Biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho học sinh Lớp 5/2 Trường Tiểu học Trà Tập

1. 1 CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc BÁO CÁO SÁNG KIẾN “Một số biện pháp giáo dụckỹ năng sống cho học sinh lớp 5/2 Trường Phổ thông dân tộc Bán trú Tiểu học Trà Tập”. 1.Mô tả bản chất của sángkiến: Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của đất nước. Việc giáo dục kỹ năng sống ngay từ khi còn nhỏ là vô cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho các em sau này. Bác Hồ từng nói “Không có giáo dục thì không nói gì đến kinh tế văn hóa”. Sản phẩm của giáo dục là con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó chính là thế hệ trẻ. Nhiệm vụ của người thầy, người cô không phải chỉ mang kiến thức cho học sinh mà nhiệm vụ cao cả hơn chính làgiáo dục. Trong đó có giáo dục về kỹ năng sống, giáo dục cho các em các kỹ năng cơ bản nhất để có thể đối đầu với cuộc sống. Đặc biệt là với học sinh lớp 5, đây là lứa tuổi các em không còn quá nhỏ để được sự bao bọc từng bước của cha mẹ, lứa tuổi sắp bước sang một môi trường giáo dục chỉ cần nghe nói đọc viết. Trong những năm gần đây, khi Phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” được triển khai và hưởng ứng mạnh mẽ trong các cấp học, ngoài việc nâng cao chất lượng giáo dục thì cácđơn vị trường học ngày càng chú trọng tới công tác giáo dục kỹ năng sống cho học sinh hơn, đặc biệt là học sinh người dân tộc thiểu số nói chung và của trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu họcTrà Tập, Nam Trà My nói riêng. Kỹ năng sống là một trong những khái niệm được nhắc đến nhiều trong thời đại ngày nay. Theo tôi, kỹ năng sống đơn giản là tất cả những điều cần thiết chúng ta phải biết để có thể thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Kỹ năng sống được hình thành theo một quá trình, hình thành một cách tự nhiên qua những va chạm, những trải nghiệm trong cuộc sống và qua giáo dục mà có. Có nhiều nhóm kỹ năng sống như: Nhóm kỹ năng nhận thức; nhóm kỹ năng xã hội và nhóm kỹ năng quản lí bản thân.... Dù là kỹ năng nào cũng đều rất quan trọng và cần thiết với mỗi con người. Vì vậy, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh là rất quan trọng bởi đây là một chương trình giáo dục hết sức cần thiết đối với học sinh và phù hợp với mục tiêu giáo dục hiện nay, nhằm đào tạo con người với đầy đủcác mặt đức, trí, thể, mỹ để đáp ứng yêu cầu của xã hội. Thông tư 30 ngày 20/7/2010 của Bộ giáo dục và Đào tạo vớinội dung đánh giá học sinh về năng lực và phẩm chất đây chính là hình thức đánh giá hướng đến các kỹ năng sống của học sinh tiểu học. https://kholuanvan.org/

