महाराष्ट्रातील उदयोन्मुख उद्योगपती - २०२४

www.maharashtrareview.com REVIEW Vol 10 Issue 01 2024 महारा?ातील उ?ोगपती उदयो?ुख - २०२४ महेश रायखेलकर महारा?ाचे ?ितभावंत उ?ोजक व हर??री ??ीम? ? भालचं?राव

“ “ ?व?ने पहा, ती?ा?करा. यासाठीसाहसआ?ण धाडसआव?यकआह. े - वॉ?ट?ड?ने

सप ं ादका?यालख े णीतन ू ... ा ल ख े य ? ण ा क ी तून .. द ा प ं स महेश भालचं?राव रायखेलकर: महारा?ा?ा उ?मशीलतेचे यश?ी पाऊल ? . म हारा?रा?ाचेदेशातीलिवकसनशील ? रा?ांम?ेमानाचे ?थानआहे. या िवकासपवा?तीलमह?ाचेयोगदानआहे आप?ाआधुिनकिवचारां?ा?गितशीलउ?ोजकांचे. ?ांनीन?ाक?नाराबवूनउ?म?वसायाचापायतर रचलाच,पणआप?ारा?ातीलअनेकहोतक?त?ण लोकांनानोक?याउपल?क?निद?ा. उ??ेयबघून ?य?पूव?कवाटचालकरत?ांनीउ?ादनाचादजा?आिण अि?तीय?ाहकसेवापुरवीतउ?ोगिव?ातआपलाएक वेगळाठसाउमटवलाआहे. िग? मॅनेजम?ट िस??म, किवते?ा गावा जावे, ित?ा किवता ितची गाणी, ?र संगम सोलापूर, इ. काय??म सु? क े ले. या सव? ?वासात ?ांना ?ां?ा प?ीची मोलाची साथ िमळाली. लोकक?ाणासाठी, महेश यांनी र?दान िशबीर, बाल सुधार गृह “?रमांड होम” मधील मुलांना खाऊ व खेळ सािह? वाटप, ि?जधाम येथील वृ?ांना चादरीचे वाटप, देहदान या िवषयावरील ?ा?ानाचे आयोजन, लोकमंगल अ?पूणा? येथे अ?दान, वंिचत लोकांना उ?ा?ात चपला वाटप, कोरोना काळात मुखमं?ी िनधीला सहा? असे उप?म राबिवले. यासंदभा?तमहारा??र?य ् ूमािसकआप?ासमोर ? ‘महारा?ातीलउदयो?ुखउ?ोगपती’हीनवीआवृ?ी ? सादरकरीतआहे, ?ाम?ेएकाअिभनवआिण क ृ ितशीलउ?ोजकाला - महेशभालचं?राव रायखेलकर - यांना??ुतक े लेजातआहे. एकासामा? घरातज?ले?ा?ा??ीनेसु?वातीपासूनमो?ी??े बिघतली. नोकरीसु?ा क े ली, पणउ?ोगिव? समज?ासाठी. उ?दजा?चे?णेतेआिण?ाहकालादेवाचे?थानदेऊन िनरंतरसेवापुरिवणारेहेउ?ोजकखरोखरएक ?ेरणादायी???म?आहेत. हीआवृ?ीतु?ालायश?ीउ?ोजकाचे?णजेचमहेशजी यांचेअनेकपैलूउघिडते?ाम?ेनावी?, क ृ ितशीलता, मेहनतीचीतयारी, ?य?वादीवृ?ी, िचकाटी, जबरद? आ?िव?ासपाहायलािमळतात. ?ांची ?ावसाियक गाथामांडताना?ांचेअनुभवसु?ाहाअंकवाचनीय आिणरंजकबनिवतात. अनेकिद?ज ?ायवसाियक आिणयश?ी उ?ोगपतीक ं ड ू न?ेरणाघेऊनआपणसु?ासमाजासाठी योगदान?ायलाहवे, ?ाभावनेनेउ?ेिजतझा?ानंतर छो?ाभांडवलावर?ंकटेशाकॉ??ुटेकहीसंगणक ?िश?णदेणारीसं?थामो?ािहमतीनेसु?वातक े ली. आले?ाअडचणीव ं रमातकरतिज?ीने?ांनीआपले काय?पूण?क े ले. ?संगीअपयशानेखचूननजाता, आशावादी?ि?कोनानेकामाचादजा?उ?मठेवतचांगली सेवापुरिवली. तुमचावाचन?वास?ेरकआिण?रणीयहोवोहीच सिद?ा. महेश यां?ा माग?दश?नाखाली ?ंकटेशा कॉ??ुटेक ही सं?था सोलापूर मधील एक ू ण ५ िवभागात ?िश?ण दे?ाचे काम करते. हेच न?े, तर ?तः ?ा ?वसायात सिवनय असावे ?णून ?ांनी क ं ?ेट राइिटंग स???सेस, ऑनलाईन डेटा ?ोसेिसंग मॅनेजम?ट िस??म, गौरवप. र. वानखडे सप ं ादक

Credits Subscription Subscription Editor-in-Chief Abhishek Joshi CONTENT Managing Editor: Gaurav PR Wankhade Assisting Editor : Prajakta Zurale www.twitter.com/maharashtrareview www.facebook.com/maharashtrareview/ WE ARE ALSO AVAILABLE ON WE ARE ALSO AVAILABLE ON DESIGN Visualizer: Sandeep Tikode Art & Design Director: Sarita Bhagat Sr. Graphic Designer : Nagaraj patil Stay in touch. Subscribe to Mahrashtrareview Get Maharashtrareview Magazine in print, & Digital on www.maharashtrareview.com SALES Email sales@maharashtrareview.com For Subscription www.maharashtrareview.com Vice President : Swapnali Vasaikar Asst. Vice President : Tejaswini Whaval Team Leader : Suraj Gadekar Asst. Team Lead : Gayatri Borkar Copyright © 2024 Maharashtra Review, All rights reserved. The content and images used in this magazine should not be reproduced or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior permission from Maharashtra Review. Reprint rights remain solely with Maharashtra Review. TECHNICAL Technical Head : Prachi Mokashi Technical Specialist: Rajeshwari Avhad Technical Consultant : Tanaji Fartade AN ISSUE DON’T MISS SME-SMO Oct, 2024 Cover Price: Rs.300/- Research Analyst : Sagar Lahigade SEO Lead : Prashant Rathod

महेश रायखेलकर महारा?ाचे ?ितभावंत उ?ोजक व हर??री ??ीम? ? भालचं?राव महेशभालचं?राव रायखेलकर, सं?थापक ?ंकटेशा का??ुटेक आजपय?तची वाटचाल संघष?मय, अनेक अडचणीची, धडपडीची होती. सकारा?कता, उ?ाही ?भाव, पडेल ते काम कर?ाची तयारी, ?ामािणक पणे क े लेले क?, या?ा जोरावर जीवनाचा आजपय?तचा ?वास पूण? क े ला. अजूनही अनेक ??े पूण? करायची आहेत.

