Một số biện pháp rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT qua HĐNGLL

1. SỞGIÁO DỤC & ĐÀO TẠO NGHỆ AN TRƯỜNG THPT HUỲNH THÚC KHÁNG ======***===== SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀTÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN LUYỆN KỸNĂNG TRANH BIỆN CHO HỌC SINH THPT QUA HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜLÊN LỚP LĨNH VỰC: HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜLÊN LỚP NGƯỜI THỰC HIỆN: NGUYỄN MINH HỒNG TỔ BỘMÔN: VĂN – NGOẠI NGỮ NĂM THỰC HIỆN: 2020 ĐIỆN THOẠI LIÊN HỆ: 0843135468 1 https://tieuluan.com/

2. MỤC LỤC Trang ĐỀ MỤC Phần I. Đặt vấn đề 4 Phần II. Nội dung nghiên cứu 6 1. Cơ sở khoa học 6 1.1. Cơ sởlý luận 6 1.1.1. Khái niệm kỹnăng 6 1.1.2. Khái lược về tranhbiện 6 1.2. Cơ sở thực tiễn 10 1.2.1. Yêu cầu về dạy học kỹnăng trong chương trình giáo dục phổ 10 thông 1.2.2. Thế mạnh rèn luyện kỹnăng của hoạt động ngoài giờlên lớp 10 1.2.3.Sựphát triển của phong trào tranh biện trong giới trẻ hiện nay 11 1.2.4. Nhu cầu học tập, bộc lộ của học sinh 12 2. Thực trạng giáo dục kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên 12 lớp ởtrường THPT 2.1. Đánh giá thực trạng thông qua số liệu điều tra, khảo sát 13 2.2. Phân tích nguyên nhân của thực trạng 16 3. Một số biện pháp rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT 18 qua hoạt động ngoài giờlên lớp 3.1. Một sốnguyên tắc đề xuất biện pháp 18 3.2. Một số biện pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹnăng tranh biện cho học 19 sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp 3 2.1. Phối hợp với các tổ chức, đoàn thểnhà trường xây dựng kế 19 hoạch 3.2.2. Phát hiện và bồi dưỡng nhân tốcó năng khiếu tranh biện 20 3.2.3. Tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộ tranh biện 25 3.2.4. Phối hợp với các đoàn thể tổ chức hoạt động ngoại khóa 30 4. Kết quả thực hiện 44 2 https://tieuluan.com/

3. Phần III. Kết luận 47 Phụ lục 50 Tài liệu tham khảo 68 3 https://tieuluan.com/

4. PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọnđềtài 1.1. Hiện nay, đất nước ta đang bước sang một giai đoạn phát triển mới với những yêu cầu mới về phát triển nguồn nhân lực, phát triển con người. Đổi mới giáo dục đã trở thành nhu cầu cấp thiết. Chính trong bối cảnh đó, ngày 4/11/2013, Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khoá XI) đã thông qua Nghị quyết số 29-NQ/TW đổi mới căn bản, toàn diện GDĐT đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Quan điểm chỉ đạo đổi mới giáo dục của Nghị quyết là: “Chuyển mạnh quá trình giáo dục từ chủ yếu trang bị kiến thức sang phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Học đi đôi với hành; lí luận gắn với thực tiễn; giáo dục nhà trường kết hợp với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.”Tư tưởng này hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển giáo dục trên thế giới hiện nay. 1.2. Từ thực tế của đời sống xã hội, ngành GD&ĐT đặt ra yêu cầu phải đào tạo được thế hệ người toàn diện, năng động, sáng tạo trong công việc đồng thời có ý thức chủđộng, tích cực bày tỏ quan điểm, lập trường trước những vấn đề nảy sinh trong đời sống xã hội, hướng tới chân lí của mọi vấn đề. Trong dạy học, tất cả các bộ môn cần rèn luyện cho học sinh biết tranh biện vấn đề, tạo thói quen tốt trong nhìn nhận, đánh giá các vấn đề trong cuộc sống. Yêu cầu mang tính cấp thiết ấy cũng góp phần thực hiện mục tiêu kết hợp dạy “người” với dạy “chữ”, lí thuyết phải gắn với thực hành, giúp học sinh phát huy được tính chủ động, sáng tạo trong học tập, rèn luyện được khả năng làm việc độc lập, làm việc theo nhóm. 1.3. Trong thực tiễn giáo dục hiện nay, vấn đề rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh đang được các nhà giáo dục rất quan tâm. Tuy nhiên, vấn đề này mới dừng lại ở bậc đại học, cao đẳng. Ở bậc THPT, vấn đề chưa được đầu tư thỏađáng, việc nghiên cứu, vận dụng còn mang tính rời rạc, chưa hệ thống, thiếu hiệu quả. Thực tế cho thấy, kỹ năng tranhbiện ở học sinh THPT còn tồn tại dưới dạng tiềm năng, chưa được khai thác. Do còn chú trọng việc cung cấp trên lớp, giáo viên chưa khai thác hết các hình thức giáo dục như trải nghiệm sáng tạo, hoạt động ngoài giờ lên lớp để tạo môi trường thuận lợi cho các em rèn luyện kỹ năng này. Tuy đây không phải là hoạt động chủ đạo nhưng là bộ phận không thể thiếu của quá trình giáo dục trong nhà trường phổ thông, góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện đối với thế hệ trẻ. Xu hướng chung của những nền giáo dục tiến bộtrên thế giới là xây dựng một nền giáo dục thực sựdân chủ. Tranh biện của học sinh trong quá trình dạy học là biểu hiện tích cực của một môi trường học tập thân thiện, tích cực. Rèn luyện, phát huy khảnăng tranh biện của học sinh là một trong những cách góp phần xây dựng một nền giáo dục dân chủ, tiến bộ. Xuất phát từ những đòi hỏi 4 https://tieuluan.com/

5. của cuộc sống và xã hội về chất lượng nguồn nhân lực, mục tiêu giáo dục và thực tiễn dạy học ởtrường THPT, chúng tôi lựa chọn vấn đề: “Một số biện pháp rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp” . 2. Tính mới của đềtài - Góp phần làm sáng tỏvà sâu sắc thêm hệ thống lý luận về vấn đềrèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT; xác định những phương pháp, cách thức tổ chức hoạt động ngoài giờlên lớp nhằm rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh. - Đánh giá khách quan những thành tựu và tồn tại của việc rèn luyện kỹ năng tranh biện trong dạy học hiện nay. Đó là cơ sở thực tiễn đểđề xuất các biện pháp rèn luyện kỹnăng này cho học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. - Đề xuất những biện pháp cụ thể trong rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp. Bao gồm: xây dựng kế hoạch phối hợp với các tổ chức, đoàn thể; phát hiện và bồi dưỡng nhân tốcó năng khiếu tranh biện; tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộ tranh biện; phối hợp với các đoàn thể tổ chức hoạt động ngoại khóa. Đây là những biện pháp mới đã được thực hiện có hiệu quả tại đơn vịcông tác, có khảnăng áp dụng đối với các trường THPT. 3. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình thực hiện đềtài, chúng tôi đã sử dụng một sốphương pháp nghiên cứu như: - Phương phápđiều tra, khảo sátvà xửlý số liệu. - Phươngpháp thực nghiệm sư phạm. - Phươngpháp phỏng vấn. - Phương pháp phân tích - tổng hợp - Phương pháp so sánh… 4. Cấu trúc của đềtài Ngoài phần mởđầu, kết luận, phần nội dung đềtài gồm: - Cơ sở khoa học - Thực trạng giáo dục kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp ởtrường THPT - Một số biện pháp rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp - Kết quả thực hiện 5 https://tieuluan.com/

6. PHẦN II. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU 1. Cơ sở khoa học 1.1. Cơ sởlý luận 1.1.1. Khái niệm kỹnăng Kỹnăng là khảnăng vận dụng những kiến thức thu nhận được trong lĩnh vực nào đó vào thực tế. Kỹnăng thể hiện khảnăng thực hiện có kết quả những hành động trên cơ sở những kiến thức có được đối với việc giải quyết những nhiệm vụđặt ra phù hợp với mục tiêu và điều kiện cho phép. Để giải thích nguồn gốc hình thành kỹnăng có lẽkhông có cơ sởlý thuyết nào tốt hơn hai lý thuyết về phản xạcó điều kiện (được hình thành trong thực tế cuộc sống của cá nhân)và phản xạkhông điều kiện (là những phản xạ mà cá nhân sinh ra đã sẵn có). Trong đó, kỹnăng của cá nhân gần như thuộc về cái gọi là phản xạcó điều kiện, nghĩa là kỹnăng được hình thành từkhi cá nhân tham gia hoạt động thực tế của cuộc sống. Ví dụ: kĩnăng giao tiếp, kỹnăng quản trị chỉđược hình thành trong hoạt động công việc của cá nhân. Đa số kỹ năng mà chúng ta có đều xuất phát từ việc rèn luyện, bồi dưỡng. Như vậy, nền tảng thành công của con người trong cuộc sống là do 90% được đào tạo và tự đào tạo, chỉcó 2% là kỹnăng bẩm sinh. Có nhiều cách phân loại kỹnăng. Vềcơ bản, kỹnăng có hai loại. Loại thứ nhất là kỹnăng cứng. Đây là kỹnăng có tính nền tảng có được do đào tạo từnhà trường hoặc tự học. Loại thứhai là kỹnăng mềm có được từ hoạt động thực tế. Kỹnăng mềm gồm nhiều loại kỹnăng phong phú như kỹnăng giao tiếp, kỹ năng thuyết trình, kỹnăng đàm phán, kỹnăng tranh biện… Đểthành công, đòi hỏi con người phải trang bị cảkĩ năng cứng và kỹnăng mềm, phải vận dụng linh hoạt hai loại kỹnăng cơ bản này trong học tập và trong cuộc sống. Trong đó, việc vận dụng các kỹnăng mềm có ý nghĩa vô cùng quan trọng, nhất là trong xã hội hiện đại ngày nay. 1.1.2. Khái lược về tranh biện Đểcó một cái nhìn khách quan và chính xác về vấn đềrèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh trong dạy học nói chung và hoạt động ngoài giờlên lớp nói riêng thì trước hết chúng ta phải tìm hiểu những vấn đềlý luận liên quan đến tranh biện và phương pháp tranh biện. Kỹnăng tranh biện “Tranh biện” là một trong những hoạt động lâu đời nhất của nền văn minh. Tại các quốc gia phát triển như Mỹ, Anh, Pháp, Đức…, việc thực hành tranh biện được thể hiện rõ ràng không chỉqua các hoạt động giáo dục (educational debate) mà còn qua các phương tiện truyền thông (media) vàđời sống chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội. Tranh biện là cuộc trình diễn tổng hợp các kỹnăng: tư duy 6 https://tieuluan.com/

7. phản biện, nói trước công chúng, nghiên cứu, tổ chức sắp xếp, làm việc nhóm, nghe, ghi chép… Vì thế, chúng ta có nhiều quan niệm và định nghĩa khác nhau về tranh biện. Theo “Từđiển Hán Việt TừNguyên” của Bửu Kếđã định nghĩa “Tranh” là “giành”; “biện” là “cãi lẽ”; “tranh biện” là “cãi lẽđểgiành lẽ phải về phần mình”; “Tranh biện” đồng nghĩa với “tranh luận”. Hay nhóm tác giảHoàng Phê, Hoàng Thị Tuyền Linh, Vũ Xuân Lương, Phạm Thị Thủy, Đào ThịMinh Thu, Đặng Thanh Hòa trong cuốn “Từđiển Tiếng Việt” cũng có quan niệm khác: “Tranh biện” là “tranh luận phải trái”; “Tranh luận” là “bàn cãi đểtìm ra lẽ phải”; “tranh biện” đồng nghĩa với “tranh cãi”. Theo “Từđiển Oxford” định nghĩa “tranh biện là việc tham gia vào cuộc tranh luận bằng việc nêu ra ý kiến trái ngược”. Còn hiểu theo tổ chức Vietnam Youth to Debate (Y2D)– tổ chức nghiên cứu và giáo dục về tranh biện cho thanh thiếu niên Việt Nam lại có định nghĩa khác.Hiểu theo nghĩa hẹp, “tranh biện là một trong những loại hình giao tiếp bằng lời”. Tuy nhiên, tranh biện cũng có những đặc điểm khác với những loại hình giao tiếp bằng lời khác. Những đặc điểm của tranh biện trong tương quan với các loại hình khác có thểđược thầy Nguyễn Thiên Minh - cán bộtrung tâm Ứng dụng Việt ngữ học, ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn thể hiện thông qua bảng sau: Loại hình giao tiếp Ứng dụng chủ yếu trong Mục đích chính Phương tiện yếu Đặc nổi bật điểm Biến thể (nếu có) Ví dụ chủ Trao đổi thông tin Mọi hình thức lời nói Đối thoại Nói chuyện Tự do, không hạn định Giao tiếp của Cần dẫn Cần chương trình trước người dắt Thống nhất các ý kiến Giả thuyết Giáo dục Thảo luận Cuộc họp Thương thuyết Kết luận Hội họp định Lập luận Giáo dục Tranh luận Chính cao độ xác Các bài tranh Tìm ra cái gì Kết luận Luật Phê 7 https://tieuluan.com/

