước lớp, trước cờ… qua nhiều tuần em vân không thay đổi, GVCN đã gửi em lên Văn phòng nhờ BGH xử lý qua trò chuyện tiếp xúc với em tôi được biết em đang gặp rất nhiều khó khăn về tâm lý, về hoàn cảnh gia đình…. Qua trò chuyện với em tôi được biết hoàn cảnh của em rất đáng thương ba mẹ ly hôn, mẹ bỏ em từ nhỏ, ba đi lấy vợ khác em sống với ông bà nội khi em mới 2 tuổi, sau này ông bà nội già lớn tuổi không còn khảnăng chăm sóc nuôi dưỡng em, nên ông bà nội muốn em nghỉ học để theo anh chịđi làm trong khi em đang cần sựđùm bọc nuôi dưỡng của ông bà. Từ hoàn cảnh đó em bị sốc nên có những biểu hiện thay đổi chán học, bất cần, mất phương hướng làm cho em cảm thấy mình bị tổn thương không được quan tâm ... sau khi hiểu được hoàn cảnh của em, GVCN thường xuyên trao đổi tâm sự, nhà trường tạo điều kiện động viên giúp đỡem để em không tự tin, mặc cảm với cuộc sống và bạn bè xung quanh. Em đã trở lại học tập tốt hơn và đã TNTHCS. Trường hợp em Nguyễn Thị Tuyết Nhi lớp 9A2 năm học 2017-2018 em có suy nghĩ sai lệch về giới tính, năm học lớp 8 em là một cô học sinh rất đẹp, dễthương sang 13 https://baigiang.com.vn/

14. đầu năm học lớp 9 em có biểu hiện thích làm con trai, em hớt tóc cao lên giống như các bạn nam, GVCN phát hiện trao đổi, hỏi thăm và liên lạc gia đình nhưng em không trả lời hoặc nói chuyện. Ba mẹ em rất là buồn trước hành động đó của em. GVCN đã nhờ BGH hỗ trợ. Tôi đã mời em lên gặp riêng em trao đổi, tìm hiểu những tâm tư, ước muốn của em. Tìm hiểu lý do tại sao em thích làm như vậy sau một buổi trò chuyện, tìm hiểu lý do thì được biết em thích một bạn nữ trong lớp và muốn thể hiện mình là nam đểchăm sóc cho bạn nữ, bên cạnh đó em nói em thích được làm con trai lâu rồi. Khi nghe em tâm sự xong tôi phân tích, dẫn chứng và nói cho em hiểu về sự ngộ nhận về giới tính của mình, trao đổi chân thành với em và em hứa sẽđể lại tóc dài và nhận ra được sự ngộ nhận của mình về giới tính. Còn rất nhiều trường hợp xảy ra trong nhà trường mà cần đến sự quan tâm của thầy cô, cha mẹ trong việc tư vấn tâm lý cho các em đặc biệt là các em lứa tuổi THCS. Trong quá trình học tập, xảy ra va chạm giữa các em với nhau, giữa GV với học sinh. Mỗi trường hợp như vậy, tôi chủđộng gặp học sinh ngay sau đó, lắng nghe suy nghĩ của các em để hiểu rõ nguyên nhân, phân tích để các em thấy được cái đúng cái sai của bản thân, hỗ trợ các em tìm cách giải quyết vấn đề. Đối với các bạn trong lớp, các em thường có mâu thuẫn với các bạn cán bộ lớp, hoặc là không có thái độ hợp tác với các bạn trong lớp, thường xuyên vi phạm nội quy trường lớp mặc dù được GVCN nhắc nhởnhưng không chuyển biến, đối với những học sinh như vậy tôi thường xuyên mời các em trao đổi riêng, phân tích cho các em hiểu được vai trò và nhiệm vụ của mình trong lớp học, không phê bình hay khiển trách các em trước lớp hay trong giờ chào cờ mà phải trao đổi riêng với các em để các em không cảm thấy mắc cỡ từ từ các em sẽ có chuyển biến tốt. 5.3. Phương pháp học tập Học sinh THCS đặc biệt là những em học sinh đầu cấp lớp 6 các em chưa nắm bắt được phương pháp học tập hoặc các em ở khối lớp 8, 9 các em học nhiều môn, một số môn mới lạđối với các em cũng gây khó khăn cho các em trong việc làm quen với phương pháp học mới, các em dễ chán nản từđó các em sẽ mất căn bản và trở nên chán học. Với những trường hợp các em học yếu hoặc là không có phương pháp học tốt tôi thường nhắc nhởGVBM, GVCN thường xuyên quan tâm đến các em, tổ chức các hoạt động trong lớp như đôi bạn học tập, các lớp bồi dưỡng, thông qua các hoạt 14 https://baigiang.com.vn/

