Sáng kiến kinh nghiệm Một số giải pháp giúp trẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảm

1. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập –Tự do –Hạnh phúc HỒ SƠ XÉT CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Tên sáng kiến: Một số giải pháp giúp trẻ 3- 4 tuổiđọc thơ diễn cảm - Tác giả: Tạ Thị Hưng - Đơn vị công tác: Trường Mầm non Quất Lưu - Chức vụ: Giáo viên - Trình độ chuyên môn: Trung cấp sư phạm , Bình Xuyên, năm 2020 Lop12.com.vn

2. Mẫu số 01. CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN Kính gửi: Hội đồng sáng kiến Huyện Bình Xuyên a) Tác giả sáng kiến:Tạ Thị Hưng - Ngày tháng năm sinh: 02/05/1984. Nam, nữ: Nữ - Đơn vị công tác (hoặc hộ khẩu thường trú): Trường Mầm non Quất Lưu - Chức danh: Giáo viên - Trình độ chuyên môn: Trung cấpsư phạm - Tỷ lệ (%) đóng góp vào việc tạo ra sáng kiến: 100 % b) Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:Tạ Thị Hưng c) Tên sáng kiến: “Một số giải pháp giúp trẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảm” - Lĩnh vực áp dụng: Phát triển ngôn ngữ trẻ 3- 4 tuổi - Mô tả sáng kiến: + Về nội dung của sáng kiến: Ngôn ngữ giữ vai trò quyết định sự phát triển của trẻ. Bên cạnh đó ngôn ngữ còn là phương tiện để giáo dục trẻ một cách toàn diện, Đối với giáo dục mầm non việc truyền thụ ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết cho trẻ là rất quan trọng, nó đòi hỏi mỗi giáo viên phải có những kiến thức , kỹnăng nhất định để có thể truyền đạt cho trẻ một cách tốt nhất. Cho trẻ làm quen với văn học là một trong những nhiệm vụ quan trọng của trường mầm non nói chung và của người giáo viên mầm non nói riêng. Bởi đây là sự dẫn dắt và mở cửa cho trẻ ngay từ những bước chập chững đầu tiên đi vào thế giới của các giá trị phong phú chứa đựng trong văn học. Sự tiếp xúc thường xuyên với văn học có chọn lọc sẽ kích thích sự nhạy cảm thẩm mĩ đồng thời phát triển thái độ sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật cũng như hội họa ở trẻ. Văn học còn góp phần vào phát triển trí tuệ, tình cảm, đạo đức, hình thành phẩm chất nhân cách đầu tiên cho trẻ. Đặc biệt là những tác phẩm thơ có sự chọn lọc phù hợp sẽ giúp cho sự phát triển thẩm mỹ và phát triển tốt về ngôn ngữ cho trẻ. Lop12.com.vn