2. 2 Thựctế hiện nay, việc rèn kỹ năng sống của các em ở trường tiểu học, đặc biệt là đối với các em học sinh dân tộc thiểu số ở Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập, huyện Nam Trà My nói chung vàlớp 5/2 của trường tôi nói riêng còn nhiều hạn chế nhưkỹ năng giao tiếp thiếu tự tin, e dè, nhút nhát, sống khép kín. Do vậy, giáo viên chủ nhiệm vừa làngườithầy, người cô dạy học vừa là người cha, người mẹ và cũng có lúc phải là người bạn tốt nhất của các em. Từ đó có thể uốn nắn các em đi theo đúng quy định giáo dục trong nhà trường, có những tác động tích cực đến các em cũng như giúp các em điều chỉnh hành vi theo hướng tích cực, có lợi nhất. Chính vì lẽ đó, việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh giúp học sinh tự giải quyết được một số vấn đề thiết thựctrong cuộc sống hằng ngày như: Tự chăm sóc sức khỏe, bảo vệ môi trường và phòng chống các tệ nạn xã hội, để các em chủ động, tự tin không phụ thuộc hoàn toàn vào người lớn mà vẫn có thể tự bảo vệ mình. Đây cũng là một nhiệm vụ quan trọng đối với các thầy cô giáo. Với học sinh tiểu học, đây là giai đoạn đầu tiên hình thành nhân cách cho các em, giúp các em có một kỹ năng sống tốt cho tương lai sau này. Từ nhận thức đó, với cương vị là người giáo viên trực tiếp đứng lớp, bản thân tôi hết sức băn khoăn và trăn trở về vấn đề: Làm thế nào để nâng cao kỹ năng sống cho học sinh? Làm thế nào để học sinh biết cách vận dụng kỹ năng sống vào trong cuộc sống hằng ngày? Với ý nghĩa và tầm quan trọng của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, tôi đã chọn đề tài “Một sốbiện phápgiáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5/2 Trường PTDTBT Tiểu học TràTập”làm báo cáo sáng kiến cho bản thân mình áp dụng trong năm học 2020-2021. 1.1. Các giải pháp thực hiện, các bước và cách thức thựchiện: 1.1.1.Các giải pháp thực hiện: Hiện nay, giáo dục kỹ năng sống đã được nhiều quốc gia trên thế giới đưa vào dạy cho học sinh ở các trường, dưới nhiều hình thức khác nhau. Chương trình hành động … đã đặt ra trách nhiệm phải đảm bảo cho người học được tiếp cận với chương trình giáo dục kỹ năng sống phù hợp và kỹ năng sống cần được coi như một nội dung của chất lượng giáo dục. Do vậy để giúp các em có kỹnăng sống tốt cần có những giải pháp thực hiện, cụ thể như sau: Giải pháp thứ nhất: Tạo mối quan hệ hòa đồng giữa côvà trò, giữa trò và trò. Tranh thủ những lúc ra chơi giáo viên cùng tâm sự, hỏi han về hoàn cảnh gia đình của các em, lấy số điện thoại để tiện cho việc liên lạc. Chọn những học sinh năng động, nhiệt tình và có lực học tốt để bầu ban cán sự lớp, phân công từng việc cụ thể, phù hợpvới từng em nhằm đưa tập thể lớp ngày càng đi lên. Hàng ngày giáo viên theo dõi, kiểm tra, nhắc nhở với vai trò vừa là cha, là mẹ, là anh, là chị, là người bạn tốt của các em. Giải pháp thứ hai: Tạosựhứng thú cho các em ở mỗi tiết học.Để học sinh hứng thútrong giờ học, đòi hỏi giáo viên cần chuẩn bị kỹ bài dạy, thực hiện đầy đủ các môn học, các tiết học không quá kéo dài, gây cho học sinh https://kholuanvan.org/

3. 3 mệt và chán nản, cần hướng dẫn các em chú ý nghe giảng, cách trả lời câu hỏi. Xen kẽ các tiết học giáo viên cũng cần tổ chức trò chơi hợp lý đúng mục đích, đúng lúc, đúng chỗ, phù hợp với nội dung bài dạy, làm tăng tốc độ truyền thông tin, tạo sự lôi cuốn hấp dẫn, giúp giờ học thêm sinh động giúp các em thể hiện tinh thần trách nhiệm, sự mạnh dạn, tự tin hơn. Giải pháp thứ ba: Kết hợp với phụ huynh giáo dục kỹnăng sống cho các em ở nhà.Giáo viên cần hướng dẫn vàgiúp các em biết sắp xếp công việc một cách hợp lý. Hàng ngày em ngủ dậy, đi học, học bài, làm việc giúp gia đình vào lúc nào phù hợp nhất. Qua việc học tập hàngngày của các em, tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh để kịp thời nắm bắt nhắc nhở, đôn đốc học sinh học tập ở lớp cũng như ở nhà. Giải pháp thứ tư: Kết hợp giáo viên bộ môngiáo dục kỹnăng sống qua từng môn học.Hiện nay, ở tất cả các trường học sinhngoài giáo viên chủ nhiệm các em còn được học các thầy cô giáo bộ môn như: vẽ, hát, tập thể dục…giáo viên chủ nhiệm cần kết hợp với giáo viên bộ môn cùng hướng dẫn các em. Được sự quan tâm của các thầy cô giáo cho nên việc học tập của lớp được xuyên suốt và trở thành thói quen hàng ngày. Các giáo viên bộ môn hài lòng khi các em ngoan, chăm học nên có thời gian truyền đạt tốt tiết dạy của mình. Giải pháp thứ năm: Kết hợp với đoàn thể khác giáo dục kỹnăng sống cho các em.Nhà trường cần tổ chức các hoạt động vui chơi như: Tham gia thi giao lưu Tiếng Việt, diễn văn nghệ chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam 20/11, kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh. Nhằm khuyến khích sự mạnh dạn, tự tin, sự sáng tạo, lòng yêu thiên nhiên môi trường, yêu quê hương, đất nước, biết bảo vệ tài sản của nhà trường, của cộng đồng và tài sản của bản thân. 1.1.2. Các bước thực hiện giải pháp: - Bước 1: Lập kế hoạch từ đầu năm học (tháng 9/2020). - Bước 2: Giáo viên lập sáng kiến sẽ áp dụng tại lớp mình đangdạy (lớp 5/2 trường PTDTBT TH Trà Tập năm học 2020 - 2021). - Bước 3: Tổ chức nghiên cứu những kỹ năng sống để áp dụng giải pháp mới. - Bước 4: Áp dụng trong các bài hoặc các tiết sinh hoạt ngoài giờ lên lớp. - Bước 5: Ngoài áp dụng kỹ năng sống tại lớp 5/2 ra còn có thể áp dụng cho toàn trường và có thể áp dụng trên địa bàn huyện Nam Trà My. - Bước 6: Theo dõi, đối chiếu chất lượng các kỹ năng sống . 1.1.3. Cách thức thực hiện giải pháp: https://kholuanvan.org/

