Bài giảng Ngữ văn 12 - Văn bản: Tây tiến

1. TÂY TIẾN Quang Dũng

2. MỤC TIÊU BÀI HỌC Cảm nhận được vẻ đẹp riêng của thiên nhiên miền Tây và hình ảnh người lính Tây Tiến trong bài thơ. Nắm được những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ: bút pháp lãng mạn, những sáng tạo về hình ảnh, ngôn ngữ và giọng điệu

3. CẤU TRÚC BÀI HỌC I. TÌM HIỂU CHUNG II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN III. TỔNG KẾT IV. LUYỆN TẬP, CỦNG CỐ

4. I. TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả - Quang Dũng là một chiến sĩ – thi sĩ tài hoa, lãng mạn - Thơ ông thể hiện một tâm hồn phóng khoáng, hồn hậu và bay bổng

5. 2. Tác phẩm Được sáng tác năm 1948, tại Phù Lưu Chanh (Hà Nội), lúc đầu lấy tên Nhớ Tây Tiến a. Hoàn cảnh sáng tác b. Về đoàn quân Tây Tiến là thanh niên, học sinh, sinh viên Hà Nội thành phần nhiệm vụ chính đánh tiêu hao lực lượng địch vùng rừng núi hiểm trở, gập ghềnh địa bàn hoạt động

6. II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa Kìa em xiêm áo từ bao giờ Khèn lên man điệu nàng e ấp Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ Người đi Châu Mộc chiều sương ấy Có thấy hồn lau nẻo bến bờ Có nhơ dáng người trên độc mộc Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc Quân xanh màu lá dữ oai hùm Mắt trừng gửi mộng qua biên giới Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm Rải rác biên cương mồ viễn xứ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh Áo bào thay chiếu anh về đất Sông Mã gầm lên khúc độc hành Tây Tiến người đi không hẹn ước Đường lên thăm thẳm một chia phôi Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi 1. Đọc, xác định bố cục a. Đọc TÂY TIẾN Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi! Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi Mường Lát hoa về trong đêm hơi Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm Heo hút cồn mây súng ngửi trời Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi Anh bạn dãi dầu không bước nữa Gục lên súng mũ bỏ quên đời! Chiều chiều oai linh thác gầm thét Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói Mai Châu mùa em thơm nếp xôi

7. 14 câu thơ đầu Khung cảnh thiên nhiên nơi đoàn quân Tây Tiến đi qua b. Bố cục 8 câu thơ tiếp Những kỷ niệm đẹp về tình quân dân TÂY TIẾN 8 câu thơ tiếp theo Chân dung người lính Tây Tiến 4 câu thơ cuối Lời thề sắt son

8. 2. Tìm hiểu chi tiết a. Khung cảnh thiên nhiên nơi đoàn quân Tây Tiến đi qua da diết, vang vọng cả không gian lẫn thời gian tiếng gọi “Tây Tiến ơi” tiếng gọi “nhớ chơi vơi” nỗi nhớ chiếm ngự cả tâm hồn cách kết hợp từ lạ lẫm bắt đúng mạch, chỉ đúng trạng thái của nỗi nhớ gợi dẫn cảm xúc chủ đạo của cả đoạn thơ

9. cồn mây ngàn thước dốc khúc khuỷu thăm thẳm heo hút lên – xuống cảnh núi rừng cheo leo, hiểm trở, dữ dội bằng câu, từ tài hoa, độc đáo tạo hình

10. chiều chiều gầm thét Với âm điệu ấn tượng thác Gợi lên sự dữ dội, hoang sơ đầy bí ẩn đêm đêm trêu người cọp Những nếp xôi Những em Những Mai Châu Những mùa một niềm nhớ bâng khuâng, xa xôi, ngọt ngào

11. các địa danh được nhắc đến trong đoạn thơ Mường Lát Pha Luông Mường Hịch Sài Khao Mai Châu gợi về những vùng đất xa xôi, hiểm trở, hoang vu và bí ẩn Bức tranh thiên nhiên đan bện giữa chất dữ dội, hoang sơ với chất trữ tình, lãng mạn

12. b. Những kỷ niệm đẹp về tình quân dân xiêm áo [sơn nữ] biểu đạt niềm hứng khởi, phơi mở tâm hồn lãng mạn, hào hoa của người lính Hội đuốc hoa [tiếng] khèn nhạc Chiều sương thấy hồn lau một chiều sương lặng lẽ, man mác nỗi buồn cổ sơ nhớ dáng người trên độc mộc hoa đong đưa những kỷ niệm nhạc thơ hoa chất trẻ, chất Tây Tiến

13. c. Chân dung người lính Tây Tiến không mọc tóc Tây Tiến dữ oai hùm thực tại nghiệt ngã cứng cỏi, mạnh mẽ xanh màu lá gửi mộng qua biên giới mơ dáng kiều thơm những người lính vừa gân guốc, mạnh mẽ vừa đa tình, lãng mạn

14. mồ viễn xứ rải rác rải rác chẳng tiếc đời xanh quên mình vì nghĩa Giọng điệu bùi ngùi, xót xa áo báo thay chiếu về đất về đất bi thương hùng tráng Sông Mã gầm lên khúc độc hành tiếng vọng, lời vĩnh biệt rền vang của đất trời, tiếp âm cho bước chân mãi mãi của người lính

15. d. Lời thề sắt son Tây Tiến đi không hẹn ước ai mùa xuân xa cách thời gian chẳng về xuôi đường…thăm thẳm chia phôi xa cách không gian lời thề thủy chung, sắt son

16. III. TỔNG KẾT • Nghệ thuật • sự pha trộn giữa cảm hứng lãng mạn và bi tráng • sự độc đáo, tài hoa trong bút pháp: sử dụng từ ngữ, hình ảnh, cấu tứ 2. Nội dung Tây Tiến là nỗi nhớ về một thời tuổi xanh nhưng kết đọng và lưu luyến mãi mãi. Tây Tiến gợi dẫn người đọc từ xúc cảm lãng mạn, hào hùng về đất nước, về người lính, về tuổi trẻ ở trong mỗi chúng ta

17. IV. LUYỆN TẬP, CỦNG CỐ Hãy viết lời bình (khoảng 150 chữ) về chi tiết “súng ngửi trời” trong câu thơ: Heo hút cồn mây súng ngửi trời