E N D
Mavzu:Psihologiyafaniningpredmetivarivojlanishtarixi Reja Psihologiyafaniningpredmeti ,maqsadivavazifasi Psihologiyafaniningo’zlashtirishgaqo’yiladigantalablarvafanining boshqa fanlar bilan aloqasi Psihologiyafaniningrivojlanishtarixi.
Psihologiyafaniningpredmeti Psixologiyayaxlitvamustaqil fan sifatidaodamlardagumanistik mеntalitеtningshakllanishigaxizmatqilib, insonomiligaaloqadorligiuningshuyo’nalishdagimuammolarnima'lumma'nodao’rganadiganbarchafanlarbilan bеvositaaloqasinitaqozoetadi. Bularbirinchinavbatdaijtimoiy-gumanitar fan sohalaribo’lib, psixologiyaningularorasidagimavqеio’zigaxosva yеtakchidir.
Psihologiyafaniningmaqsadi Fannio’qitishdanmaqsad - talabalardapsixologiyafani, psixika, shaxs, faoliyat, muloqot, bilishjarayonlari, irodaviysifatlar, hissiyholatlar, individualxususiyatlargadoirbilim, ko’nikmavamalakalarnishakllantirishdir, hamdabo’lajakpedagogmutaxassislartamonidanpsixiktaraqqiyotqonuniyatlari, davrlari, mexanizmlari, omillarivashart-sharoitlarihaqidagizamonaviyilmiybilimningo’zgartirilishinitashkiletishdir.
Psihologiyafaniningvazifasi Fanning vazifasi - talabalargapsixologiyaningmohiyati, psixikavaongtushunchalari, psixikjarayonlar, holatlar, xususiyatlar, psixikrivojlanishvauningo’zigaxosxususiyatlari, yoshdavrlaritasnifi, psixiktaraqqiyotningturlibosqichlariuchunxospsixofiziologikvapsixologikxususiyatlarhaqidagibilimlarbilanqurollantirishdaniborat.
Psihologiyafaniningo’zlashtirishgaqo’yiladigantalablar “Umumiypsixologiya ” o’quvfaninio’zlashtirishnatijasidabakalavr: -psixologiyafaniningmazmuni, mohiyati, psixikavaongnitaraqqiyoti, bilishjarayonlari, psixikholatlar, shaxsninghissiy-irodaviysohasi, individualpsixologikxususiyatlarini, psixiktaraqqiyotvauningomillari, ushbuomillarningpsixikrivojlanishgata`sirko’rsatishmexanizmlarivaqonuniyatlarini, ontogenezningturlibosqichlaridapsixikrivojlanishningasosiyxususiyatlarinibilishibilishikerak; -talabashaxs, muloqot, faoliyat, individual xususiyatlaryo’zasidantushuncha, tasavvurgaegabo’lishbilanbirga, psixikrivojlanishgata`lim-tarbiyajarayonlariningta`sirxususiyatlariniprognozqilaolish, ushbujarayonnishuasosidaloyihalashtirishvaamaliyfaoliyatgatadbiqetishbo’yichako’nikmalargaegabo’lishikerak;
Psihologiya fanining boshqa fanlar bilan aloqasi “Umumiypsixologiya ” faniasosiyumumkasbiyfanihisoblaniladi. Dasturniamalgaoshirishuchuno’quvrejasidarejalashtirilgangumanitarvaijtimoiyiqtisodiy (falsafa, pedagogikavah.k), matematikavatabiiy-ilmiy (informatikavaaxborottexnologiyalari, yoshfiziologiyasivagigienavah.k) blokidagifanlarbilanaloqadao’rganilib, bufanlardanetarlibilimvako’nikmalargaegabo’lishliktalabetiladi.
Psihologiyafaniningrivojlanishtarixi. Antikdavrdanboshlabpsixologikbilimlarfalsafavatibbiyotfanlarinegizidarivojlanibkelgan. YunonshifokorlariGippokrat, Erasistratpsixikaningorganimiyaekanliginibilganlarvainsonjoninikoinotningashyoviyboʻlagisifatida (Demok-/shyaningmoddiyunchiligiasosida) tal-qinqilganlar. UlarninggʻoyalariPlatonningjonabadiyligitoʻgʻrisidagitaʼlimotigaqaramaqarshiqoʻyilgan. Aristotel "Jon toʻgʻrisida"giasaridapsixologiktushunchalartiziminiishlabchiqdi. YevropaUygʻonishdavrida Leonardo da Vinchi, X. Viveskabilar P. rivojigaoʻzhissalariniqoʻshdilar. 18-asrgakelib M. V. Lomonosov, A.N. Radishchev, G. S. Skovoroda, T. Gobbs, B. Spinoza, G. Leybnits. J. Lokk, K. A. Gelvetsii, P. A. Golbax, D. DidroP.dabirtalaykashfiyotqildilar, uniamaliymaʼlumotlarbilanboyitdilar. P. 19-asrning 2yarmiga kelibmustaqil fan sifatidaajralibchikdi. Nemisolimi V. VundtLeypsigda 1879 yildastlabkieksperi-mental lab.ni jihozlashgaerishdi
Oʻrtaasrlardapsixikaganisbatanharxilkoʻrinishdagigʻayritabiiyqarashlarhukmronlikqildi. Shu tufaylipsixologikbilimlarrivojlanmayqoldi. Ammo baʼzifaylasuflarvashifokorlar (Ibn Sino vaboshqalar) asarlaridabusohadaolgʻaqadamqoʻyildi. Turlimamlakatlardavashaharlardatuzilganakademiyalarda (Xorazm, Samarqand, Kiyev, Moskvavaboshqashaharlarda) P. yuzasidantinglovchilargasaboqberilgan. OʻzbekistondaP. 1928 yildaneʼtiboranhozirgiMilliyuniversitetda fan sifatidaoʻqitilaboshlandi. 1929 yilXalqmaorifikomissarligiqoshida P. labo-ratoriyasiochildi. KeyinchalikpedagogikainstitutlaridaP.ningbirnechasohalariboʻyichatalabalargabilimberilaboshlandi. 20-asrning 2yarmida M. Vohidov, M. Davletshinsingarimahalliykadrlaryetishibchikdi. Hozirgidavrda P. fanlaridoktorlari V. Tokareva, E. Gʻoziyev, B. Qodirov, Gʻ. Sho-umarov, R. Gaynutdinov, V. Karimova, Sh. Barotov, A. Jabborov, R. SunnatovalarP.ningumumiy P., pedagogikvayosh P.si, ijtimoiy P. sohalariboʻyichatadqiqotishlariniamalgaoshirmoqdalar. PsixologmutaxassislartayyorlashvatadqiqotishlariOʻzMU, SamDU, Fargʻonauniversiteti, Qarshiuniversiteti, Termizuniversitetibazalaridayoʻlgaqoʻyilgan. Respublikamizdapsixologikxizmatjoriyqilinganvauningtarmogʻitoborakengayibbormoqda.
Foydalanilganadabiyotlar 1. Davletshin M. G. Umumiypsixologiya. T., TDPU, 2002. 2. Davletshin M.G., Do’stmuxamedovaSH.A«Yoshvapedagogikpsixologiya». T. TDPU, 2004 3. Ivanov I., Zufarova M. Umumiypsixologiya. O’z.FMJ., 2008. 4. Nemov R.S. Psixologiya. M.: Vlados, 2003. 1-2-t 5 Ziyo net kutubxonasi