महारा?ातीलउदयो?ुखउ?ोगपती – 2024 ? आ व संपूण? जीवनच, कणाकणाने आपले ??ीम? घडवत असते. सर!, माझापिहला??: आपलीसु?वातकशीव क ु ठ ू नझाली? कोणकोण?ाअडचंणीवरमातक?न तु?ीतुमचेइ??टयूट उभारलेवआज?ाला यशा?ासव??िशखरावर??थिपतक े ले? यु? हा एक ?वास आहे. आपण ?वासी. ?ा ?वासात आयु? हीच आपली गु?माऊली. ितने िदलेली ??ेक आठवण, ??ेक ?ण, ??ेक अडचण, ??ेक िशकवण, ^^dforsP;k xkok tkos^^ ^^frP;k dfork frph xk.kh^^ ^^dforsP;k ek/;ekrwu O;äheRo fodkl^^ ;k rhu dforsP;k vk/kkjkojhy dk;ZØekph fufeZrh dsyh o R;kps ç;ksxgh dsys. नम?ारमीमहेशभालचं?रावरायखेलकर.माझाज? ते?ाचेउ?ानाबादवस?ाचेधारािशव, येथेएका म?मवग?य?ा?णक ु टूंबातझाला.आ?ादोनभावंडात मीसवा?तलहान.माझेवडीलते?ापोलीसखा?ात पोलीसकॉ?ेबल?णूनकाय?रतहोतेतरआईगृिहणी. मा?ाज?ा?ावेळेसचविडलांनापी.एस.आय. चे ?मोशनिमळा?ानेआिणमीसवा?तलहानश?डीफळ अस?ानेित?ीभावंडातमीआईविडलांचा?ांना आ?ीप?ा?णायचोलाडकाहोतो.स?ामोठाभाऊ पुणेयेथेइ??े?रपदावरकाय?रतआहेतरमोठीबहीण धारािशवयेथेआकाशवाणीिनवेिदका, मिहलाउ?ोिजका ?णूनकाय?रतआहे.वडीलपोलीसखा?ातअस?ाने ?ां?ासततबद?ाहोत.?ामुळेमाझीबालवाडीबीड येथेतर१लीते५वीहोिल?ॉस?शालाते?ाचेऔरंगाबाद तरस?ाचेछ?पतीसंभाजीनगरयेथेझाले.माझेआजोळ धारािशव.मा?ाआजीला?णजेआई?ाआईला घ?ाचाक ॅ ?रझा?ानेवमाझीआईतीचीमोठीमुलगी अस?ानेित?ाजवळितचीदेखभालकर?ासाठी कोणीतरीहवे?्णूनमा?ाविडलांनीधारािशवयेथे बदलीक?नघेतली.ते?ापुढीलिश?ण?णजे५वीते १०वीधारािशवयेथेिज?ाप?रषदशाळेतझाले.शालेय जीवनातमीअ?ासातजेमत?महोतो?णजेफारढनाही वफार?शारहीनाही. शाळेतअसतांनाएन.सी.सी. म?े होतो?ामुळेमा?ावरएन.सी.सी. मधीलिश?ीचा ?भावपडला.एन.सी.सी. चेवआ?ालासाय? िशकिवणारे?ी.एस.आर.पाटीलसरयांचाकडक िश?ीचाप?रणाममा?ावरखूपझाला.आताहीबोटाची नखेवाढली, डो?ावरीलक े सेवाढलीकीसरांची आठवणयेथेवलगीचतीकाढलीजातात.तसामाझा मूळ?भावशांत.ठरािवकलोकांचीचमाझीमै?ी, पण मै?ीक े लीकीतीप?ी.आजहीसोशलमीिडयामुळे शालेयिम?ाचीनाळजुळूनआहे.शालेयजीवनातच वाचनाचीआवडलागली. मलाआठवतंयिशवाजीसावंत यांची ‘मृ?ु?जयʼही कादंबरी मी दहावीत असतांनाच वाचली. दहावीनंतर मी वािण? शाखा िनवडली व ११वी आिण १२वी ?ाच शाळे?ा जुिनयर कॉलेज म?े पूण? क े ली. पुढे धारािशव येथील रामक ृ ? परमहंस महािव?ालयात मी बी.कॉम. पिहले वष? पूण? क े ले. ?ाच वेळी मा?ा विडलांची बदली लातूर येथे झाली आिण ?ाची?चीतीआप?ालाहोते?ंकटेशाकॉ??ुटेकचे संचालक, संगणक?िश?क, कवीआिणलेखक, से?डे?लपम?टट?ेनर, वगायक, अशािविवधअंगी भूिमकाबजावणारेएकयश?ीऊदयोजक, ?ी.महेश भालचं?रावरायखेलकर, ?ां?ाजीवन?वासातून आणी?ां?ालेखणीतून?िस? झाले?ा किवता व िलखाणातून. जशी?ांचीसोशलिमडीयावरलोकि?यझालेली, देश?ेमानेओत?ोतभरलेलीकिवता, 'तोभारतमाझा' ती आपण?ां?ाचकड ू नऐक ू या. मी: “नम?ारसर.’’ महेशजी: “नम?ार. तरअशीआहेहीकिवता…” "?ांतीवीरिजथेगेलेफासावरती।पिव?आहेिजथली माती।तोभारतमाझा॥ ितरंगाफडक ेिजथेडौलात।संतज?ले?ाभूमीत।तो भारतमाझा॥ पृ?ीलाजोक ु टुंबमानतो।जगाला मानवतेचासंदेशजो देतो।तोभारतमाझा॥ सव?धमा?चािजथेआदर।?ानाचेिजथेसमृ?भांडार।तो भारतमाझा॥ जन-गण-मनिजथे??ेकमनात।सं? ृ तीिजथेपूजतात। तोभारतमाझा॥ पु?ापु?ाज??ावािजथे।हसतहसत?ाणदयावा िजथे।तोभारतमाझा।तोभारतमाझा।तोभारत माझा॥” तरआताऐक ु यामहेशजीक ं ड ू न?ां?ा ‘एका नोकरदारापासूनते?ंकटेशाकॉ??ुटेक?ायशा?ा उ?ुंगिशखरावरभरारीघेतले?ाअ?ा?ेरणादायी ऊदयो?ुखजीवन?वासाचीकहाणी‘महारा?? ?र?यू’?ाहयािवशेषभागात… ं

बी.कॉम. पिहले वष? आिण दुसरे वष? मी लातूर येथे दयानंद महािव?ालयात पूण? क े ले. ?ां?ाकड ू नहीकाहीभांडवलिमळणेश?न?ते.ते?ा मीकाहीकॉ??ुटरइ??टयूटम?ेअध?वेळकामकरत ‘?ंकटेशाकॉ??ुटेक’ यानावाने ‘आपलासंगणक = आमचे?िश?णʼअंतग?तघरीिक ं वाऑिफसम?े संगणक?िश?णदे?ाससुरवातक े ली.सोलापुरातील डॉ?र, वकील, उ?ोजक, इंिजिनयर, िव?ाथ?यांनाघरी िक ं वाऑिफसम?ेजाऊनमीसंगणकाचे?िश?णिदले. सोलापुरातीलवेगवेग?ाभागातअगदीपहाटेसहाते रा?ीआठनऊपय?तमीघरीिक ं वाऑिफसम?े संगणकाचे?िश?णमीिदलेआहे.पैसाब?यापैकी िमळायचापणधावपळफार?ायची.सोलापूर?ाएका टोकालाएकिव?ाथ?तरदुसरािव?ाथ?दुस?याटोकाला अशीअव?थाहोती. मला खरं तर पुढे एम.बी.ए. करायचे होते पण नंबर न लाग?ाने मी पुढे नांदेड येथे मा?ा मो?ा भावाकडे रा?न डी.बी.एम. क े ले. पुढे मा?ा विडलांची बदली सोलापूर येथे झाली. ?ाच वेळेस संगणक िश?णाचे वारे च?कडे वाहत होते. ते?ा मी सोलापूर येथील ?ू -एज कॉ??ुटर मधे कॉ??ुटर िश?णासाठी ?वेश घेतला. तेथेच मी काही शासकीय संगणक अ?ास?म पूण? करत एम.सी.एस. पूण? क े ले. ?ानंतर मी सोलापूर येथील सुजय कॉ??ुटर इ???ूट म?े कॉ??ुटर टीचर ?णून कामास लागलो. ही माझी पिहली नोकरी. याच दर?ान मी रा?ीय ?यंसेवक संघाची जोडला गेलो. रा?ीय? ? भावना, देश?ेम यातून वाढीस लागले. रा?ीय ?यंसेवक संघाची अनेक िशबीरे, िविवध उप?म यात माझा सहभाग ?ावेळी होता व आजही आहे. याच दर?ान मी सोलापूर येथील नुक?ाच चालू झाले?ा पण शै?िणक सं?थेत महारा?ात अ?ेसर असले?ा एका सं?थेत कॉ??ुटर ? िवभाग कोऑिड?नेटर ?णून जॉईन झालो. सं?था व ितची मातृसं?था मोठी अस?ाने येथेच आपण चांगले काम क?न ?थीर होणार अशी भावना ?ावेळीस होती. पण मा?ा निशबात काही वेगळेच होते. पुढे याच सं?थे?ा मॅनेजम?ट?ा िनवडणुकीत स?ा?ा मॅनेजम?टचा पराभव झाला. ते?ा नवीन मॅनेजम?टने सूडभावनेने आधी?ा कम?चारी मी आिण अजून एक यांचा काहीही दोष नसतांना आ?ाला काढून टाकले. माझी ४ वषा?ची मेहनत वाया गेली. जेथे मी ??थर हो?ाचे ?? बघत होतो. सं?था नवीन असतांना जेथे ती वाढव?ासाठी मी अपार क? घेतले तेथून मला काढले गेले. नोकरी जा?ाचे दुः ख न?ते पण ?ा ?कारे काहीही दोष नसतांना फ? मॅनेजम?ट बद?ाने, अंतग?त राजकारणामुळे माझा बळी गेला याची बोच रािहली. सं?थेचे नाव येथे नमूद क े ले नाही कारण आता मला कोणताही नवीन वाद कर?ात काडीचाही रस नाही. पण जे होते ते चांग?ासाठी होते असे आता मला वाटते. मला जर तेथून नोकरी मधून काढले नसते तर मी ?तः चा ?ाट?अप कधी चालू क े लाच नसता. कायम आयु?भर नोकरीच क े ली असती. ? याचदर?ानमाझेल?पेशानेिशि?काअसलेली पूवा??मीची?णोतीवागदरीकरिह?ाशीझाले.?ा दर?ानहीकाहीकॉ??ुटरइ??टयूटम?ेअध?वेळ कामकरत?ंकटेशाकॉ??ुटेकयानावाने "आपला संगणक = आमचे?िश?ण" अंतग?तघरीिक ं वाऑिफस म?ेसंगणक?िश?णदे?ाचेकाममाझेचालूचहोते. आपणअसेिकतीिदवसघरीिक ं वाऑिफसम?ेजाऊन ?िश?णदेणारहेल?ातघेऊनकाहीप?ी?ानोकरीवर कज?काढूनवकाही?तः चीजमवलेलीपुंजीखच?करत सोलापूरयेथेिवजापूररोडवरभा?ा?ाजागेत?ंकटेशा कॉ??ुटेकयासं?थेचीसन२००९म?ेसुरवातक े ली. याचेउदघाटनविडलां?ाह?ेक े ले.मीमा?ाघरातील पिहला?ावसाियक.माझी?तः चीइ??टयूटसु? झालीहेपा?नमीखुशहोतो.याचदर?ानमलामुलगा झाला.आ?ी?ाचेनावपाथ?असेठेवले.तोस?ा११वी साय?करीतआहे.सं?थादोनवष?सु?झा?ानंतर ? O;adVs'kk d‚EI;qVsdP;k lsYQ MsOgyiesaV foHkkxk ekQZr lu „å„„ P;k fot;kn'kehiklwu lu „å„… P;k fot;kn'kehi;aZrph lsYQ MsOgyiesaV vkf.k ykbZQ fLdy ojhy ekfydk laiUu >kyh- हीनोकरीगे?ानंतरआपणआयु?भरनोकरीकधीच करायचीनाहीअसेमीमनोमनठरवले.पण?तः चे इ??टयूटकाढ?ासाठीभांडवललागतेतेमा?ाजवळ न?ते.वडीलनुकतेच?रटायड?झालेहोते?णून