4. 4 - Xác định tầm quan trọng của việc tổ chức dạy kỹ năng sống ở lớp học và thời gian vận dụng các giải pháp mà trong đó lấy học sinh làm trung tâm. Giáo viên linh hoạt thực hiện các giải pháp sao cho phù hợp. - Người giáo viên luôn rèn luyện tác phong gương mẫu, chuẩn mực tạo ấn tượng tốt cho học sinh.“Sự gương mẫu của côgiáo là tia sáng mặt trời thuận lợi nhất đối với sự phát triển tâm hồn non trẻ mà không có gì thay thế được” - Giáo viên luôn gần gũi với học sinh để tạo mối quan hệ mật thiết với các em, hãy cho các em thấy rằng thầy cô giáo là người cha người mẹ thứ hai của mình. - Từ những giải pháp trên chúng ta có thể tổ chức cho các em sinh hoạt ngoại khóa, lồng ghép dạy kỹ năng sống vào bài học. 1.2. Phân tích tình trạng của giải pháp đã biết Trường Phổ thông dân tộc Bán trú Tiểu học Trà Tập là một trường học nằm ở vùng sâu, vùng xa của huyện Nam Trà My, trong lớp đều là học sinh dân tộc thiểu số, gia đình các em đều ở nóc, nên kỹ năng giao tiếp của các em còn e dè, nhút nhát với mọi người. Bản thân tôi nhận thấy, để dạy và làm tốt việc rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh lớp 5/2, trường PTDTBT TH Trà Tậplà một công việc vô cùng khó khăn, nghiêm túc, và cần thiết. Vấn đề đặt ra lúc này là vận dụng các biện pháp nào cho có hiệu quả. Vận dụng ra sao, như thế nào cho phù hợp? Và khi áp dụng vào thực tiễn trong từng năm học, bản thân tôi đã có những thuận lợi và khó khăn sau: 1.2.1.Thuận lợi: - Ban giám hiệu hết sức quan tâm, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho việc dạy và học đặc biệt là việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. - Bản thân được đào tạo chuẩn hoá về chuyên môn. - Nhà trường cũng đã có kế hoạch từng năm học với những biện pháp cụ thể để rèn kỹ năng sống cho học sinh một cách chung nhất cho các khối lớp học, đây chính là những định hướng giúp giáo viên thực hiện như: Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý vớicác tình huống trong cuộc sống, thói quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức bảo vệ sức khỏe, kỹ năng phòng, tránh tai nạn giao thông, đuối nước và các tai nạn thương tích khác; rèn luyện kỹnăng ứng xử văn hóa, tự bảo vệ bản thân, chung sống hòa bình, phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội. - Trong thực tế nhiều năm học qua, với yêu cầu sử dụng công nghệ thông tin đổi mới hình thức phương pháp dạy học của nhà trường, bản thân mỗi giáo viên đã thường xuyên ứng dụng côngnghệ thông tin trong các tiết học để cung cấp cho các em các kênh hình ảnh, kênh thông tin cần thiết và https://kholuanvan.org/

