Bài giảng Ngữ văn Lớp 11 - Văn bản: Hai đứa trẻ

1. KHỞI ĐỘNG

2. TRÒ CHƠI HỘP QUÀ BÍ MẬT

3. Kể tênítnhất 3 thànhviêncủanhóm Tựlựcvănđoàn Nhất Linh; KháiHưng; HoàngĐạo; Thạch Lam; XuânDiệu; ThếLữ; Tú Mỡ; TrầnTiêu Bạnnhậnđược một lờikhen! GO HOME

4. Tác phẩm “Một thứquàcủalúa non: Cốm” làcủatácgiảnào? Thạch Lam Vỗtay GO HOME

5. Hãychỉ ra đặcđiểmcơbảncủa vănhọchiệnthựctrướcnăm 1945. Phơibàythựctrạngbấtcông, thốinátcủaxãhộiđươngthời; phảnánhtìnhcảnhkhốnkhổcủa các tầnglớpnhândânbịápbứcbóclộtvới một tháiđộcảmthôngsâusắc Bạnđược 1 điểmcộng GO HOME

6. HAI ĐỨA TRẺ THẠCH LAM TRƯỜNG THPT NGUYỄN VIỆT DŨNG TỔ NGỮ VĂN

7. NỘI DUNG BÀI HỌC I. ĐỌC – HIỂU KHÁI QUÁT II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT III. TỔNG KẾT

8. I. ĐỌC – HIỂU KHÁI QUÁT 1. Tác giả a. Cuộcđời -Tên thật là Nguyễn Tường Vinh (Nguyễn Tường Lân) sinh tại Hà Nội, thuở nhỏ sống ở quê ngoại: phố huyện Cẩm Giàng – Hải Dương. -Xuất thân: Gia đìnhcôngchứcgốcquanlại, có truyền thốngvănchương - Thành viên của nhóm Tự lực văn đoàn. - Con người: đôn hậu và tinh tế THẠCH LAM 1910 - 1942

9. NHÀ THỜ CỔ TỘC NGUYỄN TƯỜNG Ở HỘI AN

10. PHỐ HUYỆN CẨM GIÀNG NGÀY XƯA

11. PHỐ HUYỆN CẨM GIÀNG NGÀY NAY

12. GA CẨM GIÀNG – HẢI DƯƠNG

13. TUYẾN ĐƯỜNG SẮT ĐI QUA PHỐ HUYỆN CẨM GIÀNG

15. b. Phongcáchnghệthuật Quan niệmvănchươnglànhmạnh, tiếnbộvàcóbiệttàivềtruyệnngắn. Truyện khôngcócốttruyện, chủyếukhaithácthếgiớinộitâmnhânvậtvớinhữngcảmxúcmongmanh, mơhồ. Mỗi truyệnngắncủaôngnhư một bàithơtrữtìnhvới lối văn trongsáng, giảndịmàthâmtrầm, sâusắc. THẠCH LAM 1910 - 1942

16. b. Tác phẩmchính

18. b. Đặcđiểm a. Xuất xứ 2. Tác phẩm I. TÌM HIỂU CHUNG 2. Tácphẩm a. Xuấtxứ • Haiđứatrẻ in trongtập “Nắngtrongvườn” (1938). • Tác phẩm là hồi quang kí ức tuổi thơ của nhà văn, khung cảnh phố huyện là “nguyên mẫu” từ phố huyện Cẩm Giàng, tỉnh Hải Dương, nơi tác giả sống thời thơ ấu. MangphongcáchtiêubiểucủaThạch Lam, kếthợpgiữahaiyếutốhiệnthựcvàlãngmạn In trongtập: “Nắngtrongvườn” - 1938

19. c. Bốcục

20. 1. Bức tranh phố huyện lúc chiều tàn ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT 2. Bức tranh phố huyện lúc đêm về 3. Bức tranh phố huyện khi đoàn tàu đi qua 4. Nhân vật Liên