आधीचावाईटअनुभवमा?ापाठीशीहोताते?ाआधीचावाईटअनुभवमा?ापाठीशीहोताते?ा ?वहारातसावधपिव?ाघेतमीवमा?ाप?ीनेहा ?वहारयश?ीपणेपूण?क े ला.आधीचीपोलीसक े सते ?तः ?ामालकीचीजागाहा?वाससंघष?मयहोता. आतामागेवळूनपहातांनाअसेवाटतेdh?ावाईट ?संगानेमीकणखरझालो.?वसायातयेणा?या अडचणीव ं रमातकर?ासस?मझालो. ५. लॅिमनेशन ६. क ु ?रअर ७. पॅनकाड? ८. इ-लॉकर ९. मनीट?ा?फर १०. सव??कारचेऑनलाईनबीलभरणा ११. िग?मॅनेजम?टसिव?सेस १२. आधारपी. ?ी . सी. काड? १३. मोबाईललािलंकअसलेलेआधारअपडेट १४. ?मकाड? १५. ज?-मृ?ू?माणप? १६. क?े?रायिटंगस???सेस १७. मतदानकाड? १८. ?ॉ??डंडफ ं डाचीकामे १९. ऑनलाईनडेटा?ोसेिसंगमॅनेजम?टिस??म २०. आधारपॅनिलंक ?ंकटेशासे?डे?लपम?टअंतग?तआ?ीखालील से?डे?लपम?टसेश?घेतो. ४. कॉ??ुटरपेपर ५. माऊस ६. अँटी?ायरस vkrk ekxs oGwu igkrkauk vls okVrs dh R;k okbZV çlaxkus eh d.k[kj >kyks- O;olk;kr ;s.kkj~;k vMp.khaoj ekr dj.;kl l{ke >kyks- अशा?कारेवरीलपाचिवभागातआ?ीकाय?करत आहोत.रे?ेइ??टयूटसोलापूरयेथेआ?ीसलग८वष? ट?ेिनंग?ो?ायडर?णूनकामपािहले.सोलापुरातील ?ॉसमनस?री? ु लआिणलोटसनस?री? ु लयांना अबॅकसचेट?ेिनंगआ?ीिदले.अनेकिव?ा?ा?ना सं?थे?ामा?मातूनिविवधसंगणकअ?ास?मांचे ?िश?णिदले.?रगलहॉटेलमॅनॅजमे?विटळकनिस?ग महािव?ालययेथेआय.टी. िवषयासाठी??िजिटंग फ ॅ क?ी?णूनमीकामपािहले.?तः ?ा?वसायात नवीननवीनसंक?नाराबिव?ा.क ं ?ेटराइिटंग स???सेस, ऑनलाईनडेटा?ोसेिसंगमॅनेजम?टिस??म, िग?मॅनेजम?टिस??म, किवते?ागावाजावे, ित?ा किवताितचीगाणी, ?रसंगमसोलापूर, हेआम?ा ं सर! पुढचा ??: ?ंकटेशा कॉ??ुटेक कोणकोण?ा िवषयांचे िश?ण-?िश?ण देतो? सन 2009 सालीफ?संगणक?िश?णयािवभागात कामकरणारी?ंकटेशाकॉ??ुटेकहीसं?थास?ा एक ू णपाचिवभागातिविवधसेवाक े वळसोलापूरकरांना नाहीतरसोलापूरबाहेरील?ाहकानांहीपुरवतआहे. जागा मालकाने जागा िवक?ाचा ??ाव मा?ासमोर ठेवला. मी तयार झालो कारण जागा मालकीची होणार होती. खरं तर पैशाची तजवीज करणे अवघड होते पण काहीतरी क?न हh जागा घेऊ ?णजे परत आप?ाला जागा बदलावी लागणार नाही हे ल?ात घेऊन मी तयार झालो. पण जागा मालका?ा मनात काही तरी वेगळेच होते. एक े िदवशी माझा कॉ??ुटर ?ास चालू असतांना जागा मालक आला व 'मला जागा िवकायची नाही 'असे ?णू लागला. मी ?ाला १ लाख जागेपोटी ऍड?ा? िदले होते. ?ाने मा?ा िव?ा?ा?समोर मला िशवीगाळ क े ली. मी ?ा?ािव?? पोलीस क ं ??ट क े ली. जागा मालकाने व ?ा?ा एका पुढारी िम?ाने पोिलसांना मॅनेज करत मा?ावर जागा खाली कर?ासाठी दबाव टाक?ास सुरवात क े ली. मी पोिलसांना सांिगतले िक 'जो पय?त मला नवीन जागा िमळत नाही तो पय?त मी जागा खाली करणार नाही'. घरात फार टे?शनचे वातावरण होते. जागा मालकाने मा?ािव?? खोटीच पोलीस क ं ??ट क े ली. मी फारच िनराश झालो. दोनच वषा?पूव? अगदी थाटामाटात चालू क े लेले इ??टयूट बंद पडते िक काय अशी प?र??थती िनमा?ण झाली होती. आम?ािविवधिवभागाअंतग?तअसले?ासेवा ?ंकटेशाट?ेिनंग?ाअंतग?तआ?ीखालीलसंगणक अ?ास?माचे?िश?णदेतो. १. सी.सी.सी. “क ? ?वरा?सरकारी/िनमसरकारी नोकरीसाठीआव?कअसलेलामा?ता?ा?कोस?” २. एम.एस. ऑफीस ३. टॅलीइ. रा. पी. ९ ४. डी. टी. पी. ५. सी. सीिवथडेटा???र ६. ?ी. बी. ७. जावा ८. एच. टी. एम . एल . ९. पायथॉन १०िज? ११. ? ॅ च १३. मराठीवइं??शटायिपंग १४. इंटरनेट १५. क?मिब?कोस? १६.ऑटोक ॅ ड १. से?डे?लपम?टसेशनिसरीज- “?ॉटअ?ालीसीस, लॉऑफअट?ॅ?न, थॉट्समॅनेजम?ट, अँगरमॅनेजम?ट, टाईममॅनेजम?ट, ??ेसमॅनेजम?टइ.” २. किवते?ामा?मातून???म?िवकास ३. फाई?मं?ाऑफस?ेस ४. एन.एल.पी. ?ंकटेशाि?एशनअंतग?तआ?ीखालीलकाय??म सादरकरतो. १. किवते?ागावाजावे २. ित?ाकिवताितचीगाणी ३. रंगमा?ालेखणीचे “?ॉग” ४. महेशरायखेलकर/Mahesh Raikhelkar “यु?ुब चॅनेल” ५. ?रसंगमसोलापूर “मराठी/ िहंदीभ?ी, भाव, िच?पटगीतांचेसादरीकरण” ?ंकटेशासे?अंतग?तआ?ीखालीलव?ूंचीिव?ी करतो. पणमीधीरसोडलानाही.जागामालकाकड ू नऍड?ा? िदलेले१लाखवसुलक े ले.?ालािक ं वा?ा?ािम?ाला१ लाखकाहीिदवसवापरयाचेहोते?णून?ानेजागा िवक?ाचेनाटकमा?ासोबतक े लेहेनंतरमला कळाले.मलाया?करणाचाखूपमानिसक?ासझाला. बीझनेसवरदेखीलयाचाप?रणामझाला.दुसरीजागा बघ?ािशवायकाहीपया?यन?ता.माझानवीनजागेचा शोधसंपला.जुळेसोलापूरयेथेडॉ?र?ी.राघव?? क ु लकण?यांचीजागामलािमळाली.मीतेथेमाझीसं?था िश?क े ली.काहीवषा?नंतरडॉ?रराघव??क ु लकण? यांनीजागािवक?ाचा??ावठेवला.मीतयारझालो. ?ंकटेशास???सेसअंतग?तआ?ीखालील?कारची सेवा?ाहकांनादेतो. १. सव??कारचेऑनलाईनफॉम?भरणे २. ? ॅ िनंग ३. ि?ंिटंग ४. टायिपंग “मराठीवइं??श” १. सी. डी. २. डी.?ी. डी ३. पेनड ? ाई?