3. Bởi vì, thơ là tiếng nói hồn nhiên nhất của tâm hồn , ngay từ thủa ấu thơ trẻ đã được làm quen với các giai điệu nhẹ nhàng, tha thiết qua lời hát ru êm ái của bà, của mẹđã thấm vào tâm hồn của trẻ, những câu thơ êm dịu lúc trầm ,lúc bổng giúp trẻđược sống trong thế giới ngập tràn những giai điệu, nhịp vần thơ ca. Khi trẻđến trường mầm non với bao bỡ ngỡnhưng hàng ngày được cô giáo kể chuyện, đọc thơ, hát ...đã giúp trẻ cảm thấy ấm áp, thân quen, gần gũi hơn với mọi người và thế giới xung quanh trẻ. Qua các tác phẩm thơ đã học trong các chủđề khác nhau trẻđược giáo dục tình yêu quê hương đất nước , tình yêu gia đình, tình yêu bạn bè...trẻcũng được học tập những đức tính tốt như lòng dũng cảm, lòng biết ơn và được mở rộng sự hiểu biết của mình về xã hội và thiên nhiên.Tuy nhiên,trẻởđộ tuổi (3-4 tuổi) bộ máy phát âm chưa hoàn thiện, vốn từ còn hạn chế, ngôn ngữchưa mạch lạc nên dạy trẻđọc thơ sẽ giúp trẻ phát triển vốn từ, ngôn ngữrõ ràng hơn và tạo cho trẻ có thêm những cảm xúc tinh tế, phong phú hơn. Do đóđể giúp trẻ 3-4 tuổi làm quen tốt với môn văn họcđặc biệt là đọc thơ diễn cảm một cách tốt nhất , tôi đã nghiên cứu tài liệu, sách báo và học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp và áp dụng thực tế trên trẻ. Từ kết quả nghiên cứu đó, tôi đưa ra một số giải pháp giúp trẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảmtrong giờ làm quen với văn học tại trường mầm non như sau: 1. Các giải pháp chính *Giải pháp 1: Giáo viên thường xuyên rèn luyện giọng đọc và tự bồi dưỡng kiến thức cho bản thân. Do trẻởđộ tuổi (3-4 tuổi) bộmáy phát âm chưa hoàn thiện , vốn từ còn hạn chế, ngôn ngữchưa mạch lạc nên dạy trẻđọc thơ sẽ giúp trẻ phát triển vốn từ, ngôn ngữrõ ràng hơn . Ngoài ra trẻởđộ tuổi này chủ yếu trẻnghe và lĩnh hội kiến thức truyền đạt từ giáo viên. Vì vậy, muốn dạy trẻđọc thơ diễn cảm thì trước hết giáo viên cần phải đọc diễn cảm những bài thơ mà dạy cho trẻ. Thế nên giáo viên cần nghiên cứu tính nghệ thuật mà tác giả của các bài thơ gửi gắm trong từng bài thơ như: thểthơ, nhịp thơ, các từ luyến, láy trong từng câu thơ đểxác định rõ và dạy trẻ. Đồng thời giáo viên cần rèn luyện giọng đọc, cử chỉ nét mặt của mình bằng cách đọc đi đọc lại nhiều lần, chú ý cách ngắt nghỉ, nhịp thơ tạo nên sự truyền cảm và thể hiện được tình cảm của người đọc với tác phẩm, tác giả. + Ví dụ: Dạy bài thơ “ Nắng bốn mùa”- Mai Anh Đức : Chủđề: Nước và các hiện tượng tự nhiên. Lop12.com.vn

4. Bài thơ này tác giả viết theo thểthơ 5 chữnên khi đọc ngắt nhịp thơ 2/3 hoặc 3/2 đọc với giọng nhẹ nhàng kết hợp với nét mặt , sự trìu mến thể hiện tình cảm của mình khi đón nhận ánh nắng của các mùa trong năm. “Dịu dàng và nhẹ nhàng Vẫn là chị nắng xuân Hung hăng hay giận dữ Là ánh nắng mùa hè” ......... * Ví dụ: Dạy bài thơ “Bé yêu trăng”- Lệ Bình : Chủđề: Nước và các hiện tượng tự nhiên. Bài thơ này tác giả viết theo thểthơ 3 chữnên khi đọc ngắt nhịp thơ 1/3 với giọng nhẹ nhàng kết hợp với nét mặt , sự yêu mến thể hiện tình cảm của mình khi đón nhận ánh trăng của ngày rằm trong tháng . “Bé yêu trăng Bằng giọng hát Trăng vằng vặc Soi bé cười” ......... Khi đọc cô cần chú ý đến những từ lặp đi lặp lại , từ láy, hay những từ khó đọc để trẻ hiểu rõ hơn về từ . Vì vậy khi tổ chức tiết dạy tạo ra sự tinh tế và lôi cuốn trẻ vào tiết học đạt hiệu quảcao hơn. *Giải pháp 2: Dạy trẻ biết cách đọc thơ diễn cảm : Muốn dạy trẻ biết cách đọc thơ diễn cảm để giúp trẻ phát triển vốn từ, ngôn ngữrõ ràng hơn và tạo cho trẻ có thêm những cảm xúc tinh tế, phong phú hơn,giúp người nghe có sức lôi cuốn và hấp dẫn thì người giáo viên cần phải hướng dẫn trẻ cụ thểnhư sau: a) Về ngắt giọng: Giáo viên phải hướng dẫn trẻđọc thơ ngắt nghỉ giọng đúng chỗ, sử dụng ngữ điệu, cường độ giọng điệu, cử chỉ, tư thế, nét mặt... Vì vậy người giáo viên cần rèn luyện cho trẻthường xuyên trong các bài thơ của các chủđềtrong chương trình trẻ học. Lop12.com.vn