21. 1. Bứctranhphốhuyệnlúcchiềutàn a. Bứctranhthiênnhiên • Hình ảnh: Những đám mây ánh hồng;dãy tre làng đen lại • Trữ tình nhưng ảm đạm, • u buồn - Màu sắc: màu đỏ rực, màu hồng; màu đen =>gam màu tối

22. I. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT 1. Bứctranhphốhuyệnlúcchiềutàn a. Bứctranhthiênnhiên - Âm thanh: một buổi chiều êm ả như ru + Tiếng trống thu không báo hiệu ngày tàn. + Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng + Tiếng muỗi vo ve trong cửa hàng hơi tối => Không gianyêntĩnh, thanhbình

23. a. Bứctranhthiênnhiên - Ánh sáng: + Đèn treo trong nhà bác phở Mĩ +Đèn hoa kì leo lét trong nhà ông Cửu +Đèn dây sáng xanh trong hiệu khách =>Tia sáng, hột sáng, tù mù, leo lét, không đủ sức xé màn đêm

24. Âm thanh: gợi không gian thanh bình, yên tĩnh Cảnh vật nên thơ, trữ tình nhưng đượm buồn, mang nét đẹp đặc trưng của làng quê Việt Nam Hình ảnh: ảm đạm, u buồn Màu sắc: gam màu tối Ánh sáng: tù mù, leo lét

25. b. Bứctranhcuộcsống - Cảnhchợtàn: + Chợvãntừlâu, người vềhết, không một tiếng ồnào + Trênđất: rácrưởi, vỏbưởi, vỏthị, lánhãnvàlámía + Một mùiâmẩmbốclên Bútpháptảthực, cảm nhận bằng nhiều giác quan và tâm hồn tinh tế, chi tiết giàu sức gợi phố huyện nghèo nàn, xơ xác, tiêu điều.

26. a. Bứctranhcuộcsống Những đứatrẻ con nhànghèo “cúilomkhom …bánhàngđểlại”: đángthương, tộinghiệp Mẹ con chịTí “ngày mòcua … cũngdọn hang”: cầmcựtrongvôvọng Những kiếp người tàn ChịemLiên Gia cảnhsasút, cuộcsốngeohẹp BàcụThi Hơi điên, tiếng cườiámảnh: tàntạcảthểxáclẫntâmhồn Ngòi bút tả thực, giọng văntrầm khắc hoạ hình ảnh những con người nhỏ bé, nghèo khổ, tàn tạ; thể hiện niềm xót thương - đó là tấm lòng nhân đạo sâu sắc của Thạch Lam.

27. * Sơkết:Vớiviệc kết hợp yếu tố hiện thực với yếu tố lãng mạn trữ tình; câu văn đậm chất thơ; nghệ thuật miêu tả tâm trạng nhân vật tinh tế, Thạch Lam đã phần nào phản ánh bức tranh hiện thực đời sống của người dântrước CMT8. Đồngthời, tác giả thể hiện một cách nhẹ nhàng mà thấm thía niềm xót thương với những kiếp người nhỏ bé, sống nghèo khổ, tàn tạ, trân trọng những nét đẹp tâm hồn của họ - giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.

28. 2. Bứctranhphốhuyệnlúcđêmvề a. Bứctranhthiênnhiên - Bầutrời: hàngngànngôisaoganhnhaulấplánh - Mặtđất: hoabàngkhẽrơirụng; đêmmùahạêmnhưnhungvàthoảng qua giómát Trữtình, êmđềm, thơmộng

29. a. Bứctranhthiênnhiên Bóngtối: Không gianchứađầybóngtối.“Tốihếtcả, con đườngthămthẳmrasông, con đường qua chợvềnhà, các ngõvàolànglạicàngsẫmđenhơnnữa” => Mênhmông, dàyđặc, phủtrùmcảkhônggian Ánhsáng: saotrêntrời; đomđóm; ngọnđèn con tronggianhàngcủaLiên; ngọnđèncủachịTí; bếplửacủaBácSiêu => Tùmù, leolét, mờnhạt Đốilập Ý nghĩabiểutượngchocuộcsốngnghèonàn, tămtối.

