Quvvat nima_ (maqola) _ Ish va energiya _ Khan Academy

1. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy Khan Academy is now available in Russian (русский)! Interested? Change language. Tabiiy fanlar energiya Fizika Ish va Tabiiy fanlar · Fizika · Ish va energiya · Ish va energiya Ish va energiya Quvvat nima? Ish va energiya Quvvat nima ekanini va undan ish bajarishning tezligini ifodalash uchun qanday foydalanish mumkinligini oʻrganing. sifa?da Ishqalanish tufayli issiqlik energiyasining hosil boʻlishi Google sinfxona Facebook Elektron pochta manzili Twi?er Issiqlik energiyasi nima? Quvvat nima? Ishqalanish bilan bogʻliq ish/energiya masalalari Biz energiya kabi quvvat soʻziga ham tez-tez duch kelamiz. Kundalik hayotda u koʻplab maʼnoga ega. Ammo fizikada u aniq bir maʼnoda qoʻllanadi. Quvvat bu jismlarning ish bajarish tezligi (yoki energiya uza?sh tezligi). Konserva?v kuchlar Quvvat Quvvat nima? Quvvatni toʻgʻri oʻlchash oldingi muhandislar uchun sanoat inqilobini sodir qilishda asosiy sabablardan biri boʻlgan. U butun dunyoni boshqarib turadigan energiya resurslaridan toʻgʻri foydalanishda hali ham ahamiyatga ega. Quvvat qanday oʻlchanadi? Quvvatning asosiy birligi Va? va u belgilanadi. U Shotland ix?rochisi Jeyms Ua?ning sharafiga qoʻyilgan. Hayotda siz va? soʻzi bilan duch kelgan boʻlsangiz kerak. Elektr jihozlari va yorugʻlik chiroqlarining quvva? va?larda (W) beriladi. bilan W https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 1/8

2. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy Bir va? bu bir sekundda bir joul ish bajaradigan qurilmaning quvva?. Agar quvvat va?larda berilsa, energiyaning oʻzgarishi joullarda va vaqt sekundlarda ifodalangan boʻladi: Δt P ΔE ΔE P = Δt Quvvatning yana bir birligi keng qoʻllanadi: ot kuchi. U ot deb belgilanadi va kelib chiqishi 17 asrga borib taqaladi. U paytda otlar ver?kal chigʻirlarni aylan?rishda foydalanilgan. Shundan soʻng, ot kuchi oʻlchovi sekundda 1 metrga koʻtarish uchun kerak boʻladigan quvvat sifa?da kiri?lgan. Demak, bu quvvat va?larda qanchaga teng? massali jismni 1 75 kg Bizga maʼlumki, jismni ver?kal koʻtarishda biz ogʻirlik kuchiga qarshi ish bajaramiz va jismni biror balandlikka koʻtarish uchun energiya talab qilinadi. Agar sonlarni qoʻysak, quyidagiga ega boʻlamiz: = m ⋅ g ⋅ h E p 2 75 kg⋅ 9.807 m/s ⋅1 m = 735.5 W 1 s [Shoshmang. Men bir ot kuchi 746 W ga teng deb oʻylagandim!] Oʻzgaruvchan quvvatni qanday oʻlchaymiz? Energiya manbalaridan foydalaniladigan koʻp holatlarda foydalanish darajasi vaqt oʻ?shi bilan oʻzgarib turadi. Uydagi elektr energiyasidan foydalanish (1-rasmga qarang) bunga misoldir. https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 2/8

3. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy Biz kun davomida minimal isteʼmolni kuzatamiz, ovqat tayyorlashda isteʼmol maksimumga chiqadi va kechqurun yorugʻlik va isi?shdan uzoq vaqt foydalanganda davomiy ka?a isteʼmol kuza?ladi. Quvvatni ifodalashning kamida uch yoʻli bor. Bular: Oniy quvvat , oʻrtacha quvvat maksimal quvvat . Elektr tarmoq korxonalari ularning barchasini kuza?b boradi. Aslini olganda, turli xil energiya manbalari quvvat isteʼmolining turlicha maqsadlarida foydalaniladi. va P P o oʻrt P max Oniy quvvat bu ix?yoriy kichik vaqt momen?dagi quvvat. Agar biz quvvat formulasini yodga olsak holda juda kichik vaqt oraligʻi boʻladi. Agar sizda quvvat-vaqt grafigi boʻlsa, unda oniy quvvat ix?yoriy vaqt momen?da grafikdagi qiymatga teng. , ushbu P = ΔE/Δt Δt Oʻrtacha quvvat uzoq vaqt oraligʻida oʻlchanadi, masalan, holat uchun. Uni topishning bir yoʻli - quvvat-vaqt grafigi os?dagi yuzani topish (bu bizga oʻsha vaqt intervalida bajarilgan ishning qiyma?ni beradi) va uni yuza hisoblangan vaqt intervaliga boʻlish. Buni bajarishning eng yaxshi yoʻli - matema?k analizdan foydalanish, ammo ayrim hollarda sodda geometrik hisoblashlar ham yetarli boʻlishi mumkin. juda ka?a boʻlgan Δt Maksimal quvvat bu biror vaqt oraligʻidagi oniy quvvatning eng ka?a qiyma?dir. https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 3/8

4. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy Avtomobil dvigatellari va stereo sistemalar (musiqa jihozlari) eng yuqori quvvatni yetkazib berish qobiliya?ga ega boʻlgan ?zimlarning namunasidir, bu ularning oʻrtacha quvva?dan ancha yuqori boʻladi. Ammo odatda, zararning oldini olish maqsadida, bu quvvatdan faqat qisqa vaqt davomida foydalangan maʼqul. Shunga qaramay, ushbu holatlarda yuqori darajadagi quvvat haydash yoki ?nglashni zavqli qilish uchun yuqori oʻrtacha quvvatga qaraganda muhimroq boʻlishi mumkin. 1-rasm : Oddiy hovlining kunlik elektr energiyasi isteʼmoli 1-mashq : 1-rasmdan foydalangan holda, soat 10 : 00 dagi oniy quvvatni, butun sutka davomidagi oʻrtacha va maksimal quvvatni toping. [Yechim] 2-mashq: Oʻta qisqa impulsli lazerlarda oʻrtacha va maksimal quvvat orasida ka?a farq mavjud. Ular fizik tadqiqotlarda juda ham yorqin nurlarni chiqarishda ishla?ladi, biroq bu juda qisqa vaqt davomida sodir boʻladi. Oda?y qurilmalar https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 4/8

5. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy davomiyligi tu?ng) boʻlgan toʻlqin impulsi chiqarishi mumkin, bunda maksimal quvvat 700 xonadonga yetarli quvvat! Agar shunday lazer sekundiga 1000 ta toʻlqin impulsi chiqarsa, uning oʻrtacha quvva? qanday? ( ekanini yodda −15 100 fs 1 fs = 10  s – bu oʻrtacha 350 kW [Yechim] Quvvat tushunchasi jismlarning haraka?ni tavsiflashda foydalimi? Quvvat formulasi ish va vaqtni oʻzaro bogʻlaydi. Ish biror kuch tomonidan bajariladi, kuch esa jismlarni harakatlan?ra oladi, bundan, quvvatni bilish bizga harakat haqidagi biror maʼlumotni berishi mumkin. Agar biz kuchning bajargan ishi W W = F ⋅ Δx cosθ ni formulaga qoʻysak: P = Δt F⋅Δx⋅cosθ P = Δt Agar kuch koʻchish yoʻnalishida boʻlsa (xuddi koʻplab masalalardagidek), boʻladi va formulani quyidagicha yozish mumkin: ga teng cos(θ) = 1 P = F ⋅ v Yoʻlning vaqtga nisba? tezlikka tengligidan yuqoridagi hosil boʻladi yoki = m ⋅ a ⋅ v P i Ushbu formulamizdagi quvvat ifodalaydi. Chunki formulamizda tezlik va oniy quvvatni P i https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 5/8

6. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy tezlanish qatnashgan va tezlik vaqt davomida oʻzgarishi mumkin. Shu sababli bu formula biror vaqt momen?dagi tezlik olinsa maʼnoga ega. Aks holda, biz oʻrtacha tezlikka murojaat qilamiz, yaʼni: 1 = m ⋅ a ⋅ (v + ) P v avg oxirgi boshlangʻich 2 Bu juda foydali boʻlishi mumkin. mashinaning paspor?dagi quvva? (taxminan tezlik oraligʻida oʻzgarmas tezlanishga ega 0–25 s massali 1000 kg 75 kW ) boʻlsin. Sotuvchi u 100 ot kuchi m deb aytmoqda. Shu maʼlumotlardan biz ideal sharoitda mashinaga 25 m/s tezlikka erishish uchun kerak boʻladigan vaqtni topishimiz mumkin. 1 = m ⋅ a ⋅ P v oʻrt oxirgi 2 Tezlanish ekanidan: Δv/Δt 1 Poʻrt= m ⋅ (v /t) ⋅ v oxirgi oxirgi 2 2 mv oxirgi = 2t Uni quyidagicha yozish mumkin: 2 ⋅ m v oxirgi t = 2 ⋅ P (25 m/s) ⋅ 1000 kg oʻrt 2 \ = 2 ⋅ 75000 W = 4.17 s https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 6/8

7. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy 2-mashq: Hayotda biz bunday ka?a tezlanishni kuzata olmaymiz. Buning sababi, mashina havoning qarshilik kuchiga uchraydi, u esa koʻchish yoʻnalishiga teskari boʻlib, manfiy ish bajaradi. Tasavvur qiling, biz ishlab chiqaruvchi maʼlumotlariga ishondik, biroq vaqt t=8 s chiqdi. Quvvatning qanday qismi qarshilik kuchini yengishga sarf boʻlgan? [Yechim] Saralash: Koʻp ovoz olganlar Savollar Maslahatlar va tashakkurlar Muhokamaga qoʻshilmoqchimisiz? Kirish Hozircha izohlar yoʻq. Ingliz ?lini tushunasizmi? Khan Academyʼning inglizcha say?da boʻlayotgan muhokamalarni koʻrish uchun shu yerga bosing. Quvvat https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 7/8

8. 29.05.2022, 23:54 Quvvat nima? (maqola) | Ish va energiya | Khan Academy https://uz.khanacademy.org/science/physics/work-and-energy/work-and-energy-tutorial/a/what-is-power 8/8