नावी?पूण?तेचे आिव?ार आहेत. या सव? सेवेसाठी ?ाहकांचा ?ितसाद चांगला आहे. नावी?पूण?तामुळे तु?ी ?ध?त िटक ू न राहता असे मी मानतो. वषा?नुवष? ?ाहक आमची सेवा घेतात. एकाच घरातील दोन सद? आमचे िव?ाथ? आहेत. ६ वषा?पासून ते ६० वषा?पय?त?ा वयोगटातील आमचे िव?ाथ? आहेत. ts gksrs rs pkaxY;klkBh gksrs vls vkrk eyk okVrs- eyk tj rsFkwu uksdjh e/kwu dk<ys ulrs rj eh Lor%pk LVkVZvi d/kh pkyw dsykp ulrk- dk;e vk;q";Hkj uksdjhp dsyh vlrh- सं?थेचा५वावधा?पनिदनआिणदशकपूत?आ?ीमोठया थाटामाटातसाजरीक े ली.पाच?ावधा?पनिदनासआई वडीलदोघेहीउप??थतहोते.?ावेळेसचा?ां?ा चेह?यावरीलआनंदआजहीमा?ाचांगला?रणात आहे. ़ खुपचछानसर!तरपुढचा??ःआप?ासं?थे?ा मा?मातून?वसायासोबतसामाजीकबांiधलकी संदभा-तआपणकायकरताहात? लेख, किवताआवड?ाचेसांिगतले.काहीसं?थेकड ू न लेखनासाठीस?ािनतझालो.का??ेमीिश?कमंचची शहरआिणनंतरिज?ाअ??जबाबदारीआ?ानंतर मंचा?ावतीनेकोरोनाकाळात "कवीक?ा" हाउप?म वष?भरराबवला?ातरा?ातीलकवीन ं ीसहभाग नोद ं िवला. सन२०२२पासूनचालूअसले?ा "अशी सुचलीमलाहीकिवता" याउप?मासहीरा?ातील कवीन ं ीउ?म?ितसादिदला. "रंगमा?ालेखणीचे" या ?ॉग?ारेसव?िलखाणवाचकांसाठीउपल?क?न िदले. ?तः ?ायु?ुबचॅनेल?ारेकाहीकिवतेचे सादरीकरणक े ले. सन२०१४म?ेपाच?ावधा?पनिदनािनिम?आ?ी र?दानिशिबराचेआयॊजनक े लेहोते.या वधा?पनिदनापासूनपुढील??ेकवधा?पनिदनहाएक सामािजकउप?मराबवूनसाजराकर?ाचेआ?ी ठरवले.याअंतग?तआ?ापय?तर?दानिशबीर, बाल सुधारगृह “?रमांडहोम” मधीलमुलांनाखाऊवखेळ सािह?वाटप, ि?जधामयेथीलवृ?ांनाचादरीचेवाटप, देहदानयािवषयावरील?ा?ानाचेआयोजन, लोकमंगलअ?पूणा?येथेअ?दान, वंिचतलोकांना उ?ा?ातचपलावाटप, कोरोनाकाळातमुखमं?ी िनधीलासहा?असेउप?मराबिवले. ?ेम, जीवनकौश?, सामािजक??, पया?वरण, राजकारणअसेिविवधिवषयिलखाणातूनहाताळले. मलामािहतनाहीमीजेिलहतो?ालासािह??कमू? िकतीआहे, मा?ािलखाणाचाकाहीप?रणामसमाज मनावरहोतोकानाही, परत ंु िलखाणामुळेमाझेजीवन मा?समृ?झालेहेन?ी. सन२०१४पासूनमीिलह?ाससु?वातक े ली.?ास कारणहीतसेचहोते.याचवष?मा?ाआईचेझालेले िनधन.ित?ाजा?ा?ादुः खातूनसावर?ासाठीमी िलहायलासु?वातक े ली.पिहलेित?ावरकिवता िलह?ाआिणनंतरआप?ालाजमतेयअसेवाट?ा नंतरिलहताझालो.किवता, हायक ूकिवता, लेख, कथा असेिलखाणाचेसव??कारहाताळले.पणपिहले?ेम िवचारालतरकिवताच.अनेकरा?भरातीलकवी संमेलनातकिवतासादरक े ?ा. "किवते?ागावाजावे" "ित?ाकिवताितचीगाणी" "किवते?ामा?मातून ??ीम?िवकास" यातीनकिवते?ाआधारावरील काय??माचीिनिम?तीक े लीव?ाचे?योगहीक े ले. अनेकदावत?मानप?, िदवाळीअंक, मािसक, यातुन किवता, लेख?िस?झाले.?ालावाचकांचीपसंदी िमळाली, ?ेमिमळाले.काहीन ं ीआवजू?नफोनव?न कोरोना?ाकाळातबराचसावेळ?रकामाहोता. कोरोना?ाकाहीमिहनेआधीमीसोलापूरयेथील?िस? गायनिश?क?ीिकरणजोजारेसरयां?ाकडे हाम?िनयमआिणगा?ाचे?िश?णसु?क े ले. कोरोनामुळेहे?िश?णबंदकरावेलागले.पणया दर?ानखूप?रकामावेळहोताते?ाकराओक ेट?ॅकवर खूपगाणीगायली.गा?ाचाहाछंदआजहीचालूआहे. याचदर?ानमीयशवंतरावच?ाणमु?िव?ापीठ मधूनएम.कॉम. पूण?क े ले.२०१९लामा?ाविडलांचे िनधन झाले.

"भारतिवचारमंच" लेखना?ामा?मातूनमीसामाजीक??मांड?ाचे ?य?क े ले.तसेच?वसायासोबतसामािजकबांिधलकी ल?ातघेऊनआम?ासं?थे?ावधा?पनिदन “?ंकटेशा कॉ?ुटेक”एकसामािजकउप?मराबवूनआ?ी साजराकरतो.एव?ापुरतेमया?िदतनराहता, ?ातं? िदना?ाशुभ- मु?ता?वर“१५:०८:२०१८”एका सामािजकमंचाचाशुभारंभक?नसामािजककाया?चा परीघवाढवलातोमंच?णजेभारतिवचारमंच.याचे ?ीदठेवले 'मीफ?भारतीय, भारतमाझािवचार' आिण ?ित?ाठरवलीजीआपणसव?शाळेतूनवषा?नुवष??णतो ती?णजे‘भारतमाझादेशआहे.’याचीउि??ेखालील ?माणेठरवली उ?ेखनीय काम क े ले?ा ??ीच ं ा स?ार करणे या अंतग?त ३००० ?ॉग िलिहणा-या व ?ास गुगल ने ?खचा?ने अमे?रक े त स?ारासाठी िनमं?ण िदले आहे अ?ा ओक ं ार जंजीराल याचा स?ार भारत िवचार मंच तफ ? कर?ात आला. िबकट प?र??थतीम?े ?ाने िमळवलेले हे यश न?ीच कौतुका?द आहे. िदवाळी आनंदाचा सण, ?काशाचा सण. परंतु आप?ाच काही बांधवांपय?त हा आनंद, ?काश जाऊ ं शकत नाही. आपली ही जबाबदारी आहे की तो आनंद, ?काश ?ां?ापय?त घेऊन जाणे. हाच िवचार ल?ात घेऊन भारत िवचार मंच तफ ? िद. ०५.११.२०१८ ‘सोमवारʼ रोजी रेवणिस?े?र मंिदर रोड येथील मूत?कार बांधवांसाठी फराळ वाटप उप?म क े ला गेला. पुढे "र?दान-?े?दान" हे ल?ात घेऊन १०.०३. २०१९ ‘रिववारʼ रोजी डॉ. हेडगेवार र?पेढी येथे र?दान िशिबराचे आयोजन क े ले गेले २७ फ े ?ुवारी 'मराठी राजभाषा िदनाचे' औिच? साधून 'वाचन चळवळ' वृ??गत ?ावी या उ?ेशाने िद. २७,२८,२९ फ े ?ुवारी २०२० दर?ान 'वाचन ?ेरणा महो?व' चे आयोजन कर?ात आले. या अंतग?त वाचकांना उपल? पु?कांतून एक पु?क घरी वाचनासाठी मोफत िदले. ते ?ांनी घेत?ा पासून एक मिह?ा?ा आत वाचुन परत करणे अपेि?त होते. या पु?कात िववेकानंद, रामदेव बाबा, पु. ल. देशपांडे, कवी १. "मीफ?भारतीय, भारतमाझािवचार" हे?ीदजन- मानसात?जिवणे. २. गायन, का?, लेखन, नाटयइ.साठी?ासपीठ िनमा?णकरणे. ३. र?दान, अवयवदान ‘?चारʼअ?दान, व?दानइ. घडवूनआणणे. ४. करीअर, उ?ोग, ?धा?, परी?ा,??ीम?िवकासइ. िवषयांवरमाग?दश?निशबीरआयोजीतकरणे. ५. पया?वरणपुरकिविवधउप?मराबिवणेवृ?ारोपण, ??ताअिभयान, ?ा??कबंदीइ. ६. िव?ा?ा?साठीकलाव?ीडािवषयक?धा?आयोजीत करणे. ७. समाजातीलिविवध?े?ातउ?ेखनीयकामक े ले?ा ??ीच ं ास?ानकरणे. ८. समाजातीलवंचीतघटकांनासव?तोपरीमदत कर?ाचा?य?करणे. ?ंकटेशाकॉ??ुटेकचासंचालक, संगणक?िश?क, कवीआिणलेखक, से?डे?लपम?टट?ेनर, गायक, अशा िविवधअंगीभूिमकास?ामी बजावतोय. मा?ापरीनेसमाजाची काही?माणातसामािजकउप?म राबवूनसेवाकरतोय. का??ेमी िश?कमंच, रा?ीय?यंसेवकसंघ, ? बी.बी.एन. या?ाशीमीस?ासंल? आहे. ?ातं?िदना?ाशुभ- मु?ता?वर “१५:०८:२०१८” दशमेश हायवेस???ससोलापूरयेथेझ?डावंदनक े ?ानंतर ितरं?ा?ासा?ीने, नेताजीसुभाषचं?बोसयां?ासोबत कामक े लेलेजे??ातं?सेनानीवभारतीयसेनेतक ॅ ?न पदावरक???बजावलेले?ीमानक ॅ ?नसोहनिसंग सराययां?ाशुभह?े'भारतिवचारमंच'चेउदघाटन कर?ातआले.या?संगीक ॅ ?नसोहनिसंगसराययांचा शालवपु?गु?देवूनस?ारकर?ातआला.तसेच दशमेशहायवेस???स?ासंचािलकासरायभिगनीयांचा देखीलपु?गु?देवूनस?ारकर?ातआला. एकाजे??ातं?सेनानीवसैिनकाचेआशीवा?द आ?ाला या ?संगी लाभले. समाजातील िविवध ?े?ात