30. a. Bứctranhthiênnhiên - Hình ảnhngọnđèn con nơichõnghàngchịTí: + Tảthực: ngọnđènnhỏbé, leolét, tùmùgiữamênhmôngbóngtốicủaphốhuyện + Biểu tượng: cuộcsốngtămtối, chìmkhuấttrongđóinghèo, vôvọng

31. b. Bứctranhđờisống - Vẫn những động tác quen thuộc:  + Chị Tí dọn hàng nướcdùrấtít người mua  + Liên, An trông coi cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu, ế ẩm

32. b. Bứctranhđờisống - Xuất hiệnthêmnhữngphậnđờinghèokhổ: + BácSiêuvớigánhphở ế ẩm + Gia đìnhbácXẩmgópchuyệnbằngmấy tiếng đànbầu

33. “Chừng ấy người trongbóngtốimongđợi một cáigìtươisángchocuộcsốngnghèokhổhàng ngày củahọ” Cuộcsốngnhàmchán, vôvị, mongđợimơhồ, xaxôi, khôngđịnhhình.

34. * Sơ kết: Bức tranh tăm tối với chừng ấy người ngày này qua ngày khác sống quẩn quanh, tù túng. Mỗi người một cảnh nhưng họ đều có chung sự buồn chán, mỏi mòn  Tất cả hiện lên qua cái nhìn xót thương của Thạch Lam - Giá trị hiện thực và nhân đạo

35. 3. Bứctranhphốhuyệnkhiđoàntàuđi qua Tàuchưađến Tàuđếngần Tàuđi qua Tàu ở đằngxa Ánhsáng: “Ngọn lửa xanh biếc, sát mặt đất, như ma trơi”; “Một làn khói bừng sáng trắng lên đằng xa” - Ánh sáng: “các toa đèn sáng trưng”; “đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng” - Âm thanh: “tiếng còi đã rít lên, và tàu rầm rộ đi tới”; “tiếng xe rít mạnh vào ghi”; “tiếng hành khách ồn ào khe khẽ” - Ánhsáng: + Những đốm than đỏ bay tung trên đường sắt. + Cái chấm đỏ của chiếc đèn xanh trên toa sau cùng, - Âmthanh: Tiếng vang động của xe hỏa đã nhỏ dần, và mất dần trong bóng tối - Sựngựtrịtuyệtđốicủabóngtối Âmthanh: Trống cầm canh ở huyện đánh tung lên một tiếng ngắn, khô khan, không vang động ra xa, rồi chìm ngay vào bóng tối - Ngườivắng mãi…

36. Nghệ thuậtmiêutảđoàntàu • - Theo trìnhtự khônggiantừxađếngần • - Miêutảbằngnhiềugiácquan: thínhgiác, thịgiác… • - Sựđốilậptươngphản: hồiức, thựctạivàướcmơ. • => Nghệ thuậtmiêutảtinhtế, hàmsúc, gợicảm.

37. 1 Ý nghĩahìnhảnhđoàntàu Đoàn tàuđếntừHàNội – biểu tượng cho một cuộc sống sôi động, nhộn nhịp, vui vẻ, hiện đại. Biểu tưởngcủathếgiớiđángsống: sựgiàu sang, rựcrỡánhsáng, niềmvui >< cuộcsốngmỏimòn, tốităm, cơcựccủa người dânphốhuyệnnghèo. Đoàn tàucònlàkhátvọngvươntớiánhsáng, vượt qua cuộcsốngtùtúng, quẩnquanh.

38. Sơ kết: Chuyến tàu đêm “ như đã đem một thế giới khác đi qua” đoàn tàu đến và đi như một lịch trình nhưng cũng tạo một thoáng vui, một niềm an ủi, một nỗi khao khát mơ hồ, một mơ ước không bao giờ tắt, một chút tươi sáng cho sự sống nghèo khổ, đơn điệu, tẻ nhạt hàng ngày của người dân nơi phố huyện.