15. động ngoại khóa hội thi rung chuông vàng, HĐNGLL thông qua một số hoạt động về phương pháp học tập tốt trong tháng bộ môn, từ các hoạt động như thế giúp các em có điều kiện nghe và trao đổi với thầy cô đểtìm ra phương pháp học tập tốt phù hợp với bản thân mình và mang lại hiệu quả cao trong học tập . 5.4. Kỹnăng sống Phối hợp với các tổ chức, đoàn thểtrong nhà trường, đặc biệt là công tác ngoài giờ, phối hợp với các tổ chức trong và ngoài trường tuyên truyền, thông tin kỹnăng sống cho các em. Trong học tập một số em có biểu hiện nhút nhát, không dám trình bày ý kiến của mình trong các hoạt động ngoại khóa, thông qua các hoạt động ngoại khóa dưới sân cờ, thầy cô giúp các em mạnh dạn trình bày ý kiến của mình trước đám đông, từng bước khắc phục tâm lý xấu hổ, rụt rè, e ngại ở một số học sinh trong trường. Tổ chức các hội thi thường xuyên để các em thể hiện khảnăng, sự sáng tạo của mình trong các hoạt động như cắm hoa, sáng tạo TTNNĐ, thời trang, ca múa nhạc, HKPĐ… thông qua các hoạt động này không những rèn luyện cho học sinh kỹnăng sống mà còn giáo dục cho các em một số kỹnăng sống trong học tập, lao động, vui chơi và có cái nhìn về cuộc sống tốt đẹp, các em nhận thức được những việc làm và không nên làm để rèn luyện bản thân mình tốt hơn. IV. Hiệu quảđạt được Xây dựng được tập thểnhà trường đoàn kết, tương thân tương ái, học sinh tự giác hỗ trợnhau, giúp đỡnhau vượt qua khó khăn trong học tập và trong cuộc sống. Trong trường có một số bạn có hoàn cảnh khó khăn, các bạn trong trường giúp đỡ bạn để bạn được tiếp tục đến trường. Trước khi thực hiện đềtài, đa số học sinh thường xuyên vi phạm nội quy trường lớp, việc chấp hành nề nếp nhà trường chưa được thực hiện tốt, việc xử lý vi phạm của học sinh đối với giáo viên gặp rất nhiều khó khăn trong các trường hợp xửlý cũng như là tư vấn cho các em. Sau khi thực hiện các biện pháp tư vấn tâm lý học đường, sốlượng học sinh vi phạm ít hơn và giảm đáng kể, không còn học sinh vi phạm vềđồng phục, tóc nhuộm màu, không có hiện tượng yêu đương sớm, đánh nhau hay là vô lễđối với thầy cô. Ý 15 https://baigiang.com.vn/

16. thức của các em được nâng lên, một số học sinh thường xuyên quậy phá, cá biệt đã thay đổi thái độ và không còn vi phạm hay bị nhắc nhở phê bình. Một số em có ý thức học tập chưa tốt các em có sự tiến bộhơn trong học tập ….. Một số học sinh sau khi được tư vấn các em có sự tiến bộ rõ rệt, được sự quan tâm của giáo viên và thầy cô trong nhà trường các em đã mạnh dạn chia sẻ, tâm sự với thầy cô về những vướng mắc của các em trong học tập cũng như trong cuộc sống. Qua đó GVCN, GVBM các thầy cô trong ban tư vấn tâm lý học đường nắm bắt được những diễn biến tình cảm của các em từđó có những biện pháp tác động kịp thời, phù hợp với lứa tuổi các em. Bảng đánh giá mức độ học sinh thường xuyên chia sẻ với giáo viên về các vấn đề tình bạn, tình yêu, giới tính và các cách ứng xử hàng ngày. ( Khảo sát học sinh năm học 2017-2018- 40 học sinh ) Rất thường Thường xuyên Không thường Không bao giờ xuyên xuyên Tổng số Tỷ lệ Tống số Tỷ lệ Tổng số Tỷ lệ Tống số Tỷ lệ Trước khi vận 0 0 2 5% 23 57.5 15 37.5 dụng TVTLHĐ Sau khi vận 5 12.5% 8 20% 12 30% 15 37.5 dụng TVTLHĐ 16 https://baigiang.com.vn/

17. Một số hình ảnh hoạt động của GV-HS trong công tác tư vấn tâm lý học đường. Học sinh tham gia diễn đàn“ trẻ em với vấn đề phòng chống bạo lực, xâm hại trẻem” 17 https://baigiang.com.vn/

