Dùng tính đơn điệu của hàm số để giải một số bài tập hóa học

1. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO ĐĂKLĂK TRƢỜNG THPT BUÔN MA THUỘT SAÙNG KIEÁN KINH NGHIEÄM ÑEÀ TAØI:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC GIAÙO VIEÂN: LEÂ VAÊN HOAØNG BOÄ MOÂN : HOÙA HOÏC ÑÔN VÒ : TRÖÔØNG THPT BUOÂN MA THUOÄT NAÊM HOÏC : 2014 -2015 Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 1 https://dethicongnghe.com/

2. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC A. ĐẶT VẤN ĐỀ ************************** Trong quá trình dạy học ở trường phổ thông , phương pháp giải các bài tậpHÓA HỌC được sắp xếp có hệ thống được coi là tiêu chí để nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn. Thông qua việc giải bài tập, giúp học sinh rèn luyện tính tích cực, trí thông minh, sáng tạo, bồi dưỡng hứng thú trong học tập. Ngoài rất nhiều phương phápgiải toán như: Bảo toàn electron , quy đổi , bảo toàn nguyên tố .v . v. . . thì việc lựa chọn phương pháp thích hợp để giải bài tập lạicàng có ý nghĩa quan trọng hơn, mỗi bài tập có thể có nhiều phương pháp giải khác nhau. Nếu biết lựa chọn phương pháp hợp lý, sẽ giúp học sinh giải nhanh đặc biệt là hình thức thi TNKQ như hiện nay. Ngoài các phương pháp nêu trên , còn một số bài tập hóa học tìm khoảng xác định của sản phẩm như: Khối lượng , tỉ khối hơi, thể tích khí , áp suất... hay xác định công thức một chất thuộc dăy đồng đẳng nào đó,học sinh thường lúng túng.Xuất phát từ suy nghĩ muốn giúp học sinh không gặp phải khó khăn và nhanh chóng tìm được đáp án đúng trong quá trình học tập mà dạng toán này đặt ra. Tôi chọn đề tài: DÙNG TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ ĐỂ GIẢI MỘT SỐ BÀI TẬP HÓA HỌC. B. GIAÛI QUYEÁT VAÁN ÑEÀ I )- CƠ SỞ TOÁN HỌC: 1/. Các công thức tính đạo hàm a).Đạo hàm của hằng số: y = C y/ = 0 b).Đạo hàm của biến số: y = x y/ = 1 c).Đạo hàm của một tổng: y = (u + v) y/ = u / + v / d).Đạo hàm của một hiệu: y = (u - v) y/ = u / - v / e).Đạo hàm của một tích: y = ( u . v ) y/ = u / . v + u . v/ / /  . . v u v u f).Đạo hàm của một thương: y =y/ = 2 v 2/. Định lý Lagrange: Hàm số y = f (x) có đạo hàm trên khoảng ( a , b )  , a b    thì hàm số y = f (x) đồng biến trên khoảng đó * Nếu f / (x) > 0 x  , a b    thì hàm số y = f (x) nghịch biến trên khoảng đó * Nếu f / (x) < 0 x * Hàm số đồng biến (y/ > 0) ; nghịch biến (y/< 0) trên một khoảng gọi là đơn điệu trên khoảng đó . Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 2 https://dethicongnghe.com/

3. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC II) -KIẾN THỨC CẦN NHỚ: * Thƣờng gặp:hỗn hợp (A , Bcó tính chất tương tự) tác dụng với chất X(thường lấy thiếu) - Nếu lượng chất X lấy vào phản ứng thay đổi thì lượng sản phẩmdo hỗn hợp (A , B) tạo ra cũng thay đổi trong một khoảng nào đó ( gọi chung là khoảng biến thiên ) 1) Giải thông thƣờng:Nếu hỗn hợp đã biết lƣợng của mỗi chất thì xét 2 trƣờng hợp lượng chất cần tìm m1 TH1:A tác dụng trước rồi đến B TH2: B tác dụng trước rồi đến A lượng chất cần tìm m2 khoảng biến thiên : m1 < m < m2( hoặc ngược lại ) a) Nếu hỗn hợp chƣa biết khối lƣợng của mỗi chất thì xét 2 trƣờng hợp : Hỗn hợp chỉ có chất A lượng chất cần tìm m1 Hỗn hợp chỉ có chất B lượng chất cần tìm m2 b)Có thể dùng phƣơng pháp đại số (dựa vào giới hạn của đại lƣợng đã biết   khoảng biến thiên của một đại lƣợng chƣa biết). m m   ; Hiệu suất: 0 < H% < 100% n hh hh ï hh M 0 < số mol A < số mol hỗn hợp A,B . . ï x y  2) Dùng đạo hàm để giải khi biết đƣợc đó là hàm số đồng biến hay nghịch biến M naëng nheï  x A y B  thì A < m < B ( hoặc ngược lại ) Nếu m ( hoặc ngƣợc lại) Döôùi ñaây laø moät soá baøi toaùn giaûi baèng caùch duøng ñaïo haøm: III): MỘT SỐ BÀI TOÁN ÁP DỤNG Bài 1:Khi đốt cháy các đồng đẳng của một loại hyđrocacbonthì thấy tỉ lệsố mol H2O/số mol CO2giảm khi số cacbon tăng dần. Hỏi các hyđrocacbonthuộc dãy đồng đẳng nào sau: A. Anken. B. Ankan . C. Ankin. D. Ankylbenzen. ** Giải ** Cách 1: Giải thông thƣờng Chọn 2 hyđrocacbonđồng đẳng kế tiếp có CTTQ CXHY và CX+1HY+2 Phản ứng cháy: CXHY +  y x  y 4) O2 xCO2 + 2 H2O (1) y  y  2 2 ) O2 (x + 1) CO2 + CX+1HY+2 + ( x + 1 + H2O (2) 4 2 Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 3 https://dethicongnghe.com/

4. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC Theo giả thiết : Tỉ lệ số mol H2O/số mol CO2giảm dần khi số cacbon tăng dần.  2 y y 2  2 x y > 2x .  Ta có ( 1) x Trong các hyđrocacbon , chỉ có ankan ( y = 2x + 2) thỏa măn. CHỌN B Cách 2: Dùng tính đơn điệu của hàm số . Đặt CTTQ của hyđrocacbon: CnH2n + 2 – 2k ( k là số liênkếthoặc số vòng)   Phản ứng cháy :CnH2n + 2 – 2k + 3 1 2 n k O2 nCO2 + (n +1 - k) H2O   1 n nH O nCO n k = . Đặt: y = f(n) = 2 2       / / ( 1 ) . ( 1 ) 1 n k n n n n k k Ta có : f / = = 2 2 n nH O nCO giảmsố khi số Cacbon tăng nên f (n)là hàm số nghịchbiến Theo giả thiết tỉ lệ 2 2  < 0 . Nghiệm duy nhất : k = 0 1 k f /(n) < 0  2 n Vậy chúng thuộc dãy đồng đẵng ankan . CHỌN B n n CO Bài 2:Khi đốt cháy đồng đẳng của một loại ancol thì thấy tỉ lệ tăng khi số cacbon 2 H O 2 trong ancol tăng dần. Hỏi chúng là các đồng đẳng của loại ancol gì ? A.Ancol đơn chức B. Ancol no đơn chức C. Ancol không no đơn chức D. Ancol no đơn chứchoặc đa chức ** Giải ** Cách 1: Giải thông thƣờng. Chọn 2 ancol đồng đẳng kế tiếp có CTTQ CXHYOZ và CX+1HY+2OZ Phản ứng cháy: CXHYOZ +  x   y 2) y z O2 xCO2 + 2 H2O (1) 4 y  y  2 2 z) O2 (x + 1) CO2 + CX+1HY+2OZ + ( x + 1 + - 2 H2O (2) 4 2 Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 4 https://dethicongnghe.com/

5. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC    Theo đề ra ta có : ( 1) 2 x y x y y > 2x . Chỉ có ancol no ( y = 2x + 2 ) thỏa măn 2 2 Vậy chúng thuộc dãy no (đơn chức hoặc đa chức ). CHỌN D Cách 2: Dùng tính đơn điệu của hàm số . C H O Đặt CTTQ của ancol 2 2   k a  2 n n a    + 3 1 n k a C H O O2 nCO2 + (n +1 - k) H2O Phản ứng cháy : 2 2   k a  2 n n a 2     1   1   nCO nH O n n k n k Ta có f / =  Đặt: y = f(n) = =  2      2 2 1 n k 1 1 n k n k 2 n n tăng nên f(n)là hàm số đồng biến  f / > 0 CO Theo giả thiết số cacbon tăng thì tỉ lệ 2 H O 2  1   k   1 - k > 0 nên k < 1 mà kN. Nghiệmduy nhất: k = 0  Nên:  0  2 1 n k Vậy chúng thuộc dãy no (đơn chức hoặc đa chức)CHỌN D   Bài 3:Hỗn hợp A gồm hai anđêhit X và Y là đồng đẳng kế tiếp nhau . Trong X có chứa 53,33% oxi về khối lượng.Oxi hóa m gam hỗn hợp A thu được (m + 3,2) gam hỗn hợp B gồm hai acid tương ứng. Mặt khác nếu cho m gam hỗn hợp A phản ứng với dung dịch AgNO3(dư) trong NH3thu được 51,84 gam Ag . Tỉ khối hơi (d) của B so với A có giá trị trong khoảng nào sau: A. 1,16 < d < 1,63 B. 1,36 < d < 1,53 C. 1,36 < d < 1,63 D. 1,16 < d < 1,53 ** Giải ** Bước 1:Tìm CTPT 2 anđêhit X , Y: 16   z Đặt CTĐG của X (CXHYOZ)n . Giả thiết ta có = 0,53333 12 16 x y z   12x + y - 14 z = 0. Nghiệm nhỏ nhất thỏa mãn : x = 1 ; y = 2 ; z = 1 Vậy CTĐG (CH2O)n .   CTPT : CnH2nOn Vì X là anđêhit ( Tách thành công thức chứa nhóm chức) Ta có: Hn(CHO)n Chỉ có n = 1 thỏa mãn .  CTPT 2 anđêhit X và Y là: HCHO và CH3CHO Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 5 https://dethicongnghe.com/

6. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC Bước 2:Tìm giá trị(d) của B so với A nằm trong khoảng Theo định luật bảo toàn khối lượng: Khối lượng tăng là khối lượng oxi = 3,2 gam  Tổng số mol 2 anđêhit = ( x + y) = 2nO2 = 2 . 3,2 32 = 0,2 Cách 1 : Giải thông thường. Phản ứng : 2HCHO + O2 2HCOOH (1) 2CH3CHO + O22CH3COOH (2) Gọi x, y là số mol 2 anđêhit X và Y = số mol 2 acid tương ứng   Theo các phản ứng (1 và 2) Ta có dB/A = 4 6 6 0 4 4 x x y y 30 * Giả sử hỗn hợp chỉ có HCHO (y = 0 )   d = 1,53 * Giả sử hỗn hợp chỉ có CH3CHO (x = 0 )   d = 1,36 Vậy : Tỉ khối hơi có giá trị trong khoảng : 1,36 < d < 1,53 CHỌN B Nhận xét:Học sinh có thể rơi vào “ bẩy”là viết các phản ứng tráng gương rồi tính số mol mỗi anđehyt rất mất thời gian cho một bài toán trắc nghiệm. Cách 2 : Áp dụng tính đơn điệu của hàm số . Sau khi tìm được CTPT củaanđêhit X và Y đồng đẳng kế tiếp nhau: HCHO , CH3CHO Đặt công thức 2 anđêhit CnH2nO: phản ứng 2CnH2nO + O2 2CnH2nO2 Gọi a là số mol hỗn hợp a a     Ta có: dB/A = 14 32 16 đặt y = f(n) = 14 32 16 n n n n n  [ 1 ; 2] 14 14 f/ < 0 nên hàm số liên tục , nghịch biến trên đoạn [ 1 ; 2] . Vậy f (2) < d < f(1) f(2) = 1,36 ; f(1) = 1,53 Tỉ khối hơi có giá trị trong khoảng 1,36 < d < 1,53 CHỌN B   Bài 4:Trung hòa m gam hỗn hợp hai acid HCOOH và CH3COOH (mỗi chất có thành phần thay đổi từ 0% đến 100%)bằng một lượng vừa đủ NaOH. Cô cạn dungdịch sau phản ứng được t gam muối khan. Khoảng xác định của t theo m có giá trị nào sau: A. 1,36m < t < 1,47m B. 1,36m < t < 1,87m C. 1,16m < t < 1,47m D. 1,16m < t < 1,87m * Giải * Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 6 https://dethicongnghe.com/

7. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC Cách 1: Giải thông thƣờng Các phản ứng : HCOOH + NaOH  HCOONa + H2O CH3COOH + NaOH  CH3COONa + H2O Gọi x, y là số mol 2 acid = số mol 2 muối tương ứng Giả sử hỗn hợp chỉ có HCOOH (y = 0 ) Ta có:   46 68 m t x x   t = 1,47m Giả sử hỗn hợp chỉ có CH3COOH (x = 0 ) Ta có:   60 82 m t y   t = 1,36m y Vậy hỗn hợp chứa hai acid HCOOH và CH3COOH thì ( t ) có giá trị trong khoảng 1,36m < t < 1,47m CHỌN A Cách 2: Áp dụng tính đơn điệu của hàm số . Đặt công thức chung hai acid CnH2nO2có số mol là x Phản ứng : CnH2nO2 + NaOH  CnH2n- 1O2Na + H2O x x Đặt : y = f(t) =   14 n           14 54 32 14 14 54 32 n x x n n  m m y/ < 0 nên f(t) là hàm số nghịch biến trên đoạn [ 1 ; 2 ] Vậy f (2) < d < f(1) . Ta có : f(2) = 1,36m ; f(1) = 1,47m Vậy ( t ) có giá trị trong khoảng: 1,36m < t < 1,47m CHỌN A   Bài 5:Hỗn hợp khí X có 70% khí N2 còn lại là H2S và O2 . Cho một lượng hỗn hợp X vào bình kín dung tích không đổi , áp suất khí trong bình là 1atm. Trong bình có xúc tác thích hợp để oxi hóa hết H2S thành SO3. Oxi phản ứng vừa đủ. (coi nhiệt độ không đổi , SO3 và H2O đều ở thể hơi) Áp suất khí và tỉ khối hơi của khí trong bình sau phản ứng so với H2 có giá trị lần lượt trong khoảng nào sau: A. 0,9  Ps  1 và 11,7  d  18,333 B. 0,8  Ps  1 và 11,7  d  16,333 C. 0,9  Ps  1 và 14,7  d  16,333 D. 0,8  Ps  1 và 14,7  d  18,333 ** Giải **   SO3 + H2O xt Phản ứng chung: H2S + 2O2 Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 7 https://dethicongnghe.com/

8. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC Theo giả thiết H2S phản ứng vừa đủ với O2 . Giả sử hỗn hợp đầu 1mol ( N2 70% )  : : 0,7: 0,2: 0,1 n n H S n Ta có N O 2 2 2 Gọi xlà số mol H2S phản ứng .Ta thấy sau phản ứng giảmx mol khí (H2O ở thể hơi) Vậy số mol khí sau phản ứng = (1 - x ) 1/. Tìm khoảng xác định của P (sau)   = 1 . Đặt y = f(x) = 1 x x . P n n , x   d s  Ps = 0 ; 0,1 1 1 d y/ < 0 nên hàm nghịch biến trong đoạn [0 , 0,1] Vậy f(1) < Ps < f (0,1)  Khoảng xác định của áp suất : 0,9  Ps  1 2/. Tìm khoảng xác định của d = 14,7 1 m M . Đặt : y = f(x) = 14,7 h h n  x [ 0 ; 0,1] dhh /H2 = 2  x  2. 1 x h h y/ > 0 nên hàm đồng biến trong đoạn [ 0 ; 0,1] Vậy f(0,1) < d < f(1) Khoảng xác định của tỉ khối hơi : 14,7  d  16,333 CHỌN C   Bài 6:Cho 16 gam hỗn hợp X gồm Ba và một kim loại kiềm R tan hết vào H2O thu được 3,36 lít khí (đktc) và dung dịch Y. - Cho Y tác dụng với 990 ml dung dịch K2SO4 0,1M sau phản ứng thấy còn dư Ba2+ 2– - Cho Y tác dụng với 1010 ml dung dịch K2SO40,1M sau phản ứng thấy còn dư SO4 Kim loại kiềm R là: A. Li. ** Giải ** B. Na . C. K. D. Cs. 2–lần lượt trong hai TN là 0,099 và 0,101 Ta có : số mol SO4 Các phản ứng : Ba + 2H2O  (Ba2+ + 2OH–) + H2 (1) R + H2O  ( R+ + OH–) + 1/2H2 (2) 2–BaSO4 (3) Ba2+ + SO4 Gọi x , y là số mol của Ba và R trong X. Có (x + y) = 2 mol H2 = 0,3 2–thấy dư Ba2+  x > 0,099 * 0,099 mol SO4 0,099 < x < 0,101 2– x < 0,101 2–thấy dư SO4 * 0,101 mol SO4 Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 8 https://dethicongnghe.com/

9. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC  16 137 0,3 x x Ta có hệ   2x + y = 0,3 137x + Ry = 16  = f(x)(đk: x < 0,15) R  2 Có f/ < 0  hàm số f(x)nghịch biến trong đoạn [ 0,099 ; 0,101] Vậy f (0,101) < f (0,099) 22,07 < R < 23, 89 CHỌN B   Bài 7:Trong bình kín dung tích không đổi chứa 35,2x (gam) O2 và 160x. (gam) SO2 (ở 136,50C , xt V2O5). Đun nóng bình một thời gian rồi đưa về điều kiện ban đầu thấy áp suất trong bình là P.Biết áp suất bình ban đầu là 4,5 atm và hiệu suất phản ứng h% 1/.Lập biểu thức tính áp suất P và tỉ khối hơi (d) của hỗn hợp khí sau phản ứng đối với không khí theo h 2/.Tìm khoảng xác định của P và d . ( Đề thi Olimpic Hóa lần thứ 5 ) ** Giải ** 1/. Lập biểu thức tính áp suất P và tỉ khối hơi d Theo tính chất của hỗn hợp đồng nhất ta chọn x = 1 160 64 35,2 32   2,5 n   1,1 n SO O 2 ; 2 Tổng số mol khí trong hỗn hợp đầu = 1,1 + 2,5 = 3,6 2 5 V O Phản ứng : 2SO2 + O2      2SO3 (1) Gọi x là số mol O2phản ứng (1) 0 x  1,1 . Ta thấy phản ứng (1) giảm x mol khí nên: Số mol khí sau = ( 3,6 - x ) * Gọi h là hiệu suất phản ứng (0  h  1) x x = 1,1 h . Vậy : Ta có : h = 1,1 sn = (3,6 - 1,1h ).  (3,6 1,1 ).4,5 3,6 n n P Pd h Ở nhiệt độ không đổi P  n nên:    = 1,25 ( 3,6 -1,1 h ) s P d Msvới m  Ta có: d = 29 M = 3,6 1,1 . s s h  m m = 160 + 35,2 = 195,2 (gam) . Theo định luật bảo toàn khối lượng s t Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 9 https://dethicongnghe.com/

10. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC 195,2 29.(3,6 1,1 ) h  3,6 1,1h  6,371 = Vậy : d = 2/. Tìm khoảng xác định của P và d * Ta có hàm số P = f(h) = 1,25 ( 3,6 - 1,1h ) liên tục nghịch biến trongđoạn [0 ; 1]. Hay: 3,125  P  4,5.   / / Nên: (1) (0) P P P Vậy khi hiệu suất tăng từ 0 1 thì áp suất trong bình giảm từ 4,5  3,125 6,371 3,6 1,1h  * Ta có hàm số d = f(h) = liên tục đồng biến theo h trong [0 ; 1] Nên: d(0)  d  d(1) Hay: 1,87  d  2,69 . Vậy khi hiệu suất tăng từ 0 1 thì tỉ khối hơi tăng từ 1,87  2,69   Bài 8: Trong một bình kín dung tích V (lít) , nhiệt độ t0C , áp suất P , có Ni xúc tác và một hỗn hợp khí X gồm 2 olêphin và H2có thể tích tương ứng a ; b ; 2b ; Biết b = 0,25V . Nung bình một thời gian rồi đưa bình về nhiệt độ ban đầu thu được hỗn hợp khí Y ; áp suất trong bình lúc này là P1 . 1).Đặt t = dY/X(tỉ khối hơi của Y so với X). Tính giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của t ? 2).Tính giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của P1 theo P ? ** Giải ** 1) Tính giá trị lớn nhấtvà nhỏ nhất của Y * Chọn V = 1 thì thể tích của 2 ôlêphin và H2lần lượt là 0,25 ; 0,25 ; 0,5  C H n n n hn = 1  * = 0,25 ; = 0,5 C H H 2 2 2 n n m m 2    N i C H H C H Phản ứng : 2  2 2 2 n n n n x (mol ) x (mol ) ___ M 1   m m B Ta có : f(x) = y = = (vì theo đ/ l bảo toàn khối lượng) hh A hh B ___ M 1 x A Mặt khác f/ > 0 nên hàm số f(x) liên tục , đồng biến trong đoạn [0 ; 0,5] Nên : f (0) < f < f (0,5) f(0) = 1 ; f (0,5) = 2 Vậy giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của t: 1  t  2 Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 10 https://dethicongnghe.com/

11. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC 2/ .Tính giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của P1 theo P 1  P P Nhiệt độ không đổi áp suất tỉ lệ với số mol nên :  1 x 1  P1 = P (1 - x) = f(x) (* ) Ta có f / < 0 nên hàm số f(x) liên tục , nghịch biến trong đoạn [0 ; 0,5] Nên f (0,5) < f < f (0) Vậy giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của P1 theo P : 0,5 P  P1 P IV- BÀI TẬP ÁP DỤNG Câu 1)Cho hỗn hợp gồm 8 gam CuO và 3,6 gam FeO vào trong 300ml dung dịch HCl 0,8M. Sau phản ứng có m gam chất rắn không tan. Hỏi m nằm trong khoảng nào ? ĐS: 2,16 gam < m < 2,4 gam Câu 2)Cho 6,2 gam hỗn hợp X gồm Na và K tác dụng với dung dịch HCl dư. Tính khối lượng muối tạo thành. ĐS: 11,84 gam < m < 15,77 gam Câu 3) Nung 20 gam hỗn hợp MgCO3, CaCO3, BaCO3ở nhiệt độ cao thì thu được khí A. Dẫn khí A vào trong dung dịch nước vôi thì thu được 10 gam kết tủa và dung dịch B. Đun nóng B hoàn toàn thì tạo thành thêm 6 gam kết tủa. Hỏi % khối lượng của MgCO3 nằm trong khoảng nào ? ĐS: 52,5 %   86,69 % Câu 4)Một hỗn hợp khí A gồm C2H4 , C3H6 , H2 có khối lượng riêng( đktc) là PA (g/l). Cho A đi qua xúc tác Ni, nung nóng thì thu được hỗn hợp khí B. Với giá trị nào của PA thì hỗn hợp khí B không làm mất màu dung dịch brom ĐS: 0,67 < PA < 0,98 Câu 5)Một bình kín dung tích 8,96 lít chứa đầy hỗn hợp X gồm N2, O2, SO2tỉ lệ mol 3 :1 :1 Đốt cháy lưu huỳnh trong hỗn hợp X thì thu được hỗn hợp khí Y ( sau khi đã đưa bình về nhiệt độ ban đầu ). Biết dY/X = 1,089. Khi số mol của oxi biến đổi thì dY/X biến đổi trong khoảng nào? ĐS : 1  dY/X 1,18 Câu 6)Hỗn hợp A gồm một kim loại hóa trị 1(M) và một kim loại hóa trị 2 (R). Hòa tan 6 gam hỗn hợp A vào dung dịch hỗn hợp gồm HNO3 và H2SO4thu được dung civhj chứa m gam muối và 2,688 lít hỗn hợp khí X(đktc)gồm NO2 và khí B nặng 5,88 gam. Hỏi nếu tỉ lệ mol khí NO2và khí B thay đổi thì khối lượng muối khan thay đổi trong khoảng giá trị nào? Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 11 https://dethicongnghe.com/

12. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC ĐS : 12,7 (gam) < m < 14,68 (gam) Câu 7)Hỗn hợp A gồm 0,56 gam Fe và 16 gam Fe2O3. Trộn A với a mol bột Al rồi nung ở nhiệt độ cao( không có không khí ) thu được hỗn hợp B. Nếu cho B tan trong H2SO4 loãng dư thu được V lít khí . Nhưng nếu cho B tan trong NaOH dư thì thu được 0,25V lít khí (các khí trong cùng điều kiện). Tìm khoảng biến thiên của khối lượng nhôm ( nếu phản ứng nhiệt nhôm chỉ tạo ra Fe) ĐS: 0,06 gam < mAl   6,661 gam   V: HƢỚNG PHÁT TRIỂN ĐỀ TÀI * Tiếp tục sưu tầm, lựa chọn những câu hỏi và bài tập để bổ sung vào đề tài; xây dựng, lựa chọn tiếp các dạng bài tập cho chủ đề này. * Từ mục đích và nhiệm vụ của đề tài, tôi đã giải quyết được một số nội dung sau: Sưu tầm một số bài tập trong các đề thi đại học và trên mạng giúp HS rèn luyện tư duy qua việc hoàn thành một sốcâu hỏi giáo khoa và phương pháp giải các bài toán hóa học. * Thông qua bài kiểm tra, gặp gỡ trao đổi trực tiếp với giáo viên, đồng thời dựa trên một số kinh nghiệm của bản thân rút ra trong quá giảng dạy, các thắc mắc của đồng nghiệp, đểhoàn thiện sángkiến của mình. VI: THAY LỜI KẾT Trên đây là một số bài toán áp dụng phương pháp" DÙNG TÍNH ĐƠN ĐIỆU CỦA HÀM SỐ " để giải . Tùy trường hợp nào đó ta có thể vận dụng một cách thích hợp . Trong khuôn khổ một đề tài, tôi chỉ xin được trình bày ý kiến của mình qua những vấn đề trên, rất mong được sự góp ý của đồng nghiệp để nâng cao hiệu quả của bài giảng. Chân thành cảm ơn ! BMT Tháng 3 năm 2015 Người viết Leâ Vaên Hoaøng Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 12 https://dethicongnghe.com/

13. SKKN:DUØNG TÍNH ÑÔN ÑIEÄU CUÛA HAØM SOÁ ÑEÅ GIAÛI BAØI TAÄP HOÙA HOÏC TÀI LIỆU THAM KHẢO [1].Phương pháp giải bài tập Hoá học Hữu cơ PGS.TS Nguyễn Thanh Khuyến –NXB ĐHQG Hà Nội, năm 2006 [2]. Hóa học sơ cấp các bài tập chọn lọc PGS. TS Đào Hữu Vinh - NXB ĐHQG Hà Nội 2000 [3]. Chuyên đề bồi dưỡng Hoá học 12 Nguyễn Đình Độ - NXB Đà Nẳng 2006 [4].Sách bài tập Hoá học lớp 12 nâng cao - NXBGD Hà Nội, năm 2011 [5].Sách giáo khoa Hoá học lớp 12 nâng cao- NXBGD Hà Nội, năm 2011 [6].Đề tuyển sinh ĐH, CĐ các năm 2007, 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 [7]. Các trang web: violet.vn; hoahocngaynay.com; hocmai.vn; dayhoc.net [8]. Tuyển tập bài giảng Hóa học hữu cơ, Cao Cự Giác - NXB ĐHQG Hà Nội [9]. Tài liệu giáo khoa chuyên Hóa học 11-12 Tập một Hóa học hữu cơ, Trần Quốc Sơn –NXB Giáo dục Giaùo vieân : LEÂ VAÊN HOAØNG Tröôøng THPT BUOÂN MA THUOÄT Trang: 13 https://dethicongnghe.com/