5. 5 thiết thực để tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho các em qua các bài học, các môn học. Ngoài ra các em còn tham gia cácbuổi sinh hoạt chuyên đề như: Giáo dục kỹ năng sống phòng chống đuối nước, giáo dục kỹ năng về tuyên truyền biển đảo, an toàn giao thông … - Đa số học sinh trong lớp có ý thức ham học hỏi, ngoan ngoãn, biết vâng lời cha mẹ, thầy cô và có ý thức tìm tòi, học hỏi. - Học sinh sống ở vùng núi gần gũi với thiên nhiên, đồng ruộng, vườn cây, con suối, đêm trăng … - Mạng lưới trường lớp, điều kiện cơ sở vật chất cũng như đồ dùng, thiết bị dạy học cũng được nhà trường tăng cường đầu tư. - Bản thân là giáo viên nhiều năm liền giảng dạy lớp 5, luôn yêu nghề, nhiệt tình, tâm huyết với nghề mà mình đã chọn. 1.2.2. Khó khăn: - Một số phụ huynh chưa quan tâm đến việc học tập cũng như giáo dục đạo đức của con em mình. Đa số gia đình các em là người dân tộc thiểu số nên gia đình gặp rất nhiều khó khăn,ba mẹ các em chủ yếu lo làm rẫy, làm mướn kiếm sống cho nên ít có điều kiện quan tâm giáo dục các em. - Địa bàn rộng, từ nhà đến trường các em phải đi bộ 3 đến 4 giờ đồng hồ mới tới nơi, khi ở nhà các em giao tiếp với gia đình hầu hết là tiếng mẹđẻ nên vào lớp học giáo viên gặp rất nhiều khókhăn trong lúc dạy học. - Thực tế Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tậpcòn rất khó khăn trong việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh của trường nói chung và lớp 5/2 nói riêng, vốn hiểu biết các em còn hạn chế ở tiếng phổ thông. - Tỷ lệ chuyên cần của lớp chưa cao do địa hình đi lại khó khăn, thời tiết thay đổi thất thường, học sinh hay đau ốm, phụ huynh là đồng bào dân tộc thiểu số nên ý thức trong việc chăm sóc, giáo dục con em còn hạn chế. 1.3. Nội dung đã cải tiến, sáng tạo để khắc phục những nhược điểm hiện tại. Hiện nay, vấn đề giáo dục kỹ năng sống cho học sinh không phải là mới cũng không phải là việc gì to tác rộng lớn. Tuy nhiên nội dung nào được đưa vào giáo dục cho các em, vấn đề cụ thể nào cần quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống hiện nay là cấp bách! Vì sao vậy? Chúng ta thấy, ngày nay các em học sinh rất thông minh, tiếp thu kiến thức nhanh và vận dụng rất tốt nhưng việc ứng xử một số vấn đề mang tính văn hoá, mang tính xã hội còn rất hạn chế. Sau khi nhận lớp tôi tiến hành khảo sát kỹ năng sống của học sinh trong lớp và đã thấy được kết quả khảo sát lần 1ở lớp 5/2 (đầu năm học) với chủ đề Kỹ năng của em,cụ thể như sau: https://kholuanvan.org/

6. 6 Tổng số HS HS có kỹ năng tốt HS có hình thành kỹ năng HS thực hiện kỹ năng chưa tốt SL TL SL TL SL TL 33 5 15,2% 15 45,4% 13 39,4% Thực hành thảo luận nhóm Biết lắng nghe, hợp tác Chưa biết lắng nghe, hay tách ra khỏi nhóm Tổng số HS SL TL SL TL 33 20 60,6% 13 39,4% Ứng xử tình huống trong các trò chơi, hoạt động tập thể Biết cách ứng xử hài hòa, phù hợp Chưa biết ứng xử còn hay cãi nhau hoặc xô đẩy bạn Tổng số HS SL TL SL TL 33 22 66,6% 11 33,4% Qua khảo sát cho thấy, số học sinh thực hiện kỹnăng chưa tốt, chưa biết lắng nghe còn chiếm tỉ lệ cao. Số học sinh lớp nhiều khi còn rơi vào cả những học sinh học tương đối tốt các môn văn hóa. Từ những thực trạng trên đây, thì việc“ Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5/2”là một việc làm vô cùng cần thiết cácem thấy mình mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong việc thể hiện những năng lực của bản thân say mê, hứng thú trong học tập.Vì thế mà việc đưa ra những biện pháp để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5/2 là điều rất cần thiết. Và tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp sau: Biện pháp 1:Nhận thức về sự cần thiết của việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh lớp 5/2. Khi xưa tôi đi học thầy cô rất quan tâm đến việc giáo dục nền nếp đạo đức, tình cảm thầy cô bạn bè, cách ứng xử văn hoá…Hiện nay, áp lực công việc của giáo viên rất nhiều, nào là giáo án, nào là dự giờ kiểm tra, tham gia các hoạt động của nhà trường chiếm nhiều thời gian rất nhiều. Nhưng chúng ta đã không vì áp lực công việc mà thiếu đi quan tâm giáo dục chuẩn mực, vì điều đó sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến các em, và nhất là các em học sinh dân tộc thiểu số ở các vùng miền núi như trường chúng tôi đây. Nhận thức được điều đó bản thân tôi không chỉ lo dạy kiến thức mà còn quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho các em, nhất là đối với học sinh lớp 5, các em https://kholuanvan.org/