8. đúng pháp phán luận trên tạp khoa học Phân rạch ròi đúng sai biệt chí Khoa học Nghệ thuật Có một giải pháp ưu”hơn các giải khác Các bút chiến trên báo Tìm ra ai đúng “tối Tư tưởng Tranh biện Lập luận Giáo dục pháp Các vấn đề xã hội Hiểu theo nghĩa rộng, “Tranh biện được hiểu là quá trình tư duy và biểu đạt tư duy từ thu thập, phân tích xửlý thông tin đến xây dựng, hệ thống sắp xếp các lập luận để ra quyết định. Tranh biện có thể sử dụng ngôn ngữ(thông qua nói, viết) hoặc không sử dụng ngôn ngữ (tự tranh biện – trong bản thân từng cá nhân). Tranh biện giúp giải quyết vấn đề, bằng cách chỉ ra những xung đột/ mâu thuẫn giữa các luận điểm do người học sử dụng tư duy phản biện để phản đối trực tiếp trên luận điểm của đối phương” Tranh biện còn nhằm thuyết phục chính bản thân mình, hoặc người khác rằng lựa chọn nào là tốt hơn, đặt trong những bối cảnh và điều kiện cụ thể. Kết luận của tranh biện mang tính tương đối, không có đúng nhất mà mang tính tạm thời tại thời điểm kết thúc cuộc tranh biện. Trên cơ sở tham khảo ý kiến từcác nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, theo chúng tôi: Tranh biệnlà quá trình giao lưu ngôn ngữđòi hỏi những người tham gia phải chứng minh được quan điểm của mình là đúng đắn bằng hệ thống các lập luận logic. Đó là cách ngắn nhất và ôn hòa nhất giúp mọi người cùngđi đến một nhận thức chung. Tranh biệncũng rất khác với kiến nghị, thảo luận, tranh luận và phản biện. Trong đó, “Kiến nghịlà đưa ra ý kiến về một vấn đềđể mọi người bàn bạc và đưa ra hướng giải quyết”. Trong tranh biện, kiến nghị là vấn đề được đưa ra để làm chủ đề để tranh biện. Đó có thể là một nhận định, một đề xuất, hay một dự báo về một vấn đề nào đó. “Thảo luận là trao đổi ý kiến về một vấn đề, có phân tích lý lẽ”. Thảo luận sẽ là một khâu nằm trong tranh biện bởi nó là quá trình mọi người giao lưu, bàn bạc để nhất trí đường hướng, cùng nhau giải quyết vấn đềmà chúng ta đang cần phải tranh biện với nhau. 8 https://tieuluan.com/

9. Trong cuốn “Từđiển tiếng Việt thông dụng” của Như Ý, NXB Giáo dục định nghĩa “Tranh luận là bàn cãi có phân tích lí lẽđểtìm ra lẽ phải”. Như vậy, mục đích cuộc tranh luận ởđây là tìm xem ai đúng. Còn Phản biệnlà việc sử dụng một lý lẽ để chống lại một lý lẽ, chỉ ra điểm yếu, điểm sơ hở của lý lẽ đó dựa trên các luận điểm được đưa ra. Mục tiêu chính là thiết lập sự cân nhắc đối với các lựa chọn được đưa ra và tăng cường sự thuyết phục đối với quan điểm cá nhân bằng cách làm suy yếu quan điểm của đối phương. Như vậy, chúng ta thấy rằng “tranh biện” là một khái niệm khác hẳn với những khái niệm trên và không thể đồng nhất tất cả các khái niệm đó với nhau. Về bản chất, tranh biện làquá trình giao lưu ngôn ngữđòi hỏi những người tham gia phải chứng minh được quan điểm của mình là đúng đắn. Đó là cách ngắn nhất và ôn hòa nhất giúp mọi người cùng đi đến một nhận thức chung. Tranh biện được coi là tinh hoa của năng lực sử dụng ngôn ngữ, là cách thức phát triển trí tuệ, là hòn đá mài sắc tư duy.Chính vì vậy, tranh biện là một kỹnăng thiết yếu của con người, nhất là trong thời đại ngày nay. Phương pháp tranh biện Tranh biện là xương sống của giáo dục. Trong các môn khoa học tựnhiên, người nghiên cứu có thể chứng minh được sự thật khi dùng những dữ kiện hay thử nghiệm tựnhiên vào việc này. Tuy nhiên, đối với những môn xã hội chẳng hạn thì cách tiếp cận vấn đềhoàn toàn khác. Trong dạy học, tổ chức cho học sinh tranh biện vừa là một hình thức tổ chức dạy học vừa là phương pháp dạy học cần áp dụng phổ biến hiện nay nhằm giúp các em tự chiếm lĩnh tri thức, kĩ năng… Vậy “phương pháp tranh biện” trong dạy học được hiểu như thếnào? Phương pháp tranh biện là cách giáo viên đưa ra, gợi mở cho học sinh suy nghĩ, đánh giá về một vấn đề nhất định theo những hướng khác nhau, thậm chí trái ngược nhau. Sau đó dựa trên những tìm hiểu của các em, giáo viên tổ chức cho các em trao đổi, bàn bạc, phản biện về vấn đề. Học sinh sẽđưa ra và bảo vệ quan điểm của mình, đồng thời thuyết phục đối phương theo ý kiến đó bằng những lập luận, lí lẽ, bằng chứng xác thực nhằm làm rõ những khía cạnh khác nhau của vấn đềvà làm giàu sự hiểu biết của cá nhân theo yêu cầu của mục tiêu và nhiệm vụ dạy học. Trong quá trình dạy học, giáo viên có thể lựa chọn sử dụng tranh biện trong việc kiểm tra bài cũ, tổ chức dạy học và nghiên cứu kiến thức mới; củng cốvà kiểm tra, đánh giá. Hiểu một cách đơn giản vềphương pháp này là giáo viên đềxướng, tổ chức còn học sinh chủđộng trao đổi, bàn luận, tranh biện, linh hoạt, sáng tạo tiếp thu tri thức một cách vững chắc và hiệu quả. Trong hoạt động ngoài giờlên lớp, giáo viên có thể bằng nhiều hình thức như tổ chức các diễn đàn tranh luận theo chủđề, thành lập câu lạc bộ tranh biện, 9 https://tieuluan.com/

10. lồng ghép trong các hoạt động theo chủđiểm… Qua đógiáo viên có thểgiúp học sinh rèn luyện kỹnăng tranh biện qua những hoạt động phong phú, sinh động và hấp dẫn. Đây là một phương pháp dạy học mới, có khảnăng vận dụng hiệu quảtrong trường THPT. 1. 2. Cơ sở thực tiễn 1.2.1. Yêu cầu về dạy học kỹnăng trong chươngtrìnhgiáo dục phổ thông Nghị quyết Hội nghị lần thứ 2 Ban Chấp hành Trung Ương Đảng khoá 8 khẳng định “Giáo dục - đào tạo là quốc sách hàngđầu”. Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ 9 nhấn mạnh “Phát triển giáo dục - đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, là điều kiện đểphát huy nguồn lực con người - yếu tốcơ bản đểphát triển xã hội, tăng trưởng kinh tếnhanh và bền vững”. Các nghị quyết của Đảng, quan điểm của Nhà nước Việt Nam đã khẳng định vai trò của con người trong sự nghiệp phát triển của đất nước cũng như khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục trong sự nghiệp phát triển con người. Đồng thời nhấn mạnh con người phát triển toàn diện không chỉ giỏi về tri thức khoa học mà còn cần có hệ thống năng lực cơ bản đểđápứng những yêu cầu ngày một cao của xã hội. Trước yêu cầu đó, chương trình giáo dục THPT hiện nay đang được xây dựng theo hướng tiếp cận năng lực. Nghị quyết Hội nghịTrung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo xác định: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ và đồng bộcác yếu tốcơ bản của giáo dục, đào tạo theo hướng coi trọng phát triển phẩm chất, năng lực của người học”. Khác với cách tiếp cận nội dung, tiếp cận năng lực chú trọng vào việc yêu cầu học sinh phải thể hiện được, làm được, biết vận dụng những kiến thức để giải quyết các tình huống đặt ra trong cuộc sống. Vì thế, việc học tập theo hướng tiếp cận này trởnên gần gũi và thiết thực đối với cá nhân và cộng đồng. Theo tinh thần đó, các yếu tố của quá trình giáo dục trong nhà trường trung học cần được tiếp cận theo hướng đổi mới. Với đềán đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục –đào tạo, mục tiêu giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức nặng lý thuyết sang trang bị những năng lực cần thiết và phẩm chất cho người học. Điều đó cũng khẳng định thêm tầm quan trọng và yêu cầu thiết yếu của việc giáo dục, trang bịcác kỹnăng cần thiết cho học sinh như: kỹnăng giao tiếp, kỹnăng thuyết trình, kỹnăng đàm phán, kỹnăng tranh biện…Yêu cầu này đặt ra đối với tất cảcác bộmôn, trong tất cả mọi hoạt động giáo dục của chương trình giáo dục phổthông. 1.2.2. Thế mạnh rèn luyện kỹnăng tranh biện của hoạt động ngoài giờ lên lớp Trong thực tế, việc rèn luyện kỹnăng cho học sinh gặp không ít khó khăn. Khi xây dựng chương trình, nội dung dạy học, giáo viên đều phải xác định các 10 https://tieuluan.com/

11. mục tiêu: cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹnăng, hình thành thái độvà định hướng phát triển năng lực. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc trong dạy học và mỗi giáo viên đều nhận thức sâu sắc yêu cầu này. Tuy nhiên, do phải chuyển tải nhiều nội dung trong dung lượng thời gian hạn chế, giáo viên có khuynh hướng tập trung cung cấp kiến thức mà ít quan tâm rèn luyện kỹnăng cho học sinh, nhất là các kỹnăng mềm. Chính bởi vậy, rất nhiều học sinh còn thiếu và yếu các kỹnăng cần thiết. Nhiều em tỏ ra thụđộng trong học tập và thiếu độc lập, thiếu chính kiến khi nhìn nhận các vấn đề của đời sống. Các em cũng gặp lúng túng khi bày tỏquan điểm, gặp nhiều khó khăn khi đàm phán hay thuyết phục người khác. Thực tếđó đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp, vận dụng linh hoạt các hình thức giáo dục đểrèn luyện kỹnăng cho học sinh. Hoạt động giáo dục có thể lấp được lỗ hổng về kỹnăng hiệu quả nhất mà chúng ta có thể vận dụng chính là hoạt động ngoài giờlên lớp. Đây là hoạt động được tổ chức ngoài giờ học văn hóa, là con đường gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành động. Hoạt động ngoài giờlên lớp tạo điều kiện cho học sinh phát huy vai trò chủ thể, tính tích cực chủđộng trong học tập, rèn luyện toàn diện. Với những nội dung phong phú và hình thức hoạt động hấp dẫn, hoạt động ngoài giờlên lớp đã trởthành nơi cung cấp kiến thức, hiểu biết vềxã hội và rèn luyện những kĩ năng cần thiết cho học sinh. Bởi vậy, khai thác hoạt động này một cách có hiệu quảlà cơ sở quan trọng cho việc rèn luyện các kỹnăng, trong đó có kỹ năng tranh biện. 1.2.3. Sựphát triển của phong trào tranh biện trong giới trẻ hiện nay Phát triển mạnh một thời gian dài tại nhiều quốc gia phát triển và mới xuất hiện ở Việt Nam vài năm trở lại đây nhưng tranh biện đang ngày càng thu hút sựquan tâm của giới trẻ Việt.Phong trào tranh biện bắt đầu du nhập vào Việt Nam và nhanh chóng được các bạn trẻởcác thành phố lớn như Hà Nội, thành phố HồChí Minh đón nhận. Nhìn chung, phong trào tranh biện đang ngày càng được phát triển, lan rộng ở Việt Nam thông quacác chương trình tranh biện như “Tôi lên tiếng”, “Trường Teen” phát sóng trên kênh VTV7. Nhiều câu lạc bộ tranh biện được thành lập ởcác trường đại học như: ĐH Luật Hà Nội, ĐH Kiểm sát, ĐH Kinh tế quốc dân, ĐH FPT, Học viện Ngoại giao, ĐH MởThành phố HồChí Minh… Nhiều cuộc thi đấu tranh biện được tổ chức, thu hút sự quan tâm của giới trẻ. Dù xuất hiện muộn hơn nhưng từ4 năm qua, phong trào tranh biện ở thành phốVinh đang dần trởthành món ăn tinh thần ưa thích của nhiều bạn trẻ. Nếu năm 2016 mới chỉ có duy nhất câu lạc bộ tranh biện PDC của trường THPT chuyên Phan Bội Châu thì nay đã xuất hiện thêm các câu lạc bộ tranh biện mới như Thunder Debate Club của trường THPT chuyên Đại học Vinh hay H.D.C. Huỳnh Debate Club của trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. 11 https://tieuluan.com/