18. Học sinh tham gia nghe tuyên truyền ” truyền thông về phòng, chống xâm hại tình dục trẻ em 18 https://baigiang.com.vn/

19. Học sinh tham gia nghe tuyên truyền về an toàn, tiết kiệm điện 19 https://baigiang.com.vn/

20. Học sinh tham gia trồng cây, chăm sóc bồn hoa chậu kiểng của lớp 20 https://baigiang.com.vn/

21. Học sinh tham gia hoạt động NGLL 21 https://baigiang.com.vn/

22. Học sinh tham gia phong trào nuôi heo đất giúp bạn nghèo vui xuân đón tết 22 https://baigiang.com.vn/

23. Học sinh tham gia thể dục giữa giờ 23 https://baigiang.com.vn/

24. Học sinh tham gia hội thi “ Rung chuông vàng” 24 https://baigiang.com.vn/

25. V. Mức độảnh hưởng Qua thực hiện công tác tư vấn tâm lý học đường đã tạo được sự phối hợp tốt giữa GVCN và gia đình học sinh trong giáo dục học sinh. Khi học sinh có vướng mắc, khó khăn PHHS đã thông báo cho GVCN và nhà trường phối hợp giúp đỡ các em. Một sốem có thái độ thờơ, không nghe lời cha mẹđã có biểu hiện tích cực, biết nghe lời cha mẹ của mình, thông cảm và hiểu được sự vất vả của cha mẹ trong cuộc sống, biết yêu thương cha mẹ và những người xung quanh mình. GVCN- GVBM có nhiều kinh nghiệm hơn trong công tác tư vấn cho học sinh về học tập cũng như xử lý học sinh dễdàng hơn, thầy cô hiểu được tâm lý của các em và có nhiều kinh nghiệm trong việc xử lý, ứng xử với học sinh, PHHS trong nhiều tình huống, kỹnăng xửlý sư phạm đạt hiệu quảhơn. Nhờ vận dụng tư vấn tâm lý học đường trong nhà trường mà năm học vừa qua trường không có học sinh phải bị xử lý kỷ luật hay đạo đức trung bình hay phải rèn luyện lại trong hè…, tôi đã xây dựng được mối quan hệ gắn bó giữa GV và học sinh, các học sinh trong nhà trường ngày càng gắn bó với nhau hơn, gần gũi với GVCN và tất cả thầy cô trong nhà trường. Các em mạnh dạn chia sẻ những khó khăn của mình cho thầy cô khi các em gặp phải trong học tập và trong cuộc sống. VI. Kết luận: Vận dụng các phương pháp tư vấn tâm lý học đường để nâng cao hiệu quả hoạt động công tác tư vấn trong nhà trường đã giúp cho học sinh nhận thức được bản thân mình và có thái độđúng đắn trong học tập và các mối quan hệ trong cuộc sống, các cách ứng xử với những người xung quanh. Tạo được mối quan hệ tốt đẹp giữa học sinh với học sinh, học sinh với giáo viên, học sinh với gia đình. Giúp học sinh giải quyết được những vấn đềkhó khăn trong học tập và trong cuộc sống. Với thời gian nghiên cứu và công tác tư vấn tâm lý học sinh trong nhà trường chưa thực hiện lâu, nội dung nghiên cứu còn có những hạn chế nhất định, nhưng tôi đã cố gắng tìm ra những giải pháp nâng cao hiệu quảcông tác tư vấn tâm lý học đường trong nhà trường. Mong rằng trong thời gian tới sẽ có nhiều giải pháp hay được khám phá, cùng nhau chia sẻ và phổ biến. 25 https://baigiang.com.vn/

26. Thời gian viết đề tài còn hạn chế, mặc dù đã cố gắng nhưng không thể tránh khỏi những thiêu sót, kính mong quý thầy cô, Ban Giám Khảo góp ý, chỉnh sửa đểđề tài này ngày một hoàn thiện hơn. Tôi cam đoan những nội dung báo cáo là đúng sự thật. Xác nhận của đơn vị áp dụng sáng kiến Người viết sáng kiến 26 https://baigiang.com.vn/

27. MỤC LỤC Mục lục Trang I. Sơ lược lý lịch tác giả 1 II. Sơ lược điểm tình hình đơn vị 1 III. Mục đích yêu cầu của đề tài, sáng kiến 2 1. Thực trạng ban đầu trước khi áp dụng sáng kiến 2 2. Sự cần thiết phải áp dụng sáng kiến 4 3. Nội dung sáng kiến 4 IV. Hiệu quả đạt được 15 V. Mức độ ảnh hưởng 25 VI. Kết luận 25 27 https://baigiang.com.vn/