5. * Ví dụ: Với bài thơ : “Bạn của bé” - Cô Uyên sưu tầm Các câu thơ khi đọc ngắt nghỉ với nhịp thơ 2/2 cụ thểnhư sau: “ Bạn thìa / bạn bát Nho nhỏ / tròn tròn Theo bé / đến lớp Vào trường / mầm non” ........ b) Về nhịp điệu trong khi đọc: hứng thú.Vì vậy phải xác định cho từng nội dung của bài thơ, đoạn thơ, để sử dụng nhịp điệu phù hợp. Nếu đọc thơ mà giọng của người đọc cứđều đều thì câu thơ sẽ không có * Ví dụ: Với bài thơ : “Ông mặt trời óng ánh”- Tác giả: Ngô Thị Bích Hiền “ Ông mặt trời óng ánh Tỏa nắng hai mẹ con Bóng con và bóng mẹ Dắt nhau đi trên đường Ông nhíu mắt nhìn em Em nhíu mắt nhìn ông Ông ở trên trời nhé Cháu ởdưới này thôi Hai ông cháu cùn cười Mẹcười đi bên cạnh Ông mặt trời óng ánh” Đối với đoạn thơ nhất và đoạn thơ thứ ba khi đọc thơ với giọng điệu vừa phải, tình cảm thể hiện sự trìu mến, vui tươi. Nhưng đến với đoạn thơ thứ hai, khi đọc hai câu đầu trong khổthơ thể hiện tình cảm của hai ông cháu rất gần gũi và thân thiết. Hai câu thơ tiếp lại đọc với sự nhanh nhẹn và chuyển giọng điệu đểcâu thơ có sức cuốn hút hơn. c) Vềcường độ của giọng khi đọc: Lop12.com.vn

6. Nói đến đọc thơ thì chúng ta đã biết trong số những thủ thuật đọc thơ diễn cảm phải kểđến cường độ của giọng. Cường độ của giọng thường được hiểu nhầm là độto, độ nhỏ của giọng nhưng thực sựnó là độvang, độ hoàn chỉnh của giọng, là khảnăng điều chỉnh giọng từ to sang nhỏ, từ nhỏ sang to. Vì thếmà người giáo viên cần phải dạy trẻđiều chỉnh cho phù hợp. * Ví dụ: Khi đọc câu thơ: “Ai không tự xúc Bạn nào cũng chê ” Câu thơ thứ nhất người đọc với giọng vừa phải nhưng câu thơ thứhai đọc to hơn. Như vậy, độ vang của giọng nói làm cho người nghe hết sức lôi cuốn. d) Về nét mặt, cử chỉ: Nét mặt của trẻ khi đọc cũng là yếu tố rất quan trọng góp phần giúp người nghe hiểu hơn về nội dung của bài thơ. Nét mặt phải phù hợp với ngữđiệu giọng. Bộc lộ cảm xúc vui, buồn, ngạc nhiên, phấn khởi. * Ví dụ: Bài thơ “Em yêu nhà em”-“Đoàn Thị Lam Luyến” khi trẻđọc thơ thể hiện nét mặt vui tươi, tựhào không có nơi nào bằng được như nhà của mình. Thì khi người nghe cũng cảm nhận được điều đó qua cách đọc thơ của trẻ. “Chẳng đâu bằng chính nhà em Có đàn chim sẻ bên thềm líu lo ........ Dù đi xa thật là xa Chẳng đâu vui được như nhà của em” đ) Giáo viên là người động viên, khích lệkhơi gợi khảnăng cảm thụvà đọc thơ diễn cảm của trẻ: Muốn thu hút, lôi cuốn trẻkhi nghe đọc thơ và cảm nhận được nội dung của bài thơ một cách nhanh nhất thì người giáo viên là người truyền cảm hứng cho trẻ một cách tốt nhất bằng chất giọng truyền cảm khi đọc thơ. Qua đó sẽ tạo cho trẻ hứng thú với tiết học mà trẻđược học. * Cô đọc diễn cảm, trẻđọc theo cô: Khi cho trẻđọc theo cô là giúp trẻđọc thuộc thơ và đọc diễn cảm theo cô, cách ngắt nhịp, ngưng nghỉ giọng điệu, cử chỉ nét mặt....của mỗi tác phẩm khác nhau Lop12.com.vn