12. Tại các trường THPT ởthành phốVinh, phong trào này tuy được bảo trợ trực tiếp từĐoàn trường nhưng chủ yếu các hoạt động đều do các em học sinh tựđiều hành từcách thành lập câu lạc bộcho đến tổ chức các cuộc tranh biện với nhau. Do đó, dù tranh biện là hoạt động mang lại rất nhiều mặt tích cực cho học sinh song chất lượng và cảtính lâu dài của hoạt động này vẫn còn tùy thuộc rất nhiều vào các thành viên cốt cán của các câu lạc bộ. Đã đến lúc phong trào tranh biện cần được quan tâm nhiều hơn đểhướng phát triển theo chiều chất, lượng và bền vững hơn. Từđó giúp các em có thêm nhiều cơ hội rèn luyện tư duy đa chiều, tư duy phản biện không chỉ trong học tập mà còn trong cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. 1. 2.4.Nhu cầu học tập, bộc lộ của học sinh Đối tượng học tập của trường THPT là những thanh thiếu niên độ tuổi từ 15 –18, đang ởđộ tuổi phát triển, có những thay đổi hết sức lớn lao vềtâm sinh lý, có sựtrưởng thành vượt bậc về phẩm chất và năng lực. Đây là thời kì mà có em có khảnăng tư duy lí luận và tư duy trừu tượng một cách độc lập, sáng tạo về những điều đã học ởnhà trường, ngoài xã hội và cả những điều chưa được học. Tính độc lập tư duy là một phẩm chất rất quý báu mà người thầy cần phải giữgìn và phát triển. Nếu như người giáo viên không đổi mới phương pháp thì sẽkhông đáp ứng được yêu cầu học tập của các em. Phải làm thếnào đểphát huy được năng lực nhận thức sáng tạo của học sinh, thôi thúc các em phải tìm tòi, suy nghĩ đểtìm ra những lập luận, bằng chứng xác đáng để thuyết phục người khác và chứng minh ý kiến của mình. Bên cạnh nhu cầu học tập nâng cao kiến thức, các em cũng có nhu cầu bộc lộ bản thân, nhất là trong giai đoạn mà quyền cá nhân con người, tính dân chủđược đềcao như hiện nay. Học sinh THPT cókhát vọng, có chính kiến riêng, có quan điểm và phán đoán của mình với những vấn đềchung, chưa hoàn toàn tin tưởng vào uy quyền của cha mẹ, thầy cô, sách vở, thường “tìm ra những cái sai sót” trong lập luận của thầy cô giáo hoặc tài liệu, có xu hướng tranh chấp và phản đối với hình thức rất quyết liệt. Các em mong muốn được thể hiện mình trước thầy cô, bạn bè, muốn khẳng định chính kiến của bản thân, muốn chứng minh sự tiến bộ, trưởng thành của mình.Ngoài ra, ởđộ tuổi 15 –18 các em học sinh thường rất hiếu động, ham hiểu biết, thích tìm tòi, khám phá. Trong quá trình đó, học sinh cần có người định hướng cho mình cách làm, hướng đi để tránh rơi vào tình trạng ngộ nhận, chủ quan hoặc sai lầm. Như vậy, nhu cầu học tập và bộc lộ bản thân của học sinh cũng là một cơ sởđểphát huy tiềm năng học tập, rèn luyện kỹnăng tranh biện cho các em. 2. Thực trạng giáo dục kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờ lên lớp ởtrường THPT 2.1. Đánh giá thực trạng thông qua các số liệu điều tra, khảo sát 12 https://tieuluan.com/

13. Đểcó cái nhìn đầy đủ, chính xác về thực trạng giáo dục kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp, chúng tôi tiến hành điều tra, khảo sát. Tháng 9/2019, chúng tôi đã phát phiếu khảo sát với đối tượng là 200 học sinh và 40 giáo viên của 4 trường THPT tại địa bàn thành phố Vinh (THPT Huỳnh Thúc Kháng, THPT chuyên Phan Bội Châu, THPT Hà Huy Tập, THPT Lê Viết Thuật). Mỗi trường lấy ý kiến đại diện của 50 học sinh và 10 giáo viên. Nội dung chủ yếu hỏi về nhận thức của học sinh và giáo viên về tầm quan trọng của kỹnăng tranh biện cũng như thực tếrèn luyện kỹnăng này tại nhà trường THPT hiện nay. Phương pháp nghiên cứu được chúng tôi sử dụng là điều tra qua hệ thống câu hỏi nhanh. Đối tượng khảo sát trả lời hoặc đánh dấu vào phương án lựa chọn. 2.1.1. Khảo sát, đánh giá đối với học sinh Vềphía học sinh, chúng tôi đưa ra một sốcâu hỏi nhằm tìm hiểu mức độ hiểu biết và hứng thú của các em đối với hoạt động tranh biện và thông tin về thực tế dạy học kỹnăng này qua hoạt động ngoài giờlên lớp. Kết quảnhư sau: Bảng 2.1.1 Câu hỏi Phương án trả lời Tần số Tỷ lệ % A. Dễdàng 20 10 1. Khi thuyết phục người khác em cảm thấy thế nào? B. Khó khăn 120 60 C. Bình thường 60 30 A. Chưa 24 12 2. Em đã từng biết đến hoạt động tranh biện chưa? B. Biết nhưng chưa hiểu rõ 136 68 C. Hiểu rõ 40 20 A. Là hình thức tranh luận văn minh 160 80 3. Theo em, tranh biện là hoạt động như thếnào? B. Bản chất là tranh cãi 12 6 C. Là hình thức bảo vệđến cùng quan điểm cá nhân 28 14 A. Rất cần thiết 170 85 4. Theo em, có cần thiết rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh không? B. Cần thiết 30 15 C. Không cần thiết 0 0 A. Có 70 35 5. Tại trường em có câu 13 https://tieuluan.com/

14. lạc bộ tranh biện không?B. Không 130 65 C. Không rõ 10 5 A. Đã tổ chức 0 0 6. Tại trường em có tổ chức hình thức tranh biện trong HĐNGLL không? B. Chưa tổ chức 170 85 C. Không nhớ 10 5 A. Mới mẻ, có tính tương tác 81 162 7. Theo em, HĐNGLL cần được tổ chức như thế nào? B. Giữnguyên như cũ 26 13 C. Đơn giản 12 6 Bảng số liệu 2.1.1 cho thấy, đa số học sinh nhận thức được tầm quan trọng của khảnăng thuyết phục, đàm phán đối với thành công của mỗi người trong cuộc sống. Tuy nhiên 60% học sinh thấy gặp khó khăn khi thuyết phục người khác đồng tình với ý kiến của mình. Các em cảm thấy lúngtúng khi trình bày quan điểm cá nhân, đặc biệt là khi nói trước đám đông. Nhiều em đã biết đến hoạt động tranh biện nhưng chưa hiểu rõ (68%). Nhận thức đó là một hình thức tranh luận văn minh (80%), phần lớn các em khẳng định việc rèn luyện kỹ năng tranh biện là rất cần thiết (85%). Tuy nhiên, khi được hỏi thêm về bản chất của tranh biện, nhiều em còn tỏra mơ hồtrong phân biệt kỹnăng thuyết trình và kỹnăng tranh biện. Khi được hỏi “Tranh biện có gì khác với thuyết trình?”, một sốem còn nhầm lẫn hoặc đánh đồng hai kỹnăng này. Ởcâu hỏi về Hoạt động ngoài giờlên lớp, 81% học sinh bày tỏ mong muốn hình thức sinh hoạt cần đa dạng, hấp dẫn, có tính tương tác cao, phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo của học sinh. Trong các hình thức sinh hoạt, tranh biện vẫn là một hoạt động mới mẻ, chưa được tổ chức ởcác trường. Hiện chỉcó 2/4 trường được khảo sát có câu lạc bộ tranh biện (THPT Huỳnh Thúc Kháng, THPT chuyên Phan Bội Châu). Tuy nhiên, hoạt động của các câu lạc bộ này chưa thực sự tạo được dấu ấn nổi bật và có sức lan tỏa rộng rãi. Cá biệt có em được hỏi không biết tại trường mình có câu lạc bộ tranh biện hay không (5%). 2.1.2.Khảo sát, đánh giá đối với giáo viên Vềphía giáo viên, chúng tôi đưa ra một sốcâu hỏi nhằm tìm hiểu nhận thức và những khókhăn, vướng mắc trong việc thực hiện rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh qua hoạt động ngoài giờlên lớp. Kết quảthu được như sau: 14 https://tieuluan.com/

15. Bảng 2.1.2 Câu hỏi Phương án trả lời Tần số Tỷ lệ % A. Rất cần thiết 34 85 1. Theo thầy /cô có cần thiết rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh không? B. Cần thiết 6 15 C. Không cần thiết 0 0 A. Thường xuyên 8 20 2. hướng dẫn học sinh rèn luyện kỹnăng tranh biện chưa? Thầy/cô đã từng B. Không thường xuyên 28 70 C. Chưa thực hiện 4 10 3. Việc rèn luyện kỹnăng qua các tiết học trên lớp đã đáp ứng đầy đủ nhu cầu của học sinh chưa? A. Đầy đủ 6 15 B. Chưa đầy đủ 30 75 C. Thiếu hiệu quả 4 10 A. Có thể thực hiện 28 70 4. Theo thầy/cô,có thể lồng ghép dạy học kỹ năng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp không? B. Khó thực hiện 10 25 C. Không nên thực hiện 5 2 Bảng 2.1.2. cho thấy 85% giáo viên nhận thấy rất cần thiết phải rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh. Tuy nhiên, chỉcó 20% giáo viên thường xuyên hướng dẫn học sinh rèn luyện kỹnăng này, 70% thực hiện một cách không thường xuyên, cá biệt có 10% chưa thực hiện. Qua thực tế dạy học nhiều giáo viên nhận thấy, các tiết học trên lớp chưa đáp ứng được đầy đủ nhu cầu rèn luyện kỹnăng của học sinh (75%). Như vậy cũng có nghĩa làchưa đáp ứng được yêu cầu dạy học toàn diện. Mặc dù thấy được ưu thế của hoạt động ngoài giờlên lớp trong rèn luyện kỹnăng nhưng không phải ai cũng có đủ khảnăng thực hiện. Chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn thêm một sốgiáo viên về những khó khăn mà họ gặp phải khi tổ chức cho học sinh rèn luyện kỹnăng qua hoạt động ngoài giờlên lớp. Các ý kiến nêu lên một số vấn đềnhư sau: Giáo viên có thế mạnh trong dạy học bộmôn nhưng hạn chếtrong năng lực tổ chức hoạt động ngoài giờ. Những gì họcó được phần lớn đều là kinh nghiệm học hỏi qua thực tiễn. Trên thực tế, hoạt động ngoài giờlên lớp cần đến sự phối hợp của nhiều lực lượng trong nhà trường, cá nhân giáo viên rất khó thực hiện. Bên cạnh đó, đây là hoạt động đòi hỏi có một cơ sở vật chất đầy đủ mới đạt hiệu quả cao. Chia sẻthêm về những khó khăn trong lồng ghép giáo dục kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp, nhiều giáo viên cho rằng đây là kỹnăng đòi hỏi một hình thức tổ chức phù hợp. Những hình thức lâu nay các trường 15 https://tieuluan.com/

16. THPT thực hiện như giao lưu, hỏi đáp, trò chơi… khó có hiệu quả. Nhiều giáo viên bày tỏ mong muốn có một hình thức tổ chức vừa mới mẻ, vừa sát với mục tiêu rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh. Như vậy, có thể thấy việc rèn luyện kỹnăng, trong đó có kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ. 2.2. Phân tích nguyên nhân của thực trạng Số liệu khảo sát, điều tra cho thấy học sinh rất hứng thú với hoạt động tranh biện và có mong muốn được rèn luyện kỹnăng này. Tuy nhiên những hiểu biết và khảnăng vận dụng kỹnăng tranh biện vào thực tiễn của các em còn hạn chế. Một sốem có năng khiếu tranh biện nhưng tất cả mới chỉđang ở dạng tiềm năng, chưa được phát huy tối đa. Điều đó ảnh hưởng không nhỏđến kết quả học tập cũng như sựthành công trong cuộc sống của các em sau này.Trên thực tế, đa sốgiáo viên rất mong muốn được tham gia giáo dục kỹnăng tranh biện cho học sinh nhưng còn vướng mắc trong phương pháp, đặc biệt là cách tổ chức dạy học trong lĩnh vực hoạt động ngoài giờlên lớp. Việc tổ chức hoạt động ngoài giờởcác trường hiện nay chủ yếu do Đoàn trường và Ban ngoài giờlên lớp đảm nhiệm, chưa có sựtích cực tham gia của của các giáo viên bộmôn. Điều này dẫn đến chất lượng của hoạt động ngoài giờcòn chưa đạt hiệu quả, năng lực đàm phán, thuyết phục và khảnăng tư duy độc lập của học sinh còn hạn chế. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến thực trạng đó? Qua khảo sát và tìm hiểu thực trạng, chúng nhận thấy có một sốnguyên nhân cơ bản như sau: Thứ nhất, chương trình giáo dục hiện nay còn nặng về kiến thức, chưa có sựđầu tư đúng mức cho dạy kỹnăng, nhất là các kỹnăng mềm. Hoạt động giáo dục ngoài giờlên lớp với các chủđiểm quen thuộc và những hình thức sinh hoạt lặp đi lặp lại làm giảm hứng thú tham gia của học sinh, không tạo được nhiều sân chơi cho các em rèn luyện các kỹnăng, trong đó có kỹnăng tranh biện. Kế hoạch hoạt động còn hết sức bịđộng, lúng túng. Việc định hướng nội dung, hình thức về hoạt động ngoài giờlên lớp ở một sốtrường chưa có sựsáng tạo. Lãnh đạo một sốtrường chưa có biện pháp cụ thể. Nội dung hoạt động ngoài giờlên lớp còn nghèo nàn, bó hẹp trong một số chủđiểm, hình thức còn đơn điệu, chưa thiết thực, chưa gắn với nhu cầu thực tế cuộc sống, chưa đáp ứng được nhu cầu nguyện vọng của học sinh. Chính vì vậy các hoạt động ngoài giờlên lớp chưa lôi cuốn được học sinh tham gia, chưa mang lại hiệu quảgiáo dục, chưa đáp ứng tốt yêu cầu giáo dục hiện nay. Sự phối hợp giữa các tổnhóm, đoàn thểtrong nhà trường trong tổ chức hoạt động ngoài giờlên lớp còn chưa thật nhịp nhàng, hiệu quả, ảnh hưởng lớn đến chất lượng hoạt động. Thứ hai,giáo viên do áp lực chuyên môn quá lớn nên tập trung thời gian, công sức cho công tác chuyên môn, ít có thời gian quan tâm đến các hoạt động sau giờ học của học sinh. Nhiều thầy côcòn xem nhẹ hoạt động này, chỉ tập 16 https://tieuluan.com/