7. 7 đang ở lớp cuối cấp của tiểu học. Thầy cô cần nhận thức sâu sắc về sự cần thiết của việc giáo dục kỹnăng sống cho các em. Vậy những kỹnăng nào cần trang bị cho các em? Theo tôi nghĩ vấn đề giáo dục đạo đức lối sống, văn hoá con người, văn hoá dân tộc, vănhoá ứng xử là vấn đề cần quantrọng nhất. Muốn làm được điều đó tôi đã từng bước phân loại các nhóm kỹ năng sống cần tăng cường cho các em như: Nhóm các kỹnăng nhận biết và sống với chính mình: tự nhận thức, xác định giá trị, tìm kiếm sự hỗ trợ, tự trọng, tự tin...Đây là nhóm kỹ năng mà giáo viên cần chú tâm rèn cho học sinh thông qua tính cách của mỗi cá nhân, giúp các em cảm nhận biết được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người khác và trong tập thể lớp. Nhóm kỹ năng sống này giúp các em luôn cảm thấy tự tin với chính mình trong mọi tình huống ở mọi nơi. Nhóm các kỹnăng nhận biết và sống với người khác: Giao tiếp có hiệu quả, thương lượng, thương thuyết từ chối, giải quyết mâu thuẫn, bày tỏ sự cảm thông, hợp tác và tìm kiếm sự giúp đỡ. Ở nhóm kỹ năng này các em có thể hiểu biết và chia sẻ với tất cả các bạn cùng trang lứa. Chúng ta cần dạy các em biết thể hiện bản thân và diễn đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, giúp các em cảm nhận được vị trí, kiến thức của mình trong thế giới xung quanh nó. - Gắn với các hoạt động học tập như: Thảo luận nhóm, thực hành, thi tìm hiểu theo chủ đề,…. - Gắn với các hoạt động giáo dục thểchất như: Bóng đá, bóng chuyền, cầu lông, trò chơi dân gian,… - Gắn với các hoạt động giáo dục thẩm mĩ như: Hát múa, hát dân ca, vẽ, báo tường, trang trí lớp….. Biện pháp 2. Đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống: Kỹ năng sốnglà những kỹ năng tâm lý xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cánhân vững vàng trước cuộc sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại. Kỹ năng sống đơn giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống. Vì thế giáo viên cần nắm rõ nắm rõ 5 nguyên tắc về giáo dục kỹ năng sống cho học sinh: - Tương tác: Các kỹ năng thương lượng, kỹ năng giải quyết vấn đề được hình thành tốt trong quá trình học sinh tương tác với bạn bè và những người xung quanh. Tạo điều kiện để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem xét ý kiến của người khác... Do vậy giáo viên cần tổ chức các hoạt động có tính chất tương tác thông qua các hoạt động học tập hoặc hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để giáo dục kỹ năng sống cho các em. https://kholuanvan.org/