39. 4. NhânvậtLiên a. Hoàn cảnh - Bốmấtviệcnêngiađìnhchuyểnvềphốhuyênnghèosống. - Trôngcoi một cửahàngtạphóanhỏxíu, ế ẩm - Làcôgáiđảngđang, giúpmẹtrôngcoicửahàng, lo lắngchămsócchoem, cótráchnhiệmvớicôngviệc => Đángthương , tộinghiệp

40. b. Vẻđẹptâmhồn . Cótâmhồnnhạycảm, yêuthiênnhiên, yêuquêhương -Trướccảnhphốhuyệnlúcchiềutàn:cảmthấylòngbuồn man mác - Trướccảnhphốhuyệnvềđêm: tâm hồn yên tĩnh, những cảm giác mơ hồ không hiểu. Giàu lòng trắc ẩn - Xót thương cho những kiếp người tàn tạ, nhỏ bé nơi phố huyện. - Thông qua nhânvật,nhàvăngửigắmtâmtưcủamình Cóniềm hi vọngvàướcmongvàotươnglaitốtđẹp -Đêmnàocũngthứcđểđợitàu: nhìnthấyđượchoạtđộnghuyênnáocuốicùngtrong ngày, đểmơtưởng, hoàiniệmvàkhát khao

41. Đượcsốngtrong một thếgiớikhác: “sángrựcvuivẻvàhuyênnáo” Ý nghĩacủa việcđợitàu ChuyếntàumangtheoướcmơcủaLiên, khát khao thoátkhỏiaođờitùđọngdùrấtmơhồ. Đượchoàiniệmlạiquákhứtươiđẹpnhưngxaxămkhôngthểtrởlại.

42. III. TỔNG KẾT 1. Nghệ thuật - Truyệnkhôngcócốttruyện, ThạchLamxâydựngtừ nhữngchi tiếtnhỏnhặttrongcuộcsốngđờithường,nổi bật là những dòng tâm trạng chảy trôi, những cảm xúc, cảm giác mong manh, mơ hồ trong tâm hồn nhân vật. - Bútpháptươngphản, đốilập - Miêutảsinhđộngnhữngbiếnđổitinhtếcủacảnhvậtvàtâmtrạng con người. - Ngônngữgiàuchấtthơ, hìnhảnhmangtínhbiểutượngcao - Giọngđiệunhẹnhàng, thủthỉ, đậmchấttrữtình

43. III. TỔNG KẾT Qua truyệnngắn “Hai đứatrẻ”, ThạchLamthểhiện một cáchnhẹnhàngmàthắmthiếtniềmxótthươngđốivớinhữngkiếp người sốngcơcựcvànghèokhổ. Đồngthời, thểhiệnsựtrântrọngướcmongvươntớicuộcsốngtươiđẹphơncủahọ. Tácphẩmthể hiệnmộtcáchchânthực, xúcđộngvề đờisốngcủanhữngkiếpngườinghèokhổ. Điềunàygợichongườiđọcsự cảmthôngsâusắc. Qua đó ta thấyđượctấmlòngnhânáicủaThạchLamđốivớinhữngngườinghèokhổ. 3. Tư tưởng nhân đạo 2. Nội dung

44. LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG Emrút ra bàihọc gì chobảnthântừ cảnhđợichờ đoàntàuđi qua phố huyệncủa chị emLiên ?

45. HƯỚNG DẪN HỌC TẬP Ở NHÀ 1. Học bài, nắmvữngnội dung vànghệthuật, giátrịhiệnthựcvànhânđạocủatácphẩm “Hai đứatrẻ”. 2.Chuẩnbịbài: Chữ người tửtù – Nguyễn Tuân - Tìmhiểutậptruyện “Vang bóng một thời” - Tìmhiểuvàsoạnbàitheocâuhỏihướngdẫnhọcbàitrang 115 củasáchgiáo khoa.

46. Chúc các em một ngày học tập thật tốt!