17. trung vào các hoạt động dạy học trên lớp. Một bộ phận giáo viên chưa thực sự nhận thức được vai trò và tác dụng to lớn của hoạt động giáo dục ngoài giờlên lớp đối với việc hình thành và phát triển toàn diện nhân cách học sinh. Các tiết học do chạy theo việc chuyển tải kiến thức nên quỹ thời gian cho rèn luyện kỹ năng hạn chế. Một sốgiáo viên còn ngại đổi mới phương pháp dạy học. Riêng việc tiếp cận và sử dụng phương pháp tranh biện còn tỏra vô cùng xa lạđối với nhiều giáo viên ởcác trường THPT. Trong khi đó, đời sống xã hội ngày nay liên tục phát triển, đòi hỏi nhà trường phải trang bị cho học sinh không chỉ những kiến thức cập nhật mà còn là những kỹnăng mới. Có những kỹnăng nếu giáoviên không quan tâm sẽ khiến học sinh chịu thiệt thòi, nhất là trong cuộc sống sau này. Bên cạnh đó, Hoạt động ngoài giờlên lớp là hình thức giáo dục mới được thực hiện trong thời gian gần đây. Giáo viên, nhất là những người trong độ tuổi 35 - 55 chưa được đào tạo nội dung này ởcác trường đại học. Những gì họcó chủ yếu qua tập huấn, tự học và học hỏi kinh nghiệm từ thực tiễn. Bởi vậy, nhiều giáo viên ngoài hạn chế vềnăng lực còn ngại đổi mới, thiếu sáng tạo trong tìm kiếm những hình thức tổ chức hoạt động đáp ứng yêu cầu dạy học kỹnăng cho học sinh. Thứ ba, nhiều học sinh còn có tâm lý áp lực thi cửnên chú trọng nhiều đến bài vởhơn là rèn luyện kỹnăng. Học sinh của các trường trên địa bàn thành phốVinh nói chung, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng nói riêng còn học thêm ngoài nhà trường quá nhiều, các em không có thời gian để tham gia nhiều các hoạt động tập thể. Nhiều em được gia đình bao bọc, chỉ biết đến việc học, thiếu kỹnăng sống, hạn chế trong khảnăng tự lập. Một sốem còn thụđộng, chưa phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo trong học tập. Lối học chạy theo điểm sốlà nguyên nhân khiến nhiều em bỏ lỡcơ hội đểrèn luyện kỹnăng, nhất là các kỹ năng mềm. Nhiều bậc phụhuynh còn có những quan niệm chưa đúng về hoạt động giáo dục ngoài giờ. Họchưa thấy rằng cùng với hoạt động học tập thì việc tham gia các hoạt động ngoại khóa vừa là một nhiệm vụ vừa là quyền lợi, đáp ứng những nhu cầu thiết yếu của mỗi học sinh. Chính vì vậy, họ chỉđầu tư nhiều cho hoạt động học tập, thu nhận các kiến thức văn hóa, khoa học mà chưa khuyến khích tạo điều kiện cho học sinh tham gia vào các hoạt động giáo dục ngoài giờlên lớp của trường, lớp. Thứtư,cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện phục vụcho các hoạt động giáo dục còn hạn chế. Hoạt động ngoài giờ, nhất là những chương trình ngoại khóa thường được tổ chức với quy mô lớn, có sựtham gia đông đảo của giáo viên và học sinh. Vì thế, đòi hỏi một cơ sở vật chất, trang thiết bị lớn như địa điểm, bàn ghế, loa máy, màn hình… và tốn kém không ít kinh phí. Trong khi đó, nguồn thu tài chính của nhà trường phổthông không nhiều, cơ sở vật chất được trang bị qua thời gian sử dụng không tránh khỏi lạc hậu hoặc hư hỏng. Tuy đây không phải là yếu tố quyết định đến kết qủa giáo dục nhưng cũng có ảnh hưởng không nhỏ. 17 https://tieuluan.com/

18. Vậy làm thếnào để khắc phục được thực trạng đó? Trong khuôn khổ một sáng kiến kinh nghiệm, chúng tôi mạnh dạn đề xuất một số biện pháp cụ thểđã được áp dụng có hiệu quả tại đơn vị - trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. 3. Một số biện pháp rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp 3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp - Phải đáp ứng yêu cầu phát triển nhân cách của học sinh. Chủ nghĩa Mác - Lênin đã nêu rõ: “Con người vừa là thực thể tự nhiên, vừa là thực thể xã hội, nhưng con người có cá tính riêng”. Trong quá trình hoạt động, nhờ các mối quan hệ với thế giới tự nhiên, thế giới đồ vật do các thế hệ trước tạo ra và các quan hệ xã hội mà con người gắn bó bằng các hoạt động đã nói ở trên, nhân cách của con người được hình thành, phát triển. Bởi vậy, trong quá trình lựa chọn các biện pháp giáo dục kỹ năng tranh biện cho học sinh, chúng tôi nhận thấy cần áp dụng các giải pháp phát huy cao nhất cácyếu tố hình thành, phát triển nhân cách của học sinh, đảm bảo tính tự nhiên trong phát triển con người và nâng cao năng lực tự chủ của mỗi cá nhân. - Đảm bảo quan điểm giáo dục theo phương pháp sư phạm tương tác. Theo phương pháp sư phạm tương tác, trong quá trình học tập ở trường THPT, mỗi học sinh phải tự mình chiếm lĩnh hệ thống tri thức, kỹ năng, phải nắm vững những cơ sở của nghề nghiệp tương lai ở trình độ phổ thông và có tiềm năng vươn lên thích ứng với những yêu cầu do thực tiễn xã hội và cách mạng khoa học, công nghệ đặt ra. Muốn vậy, khi tiến hành hoạt động học tập ở trường THTP, học sinh cần tiến hành hoạt động nhận thức trên cơ sở khả năng tư duy độc lập, có óc phê phán, có thể khẳng định, phủ định, hoài nghi và tự xây dựng cho mình phương pháp học tập thích hợp. Từ quan điểm giáo dục trên, chúng tôi cũng tiến hành giáo dục kĩ năng tranh biện cho học sinh trên tinh thần phát huy tư duy độc lập sáng tạo và các năng lực, sở trường của học sinh. Giáo dục học sinh phải tạo được sự tương tác, khônggiáo dục một chiều haymáy móc, rập khuôn. - Đảm bảo tính thực tiễn của hoạt động giáo dục. Các biệnpháp được đề xuất cho việc tổ chức quá trình học tập được thực thi trong thực tiễn dạy học ở trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. Điều đó có nghĩa là các biệnpháp phải đáp ứng mục tiêu đào tạo của nhà trường, giúp học sinh nắm kiến thức và kỹ năng thực hành tương ứng, có khả năng phát hiện, giải quyết những vấn đề cơ bản của giáo dục ở trường THPT đặt ra. Các biệnpháp phải phù hợp với nội dung, phương pháp dạy học, tức là phải đảm bảo tính hiện đại, cân đối hài hòa của nội dung, phương pháp dạy học, 18 https://tieuluan.com/

19. coi trọng phương pháp tự học, tự nghiên cứu, tạo điều kiện để người học phát huy tính chủ động sáng tạo của mình. 3.2. Một số biện pháp cụ thể nhằm nâng cao kỹ năng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp 3.2.1. Phối hợp với các tổ chức, đoàn thểtrong nhà trường xây dựng kế hoạch 3.2.1.1. Mục đích Hoạt động ngoài giờlên lớp thường diễn ra với quy mô lớn, với nhiều cách thức tổ chức, có sự tham gia của toàn thể học sinh và giáo viên trong toàn trường. Đây là hoạt động mà không có một cá nhân nào có thểđộc lập thực hiện. Vì vậy, giáo viên cần phối hợp với tổnhóm chuyên môn, các Ban, đoàn thể trong nhà trường. Kinh nghiệm cho thấy sự phối hợp này càng nhịp nhàng thì sự thành công của chương trình càng lớn. Sự phối hợp đó phải được bắt đầu từquá trình xây dựng kế hoạch. 3.2.1.2. Nội dung Xây dựng kế hoạch Hoạt động ngoài giờlên lớp gắn với mục tiêu rèn luyện kỹnăng tranh biện. Trong đó xácđịnh rõ quan điểm phối hợp, nội dung phối hợp với các tổ chức, đoàn thểtrong nhà trường để nhằm thực hiện mục tiêu này. 3.2.1.3. Cách thức tiến hành Phối hợp với tổnhóm chuyên môn trong xây dựng kế hoạch Tổchuyên môn là một bộ phận cấu thành trong bộmáy tổ chức, quản lý của nhà trường phổthông. Tổchuyên môn giúp nhà trường điều hành và tổ chức thực hiện các hoạt động sư phạm và nghiệp vụchuyên môn. Tổchuyên môn là đầu mối để hiệu trưởng quản lý về nhiều mặt, nhưng chủ yếu vẫn là chuyên môn, tức là hoạt động dạy học trong nhà trường. Bởi vậy, để hoạt động dạy học thành công, trước hết giáo viên cần phải phối hợp với tổnhóm chuyên môn trong các công việc cụ thể. Trước hết, chúng tôi tiến hành thảo luận cùng nhóm chuyên môn xây dựng kế hoạch năm học. Với ý tưởng lồng ghép giáo dục kỹnăng tranh biện vào hoạt động sinh hoạt tập thể, chúng tôi thống nhất xây dựng kế hoạch tổ chức ngoại khóa đồng thời quan tâm hướng dẫn các hoạt động ngoài giờkhác của học sinh như sinh hoạt nhóm, câu lạc bộ, các hoạt động văn hóa, văn nghệ… Trong kế hoạch, chúng tôi thảo luận thống nhất biện pháp nhóm chuyên môn phối hợp với các đoàn thểnhà trường như Ban ngoài giờlên lớp, Đoàn trường, Ban văn nghệđể tổ chức hoạt động ngoại khóa. Phối hợp với các đoàn thểnhà trường trong xây dựng kế hoạch 19 https://tieuluan.com/

20. Ngoài tổnhóm chuyên môn, các đoàn thểcũng có vai trò rất quan trọng trong việc vận hành bộmáy của nhà trường. Bởi đây là các bộ phận đảm nhiệm những chức năng khác nhau đảm bảo các hoạt động của nhà trường có hiệu quả. Đểgóp phần nâng cao chất lượng giáo dục kỹnăng cho học sinh qua hoạt động ngoài giờlên lớp, chúng tôi phối hợp với Ban ngoài giờlên lớp, Ban văn nghệ và Đoàn trường đểlên lên chương trình hành động và lựa chọn thời gian, địa điểm, thành phần tham gia. Cụ thể, thống nhất thực hiện theo chủđiểm ngoài giờlên lớp, hình thức tổ chức là cuộc thi tranh biện. Ngoài ra, đểchương trình hấp dẫn, còn cần đến hệ thống câu hỏi theo chủđề, các tiết mục văn nghệ, tiểu phẩm. Phần thi tranh biện do chúngtôi phụtrách. Các tiết mục văn nghệvà tiểu phẩm do Đoàn trường và Ban văn nghệđảm nhiệm. Hệ thống câu hỏi do Ban ngoài giờlên lớp xây dựng. Ngoài ra, việc quản lý học sinh cần đến sự hỗ trợ của Ban nề nếp và các giáo viên chủ nhiệm. Những công việc này được phân công đến từng thành viên chịu trách nhiệm cho đến khi kết thúc hoạt động. Xin ý kiến phê duyệt của Ban giám hiệu Trên cơ sở kế hoạch đã xây dựng, chúng tôi đăng ký chuyên đề ngoại khóa. Việc đăng ký phải được thực hiện từđầu năm học và có sựphê duyệt của ban giám hiệu bởi đây là hoạt động do nhà trường tổ chức và quản lý với sự phối hợp tham gia của các tổ chức, đoàn thểkhác trong đơn vị. 3.2.2. Phát hiện và bồi dưỡng nhân tốcó năng khiếu tranh biện 3.2.2.1. Mục đích Xu hướng dạy học hiện nay chú trọng phát huy tốt nhất tiềm năng, sở trường, phù hợp với sởthích, hứng thú của học sinh. Cần phát huy tính tích cực, chủđộng, sáng tạo của người học, khuyến khích học sinh tham gia vào các hoạt động học tập, tựphát hiện năng lực, nguyện vọng của bản thân. Môi trường giáo dục đó thuận lợi cho việc tìm kiếm và bồi dưỡng các nhân tốcó năng khiếu, sở trường trong một lĩnh vực nhất định. Qua hoạt động dạy học, giáo viên chú ý phát hiện từđó có kế hoạch bồi dưỡng các nhân tốcónăng khiếu tranh biện. 3.2.2.2. Nội dung Đề xuất những biện pháp cụ thể nhằm phát hiện và bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu tranh biện, tạo lực lượng nòng cốt cho các hoạt động ngoài giờlên lớp. 3.2.2.3. Cách thức tiến hành Phát hiện học sinh có năng khiếu tranh biện Trong thực tế dạy học, giáo viên có thểphát hiện các em có năng khiếu tranh biện qua các tiết học và qua các sinh hoạt tập thể. 20 https://tieuluan.com/