8. 8 - Trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cũng như trong các hoạt động học tập cho học sinh được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng các nhân, có cơ hội xử lí các tình huống cũng như phản biện. Kỹ năng sống chỉ được hình thành khi người học trải nghiệm qua thực tếvà nó có kỹnăng khi các em được làm việc đó. - Tiến trình: Giáo viên không thể giáo dục kỹ năng sống trong một lần, hai lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ "Nhận thức - hình thành thái độ - thay đổi hành vi". Do vậy giáo dục kỹ năng sống không thể là ngày một ngày hai mà phải là cả một quá trình. - Thời gian và môi trường giáo dục: Giáo dục giáo dục kỹ năng sống được thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống được giáo dục trong mọi môi trường như giađình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho học sinh tham gia vào các tình huống thật trong cuộcsống. - Do đó trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc của giáo dục. Biện pháp 3. Tăng cường gần gũi và tạo mối thân thiện với học sinh Đầu tiên, sau khi nhận lớp, để tạo sự gần gũi và gắn kết giữa học sinh và giáo viên chủ nhiệm, tôi sắp xếp nhiều thời gian cho học sinh được giới thiệu về mình, động viên khuyến khích các em chia sẻ với nhau về những sở thích, ước mơ tương lai cũng như mong muốn của mình với các em. Đây là hoạt động giúp cô trò hiểu nhau, đồng thời tạo mộtmôi trường học tập thân thiện “Trường học thật sự trở thành ngôi nhà thứ hai của các em”. Đây cũng là một điều kiện rất quan trọng để phát triển khả năng giao tiếp của học sinh bởi đa số các em là người đồng bào miền núi nên rất rụt rè và hạn chế về tiếng phổ thông. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có thể thực hiện trong bất cứ lúc nào, giờ học nào, vàcũng có thể là khi các em tham gia sinh hoạt ở bán trú. Để việc rèn luyện diễn ra một cách thường xuyên và đạt hiệu quả cao tiếp tục qua biện pháp tiếp theo. Biện pháp 4. Rèn kỹnăng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học Để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh có hiệu quả bản thân đã vận dụng vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; Khoa học; Hoạt động ngoài giờ lên lớp...để những giờ học sao cho các em đượchoạt độngđể học, đượctrải nghiệmnhư trong cuộc sống thực. Trong chương trình lớp 5, ở môn Tiếng Việt có nhiều bài học có thể giáo dục kỹ năng sống cho các em, đó là các kỹ năng giao tiếp xã hội, như:Luyện tập làm báo cáo thống kê, kể chuyện được chứng kiến hoặc tham gia,... được lồng cụ thể qua các tình huống giao tiếp. Bản thân chỉ gợi mở sau đó cho các em tự nói một cách tự nhiên hoàn toàn không gò bó áp đặt. Thông qua các câu chuyện đó học sinh có thể rút ra những nội dung rèn kỹ https://kholuanvan.org/

9. 9 năng sống. Để hình thành những kiến thức và rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận dụng nhiều phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh như: Thực hành giao tiếp, trò chơi học tập, phương pháp nêu và giải quyết vấn đề, phương pháp tổ chức hoạt động nhóm, phương pháp hỏi đáp. Ví dụ: Ở môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh. Giáo viên phải sử dụng phương pháp dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh. Tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong phú, đa dạng như: Kể chuyện theo tranh,quan sát tranh ảnh, kênh hình, tiểu phẩm, phân tích, xử lí tình huống,chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc thơ, vẽ tranh. Sử dụng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như: học theo nhóm, theo dự án, đóng vai, trò chơi. Thông qua việc sử dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực đó, học sinh đã được tạo cơ hội đểthực hành, trải nghiệm nhiều kỹnăng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã hội. Các kỹ năng được phát triển từ dễ đến khó. Sau bài học giới thiệu là những bài học như khám phá, tư duy hiệu quả và đặc biệt kỹ năng làm việc đồng đội. Bản thân luôn tạo không khí thân thiện, áp dụng việc đổi mới phương pháp tạo điều kiện cho các em mạnh dạn, tự lập, tự khẳng định và phát huy mình hơn qua việc học nhóm. Biện pháp 5. Rèn kỹ năng sống thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Để các em có kỹ năng phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác, tôi đã giáo dục các em thông qua các tiết: Hoạt động ngoài giờ lên lớp, hướng dẫn các em phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác bằng cách đưa ra những tình huống cho các em xử lí. Ví dụ: Bài "Em đi xe đạp an toàn" Học sinh quan sát hình ảnh trên sân trường. Qua đó giáo dục học sinh kỹ năng khi đi xe đạp trên đường em phải đi về phía bên phải của đường, khi đèn tín hiệu giao thông báo đèn đỏ thì em phải dừng lại. .. Khi đi xe đạp trên đường nếu muốn rẽ phải, rẽ trái em phải làm thế nào? Muốn vượt người hoặc xe đạp đằng trước, em cần làm thế nào? Sau khi học xong bài các em biết cách đi xe đạp lưu thông trên đường đảm bảo an toàn. Học sinh quan sát hình ảnh trên sân trường, trao đổi với nhau: Tìm hiểu cách đi xe đạp an toàn. https://kholuanvan.org/