संजीव, चं?शेखर गोखले, िव?ास नांगरे पाटील, वसंत बापट, अशा नामवंत लेखकांनी िलहलेली नाटक किवता सं?ह, कादंबरी, िवचारधन, चारोळी सं?ह, लिलत लेखन, ?ेरणादायी, आरो? िवषयक पु?कांचा समावेश क े ला गेला. ?ाच बरोबर या महो?वात भाग घे?ा-या ?थम तीन वाचकांना ?माणप? देवून स?ािनत कर?ात आले. नंतर गायक कलाकारांना एक ?ासपीठ िमळावे या हेतूने व देशा?ती क ृ त?ता ?? करता यावी या उ?ेशाने २६ जानेवारी २०२३ रोजी ?जास?ाक िदनािनिम? ‘भारत िवचार मंचʼ तफ ? ऑनलाईन गुगल मीट वर २६ गायक कलाकारांचा देशभ?ीपर गीतांचा "जरा याद करो क ु बा?नी" या उप?माचे आयोजन कर?ात आले. भिव?ात देखील या मंचा?ारे िविवध सामािजक उप?म राबिव?ाचा मानस आहे. आपणअसेिकतीिदवसघरी िक ं वाऑिफसम?ेजाऊन ?िश?णदेणारहेल?ातघेऊन मी सोलापूरयेथेिवजापूररोडवर भा?ा?ाजागेत?ंकटेशा कॉ??ुटेकयासं?थेचीसन २००९म?ेसुरवातक े ली. ?ंकटेशाकॉ??ुटेक?ासे?डे?लपम?टिवभागा माफ ? तसन२०२२?ािवजयादशमीपासूनसन२०२३?ा िवजयादशमीपय?तचीसे?डे?लपम?टआिणलाईफ ??लवरीलमािलकासंप?झाली.?ंकटेशा कॉ??ुटेक?ासे?डे?लपम?टिवभागामाफ ? तसन २०२२?ािवजयादशमीपासूनऑनलाईनप?तीने ?ाट्सअँप?ुप?ामा?मातूनमोफतमराठीभाषेत से?डे?लपम?टआिणलाईफ??लवरीलमािलका चालूकर?ातआलीहोती.२०२३?ािवजयादशमीला यश?ीपणेयामािलक े चीसांगताझाली.यामािलक े म?े २०२२चीिवजयादशमीजीकीबुधवारीआलीहोती ?णूनदरबुधवारीवष?भरसे?डे?लपम?टवरील सेशन??िडओ??पातिक ं वालाईफ??लवरील लेख?ॉग??पातयापैकीएक?ुपमधीलसद?यांना दे?ातआले.से?डे?लपम?टवरीलसेशनम?े?ॉट अ?ालीसीस, लॉऑफअट?ॅ?न, थॉट्समॅनेजम?ट, अँगर मॅनेजम?ट, मोिटवेशनअशाएक ू ण२६सेशनचासमावेश यामािलक े तक े लागेलातरगुणांचीउजळणीक?या, ना?ाचेबॅल?शीट, जीवनशा?कोणिशकिवणार, अ?ा?आिणआपण, मनाचादसराकाढलाका, अशा लाईफ??लवरील२४लेखांचासमावेशक े लागेला. रा?ातीलिविवधभागातील??ीन ं ीयामािलक े त सहभागघेतयाचालाभघेतला?ातडॉ?र, नोकरदार, िश?क, गृिहणी, ?वसाियकयांचासमावेशहोता.मीया मािलक े चेमाग?दश?नवसंचालनक े ले.??िडओवलेखया दो?ीचासमावेशअसलेलीवष?भरचाललेलीिहएकमेव मािलकाहोती.?ामहािव?ालयाचामीिव?ाथ??ा धारािशवयेथीलरामक ृ ?परमहंस?ािव?ाथ?लोकांना

?ाकानाही.किवतेचंिशष?कआहे‘महारा?माझा’?ाकानाही.किवतेचंिशष?कआहे‘महारा?माझा’ कोरोना काळात से? डे?लपम?टचे सेशन ऑनलाईन ??पात घेतले. से? डे?लपम?टचे सेशन ऑफलाईन व ऑनलाईन नेहमीच चालू असतात. ? “भवानीमाताजेथेवसतीतोमहारा?माझा।िव?लउभा िवटेवरतीतोमहारा?माझा। ? िशवाजीचीज?भूमीतोमहारा?माझा।संतांचीजी कम?भूमी तो महारा? माझा। ? फ ु ले–आंबेडकरांनाजेथेपुजतीतोमहारा?माझा। गौरी–गणपतीचीजेथेभ?ीतोमहारा?माझा। वे?ळ–अिजंठाले?ांचीजेथेमहतीतोमहारा?माझा। शाहीर जेथेपोवाडेगातीतोमहारा?माझा। गानकोिकळा जेथेराहतीतोमहारा?माझा।ि?क े ट?ा देवाचीजेथेवसतीतोमहारा?माझा। तालमीतजेथेचालेक ु ?ीतोमहारा?माझा।फडावर लाव?ाचीजेथेम?ीतोमहारा?माझा। मराठीआहेिजथे माऊली तो महारा? माझा। सहयां?ीची जेथे पडे सावली तो महारा? माझा। ? तारेतारकांचीजेथेमायानगरीतोमहारा?माझा। सािह?ात?ानपीठाचीभरारीतोमहारा?माझा। िश?णाची जेथेअसेगंगोि? तोमहारा?माझा। उ?ोगधं?ांचीजेथेजंि?तोमहारा?माझा। देशा?ाराजकारणात?ानेउमटवला ठसातोमहारा?? माझा।समाजसेवेचा?ानेघेतलायवसातोमहारा?? माझा। आिथ?क राजधानीदेशाचीजेथेतोमहारा?माझा। देशर?णासैिनकिजथेघडतीतोमहारा?माझा। तोमहारा?माझा।। ” ? ? ़ अiतशयऊ?म!सरशेवटचा??ःआजतयागत तु?ालबरेचपुर?ारवस?ान iमळालेअसतील तर?ांब?लवाचकांनाकाहीमाहीतीदेऊशकाल का? आजपय?तलाय??बसोलापूर, सानेगु?जीकथा मालासोलापूर, झीमराठी, ?ोरीिमररमुंबई, ?ण? पु?सा?ािहकऔसा ‘लातूर’यां?ाकड ू नस?ािनत. तसेचका??ेमीिश?कमंचतफ ? "का?का??ेमी ?ेरणापुर?ार२०२३" रा??रीयपुर?ारने स?ािनत. तसेचनुकताचएसफोरप??क े शनपुणे यां?ातफ ?"सािह?र?२०२४"यापुर?ाराने स?ािनत. ? ़ ? ? ? ? ? ? ? ? ? ? आजपय?तचीवाटचालआई-विडलांचेआशीवा?द, लेखनासाठीसर?तीचीक ृ पा, वाचकांचे?ेम, यामुळेहे श?झालेअसेन?पणेयेथेनमूदकरतो. शेवटीमा?ा क ु टूंबातीलसव?सद?ांचेसाथिवशेषतःमाझीसौ. व माझामुलगा?ां?ापाठी? ं मीहाट?ागाठ ूशकलोनसतो. िम?प?रवाराचे ?ो?ाहन, पाठीब ं ा?णूनहीवाटचालसोपीझाली. ?ंकटेशाकॉ??ुटेकचासंचालक, संगणक?िश?क, कवीआिणलेखक, से?डे?लपम?टट?ेनर, गायक, अशािविवधअंगीभूिमकास?ामीबजावतोय. मा?ा परीनेसमाजाचीकाही?माणातसामािजकउप?म राबवूनसेवाकरतोय. का??ेमीिश?कमंच, रा?ीय ?यंसेवकसंघ, बी.बी.एन. या?ाशीमीस?ासंल? आहे. आजपय?तचीवाटचालसंघष?मय, अनेक अडचणीची, धडपडीचीहोती. सकारा?कता, उ?ाही ?भाव, पडेलतेकामकर?ाचीतयारी, ?ामािणकपणे क े लेलेक?, या?ाजोरावरजीवनाचाआजपय?तचा?वास पूण?क े ला. अजूनहीअनेक??ेपूण?करायचीआहेत. आप?ासिद?ा?ाबळावरतीपूण?होतीलच. ? ? ? ािशवाय?ो?ाहनािशवाय ? ? ध?वाद. ? न?ीचसरआम?ा, आम?ासं?थे?ावसव? वाचकांतफ े - मी आपणास सiद?ा देतो़ आपला पुढचा ?वास आप?ाला पु?ा िकित??ा नवनिवन कळसांवर नेवो हीच शुभे?ा. तर सर, शेवट कर?ाआधी आम?ा वाचकांसाठी एखादी किवता ?णाल का?