21. Qua các tiết học, giáo viên cần tạo tình huống có vấn đề, đem đến những kiến giải khác nhau, thậm chí trái ngược nhau. Bằng các phương pháp dạy học tích cực, giáo viên tạo không khí học tập, kích thích trí tò mò, khảnăng khám phá của học sinh. Căn cứvào phản hồi của các em, giáo viên tập hợp, phân loại thành hai luồng ý kiến khác nhau từđó khéo léo gợi mởđể học sinh có cái nhìn so sánh, nêu ra lí lẽvà dẫn chứng để bảo vệý kiến của mình. Có nhiều cách để giúp các em bộc lộvà rèn luyện kỹnăng như: bài tập trình bày một vấn đề, phân tích và đánh giá về một vấn đề, tổ chức hệ thống luận điểm theo trình tự logic, tìm kiếm minh chứng cho lỹ lẽ… Đồng thời giáo viêncó thể gợi mởthêm các chủđề tranh luận để học sinh suy ngẫm, đề xuất ý kiến và triển khai lập luận thành một bài viết hoàn chỉnh. Qua đóphát hiện và bồi dưỡng những học sinh có các tố chất như: có năng lực tư duy phản biện sáng tạo, có kỹnăng phát hiện và giải quyết vấn đề, có khảnăng tiếp thu và chọn lọc, có bản lĩnh trước các tình huống khó khăn. Đặc biệt qua hoạt động sinh hoạt tập thể, giáo viên có thểtìm kiếm và bồi dưỡng những học sinh có năng khiếu tranh biện. Đó là những hoạt động như: sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn, sinh hoạt nhóm, câu lạc bộ, các hội thi văn nghệ, thể thao, diễn đàn… Bằng sựquan sát tỉ mỉvà tìm hiểu kỹlưỡng, chúng tôi phát hiện được những em có khảnăng diễn đạt, thuyết trình trước đám đông, biết thể hiện chính kiến và bảo vệquan điểm của mình. Đó thường là những em biết phát hiện vấn đềvà mạnh dạn, tựtin trong phát biểu, bày tỏý kiến. Không chỉ biết trình bày một cách lưu loát, khoa học nội dung đã chuẩn bị, các emcòn biết giao lưu với bạn bè, thầy cô để tạo sựtương tác, biết khai thác các yếu tố hỗ trợ như giọng nói, ngữđiệu, nét mặt, cử chỉ, tác phong, trang phục… để tạo sự hấp dẫn và sức thuyết phục. Bồi dưỡng các nhân tốnhân tốcó năng khiếu tranh biện Sau khi phát hiện được các nhân tốcó năng khiếu, giáo viên cần có quá trình bồi dưỡng đểcác em phát huy sởtrường của mình bởi năng khiếu có thểlà một lợi thế lớn nhưng nếu không được rèn luyện mọi tài năng đều bịlãng phí. Muốn vậy, cần có kế hoạch và kiêntrì thực hiện kế hoạch đó trong suốt quá trình giảng dạy. Trước tiên cần bắt đầu bồi dưỡng từcác lớp học. Bởi đểhình thành được kỹnăng đòi hỏi cần có cảquá trình. Muốn vậy, người giáo viên phải thực sựxây dựng được các lớp học tranh biện, tạo không khí đối thoại dân chủ. Một giờ học thật sự hiện đại phải có những đối thoại sôi nổi trong một không khí cởi mở. Khoảng cách thầy - trò được rút ngắn, quan hệ thầy - trò trởnên thân thiện hơn bao giờ hết. Trong một môi trường học tập như thế, học sinh hoàn toàn cóđủ tự tin đểđưa ra những ý kiến tranh biện (với bạn, với thầy, cô) về một nội dung nào đó. Các em sẽcoi đó như là những hoạt động học tập tích cực, sáng tạo. Không nên dùng những “đòn phủđầu” đối với những ý kiến chưa phù hợp. Hãy tỏra trân trọng và lắng nghe, hãy đểcho các em trình bày trọn vẹn ý kiến của 21 https://tieuluan.com/

22. mình. Điều đó giúp các em hiểu rằng, mình đang được học trong một giờ học đầy ắp tính dân chủ. Biện pháp này có thể vận dụng với tất cảcác đối tượng học sinh. Với những học sinh có sựđam mêthì biện pháp này càng phát huy hiệu quả cao. Tạo được bầu không khí đối thoại dân chủlà điều kiện để bắt đầu bài học cốt lõi của tranh biện – kỹnăng lập luận. Bởi vì, muốn đạt đến tính tối ưu của vấn đề buộc phải thuyết phục được người khác. Một bài tranh biện có sức thuyết phục đến đâu là phụ thuộc vào độ sắc của những lí lẽ, độ mạnh mẽhùng hồn của lập luận, độ chắc chắn, đáng tin cậy của minh chứng mà người tranh biện đưa ra. Giáo viên cần khuyến khích học sinh sử dụng các kỹnăng lập luận. Học sinh sẽ học cách nghiên cứu bằng cách đưa ra các lý giải hợp lý cho câu trả lời. Có nhiều cách luyện tập kỹnăng này như: những bài tập trình bày một vấn đề; đánh giá và giải thích đánh giá của mình về một vấn đề; tổ chức hệ thống luận điểm theo các trình tự logic khác nhau; tìm kiếm minh chứng cho luận điểm... Lập luận trong tranh biện phải rõ ràng, logic, đầy đủ bằng chứng, toàn diện và chặt chẽ. Giáo viên có thể gợi mởcác chủđề tranh luận để học sinh suy ngẫm, đề xuất ý kiến và triển khai lập luận thành các bài viết hoàn chỉnh. Việc rèn luyện kỹnăng lập luận sẽ chuẩn bị tốt cho nội dung của bài tranh biện. Tuy nhiên, để tranh biện thực sựthành công còn phụ thuộc rất nhiều vào khảnăng trình bày giàu sức thuyết phục, có tính hùng biện cao. Qua các bài học và sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn, giáo viên hướng dẫn học sinh trình bày ý kiến cá nhân trước tập thể. Hình thức đơn giản nhất là các ý kiến xây dựng bài, những câu trả lời ngắn. Tiếp đến là những bài thuyết trình thảo luận nhóm. Các em có thểluân phiên trình bày trước lớp sản phẩm hoạt động của nhóm mình. Điều này sẽ tạo điều kiện cho mỗi em đều có cơ hội rèn luyện kỹnăng nói trước đám đông. Qua các trải nghiệm đó, giáo viên hướng dẫn học sinh những kỹnăng cơ bản để thuyết phục người khác thành công. Thứ nhất, cần có một quan điểm rõ ràng, có sức thuyết phục. Thứ hai, có phong thái tự tin, biết mởđầu một cách ấn tượng, thu hút được sựchú ý của khán giả ngay từ những câu nói đầu tiên. Thứ ba, trình bày một cách khoa học, logic các nội dung đã chuẩn bị. Thứtư, biết khai thác các yếu tốphi ngôn ngữnhư giọng nói, ngữđiệu, cử chỉ, ánh mắt, tác phong, trang phục… Thứnăm, biết giao lưu với khán giảđể tạo sựtương tác. Tất cả những yếu tốnày không phải được hình thành trong ngày một ngày hai mà đòi hỏi phải trải qua một quá trình rèn luyện, bồi dưỡng lâu dài, tỉ mỉ. 22 https://tieuluan.com/

23. Học sinh rèn luyện qua các sinh hoạt tập thể lớp 23 https://tieuluan.com/

24. Trên thực tế, giáo viên có thể thực hiện nhiều hình thức khác nhau đểrèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh. Từ nội dung dạy học, giáo viên gợi mở vấn đềđể học sinh tranh biện. Đặc biệt, giáo viên có thểxây dựng các tiết học mà ởđó, tranh biện trởthành một hoạt động trọng tâm. Tiết học được tổ chức như một cuộc tranh biện thu nhỏ. Tại đó, giáo viên tổ chức cho học sinh tranh biện về một chủđề. Các đội lần lượt nêuý kiến đồng thời đối thoại, đặt câu hỏi tranh biện để bảo vệquan điểm của mình đồng thời phản bác quan điểm của đối phương. Những em có năng khiếu sẽ thể hiện vai trò chủ lực trong các hoạt động. Các học sinh khác cũng tích cực tham gia và tự bồi dưỡng năng lực của mình. Các tiết học như vậy sẽ tạo điều kiện cho các em tập dượt kỹnăng tranh biện trước khi có thể tựtin tham gia vào các hoạt động tranh biện trong sinh hoạt ngoại khóa. Học sinh rèn luyện qua các tiết học được tổ chức theo hình thức tranh biện 24 https://tieuluan.com/

25. Ngoài ra, giáo viên cần tạo điều kiện thuận lợi cho các em tham gia sinh hoạt tập thểnhư sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn, sinh hoạt nhóm, câu lạc bộ, giao lưu văn nghệ, thểthao… Cần giao cho học sinh các nhiệm vụphù hợp đồng thời có sựhướng dẫn, điều chỉnh cho các em trong quá trình thực hiện. Những em thực sựcó đam mê, giáo viên có thể giới thiệu các em tham gia câu lạc bộ tranh biện hoặc tham dựcác cuộc thi. Khi đó, học sinh sẽđược rèn luyện kỹnăng tranh biện ở mức độchuyên sâu. Là giáo viên dạy môn Ngữvăn, chúng tôi đã ứng dụng biện pháp trên và nhận thấy hiệu quảrõ rệt. Qua sản phẩm học tập của các em, chúng tôi phát hiện được những học sinh có tư duy phản biện, có khảnăng lập luận, trình bày tốt. Đây là những em có thể trởthành nòng cốt cho câu lạc bộ tranh biện và các hoạt động ngoài giờlên lớp khác. 3.2.3. Tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộ tranh biện 3.2.3.1. Mục đích Câu lạc bộlà hình thức sinh hoạt ngoại khóa của những nhóm học sinh cùng sởthích, nhu cầu, năng khiếu… dưới sựđịnh hướng của những nhà giáo dục nhằm tạo môi trường giao lưu thân thiện, tích cực giữa các học sinh với nhau và giữa học sinh với thầy cô giáo, với những người lớn khác. Hoạt động của câu lạc bộ tạo cơ hội để học sinh được chia sẻ những kiến thức, hiểu biết của mình vềcác lĩnh vực mà các em quan tâm, qua đó phát triển các kĩ năng của học sinh. 3.2.3.2. Nội dung Ởcác trường THPT, các nhóm, câu lạc bộ do học sinh thành lập và điều hành nhưng đểcác câu lạc bộnày thực sự hoạt động có hiệu quả, rất cần đến vai trò định hướng, tư vấn của giáo viên. 3.2.3.3. Cách thức tiến hành Nhiều năm qua, trường THPT Huỳnh Thúc Kháng luôn đẩy mạnh các hoạt động ngoài giờlên lớp dưới hình thức sinh hoạt câu lạc bộ. Hoạt động của các câu lạc bộnhà trường đa dạng các loại hình, tạo sự gắn kết giữa học sinh, góp phần xây dựng môi trường học tập lành mạnh, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Trong đó, câu lạc bộ tranh biện được nhà trường quan tâm, thúc đẩy. Được thành lập vào ngày 8/9/2018, đến nay sau gần hai năm hoạt động, Câu lạc bộđã có 30 thành viên và tổ chức được nhiều dựán hoạt động phong phú, có sức lan toả. Được tổ chức bài bản, chặt chẽ, hoạt động theo hình thức tự chủ, tự nguyện dưới sựgiám sát của Ban chấp hành Đoàn trường, câu lạc bộ tranh biện đã thực sự trởthành môi trường để học sinh Huỳnh Thúc Kháng thể hiện và hoàn thiện bản thân, chia sẻtrách nhiệm cộng đồng. Đểcó được kết quảđó, chúng tôi đã áp dụng những biện pháp cụ thể sau: 25 https://tieuluan.com/

26. Hướng dẫn học sinh trang bị kiến thức, kỹnăng tranh biện Với vốn kiến thức, kỹnăng đã có từcó từcác môn học, đặc biệt là môn Ngữvăn, học sinh còn cần trang bịthêm những kiến thức, kỹnăng chuyên sâu cho hoạt động tranh biện. Đểlàm được điều này, tôi hướng dẫn học sinh tìm các nguồn tài liệu qua sách vở, báo chí, internet. Các em trong câu lạc bộlà những học sinh năng động có nền tảng học vấn, kỹnăng tốt nên tiếp cận rất nhanh với các nguồn tài liệu, trong đó có cảtài liệu từnước ngoài. Một sốem có vốn ngoại ngữ tốt còn có thểđọc và dịch tài liệu từ Tiếng Anh. Một số nguồn tài liệu chúng tôi đã hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Vietyouthtodebate, Giáo án khóa học debate, tài liệu lưu hành nội bộtrong khóa học về tranh biện và tư duy phản biện, Hà Nội, 2016; các trang http://en.wikipedia.org/wiki/Debate; http://www.ipdadebate.org/... web http://debatewise.org/; http://www.idebate.org/; Bên cạnh đó, để trang bị cho học sinh kinh nghiệm thực tế về tranh biện, chúng tôi hướng dẫn học sinh học tập các khóa học trên internet, mời các chuyên gia. Ngoài ra, học sinh còn có thểgiao lưu học hỏi, thi đấu với các câu lạc bộ tranh biện của các trường THPT trong và ngoài tỉnh. Giao lưu với Câu lạc bộ tranh biện THPT chuyên Phan Bội Châu 26 https://tieuluan.com/