10. 10 Bài "Những hành vi không được phép khi đi xe đạp an toàn" giáo dục cho các em tránh các tai nạn trên đường khi đi xe đạp. Ngoài ra trong bài "Đi đường an toàn", "Em thực hiện an toàn giao thông" còn giáo dục các em không được chạy lao ra đường, không được bám bên ngoài ô tô, không được thò tay, chân, đầu ra ngoài khi đi trên tàu, xe,...Như vậy, các em có thể tự lập, xử lí được những vấn đề đơn giản khi gặp phải. Biện pháp 6. Rèn kỹ năng sống hiệu quả qua các tiết sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục, vui chơi Ngay những ngày đầu tiên khi các em vào lớp học, tôi đã phát động các phong trào: Nói lời hay làmviệc tốtqua cách ứng xử lễ phép như biết đi thưa về trình, chào hỏi những người lớn tuổi, biết xin lỗi khi có khuyết điểm, cảm ơn khi được tặng quà, vui vẻ hoà nhã với bạn bè, lễ phép với thầy cô và những người lớn tuổi,... và tổng kết vào các tiết sinh hoạt lớp. Để rèn kỹ năng sống có hiệu quả tôi còn vận dụng thông qua các hoạt động ngoài giờ học. Đó là qua các buổi ngoại khóa của trường, lớp. Ví dụ: Nhân ngày lễ Quân đội nhân dân Việt Nam 22-12 tôi tổ chức cho học sinh trang trí bảng để tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ. https://kholuanvan.org/

11. 11 Trang trí bảng Chào mừng ngày Quân đội nhân dân Việt Nam 22- 12 Hoạt động Chào mừng ngày thành lập Đoàn 26/3 liên đội trường PTDTBT Tiểu học Trà Tập các em tham gia tập luyện và thi nghi thức đội, kết quả chi đội lớp 5/2 đạt giải nhì toàn . Học sinh thi nghi thức đội của lớp 5/2 ( giải nhì ) https://kholuanvan.org/

12. 12 Giảinhất Múa hát tập thể lớp 5/2 Đối với học sinh bậc học tiểu học trò chơi có một vai trò rất quan trọng trong việc rèn kỹ năng sống cho các em. Các em lớn lên, học hành và khám phá thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ, giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng. Không những thế, tôi còn khuyến khích các em cùng chia sẻ những cảm nhận, những suy nghĩ, những quan sát của mình với cô với bạn một cách thoải mái, tự nhiên không gò bó, áp đặt. Ngoài ra, giáo viên cần tăng cường cho các em tham giahoạt động thư viện một cách tích cực và thường xuyên. Thông qua những câu chuyện, những bài thơ, bài báo để rèn luyện đạo đức cho các em, giúp các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu thương con người. Tạo hứng thú cho các em qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa tuổi, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ. https://kholuanvan.org/

13. 13 Học sinh tham gia hoạt động thư viện (Đọc sách, tài liệu tham khảo) Bên cạnh đó, để rèn kỹ năng tự phục vụ, biết lao động vừa sức, biết trang trí lớp học xanh - sạch - đẹp, giúp các em yêu trường, yêu lớp hơn, bản thân đã hướng dẫn các em trồng rau xanh và chăm sóc rau xanh hàng ngày. Tổ chức cho các em chăm sóc vườn rau giúp học sinh rèn kỹnăng hợp tác cùng các bạn trong nhóm hoàn thành tốt nhiệm vụ được phân công. Học sinh chăm sóc vườn rau https://kholuanvan.org/