जाणून घेऊ यश?वी उ?ोजकांची ?फ ु त?दायक वै?श?े रो मोजक े च ज े यश?वी होतात त े शात ं , आशावादी आ?ण ?य?नशील असतात. लागतील त े सव ? ?य?न करायला त े तयार असतात. सग?यात मह?वाच े ?हणज े त े ?चवटपण े ?य?न करतात. कधीही हार न मानता त े जबरद?त इ?छाश??न े कायर ? त असतात. यश, मग त े क ु ठलह े ी असो, यो?य ?नयोजन, क? कर?याची तयारी, सव ? ?यावसाईक गो?ीच ं ा समतोल आ?ण जोखीम पल े ?याची तयारी असल े तर श?य क?न दाखवता यत े . े चला तर मग, जाणन ू घऊ े यश?वी उ?ोजकाच ं ी ?मख ु व? ै श? े . रो ज अग?णत लोक नवीन ?यवसाय स? ु करतात, पण यश मोज?याच लोकान ं ा ?मळत. ेयश?वी उ?ोजकाच ं ा अ?यास क े ?यावर सश ं ोधकान ं ा अस े ल?ात आल े की, स? ु वात करताना सव ? लोक सारखीच स? ु वात करतात पण १) उ?ग ंु ?यय े : मोठी ?व?न खप ू लोक बघतात. पण तीच ?व?न ??य?ात उतरवताना खप ू मोजक े लोक ?यय े ?न??त करतात. नस ु त े ?यय े ठरवन ू शात ं न बसता, मह?वाका? ं ी लोक ?या ?दशत े जा?याची तयारी स? ु करतात. मोठे ?यय े ?हणज े मोठे उ???, खप ू क? आ?ण मह े नत कर?याची तयारी हवी. ह े ?यय े इतक े ?र े क असल े पा?हज े की?या ?य??ला शात ं बसता श?य नसत. े 22 | www.maharashtrareview.com Oct, 2024 23 | www.maharashtrareview.com Oct, 2024

कम?चारी ?यव?ापन: ??यक े ?यवसायाम?य े कमच ? ारी वग ? हा एक मह?वाचा आधार?तभ ं असतो. ??यक े ?वभागाच े काम यो?य प?तीन, ेवळ े ेवर आ?ण अप? े ?त दजान ? स ु ार होण े अप? े ?त असत. ेवग े वग े ?या ?? े ातन ू ?व?श? कौश?य घत े लल े े लोक ??यक े ?वभागात नम े ल े जातात. सप ं ण ू ? क ं पनीच े दैन? ं दन कामकाज चाग ं ल े चाल?यासाठी सव ? कमच ? ारी कायर ? त असतात. ?ा सव ? कमच ? ा?ा? ं या गरज, स? ु वधा, स? बाबीक ं डे ल? देण े मह?वाच े असत. े?ासाठी मन? ु यबळ ?वकास िक ं वा?मन ?रसोस ? (HR) ?डपाट?मट ? असत. े वळ े ेवर पगार िमळणे??यक े कमच ? ा?ाच ं ी गरज असत. े याच बरोबर ?या? ं याकडून यो?य ?कार े काम करवन ू घण े े गरजच े े असत. ेनवीन आलल े े ?ोज? े ट िक ं वाकॉ?टॅ? ? ट कमच ? ा?ान ं ा नीट ?व?ासात घऊ े न सा? ं गतल े पा?हज. े ??यक े ाला ?याची जवाबदारी समजावन ू साग ं ण े गरजच े े असत. े उ??फ ू त? ?ाहक सव े ा :?ाहाकाक ं डून मागणी आ?यानत ं र सव ? लोकान ं ी पटकन काम क?न ठरल? े या वळ े ेत माल िक ं वासव े ा पर ु व?यात ?य?नशील रा?हल े पा?हज. ेज? ?ाहक समाधानी असतो त? आप?या स? आपला?व?सनीय ?हत?चत ं क होऊन आप?या ?गतीम?य े हातभार लावतो. अशावेळेस, जाणकार व अनभ ु वी त??ाच ं े मागद ? शन ? उपय? अ?यास क?न अशी तयारी करायला हवी ?ामुळे खडतर प?र??तीम?य े स? ु ा ?हमतीन े पढ ु े जा?याच े साम?य ? आपोआप यत े . े ु ठरत. ेयासाठी वाटेत यण े ा?ा सव ? अडचणीच ं ा े ा े ा तो इतर अनक े ?ाहकान ं ा ं ेब?ल चाग ं ला अ?भ?ाय सच ु ?वतो आ?ण २) म? ु ेसूद ?नयोजन: क ु ठलीही गो? िक ं वाकाय? ? म घडवन ू आण?यासाठी अनक े बाबीच ं ा ?वचार क?न ?या सव ? यो?तेनुसार?ाधा?य?म ठरवण े गरजच े े असत. े आप?यासमोर अनक े अयश?वी लोकाब ं ?ल हच े वा?य खर े होताना?दसत. ेज े लोक ?नयोजन कर?यात अपयशी ठरतात, त े अपयशाची पायरी ?वतः?न चढत असतात. ?नयोजन हा यशाचा प?हला मह?वाचा म? ु ा आह. े छ?पती ?शवाजी महाराजान ं ी उ?म ?नयोजना?या बळावर मो?ा परक?य सन े ाश ं ी सहज य? ु क े ल े होते आ?ण िजंकले सु?ाहोत. े ु ा आ?ण इतर ?भावी ?नण?य?मता : उ?ोजकान ं ी यो?य ?वचार क?न, कमी वळ े ेत ?नयय ? घत े ल े पा?हजत े . ब?ाच वळ े ा िनण?याभावीकाम े रखडतात आ?ण ?ाहक नाराज होऊन ?नघन ू जातात. ?ासाठी कामाच ं े आ?ण प?र??तीच े अवलोकन करण े फार गरजच े े आह. ेकामाच े ?नयोजन क े ?यावर ?याचह े ी यो?य अवलोकन क?न कमच ? ा?ान ं ा ू जबाबदा?ा वाटन ?द?या पा?हजत े . ??यक े कामाची आखणी करताना काम स? ु कर?याची तारीख आ?ण पण ू ? कर?याची तारीख ?न??त क?न स? ु वात क?न ?ावी. अधन ू मधन ू काम कस े चाल ू आह े ?या संदभा?त?याच ं ा अ?भ?ाय घण े े गरजच े े आह. ेएक??त चचत ? न ू कामा?या वग े ?या आ?ण अ?भनव क?पना उदयास यत े ात. स? े स ?वभागाच े कमच ? ारी ?ाहका? ं या सप ं कात ? असतात आ?ण वळ े ोवळ े ी ?यान ं ा कामा?या ?गतीबाबत सच ू ना आ?ण मा?हती देतात. सश ं ोधका? ं या अ?यासानस ु ार अस े कळल े आह े कीज े ?ाहक समाधानी आ?ण सव े ब े ?ल आनद ं ी असतात, त े आपल े ?सारक आपोआप होतात. ु ३) सवा?गीण ?यव?ापन: नोकरवग ? आ?ण ?यवसा?यकाम ं धला हा मह?वाचा फरक आह. ेउ?ोजक ?यव?ापनात ?नपण ु असतात. त े क ु ठ?याही एका ?कारात ?वीण नसल े तरी गरजच े े काम कस े करायच े िक ं वाकरवन ू ?यायच े ह े ?यान ं ा चाग ं लच े जमत. े ?यव?ापनात मह?वाची गो? ?हणज े पव ू ? तयारी आ?ण ?यानस ु ार सव ? बाबीच ं ा समतोल साधन. े?यवसाय क ु ठलाही असो, उ?पादन, सव े ा पर ु वण े ?क?वा कान ?यवसाय मागद ? शन ? करण. े .. क ु ठ?याही ?यवसायात ?व?, ?वपणन, उ?पादन, दजा ? ?नरी?ण, ?वतरण, ?ाहक स? ु वधा आ?ण सव े ा आ?ण कामगार ?यव?ापन ही ?मख ु ?वभाग असतात. ?भावी ?वपणन िक ं वामाक ? ?टंग: स?या?या ?पध? ? या यग ु ात ??यक े स? लोकाप ं यत ? आप?या स? ु वधा पोच?व?याचा ?य?न करतात. ?ासाठी माक ? ?टंगच े यो?य त े सव ? पयाय ? वापरल े जातात. वतम ? ानप?ात िक ं वामा?सकात जा?हराती देण, े प?क वाटण, े?दशन ? ात सहभागी होण, े?चार काय? ? म आखण े व आयो?जत करण े ह े सव ? पारप ं ?रक पयाय ? ?च?लत आहत े . ग? े या दोन दशकाप ं ासन ू सग ं णक?य उ??ात ं ी झा?यामळ ु े ?ड?जटल माक ? ?टंग मो?ा ?माणात वापरल े जात. े ं ा आ?ण ?यावसा?यक जा?तीत जा?त यश?वी उ?ोगाचा राजमाग? क ं पनीची वब े साईट िक ं वासक ं े त?ळ हीमह?वाची ?ड?जटल स? ु वधा ?च?लत आह. े?ड?जटल ?लट ॅ फॉमव ? र अनक े पयाय ? उपल?ध आहत े . सोशल म? े डया म?य े फ े सबक ु , इं?टा?ाम, ?ल? ं ड-इन, व ?ॉ?सअँप इ?यादी ?लट ॅ फॉमव ? र आपलीजािहरातक े लीपािहजे. ऑनलाईन ?लट ॅ फॉम ? म?य े जा?तीतजा?त लोकाप ं यत ? , पा?हज े त? ह?या ?या जगात?या ?ठकाणी आपल े माक ? ?टंग सद ं ेश पाठवता यत े ात आ?ण ?याचा अ?ास?क ं वा अवलोकन हीकरता यत े . ेमाक ? ?टंग व ऑनलाईनजा?हरातीम ं ?य े ज े ?यावसा?यक त?पर आ?ण अ?स े र असतात तच े यश?वीरी?या ?ाहकाप ं यत ? चाग ं ?या?कार े पोहच ू शकतात. ज े उ?ोजक मो?ी ?व?न बघतात आ?ण ती ??य?ात उतरव?यासाठी खप ू मह े न े त घत े ात त े यश?वी होतात. ?याचबरोबर ?ग?भ ?नयोजन, जबरद?त इ?छाश?? आ?ण कायप ? त ु ?चा पाठपर ु ावा खप ू मोलाचा ठरतो. ?यावसा?यक हजारो आहत े , अगदी छो?ा ?माणात भाजी ?व? े ?याप ं ासन ू ?द?गज उ?ोगपतीप ं यत ? सगळे आपाप?या परीन े ?यवसाय चालवीत, आप?या अथ??यव?ेतत े मोलाचा वाट उचलतात. महारा?ा?या ?गतीम?य े हीअ??तीय र?न े आहत े ज े आप?या रा?याला देशा?याच नाहीतर जगा?या नकाशावर अधोर? े खत करीत आहत े . जोखीम उचलायची तयारी: ब?ाच वळ े ा ?यवहाराम?य े परतावा य? े यात अथवा वसल ु ी हो?यात वळ े लाग ू शकतो. नवीन ?ाहकास ं ोबत काम करताना थोडी जोखीम असतेच. अशावेळेस, ?शार आ?ण ?रद?ीन े काम करणार े ?यावसा?यक आधी कामाच े ?व?प, करारनामा, ?यवहाराची ?क ं मत, ?तथी व तारीख ठरवन ू कामाची अध? र?म आगाऊ र?म ?हणन ू घेतात. वग े वग े ?या तारखाच ं े धनादेश घऊ े न ?यवहार ठर?वला जातो. अप? े ?त ?यवहाराच ं ी मा?लका स? ु झा?यावर, दे?या घ? े याच े म? ु े प? ु हा ठर?व?यात यत े ात. मोठी काम े आ?ण ?यवहार हाती घ? े यासाठी मोठे भाड ं वल अप? े ?त असत. ेत े बँकाकडून िक ं वाइतर ?व?ीय स? पर ु ?वल े जात. े 24 | www.maharashtrareview.com े ा, ृ ? ं ाक ं डून Oct, 2024