27. Tham gia thi đấu với các CLB tranh biện trong thành phố Vinh Hướng dẫn học sinh tổ chức các hoạt động tranh biện của câu lạc bộ Câu lạc bộ phải là nơi các em được rèn luyện kỹnăng tranh biện một cách thường xuyên nhất. Chúng tôi hướng dẫn các em tổ chức các hình thức sinh hoạt đa dạng, phong phú như sau: - Thảo luận xây dựng các chủđề tranh biện. Chủđề lựa chọn thường gần gũi và thiết thực với đời sống học sinh hiện nay. Chẳng hạn: “Giới trẻngày nay phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ”; “Có nên sử dụng mạng xã hội?”; “Đại học có phải là con đường duy nhất?”; “Học nghềcó phải là sự lựa chọn phù hợp với xu thế hiện nay?”; “Có nên theo đuổi con đường du học?”; “Con người hiện đại nên đi theo một lĩnh vực mình yêu thích hay đi theo nhiều lĩnh vực?”... Các chủ đề phải đưa tới những quan điểm và sự lựa chọn khác nhau để học sinh có thể đồng tình hay phản bác. - Mỗi tháng hai lần, câu lạc bộ tổ chức thi đấu tranh biện giữa các thành viên. Dưới sựđiều hành của chủ nhiệm câu lạc bộ, các thành viên được thi đấu với nhau. Đây chính là hình thức thực hành hiệu quảgiúp học sinh vận dụng những gì đã học được đồng thời đúc rút kinh nghiệm thực tiễn. Các cuộc thi đấu diễn ra càng thường xuyên, kỹnăng tranh biện của các em càng thành thục. 27 https://tieuluan.com/

28. Thảo luận chủđề tranh biện 28 https://tieuluan.com/

29. Thi đấu giữa các thành viên của Câu lạc bộ - Tổ chức các buổi ngoại khóa với các hoạt động trải nghiệm như đi tới các địa điểm khác nhau đểtìm hiểu vềđềtài; làm phóng viên bán chuyên nghiệp để gặp gỡ, giao lưu cũng như phỏng vấn, tham khảo ý kiến vềđềtài; thử sức làm phim tài liệu để bảo vệý kiến ủng hộ hay phản đối; diễn kịch về vấn đềđược xã hội quan tâm; tham gia các hoạt động ngoài giờlên lớp do nhà trường tổ chức… Các hình thức trải nghiệm sáng tạo phong phú không chỉgiúp các em nâng cao hiểu biết xã hội mà còn rèn luyện năng lực phản biện, khảnăng hợp tác và gắn kết tình bạn. Trải nghiệm thực tế 29 https://tieuluan.com/

30. Hướng dẫn học sinh sử dụng internet để quảng bá, trao đổi thông tin cho hoạt động của câu lạc bộ Để hỗ trợ cho hoạt động của câu lạc bộ, học sinh có thể sử dụng các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo. Từ khi mới thành lập, câu lạc bộ tranh biện Huỳnh Thúc Kháng đã lập được trang fan page: https://facebook.com.H.D.C. Huỳnh Debate Club nhằm quảng bá, thông tin cho các hoạt động của câu lạc bộ như: thông báo thành lập, tuyển thành viên, đưa tin sự kiện, tổ chức các diễn đàn theo chủđề… Với các thông tin cập nhật, hấp dẫn, trang fan page đã được gần 900 lượt like, thu hút sựquan tâm chú ý của cộng đồng mạng. Biểu tượng của trang fanpage H.D.C. Huỳnh Debate Club Có thể thấy, việc tổ chức tốt hoạt động của câu lạc bộlà một biện pháp hữu hiệu trong lĩnh vực ngoài giờlên lớp, giúp xây dựng lực lượng nòng cốt cho hoạt động tranh biện và tạo sức lan tỏa tới học sinh trong toàn trường. Những học sinh thực sựcó năng khiếu và đam mê tranh biện sẽcó môi trường đểrèn luyện và phát triển. Những thành công của Câu lạc bộ sẽlôi cuốn các em học sinh khác tham gia. Bằng cách đó có thểphát triển phong trào tranh biện tại trường THPT. 3.2.4. Phối hợp với các đoàn thể tổ chức hoạt động ngoại khóa 3.2.4.1. Mục đích Nếu như hoạt động của các câu lạc bộhướng đến rèn luyện kỹnăng chuyên sâu cho những em có năng khiếu thì hoạt động ngoại khóa lại hướng đến đối tượng học sinh đại trà, tạo sân chơi hấp dẫn và bổích cho học sinh toàn 30 https://tieuluan.com/

31. trường. Tổ chức ngoại khóa sẽgiúp học sinh học hỏi và nâng cao kỹnăng tranh biện. 3.2.4.2. Nội dung Đề xuất các bước cụ thể trong tổ chức hoạt động ngoại khóa nhằm đạt mục tiêu rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh. 3.2.4.3. Cách thức tiến hành Theo kế hoạch đã đăng ký từđầu năm học, chúng tôi phối hợp với các tổ nhóm chuyên môn, Ban ngoài giờlên lớp, Ban văn nghệvà Đoàn trường tổ chức hoạt động ngoại khóa. Theo chương trình của Hoạt động ngoài giờlên lớp, có thể lồng ghép tổ chức hoạt động tranh biện như một hình thức sinh hoạt mới mẻ, hấp dẫn. Trong bất kì hoạt động học tập hay nghiên cứu nào đều phải tuân thủ nguyên tắc chân lí phải được kiểm nghiệm qua thực tiễn. Chính vì vậy, để khẳng định tính khảthi cũng như sựphù hợp của đềtài, chúng tôi đã tiến thành thực nghiệm sư phạm tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. Hoạt động nàygiúp chúng tôi đánh giá được hiệu quả của việc vận dụng các giải pháp nhằm nâng cao kỹnăng tranh biện cho học sinh. Kết quả của thực nghiệm còn giúp chúng tôi rút ra được những bài học kinh nghiệm cũng như nghiên cứu thêm các giải pháp mớinhằm nâng cao chất lượng của hoạt động dạy học. Các bước thực hiện như sau: Bước 1: Thống nhất thời gian, địa điểm, thành phần và hình thức ngoại khóa Theo kế hoạch đã được Ban giám hiệu phê duyệt, chúng tôi thống nhất chủđiểm, thời gian, địa điểm, thành phần tham gia ngoại khóa, hình thức tổ chức. - Thực tế tại đơn vị, trong chương trình ngoại khóa học kỳI, năm học 2019 – 2020, chúng tôi đã lựa chọn chủđiểm “Thanh niên với tình bạn, tình yêu, gia đình”. - Thời gian: Ngày 14/10/2019. - Địa điểm: Sân trường THPT Huỳnh Thúc Kháng. - Đối tượng: học sinh toàn trường. - Vềhình thức, chúng tôi tổ chức cuộc thi tranh biện. Ngoài ra còn kết hợp với các hình thức diễn đàn, sân khấu tương tác, đóng vai, hỏi đáp… Bước 2: Căn cứvào khung phân phối chương trình của Hoạt động ngoài giờlên lớp lựa chọn chủđề tranh biện phù hợp Việc lựa chọn chủđềvà hình thức ngoại khóa như thếnào cho phù hợp là điều mà các nhà quản lý và giáo viên phải cân nhắc kỹlưỡng. Bởi nó ảnh hưởng 31 https://tieuluan.com/

32. rất lớn đến kết quảmà học sinh thu nhận được. Muốn vậy, khi lựa chọn chủđề cần căn cứvào nội dung chương trình, đối tượng học sinh và tình hình thực tế của nhà trường để lựa chọn chủđề vừa có ý nghĩa giáo dục vừa đảm bảo hấp dẫn, lôi cuốn sựtham gia tích cực của học sinh. Hoạt động ngoài giờlên lớp thường được thực hiện vào tiết sinh hoạt dưới cờđầu tuần. Đây là sinh hoạt tập thểcó sựgóp mặt của toàn thểgiáo viên và học sinh trong toàn trường. Nội dung sinh hoạt rất phong phú, tập trung vào các vấn đề lớn: lẽ sống của thanh niên trong giai đoạn công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước; tình bạn, tình yêu, hôn nhân và gia đình; nhiệm vụxây dựng và bảo vệ Tổ quốc; truyền thống dân tộc và truyền thống cách mạng, bảo vệ di sản văn hóa; thanh niên với vấn đề lập thân, lập nghiệp; những vấn đềcó tính nhân loại như bệnh tật, đói nghèo, dân số, môi trường, giáo dục và phát triển, hòa bình, hợp tác hữu nghị giữa các dân tộc… Các nội dung trên được cấu trúc theo chủđiểm, giáo viên có thểcăn cứ vào đó để lựa chọn chủđề tranh biện phù hợp. Chủđề phải là những vấn đềcó tính tranh luận và gần gũi, thu hút sựquan tâm chú ý của học sinh. Chẳng hạn với chủđiểm “Thanh niên với vấn đề lập nghiệp”, chúng tôi chọn một trong số các chủđề: “Chọn nghề theo mong muốn bản thân hay theo định hướng của gia đình?” “Học đại học trong nước hay du học?”… Tương tựnhư thế, có thể lựa chọn các vấn đềnhư “Bản sắc văn hóa dân tộc và hội nhập”, “Phát triển kinh tế và bảo vệmôi trường”, “Truyền thống tôn sư trọng đạo trong xã hội ngày nay”… Đây đều là những vấn đề thiết thực, phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi, mang tính định hướng và có ý nghĩa giáo dục cao. Việc lồng ghép chủđề tranh biện với chủđề Hoạt động ngoài giờlên lớp sẽ tạo ra một hình thức sinh hoạt sinh động, vừa đảm bảo chất lượng giáo dục kiến thức, kỹnăng cho học sinh, vừa tiết kiệm thời gian và cơ sở vật chất. Thực tế tổ chức hoạt động ngoài giờlên lớp tại đơn vị, với chủđiểm “Thanh niên với tình bạn, tình yêu, gia đình”, chúng tôi đã lựa chọn chủđề: “Có nên yêu ở tuổi học trò?” Chủđềnày sát với chương trình các môn học như Ngữ văn, giáo dục công dân, có ý nghĩa định hướng quan trọng cho các em –đối tượng độđang tuổi trưởng thành, đứng trước ngưỡng cửa của tình yêu với rất nhiều băn khoăn trong lựa chọn. Đây cũng là vấn đềcác em rất quan tâm nhưng không phải em nào cũng có quan điểm đúng đắn. Bước 3: Xây dựng kịch bản chương trình gắn với mục tiêu rèn luyện kỹnăng tranh biện Để ngoại khóa diễn ra thành công, chúng tôi phối hợp với nhóm chuyên môn và Ban ngoài giờlên lớp xây dựng kế hoạch hoạt động. Có nhiều cách thức tổ chức nhưng với tranh biện, phù hợp nhất là dưới hình thức cuộc thi. Đây là hình thức chứa đựng yếu tốcăng thẳng, kịch tính, có tính tương tác cao, thu hút sựchú ý của người xem. Trên cơ sởxác định mục tiêu của hoạt động, chúng tôi 32 https://tieuluan.com/

33. tiến hành xây dựng kịch bản chương trình cụ thể, trong đó phần thi tranh biện là nội dung cốt lõi, trọng tâm. Trong thực tế tại đơn vị, chúng tôi đã xây dựng kịch bản cho chủđiểm ngoài giờlên lớp “Thanh niên với tình bạn, tình yêu, gia đình” như sau: KỊCH BẢN CHƯƠNG TRÌNH Phần 1: Chào hỏi - Hai đội thi chào hỏi khán giảvà tự giới thiệu. Thời gian dành cho mỗi đội là 5 phút. Điểm số: 30. - Ban giám khảo nhận xét, cho điểm. Phần 2: Hiểu biết - Hai đội chọn gói câu hỏi, mỗi gói 6 câu hỏi. - Từng đội thảo luận trả lời. Nếu không trả lời được, đội đối phương trả lời, nếu đúng lấy điểm; khán giả trả lời, nếu đúng lấy quà. Điểm số: 30 - Ban giám khảo cho điểm. Phần 3: Phần chơi dành cho khán giả. Phần chơi có 5 câu hỏi theo chủđềdành cho học sinh toàn trường. Học sinh xung phong trả lời câu hỏi và nhận quà từ Ban tổ chức. Phần 4: Tranh biện - Nêu tình huống bằng hình thức tiểu phẩm. Từđó đưa ra chủđề bằng cách đặt câu hỏi yêu cầu hai đội trả lời. Chủđề: “Có nên yêu ở tuổi học trò?” - Đại diện hai đội trình bày. Đội thứ nhất: đồng tình. Đội thứ hai: phản đối. - Tranh biện, đối thoại: + Giữa hai đội với nhau (2 câu hỏi). + Giữa hai đội với khán giả: khán giảđặt câu hỏi cho hai đội (2 - 3 câu hỏi). - Điểm: 40 - Ban giám khảo nhận xét, tư vấn, định hướng. Phần 5: Tổng kết, trao thưởng - Ban thư kí thông báo kết quả. - Trao thưởng cho hai đội thi. (Giữa các phần có xen các tiết mục văn nghệphù hợp với chủđề) Bước 4: Cố vấn, hỗ trợ học sinh thực hiện hoạt động tranh biện 33 https://tieuluan.com/