14. 14 1.4.Khả năng áp dụng của sángkiến: Sau khi áp dụng sáng kiến này, tôi nhận thấy rằng các em càng đam mê, thích thú hơn vì bản thân các em khi học những tiết ngoại khóa như giáo dục về kỹ năng sống tuyên truyềnbiển đảo, kỹ năng đánh răng, kỹ năng phòng chống đuối nước….Cả cô trò chúng tôi đều rất hăng hái, tích cực dạy và học, vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho học sinh đặc biệt là học sinh miền núi như chúng tôi đây luôn diễn ra một cách nhẹ nhàng, phấn khởi. Với các biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh cho học sinh không chỉ áp dụng có hiệu quả ở lớp 5/2 của tôi mà còn có thể áp dụng được ở tất cả các lớp, của Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Trà Tập nói riêng cũng như các Trường tiểu học của huyện Nam Trà My nói chung. 1.5.Các điều kiện cần thiết để áp dụng sángkiến: Nhà trường phải có cơ sở vật chất đảm bảo cho giáo viên giảng dạy: Phòng học đầy đủ ánh sáng, thoáng mát; trang thiết bị công nghệ thông tin đầy đủ; đồ dùng dạy học phong phú… Để thực hiện sáng kiến thành công thuận tiện cho giáo viên, giáo viên cần phải chuẩn bị bài trước khi đến lớp, ví dụ như tuần tới dạy kỹ năng sống bài gì, và mục đích kỹ năng đó mang lại hiệu quả cho các em như thế nào. Người giáo viên phải có tâm với nghề,yêu trẻ, chịu khó, phải gần gũi với học sinh bởi vì ở đây đa số là các em người dân tộc thiểu số nên việc mặc cảm, rụt rè của các em không tránh khỏi. Giáo viên cần phải linh hoạt trong việc rèn kỹ năng sống cho học sinh. Giáo viên cần xây dựng đội ngũ trưởng nhóm có kỹ năng điều hành các hoạt động học một cách linh hoạt. Khi tổ chức các kỹ năng sống cho học sinh tập, giáo viên cần phải dựa vào tình hình thực tế của lớp cũng như của trường mình, dựa vào thời gian trong từng tiết. học mà lựa chọn không gian... ví dụ như giáo dục kỹ năng “ An toàn giao thông” thì cần phải có không gian, chỗ thực hành xem biển báo giao thông, đèn xanh, đèn đỏ...để các em có thể vận dụng vào thực tế. 1.6.Hiệu quả sáng kiến manglại: Như vậy bằng nhiều hình thức khác nhau, tôi luôn cố gắng rèn cho học sinh những kỹ năng cơ bản có hiệu quả, thể hiện rõ nét ở sự tiến bộ của học sinh trong nhận thức, trong cư xử, đối xử tốt với bạn bè, người lớn và linh hoạt xử lí trong mọi trường hợp. Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh qua học tập sinh hoạt ở nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy. https://kholuanvan.org/

15. 15 Qua từng tiết dạy, giáo viên hướng dẫn học sinh kỹ năng làm việc theo nhóm: Biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất. Đây là kỹ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trongtập thể. Trong sinh hoạt hằng ngày, giáo viên cần chú ý nâng dầnkỹnăng giao tiếp - tự nhận thứccho các em như biết sử dụngđúng các quy tắc: Chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, yêu cầu. Biết cả thông cảm chia sẻ buồn vui với mọi người. Sau một thời gian trực tiếp giảng dạy trên lớp và hướng dẫn các em tham gia các hoạt động, kết quảở lớp 5/2 (cuối học kì II) với chủ đề “Kỹ năng của em” kết quả so với đầu năm thì các em tiến bộ rất nhiều. Cụ thể như sau: Tổng số HS HS có kỹ năng tốt HS có hình thành kỹ năng HS thực hiện kỹ năng chưa tốt SL TL SL TL SL TL 33 17 51,5% 14 42,4% 2 6,1% Thực hành thảo luận nhóm Biết lắng nghe, hợp tác Chưa biết lắng nghe, hay tách ra khỏi nhóm Tổng số HS SL TL SL TL 33 32 96,9% 1 3,1% Ứng xử tình huống trong các trò chơi, hoạt động tập thể Biết cách ứng xử hài hòa, phù hợp Chưa biết ứng xử còn hay cãi nhau hoặc xô đây bạn Tổng số HS SL TL SL TL 33 32 96,9% 1 3,1% Kết quả khảo sát lần 2 cho thấy sự chuyển biến rõ rệt của học sinh lớp 5/2 trong xử lý các tình huống cũng như kỹ năng hợp tác trong nhóm, trong tập thể. Đa số các em đều có ý thức tốt trong việc rèn luyện các kỹ năng, được thể hiện rõ qua: Việc sinh hoạt hằng ngày trên lớp, trong nhiều nghi thức lời nói, các em biết vận dụng những lời nói thân thiện vào thực tế, những lời chào, cảm ơn hay xin lỗi, những yêu cầu, đề nghị lịch sự,... đã trở thành thói quen được các em vận dụng hằng ngày. Các em rất hăng hái phát biểu trong https://kholuanvan.org/

16. 16 tiết học và luôn được nhận cờ đỏ trong tuần. Phụ huynh học sinh rất vui mừng phấn khởi với kết quả này của lớp. 2. Những thông tin cần được bảo mật - nếu có: Không có 3. Danh sách những thành viên đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụngsáng kiến lần đầu - nếu có: TT Họ và tên Nơi công tác Ghi chú Nơi sáng kiến Lớp 5/3 áp dụng 01 Nguyễn Thị Thanh Phong Trường PTDTBT Tiểu học Trà Tập Trường PTDTBT Tiểu học Trà Tập 02 Nguyễn Duy Hải Lớp 5/1 2 https://kholuanvan.org/

17. 17 https://kholuanvan.org/