न?ा युगातील उ?ोजकांसमोरची आ?ाने आ?ण संधी ?य आ?ण कामगार ?? े ातील नवी आ?ान े या सव ? गो?ी आज?या उ?ोजका? ं या ?नणय ? ?मतव े र आ?ण नव े इतर उधोगाब ं रोबरील एक?ीकरण ?भावी होताना ?दसन ू यत े . े स?या ?यावसा?यकान ं ा दोन ?तराव ं र ल? क ? ??त करण े गरजच े े आह. ेअंतग?त ?े? - ?हणज े क ं पनी?या काय? ? ? े ातील सगळे घटक (कारखान, ेकमच ? ारी वग, ? य? ं , काय? ? णाली, ?वतरक आ?ण इतर पुरवठादार) आ?ण बाहय ?? े (?याम?य े यत े ात ?ाहक, गत ंु वणक ू दार, आ?ण सगळे उ?ोग?? े ) असत. े वसाय?व?ात खप ू नवीन सश ं ोधन े आ?ण काय? ? णालीतल े बदल मो?ा वग े ान े घडत आहत े . नवीन त? ं ?ान, ?ाहका? ं या बदल?या माग?या, वाढती ?पधा, ?गत ंु वणक ु ?व ं रील परतावा, खच- ? आवक, ?वसायातीलबदलता ताळमळ े पुढीललेखाम?ेआपणआता ?यावसा?यकान ं ा सामोर े यण े ारी आ?ान े बघय ू ा. अटीतटीची ?पधा? ?दवस? ? दवस ?यवसाय ?? े ात नवीन स? आहेत आ?ण मो?ा स? ?दसत आहत े . प?रणामी, जा?त ?यवसा?यकाम ं ळ ु े मो?ा ?माणात ?पधा ? ?नमाण ? होत. ेकाही ?यावसा?यक दजन ? स ु ार, ?कमतीवर, सवलती ?क?वा सट ू देऊन, इतर काही फायदे देऊन वग े ळेपण ?स? करतात. ?ा ?पध? ? या यग ु ात ठरा?वक स? आ?ण ?गती करतात. उ?म दजा, ?चाग ं ली सव े ा, ं ा ?नमाण ? होत ं ा आपल े काय? ? ? े वाढ?वताना ं ा आपला जम बसवतात 26 | www.maharashtrareview.com Oct, 2024 27 | www.maharashtrareview.com Oct, 2024