34. Phần thi tranh biện là nội dung trọng tâm nên việc chuẩn bị nội dung cho bài tranh biện có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Trước hết, cần phát huy tính chủ động, sáng tạo, khảnăng hoạt động độc lập, làm việc nhóm và giải quyết vấn đề của các em. Với các kiến thức, kỹnăng đã được trang bịqua các giờ học, qua sinh hoạt câu lạc bộvà tựnghiên cứu, trải nghiệm, mỗi đội có thể tự chuẩn bị được các bài tranh biện. Tuy nhiên,đểcó kết quả tốt nhất, cần đến sự cố vấn, hỗ trợ của giáo viên. Bởi bài tranh biện được trình bày trước toàn trường sẽđược học sinh coi như một văn bản để học tập và rút kinh nghiệm cho chính mình. Một bài viết được chuẩn bịchu đáo sẽcó tác dụng giáo dục tốt, tạo được hiệu ứng cao. Trước khi cuộc thi diễn ra, giáo viên duyệt nội dung, hình thức trình bày từđó bổsung, tư vấn. Công việc này có thể tiến hành nhiều lần, cho đến khi sản phẩm được hoàn thiện ở mức cao nhất. Khi cuộc thi diễn ra, giáo viên vẫn tiếp tục cố vấn học sinh thực hiện kế hoạch hoạt động, kịp thời hỗ trợcác em khi có tình huống nảy sinh. Bài tranh biện của hai đội thi theo chủđề: “Có nên yêu ở tuổi học trò?” (sau khi bổsung, hoàn chỉnh) ĐỘI 1 (ĐỒNG TÌNH) * Bài tranh biện Tìnhyêu tuổi học tròluônlàmngười ta thầm ước, làtìnhyêu trong sáng vui vẻẩn chứa sâubên trong nólàtình bạn, sựđồng cảm sẻ chia với nhau. Tình yêu lứa tuổi học tròcó thực sự xấu hay xấu trong cách suy nghĩ, những quan niệm cổ hủ của người lớn thì ngay bây giờđội chúngtôi xin đưa ra những quan điểm, lợi ích của tìnhyêu lứa tuổi học tròđến cho các bạn, để cho các bạn thấy rằng tìnhyêu lứa tuổi học tròlàcó thể. - Là cảm xúcđầu đời trong trẻo nhất Trong cuộc sống, những thứgì xảy đến lần đầu tiênthìđều mang lại cho con người những cảm xúcchânthành, mạnh mẽ nhất, vàtìnhyêucũngkhông ngoại lệ. Tìnhyêuđầu đời hay tìnhyêu tuổi học trò tuy ngâythơ, khờ dại nhưng lại luôn rất thuần khiết, tươi mới và chẳng hề biết toan tính thiệt hơn. Ta yêu, ta tin và ta cùngxây những giấc mơ ngọt ngào mang tên“mãimãi”vìlúcnày ta vẫn chưa biết thếnàolà khổđau, bất hạnh và chia xa. - Tạo động lực giúp nhau học tốt Các bậc phụ huynh thường nghiêm cấm hay thậm chí la mắng, phạt nặng nếu phát hiện ra những cô cậu học sinh “mới tí tuổi đầu đãbàyđặt yêuđương nhăngnhít”vìnghĩ rằng sẽảnh hưởng không tốt đến việc học nhưngnào biết rằng tìnhyêu tuổi học tròcó thể trởthành một trong những động lực mạnh mẽ nhất giúp bạn học sinh cùng nhau phấn đấu, nỗ lực học tốt hơnđểcó thểcùng nhau vàođược trường đại học mơước, được thầy côvà bố mẹcông nhận. 34 https://tieuluan.com/

35. Vàhơn hết đólàtìnhyêu tuổi học tròcó thểnuôidưỡng những cảm xúc của những đứa trẻđótrưởng thànhhơn mỗi ngày. Cấm cản không giết chết được tìnhyêumà chỉlàm cho nóbùnglên mạnh mẽhơnmàthôivìđơn giản “Càng cấm thìcànglàm”. Thiết nghĩcác bậc làm cha mẹhãy nhẹnhàngđộng viênvà truyền cảm hứng để con cáimìnhcó thểđiđúnghướng trong cả chuyện học tập lẫn con đường tình cảm. - Giúpcác bạn trẻngàycàngtrưởng thành Tìnhyêu thời “gàbông”, tìnhyêu tuổi học tròngây thở trong trẻo mà ta đã trải qua thời niên thiếu sẽlà những trải nghiệm, những bài học kinh nghiệm sống cho các bạn trẻ. Vàđể rồi sau này khi các bạn trưởng thànhvà lại yêu, khi tìnhyêucòn chịu sự chi phối của cảlýtríthì với những gìđã xảy ra các bạn sẽ cóđủ vốn liếng tíchlũyđể ta đã biết mình cần gì, muốn gìvàcó thể cho đi những gì. - Lưu lại những kỉ niệm tuyệt vời cho cuộc đời. Mọi người nói rằng tuổi học tròlà một trong những giai đoạn đáng nhớ nhất trong cuộc đời. Vìlúcđó ta cóđủ tất cả: ôngbà, cha mẹ, anh chị em, thầy cô,bè bạn và cảngười ta yêuđầu tiên. Ta và bạn ấy đãcùng nhau trải qua biết bao điều tuyệt diệu đầu tiên:cùng nhau đến trường, những buổi học bài trong thư viện đến tối mịt, hay thậm chí cả những lần bất đồng quan điểm về một bài tập hay giận hờn vu vơvì một chuyện cỏn con nàođó. Sau này tất cả sẽ trở thành những búttíchđẹp nhất trong cuốn sổ thanh xuân của bạn. Vậy tại sao một thứtình cảm đẹp đẽ trong sángnhưnày lại khôngđược ủng hộ, khi màchínhnó sẽlàlí do, lànguyênnhân,động lực đểngàyhôm qua, hôm nay vàtương lai những cô cậu học sinh dámhướng vềtương lai, hướng về những ước mơđẹp đẽnơimà cả bạn cảđối phương sẽcùng nhau thànhcông. Với nhưng quan điểm nêutrênthìchúngtôi khẳng định rằng tìnhyêu tuổi học tròlàkhôngcó lỗi và trong môitrường học đường các bạn có thểyêu. * Câu hỏi cho đội bạn: - Từcơ sởđịnh nghĩanào của tìnhyêu khiến đội các bạn cho rằng cuộc đời chỉnênyêu một người đến hết cuộc đời? - Tại sao các bạn chắc chắn rằng tìnhyêu tuổi học trò sẽ dễ khiến các bạn rơivào trạng thái u buồn để rồi tìmđến những hướng giải quyết tiêu cực? ĐỘI 2 (PHẢN ĐỐI) * Bài tranh biện "Tình yêu có thể giúp chúng ta vượt lên những suy nghĩ tầm thường - nhưng cũng đưa chúng ta đến những ý nghĩ bất bình thường." - Một câu nói bông đùa mà chúng ta vẫn thường hay nói với nhau, không biết xuất phát từ đâu nhưng xét về nhiều khía cạnh lại rất đúng với thực trạng hiện nay. 35 https://tieuluan.com/

36. Khi mạng xã hội ngày càng phát triển, giới trẻ được tiếp xúc với thế giới bên ngoài sớm hơn, bao gồm tình yêu và tình dục. Việc này cộng với thói tò mò đã dẫn đến những hệ luỵvô cùng nghiêm trọng đối với lứa trẻ. Chính vì vậy, hôm nay chúng tôi nêu ra ý kiến rằng " không nên yêu ở lứa tuổi học trò". - Người ta nói: “sự thật mất lòng”. Tình yêu học trò thời đại này đã chẳng phải là thời "chạm tay nhau một giây thôi là nhớ nhau cả đời" ngại ngùng nữa, cũng chẳng còn hình ảnh chở nhau trên chiếc xe đạp cũ mơ mộng như đội bạn vẽ ra. Đi kèm với sự tiện ích của mạng xã hội mang đến, là những hệ luỵ không đáng có do sự bồng bột và hiếu kì thích trải nghiệm của các bạn trẻ. Nhất là tình yêu - thứ dễ dàng nhấn chìm, ảnh hưởng xấu tới chính bản thân và gia đình cũng như xã hội. Chính vì vậy, chúng tôi đến đây để khuyên các bạn rằng "không nên yêu ở lứa tuổi học trò". Như đội bạn nói nhưng tôi thấy tình yêu tuổi học trò thường mang tínhkhông rõ rệt giữa tình yêu và tình bạn, thường xuất phát từ những rung động cảm tính nhất thời. Tình yêu tuổi học trò đôi khi nó chỉ cao hơn tình bạn. Tuổi học trò sẽ không tránh khỏi rung động, cảm nắng trước một ai đó. Nhưng dừng lại ở cảm giác thích làđủ rồi. Bởi vì một khi đã gọi là yêu nó sẽ gây ra những ảnh hưởng vô cùng tiêu cực. Đầu tiên làảnh hưởng tới chính bản thân người đó. - Ảnh hưởng đến chính bản thân + Họ mất rất nhiều thời gian cho đối phương. Gần như 24/7 đều nghĩ về người yêu,tối thức khuya nhắn tin, sáng dậy sớm đi học không còn tâm trí cho việc học. Điều này sau một thời gian sẽảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả học tập và sức khoẻ, tới chính tương lai của các bạn. + Nguy hiểm hơn, ở lứa tuổi này tính tò mò muốn tìm hiểu cực kì cao nên dễ dẫn đến những sự việc quá giới hạn. Đây cũng chính là lí do vì sao có hàng trăm hàng nghìn vụ có thai ngoài ý muốn và phá thai. + Tình yêu học trò là tình yêu không bền vững. Nếu yêu nhau mà yêu đến đầu bạc, yêu nhau mà có cơm ăn thì thật sự nên yêu. Nhưng nó chỉ được hình thành từ những rung động cảm tính nhất thời. Lại còn được bồi đắp và nuôi dưỡng từ sự bồng bột và nông nổi của cả hai. Hậu quả là chia tay tâm lý bị tổn thương không tập trung được vào công việc học tập, dễ hành động dại dột. + Yêu nhau thề nguyền sống chết, sống bố mẹ không đồng ý, cấm đoán, dẫn đến nhiều cặp đôi rủ nhau tự tử hoặc bỏ đi. Có thể nói tình yêu tuổi học trò có quá nhiều hệ lụy nếu không cân nhắc kỹ và có đủ thông minhkhi yêu. - Không chỉ ảnh hưởng đến bản thân của chính bạn học sinh ấy mà còn ảnh hưởng rất lớn tới gia đình và xã hội. + Phụ huynh sẽ là những người phải gánh chịu hậu quả không đáng có như đánh ghen, tìm đến cái chết, v.v... 36 https://tieuluan.com/

37. + "Gia đình là cái nôi của xã hội". Chính vì vậy, như số liệu phá thai đã đưa ra ở trên Việt Nam trở thành nước đứng đầu ở Đông Nam Á về tỉ lệ phá thai. Đó chính là một hệ lụy điển hình nghiêm trọng tới xã hội. Chúng tôi tự tin rằng, với tất cả nguyên nhân lý do trên thì các bạn không nên yêu ở lứa tuổi học trò. * Câu hỏi cho đội bạn: - Tình yêu tuổi học trò liệu có tạo động lực cho việc học tập hay chỉ khiến quãng đời đi học trở thành một đồ thịhình sin ? - Phải đối mặt thế nào với cú sốc, đau đớn từ tan vỡ chia tay gây ra khi mà ở lứa tuổi này không phải ai cũng có đủ bản lĩnh? Một sốhình ảnh hoạt động ngoài giờlên lớp tại trường THPT Huỳnh Thúc Kháng: Hai đội tham gia thi tranh biện 37 https://tieuluan.com/

38. Phần tranh biện giữa hai đội 38 https://tieuluan.com/

39. Khán giảđặt câu hỏi cho đội thi 39 https://tieuluan.com/

40. Tiểu phẩm 40 https://tieuluan.com/

41. Các tiết mục văn nghệ 41 https://tieuluan.com/

42. 3.4.4. Nhận xét, tư vấn, định hướng cho học sinh khi kết thúc hoạt động tranh biện Sau khi kết thúc hoạt động tranh biện, các đội thi cũng như khán giảlà học sinh đang theo dõi chương trình sẽ rất quan tâm đến việc đánh giá, phân định thắng thua. Chắc chắn mỗi em đều có một quan điểm riêng của mình. Tuy nhiên, đểquan điểm được thống nhất đồng thời định hướng giáo dục và rèn luyện kỹnăng cho học sinh, giáo viên cần giữvai trò tư vấn. Qua nhận xét, đánh giá một cách ngắn gọn, giáo viên chỉ ra những ưu điểm cũng như hạn chế về nội dung và cách thức vận dụng kỹnăng tranh biện. Trong đó, cần nhấn mạnh, khẳng định những ý tưởng đúng đắn, độc đáo của học sinh, luôn khuyến khích học sinh sáng tạo, thể hiện cá tính, năng lực của mình trong việc thể hiện và bảo vệquan điểm liên quan đến nội dung tranh biện. Nhận xét này không chỉ giới hạn trong kết quảđội thi mà còn có ý nghĩa định hướng cho toàn bộ học sinh. Trong khuôn khổ cuộc thi, điểm số chỉmang tính chất tương đối và có tác dụng động viên, khích lệ. Theo chúng tôi, những ý kiến tổng kết hoạt động của thầy cô giáo là rất cần thiết, giúp các em thấy được ưu, nhược điểm của hoạt động từ đó có thêm kinh nghiệm cho các hoạt động sau. Và quan trọng là những ý kiến đó của thầy cô sẽcó tác động định hướng, cổvũ rất nhiều đến hoạt động học tập của các em. Giáo viên tư vấn, định hướng 42 https://tieuluan.com/

43. Học sinh chăm chú theo dõichương trình Ban tổ chức và hai đội thi 43 https://tieuluan.com/

44. 4.Kết quả thực hiện Đểrèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh, có nhiều hình thức và phương pháp khác nhau, trong đó hoạt động ngoài giờlên lớp là hình thức hiệu quả, có ý nghĩa thiết thực, được tổ chức sinh động, có sức lan tỏa rộng rãi. Trong quá trình thực hiện, chúng tôi nhận thấy học sinh rất hào hứng, thích thú và tích cực tham gia. Đểcó căn cứđánh giá chính xác hiệu quả của các biện pháp, chúng tôi tiến hành khảo sát 100 học sinh và 20 giáo viên trong nhà trường. Kết quảthu được như sau: Khảo sát đối với học sinh Câu hỏi Câu trả lời Tần số Tỷ lệ % 65 65 A. Rất hứng thú 30 30 Em có hứng thú khi được tham gia rèn luyện kỹnăng tranh biện HĐNGLL không? B. Hứng thú qua các 5 5 C. Ít hứng thú 0 0 D. Không hứng thú Bảng số liệu trên được cụ thể hóa bằng biểu đồ sau: Tỉ lệ (%) Rất hứng thú Hứng thú Ít hứng thú Không hứng thú 44 https://tieuluan.com/

45. Khảo sát đối với giáo viên Câu hỏi Câu trả lời Tần số Tỉ lệ % 16 A. Hiệu quả 86 Thầy/cô đánh giá như thế nào vềtính hiệu quả của việc rèn luyện kỹnăng tranh biện qua các hoạt động ngoài giờlên lớp? 3 B. Hiệu quả vừa phải 15 1 C. Ít hiệu quả 5 0 D. Không hiệu quả 0 Bảng số liệu trên được cụ thể hóa bằng biểu đồ sau: Tỉ lệ (%) Hiệu quả Hiệu quả vừa phải Ít hiệu quả Không hiệu quả Đối chiếu số liệu khảo sát trước và sau khi thực hiện, nhất là số liệu khảo sát từ học sinh, chúng tôi nhận thấy tác dụng nổi bật của việc áp dụng các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng của việc rèn luyện kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp. Đa số học sinh đều hào hứng bởi đây không chỉlà hình thức sinh hoạt tập thể mới mà còn vì đã thu nhận được nhiều bài học kinh nghiệm cho việc rèn luyện vềtư duy cũng như những kỹnăng thiết yếu cho học tập và cuộc sống sau này. Các em trực tiếp tham gia hoạt động tựđánh giá thấy mình tự tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp. Thành tích học tập trên lớp cũng được nâng lên rõ rệt. 45 https://tieuluan.com/

46. Chúng tôi đã tiến hành phỏng vấn một số em học sinh về cảm nhận sau khi tham gia các hoạt động ngoài giờlên lớp được tổ chức theo hình thức tranh biện. Sau đây là một sốý kiến tiêu biểu: Em Nguyễn ThịPhương Thảo, học sinh lớp 11D3 khẳng định: “Chúng em lần đầu tiên được tham gia hoạt động ngoài giờtheo hình thức này. Em cảm thấy rất hứng thú. Qua chương trình, chúng em học hỏi được rất nhiều về kỹ năng tranh biện”. Em Phạm Nhật Duy, học sinh lớp 11A7 chia sẻ: “Là thành viên của Câu lạc bộ tranh biện, em thấy nếu phối hợp các hoạt động ngoài giờlên lớp đểrèn luyện kỹnăng này chắc chắn sẽgiúp học sinh trang bịđược nhiều hành trang cho con đường học tập cũng như trong cuộc sống sau này”. Hoạt động này cũng được Ban giám hiệu nhà trường và các đồng nghiệp đánh giá cao. Đổi mới các hình thức sinh hoạt đã đem đến một sự mới mẻ, hấp dẫn cho hoạt động ngoài giờlên lớp, vừa đáp ứng nhu cầu học tập, rèn luyện của học sinh vừa nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Trao đổi về vấn đềnày, cô Lê Thị Hồng Lâm, PHT nhà trường nhận xét: “Đây là hình thức sinh hoạt ngoài giờlên lớp rất hiệu quả, được tổ chức rất mới mẻ, hấp dẫn, cuốn hút học sinh tham gia. Hoạt động giúp học sinh vừa có thêm kiến thức xã hội vừa rèn luyện những kỹnăng mềm cần thiết. Đây là hình thức có thể vận dụng cho các hoạt động ngoài giờlên lớp của nhà trường phổ thông”. Cô Nguyễn Thị Sắc, giáo viên môn Ngữvăn cho biết: “Chương trình được tổ chức rất sáng tạo, mang tính giáo dục cao, có hiệu ứng tích cực trong toàn trường. Có thể thấy chương trình đã đáp ứng rất tốt mục tiêu rèn luyện kỹ năng tranh biện cho học sinh”. Như vậy, có thể khẳng định, sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp”đã tạo một cách tiếp cận mở, có tác dụng nhiều mặt trong việc rèn luyện tư duy phản biện, sáng tạo, kỹnăng tự học, kỹnăng giao tiếp và ý thức tham gia các hoạt động sinh hoạt tập thể cho học sinh. Đây là một sân chơi bổích giúp các em có cơ hội rèn luyện, vận dụng các kiến thức, kỹnăng đã học ở phần chính khóa đồng thời hình thành các kỹnăng mềm quan trọng cho học tập cũng như đáp ứng những đòi hỏi của cuộc sống trong tương lai. 46 https://tieuluan.com/

47. PHẦN III. KẾT LUẬN 1. Quátrìnhnghiên cứu Đểđạt được kết quảnêu trên,chúngtôiđã tiến hành một quátrìnhnghiên cứu nghiêmtúc,khách quan, khoa học. Đềtàihướng đến mục đíchnghiên cứu lý luận, đánhgiá thực trạng rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh qua hoạt động ngoài giờlên lớp tại trường THPT. Từđóđề xuất các giải pháprèn luyện kỹnăngnày nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Phươngphápnghiên cứu được sử dụng bao gồm: phươngphápnghiên cứu lý luận, phươngphápđiều tra khảo sátvà xửlý số liệu, phươngpháp quan sátsư phạm, phươngpháp thực nghiệm sư phạm, phươngpháp phỏng vấn…Quátrìnhnghiên cứu dựa trên nguồn tài liệu cóđộ tin cậy cao từsách vở, báochí, internet, các khảo sátđiều tra chínhxác từ nhiều đối tượng (học sinh, giáoviên). Trong thực hiện, chúng tôicũngcó sựđiều chỉnh kịp thời các biện phápđểphù hợp với tìnhhình thực tế vàđạt hiệu quả cao nhất. Đềtài nhận được sự quan tâmvà tham gia tích cực của học sinh, đồng nghiệp vàcác tổ chức đoàn thể trong nhàtrường. Kết quả của đề tài khẳng định sức mạnh của sự phối hợp đồng bộ giữa các lực lượng giáo dục trong hoạt động ngoài giờlên lớp. Từ những kết quảnghiên cứu của đềtài,chúngtôirút ra các kết luận sau: - Việc rèn luyện kỹnăngnói chung, kỹnăng tranh biện nói riêng cho học sinh THPT là một nhiệm vụ quan trọng trong dạy học hiện nay. Muốn vậy, hoạt động giáo dục ởnhàtrường khôngcònđóng khung trong các giờ dạy vănhóa trên lớp màcòn phải gồm các hoạt động ngoài giờlên lớp. Tuy nhiên, việc khai thác những ưu thế của hoạt động này trong rèn luyện kỹnăng cho học sinh còn nhiều hạn chế. - Từ những nghiên cứu vềlý luận vàphântích thực trạng trong quátrình rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp, chúngtôiđãđề xuất 4 biện pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này. Mỗi giải phápđều dựa trêncơ sở thực tiễn vàtìnhhình thực tế tại đơn vịđểđề xuất cách thức thực hiện có hiệu quả. Kết quảđánhgiáđều dựa trênquá trình thực nghiệm nghiêmtúc tại cơ quan nơicông tác.Phântích kết quả thực hiện cho phép khẳng định: các biện pháprèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp được đề xuất làđảm bảo tính khoa học, phù hợp với đối tượng học sinh THPT, thích hợp với điều kiện nhà trường phổthông hiện nay. Nếu thực hiện đồng bộcác biện phápnày sẽgóp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của trường THPT, đápứng những yêu cầu, đòi hỏi ngàycàng cao của thời kỳ mới. Tuy nhiên, do hạn chế về thời gian, vềcơ sở vật chất, đặc biệt là những tácđộng không nhỏ của hoàn cảnh dịch bệnh do vi rút covid – 19 tới đời sống và hoạt động giáo dục, thực nghiệm được tiến hànhchưa nhiều và trong phạm vi chưa rộng lớn. Kế hoạch dự kiến cho ngoại khóa học kỳ II của năm học 2019 – 47 https://tieuluan.com/

48. 2020 chưacóđiều kiện thực hiện. Chúng tôi hi vọng vấn đềnày sẽ tiếp tục được phát triển trong thời gian tới đểđềtài của chúng tôi được hoàn thiện hơn và có thểáp dụng trong phạm vi lớn hơn. 2. Ýnghĩa của đềtài Xuất phát từ một vấn đề thực tiễn nảy sinh trong hoạt động giáo dục, đề tàiđãgiúp giải quyết những tồn tại, hạn chế trong việc rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp. Việc vận dụng kết hợp các giải pháp của đềtàiđãđápứng lòng ham hiểu biết, hứng thú học tập, khả năng tự nhận thức vàđặc biệt làrèn luyện cho các em tư duy độc lập, năng lực hợp tácnhómvà giải quyết vấn đề. Đâylà những hành trang cần thiết đểcác em có thể tự tin hòa nhập với cộng đồng, trởthành những côngdântoàn cầu trong tương lai. Những giải pháp của đềtàicũnggóp phần đa dạng hóacáchình thức sinh hoạt của hoạt động ngoài giờlên lớp, cóđónggópkhông nhỏvào kết quả giáo dục của nhàtrường. Quátrìnhnghiên cứu cũnggiúp bản thântôinâng cao kiến thức vềlý luận, vận dụng những phươngpháp dạy học mới vào thực tiễn vàđúcrútđược những bài học kinh nghiệm quýgiá. Những kết quả thu được trong quátrình dạy học sẽlàđộng lực mạnh mẽthúcđẩy chúngtôi cố gắng nhiều hơn nữa đểlàm tròn sứ mệnh “trồng người” của người giáoviên. 3. Một sốđề xuất 3.1. Phạm vi ứng dụng Đâylàhình thức dạy học mới có khảnăngứng dụng rộng rãi với tất cả cáctrường THPT. Vì vậy, cáctrường học tùyvàotìnhhình cụ thểcó thể mạnh dạn ứng dụng để tổ chức các hoạt động ngoài giờlên lớp hướng đến mục tiêu rèn luyện các kỹnăng cụ thể, nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhàtrường. 3.2. Kiến nghị Trong quátrìnhnghiên cứu, thực nghiệm, chúngtôi nhận thấy rằng việc rèn luyện kỹnăng tranh biện qua các hoạt động ngoài giờlên lớp là một cách giáo dục mở. Thông qua hoạt động, học sinh được trải nghiệm và từđórút ra những bài học thực tế. Nhưngđể hoạt động nàyđạt được hiệu quả cao cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức, đoàn thể trong nhàtrường, sựủng hộ, tạo điều kiện từ Ban giám hiệu. Đặc biệt là sự hợp táctích cực của học sinh và sự nỗ lực, sáng tạo của mỗi giáoviên.Tôi xin mạnh dạn đề xuất một số kiến nghị sau: - Sởgiáo dục –đào tạo có sự quan tâm chỉđạo cụ thể việc thực hiện mục tiêugiáo dục toàn diện, sự phối hợp đồng bộ giữa các hoạt động dạy chínhhóa và hoạt động ngoài giờlên lớp ởnhàtrường phổthông. Tổ chức các hội thảo chuyênđề nhằm nâng cao năng lực chuyênmôn cho giáoviênđápứng được những đòi hỏi của Chươngtrìnhgiáo dục phổthông mới. 48 https://tieuluan.com/

49. - Cácnhàtrường THPT cần quan tâmhơn nữa đến các hoạt động ngoài giờlên lớp của học sinh, đa dạng hóacáchình thức hoạt động, tạo sânchơi bổ ích,lành mạnh, hấp dẫn, giúpcác em rèn luyện kỹnăng. - Tổchuyênmôn cần thống nhất về nội dung, phươngpháp dạy học, thường xuyên tổ chức trao đổi kinh nghiệm dạy học, đúcrútvà chia sẻsáng kiến từ thực tiễn. Khi tổ chức hoạt động ngoại khóa cần có sự phối hợp chặt chẽ với tinh thần trách nhiệm cao. Trênđâylà sáng kiến kinh nghiệm “Một số biện pháp rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh THPT qua hoạt động ngoài giờlên lớp”đượctôiđúc rútđược trong quátrình thực hiện tại đơn vịcôngtác. Rất mong nhận được sự gópý của đồng nghiệp và hội đồng khoa học các cấp. Tôi xin chânthành cảm ơn! Vinh, tháng 3 năm 2020 49 https://tieuluan.com/

50. PHỤ LỤC PHỤ LỤC 1: Mẫu phiếu khảo sátgiáoviênvà học sinh PHIẾU KHẢO SÁTÝ KIẾN GIÁOVIÊN Họtên:……………………………….……………………………….………… Trường:……………………………….………………………………………… Mời thầy/côđọc kỹcâu hỏi vàđánh dấu X vàoô lựa chọn. Câu hỏi Phương án trả lời Lựa chọn A. Rất cần thiết 1. Theo thầy /cô có cần thiết rèn luyện kỹnăng tranh biện cho học sinh không? B. Cần thiết C. Không cần thiết A. Thường xuyên 2. Thầy/cô đã từng hướng dẫn học sinh rèn luyện kỹnăng tranh biện chưa? B. Không thường xuyên C. Chưa thực hiện A. Đầy đủ 3. Việc rèn luyện kỹnăng qua các tiết học trên lớp đã đáp ứng đầy đủ nhu cầu của học sinh chưa? B. Chưa đầy đủ C. Thiếu hiệu quả A. Có thể thực hiện 4. Theo thầy/cô,có thể lồng ghép dạy học kỹnăng tranh biện qua hoạt động ngoài giờlên lớp không? B. Khó thực hiện C. Không nên thực hiện Xin chânthành cảm ơn thầy/cô! 50 https://tieuluan.com/