उ??फ ू त ? ??तसाद आ?ण त?पर सव ं ाद यांमुळे?वसाय वाढतो. तसेच, ?ाहकाश ं ी चाग ं ली एक वग े ळे ?यावसा?यक नात ं तयार कराव े लागत. ेस? ु उ?ोजक इतर ?यावसा?यकाव ं र बारीक नजर ठेवन ू असतात. बाजारपठ े ेत ?च?लत असलल े े भाव, ?नवड???या, सव े ा आ?ण पर ु वठा जाळे, नवीन पक ॅ े ?जग ं इ?यादी ब?ल मा?हती गोळा करण े गरजच े े असते. आज?ा ?वसाियकांसमोर?चंड?धा?हेएकमोठेआ?ानआहे. प?ती, ?या भागातील लोकस? ं या, आप?या व?त ू आ?ण सव े च े ी गरज, वगर ै े गो?ी जाणण े आव?यक आह. ेही मा?हती उ?ोजकान ं ा ?यवसाय उभारणीसाठी आ?ण वाढ?व?या?या द?ीन े ?नणय ? घ? े यासाठी फायदेशीर ठरतो. औ?ो?गक भागाच े ?नयोजन क े ल े जात े ?याम?य े र?त, े वीज, पाणी, सर ु ?ा, वगर ै े उपल?ध क?न ?द?या जातात. पा?हजत े . त? ं ?ानाची मदत घऊ े न चाग ं ल े उ?पादन तयार कर?यास ?ाधा?य ?दल े तर ?यवसायाची चाग ं ली ?गती होईल. ?ाहका? ं या गरज ओळखन ू ज े उ?ोजक सच ू क आ?ण यो?य पयाय ? पर ु ?वतात तच े ख?ा अथान ? े यश?वी होतात. औ?ो?गक ?? े ातील असणा?ा अडचणीव ं र ?वतः?या कामातन ू ?क?वा अ?भनव उ?पादनातन ू एक उ?म माग ? ?दला की?या ?यावसा?यकाला मा?यता ?मळतच े आ?ण यश?वी वाटचालही करता यत े . े न?या भौगो?लक बाजारपठ े ाच ं ी ?न?मती अनक े ?यावसा?यक ?या? ं या उ?ोगा? ं या वाढीसाठी इतर शहराम ं ?य, ेरा?याम ं ?य े ?यवहार स? ु करतात. इत?या दशका? ं या ?गतीनत ं रही, भारताला परदेशी बाजारपठ े अजन ू ?र आह. ेमह?वाची औषध, े?व?श? धा?य, े आध? ु नक त? ं ?ान, सग ं णकाच े भाग, ?माट?फोनच े सम े ीक ं ड?टर ?चप, वगर ै े गो?ी आयात करा?या लागतात. सरकारी ?ो?साहनामळ ु े देशी सश ं ोधनामळ ु े आता आप?या इथल े उ?पादन वाढल े आह. ेमक े -इन-इं?डया उप?मातन ू परदेशी स? ?न?मती कर?यास आम? ं ?त क े ल े आह. े?याचबरोरबर अनक े रा?ाश ं ी करार क?न भारतीय व?त ू आ?ण उ?पादन े इतर देशा? ं या बाजारात ?वकण े श?य झाल े आह. े ृ न?या यग ु ातील सध ं ी आ?ण उपल?धी आध? ु नक त? ं ?ानातन ू ?वकास ग? े या तीन दशकात ं ील सग ं णक उ??ात ं ी ?याला ?ड?जटल र? ?व?ात आमल ू ा? बदल घडून आल े आहत े . सव ं ाद आ?ण प??यवहार ह े आता ?ड?जटल ?व?पात होत अस?यामळ ु े सभ ं ाषण लवकर, ?प? आ?ण एकदम वाजवी दरात होत. ेजगात?या क ु ठ?याही भागात बोलण, ेप??वहारकरण े ?क ं वा ???डओ वर सभ ं ाषण करण े सोप े झाल े आह. ेआ?थक ?यवहार ?ड?जटल झा?यामळ ु े रोख रकमच े ी गरज कमी झाली आह. े देवाणघव े ाण सर ु ??त, सोप े आ?ण ?व?ासाच े झालल े ी आह. ेआट??फ?शअल इंटे?लज?स (AI) िक ं वाक ृ ?तक ब? ु ?म?ा (Machine Learning) या त? ं ?ानामळ ु े बरीच काम े सहज आ?ण खा?ीचीझाली आहत े . जा?त माणसाच ं े काम कमी वळ े ात ?ा त? ं ?ानामळ ु े मो?ा ?माणात लवकर क े ल े जात. े ?ाहका? ं या बदल?या आ?ण ?व?च? माग?या वाढती ?पधा ? आ?ण जा?त पर ु वठादार अस?यामळ ु े ?ाहक ?या? ं या माग?या अ?धक अवघड आ?ण वग े वग े ?या ?कार े ?नमाण ? करतात. मळ ु ात उपल?ध असल? े या मालाप? े ा वग े ळे मागण, ेभाव करताना कमी उ?पादन स? ं यव े र जा?त सवलती मागण, ेजा?त ?दवसाच ं ? े ?डट मागण, ेऑड?र ?द?यावर कमी वळ े ात ?ड?ल?री मागण, ेवगर ै े बाबीम ं ळ ु े ?यापा?ान ं ा खप ू कसरत करावी लागत. ेवळ े ?सग ं ी नक ु सानही सोसाव े लागत. े?ासाठी एक ?प? आ?ण ?यव??त ?नयमावली बनवली पा?हज. े ?ाहकान ं ा न?पण े सगळे साग ं ाव े पण आप?या ?हण?यावर ठाम राहण े खप ू गरजच े े आह. े?ाहकाच ं े ?या? ं या परवारीनस ु ार वग?करण करण े गरजच े े आह. े आगाऊ िक ं वावळ े ेत पश ै े देणा?ा ?ाहकान ं ा सवलती व स? ु वधा ?द?या पा?हजत े . उ?शरान े पश ै े देणा?ान ं ा सवलती तर नाहीच पण ?याज आकारण े गरजच े े असत. े े ो?यश ू न अस े ?हटल े जात, ेयांमुळेउ?ोग ं ान ं ा भारतात ?याच ं ी उ?पादन ? वाढ?या शहरीकरणामळ ु े न?या स? ु वधा नव े र?त, ेदळण-वळणाची साधन, ेलोकाच ं े बदलत े राहणीमान, आध? ु नक त? ं ?ानाची सव? ? र ?या?ी, यामळ ु े ?यावसा?यकान ं ा नवीन सध ं ी उपल?ध झा?या आहत े . चाग ं ?या आ?ण आध? ु नक ?? े ात ?यवसाय करताना चाग ं ला भाव, मो?ा स? ं य? े या ऑड?र, आ?ण ?नरत ं र माग?या, यामळ ु े वग े वग े ?या ?ठकाणा?न ?यापारी आक?षत होतात. चाग ं ला आ?ण व? ै व?यपण ू ? ?ाहक वग ? तयार झा?यामळ ु े सव ? ?यावसा?यकान ं ा अनक े सध ं ी उपल?ध होतात. एक?ीकरण आ?ण सामज ं ?य करार ?यवसाय वाढीसाठी सव ? सोई स? ु वधा, साधन, ेत? ं ?ान, य? ं साम?ी, न?या क?पना, बाजारपठ े , ?व?ीय साम?य ? इ?यादी गरजच े े असत. ेमह?वाका? ं ी उ?ोजक याप ं क ै ? एखा?ा गो?ी?या कमतरतम े ळ ु े थाब ं ू शकत नाहीत. ?ासाठी त े ?स?ा स? घऊ े न सामज ं ?य करार करतात. दो?ही ?यवसाय एकमेकांचीबल ?ान े ओळखन ू आपाप?या गरज पण ू ? क?न एक? ?यवसाय करतात. ?ामळ ु े ?यवसाय वाढीच े माग ? खल ु े होऊन पढ ु ?या योजना काया? ? ?वत क े ?या जातात. ?व?ीय अडचणी ?यवसाय स? ु कर?यापासन ू तो यश?वीपण े चाल?व?यासाठी क?ा माल, कमच ? ारी वत े न, य? ं साम?ीची देखभाल, ?ास? ं गक खच, ?नवीन सट ु े भाग इ?यादीसाठी भाड ं वल गरजच े े असत. ेदर वळ े ी माला?या ?व??तन ू यण े ार े पश ै े पर ु स े े असतात अस े नाही. कधी कधी तर त े वळ े ेत ?मळत नाहीत. अशा ?सग ं ामळ ु े कामाम?य े ?य?यय यऊ े न काम ठ?प हो?याचा धोका ?नमाण ? होऊ शकतो. ?हणन ू नह े मी ठरा?वक ?माणात ?व?ीय पर ु वठा होईल अशी सोय करायला हवी. बँका , इतर ?व?ीय स? नव े भौगो?लक ?? े वाढ?वणे न?या शहरात अथवा ?देशात ?वश े करताना ?तथ?या बाजाराब?ल मा?हती घण े े गरजच े े आह. े??यक े ?ठकाणच े ?ाहक, ?या? ं या आवडी-?नवडी, माल ं घ? े या?या सवयी, ?तथ?या िव? े ?ांमधील?च?लत 28 | www.maharashtrareview.com मब ु लक ?माणात क ु शल कामगार वग े वग े ?या ?? े ातील ?शकलल े े आ?ण क ु शल कामगार उपल?ध झा?यामळ ु े ?यवसायात कमला गती ?ा? होत. े अनभ ु वी कमच ? ारी ?यवसाय वृ??ंगत क?न ?गती हो?यात हातभार लावतात. कामातील दजा ? उंचावण, े ?ाहकान ं ा चाग ं ली सव े ा पर ु ?वण, ेस? आ?ण ?ास? ं गक अडचणीतन ू स? बाहर े काढण; ेअशी अनक े मह?वा?या जबाबदा?ा कमच ? ारी पार पडतात. ं ेसोबत एक?ीकरणा?या ?नणय ? ं ेची पत वाढ?वण े ेला यो?य पयाय ? ातन ू ं ं ा वग े वग े ?या ?कारच े कज ? पर ु वतात. ?? े ?वकास योजनत े न ू उ?ोगान ं ा स? ु वधा भौगो?लक ?गतीसाठी सरकार, ?ा?नक स? महानगर पा?लका, नवीन उ?ोगान ं ा ?ो?सा?हत करतात. महारा? औ?ो?गक ?वकास महामड ं ळ (MIDC) औ?ो?गक ?गतीसाठी सव ? गरज? े या सोई-स? ु वधा उपल?ध क?न देते. सार?या बँका आ?ण इतर ?व?ीय स? ?र द?ीन े उ?वल भ?वत?य ह?ली?या न?या जमा?या?या उ?ोजकान ं ी जाग?कपण े बाजारपठ े ेचा अ?यास क?न ?नणय ? ?यावत े . नह े मी नवीन ?योग क?न ?ाहकान ं ा उ?म सव े ा, उ? दजा ? आ?ण समाधानकारक अनभ ु व दे?याच े ?य?न क े ल े 29 | www.maharashtrareview.com ृ ं ा, ? ं ा कज ? उपल?ध क?न देतात. ?याचबरोबर ?ा Oct, 2024 Oct, 2024

www.maharashtrareview.com

महाराष्ट्रातील उदयोन्मुख उद्योगपती - २०२४

महाराष्ट्रातील उदयोन्मुख उद्योगपती - २०२४

Presentation Transcript