7. nên tôi nghiên cứu về nội dung các bài để thể hiện một cách phù hợp với giọng điệu của tác phẩm. Sử dụng câu hỏi gợi kích thích sự say mê của trẻkhi nghe đọc tác phẩm thơ. Khi giáo viên sử dụng câu hỏi gợi mở sẽ giúp trẻ hiểu và cảm nhận sâu sắc hơn về bài thơ. Với trẻ 3-4 tuổi giáo viên lựa chọn câu hỏi dễ hiểu và ngắn gọn, phù hợp với khảnăng nhận thức của trẻ. * Thi đua, động viên, khuyến khích trẻđọc thơ: Khi tổ chức cho trẻdưới các hình thức thi đua đọc thơ như: Cả lớp đọc, các tổ đọc , cá nhân trẻđọc , đọc xen kẽ, đọc trên nền nhạc...Đây là hình thức thi đua giúp trẻ phát huy tốt khảnăng của trẻkhi đọc thơ. Trong khi trẻđọc thơ cô luôn luôn khuyến khích, động viên kịp thời, khích lệđể trẻtăng thêm động lực tiếp bài tốt hơn. Đây là một biện pháp tốt nhất không thể thiếu được trong cách dạy học cho trẻ Cả lớptrẻđọc thơ Lop12.com.vn

8. Nhóm trẻ đọc thơ Lop12.com.vn

9. Cá nhân trẻ đọc thơ Lop12.com.vn

10. * Giải pháp 3: Giúp trẻ mạnh dạn khi đọc thơ : Là một người giáo viên tôithấy trẻ thường hay rụt rè, thiếu tự tin khi cô mời trẻ đứng lên để trả lời hoặc làm việc gì đó.Vì thếđể giúp trẻ tự tin và mạnh dạn khi đứng lên phát biểu ý kiến, đọcthơ hay xây dựng bài trên lớpcho người khác nghe thì điều đầu tiên giáo viên cần tạo tâm lý thoải mái nhất cho trẻ, khơi gợi một cách tự nhiên, nhẹ nhàng, không bắt buộc trẻ phải đọc, phải xây dựng ý kiếnnếu như trẻ không muốn. Nhưng để kích thích trẻ đó là cả một nghệ thuật của giáo viên. Đồng thời khi trẻ đã mở lời giáo viên phải giúp trẻ nhớ và đọc theo trình tự bằng những câu hỏi gợi mở. Từ đó trẻ sẽ mạnh dạn, tự tin hơn để đọc thơ và xây dựng bài. Cứ như vậy, vốn từ của trẻ được giàu lên, trẻ sẽ diễn đạtngày càng mạch lạc và tạo cho trẻ có thêm những cảm xúc tinh tế, phong phú hơn. * Giải pháp 4: Sử dụng đồ dùng trực quan minh họa : Đối với trẻ ở lứa tuổi mầm non nhất là với độ tuổi 3-4 tuổi. Trong mỗi hoạt động học có chủ đích chuẩn bị đồ dùng trực quan hết sức quan trọng tạo nên thành công của giờ học. Bởi trẻ ở lứa tuổi này chủ yếu hoạt động với đồ vật nên sử dụng đồ dùng trực quan giúp trẻ ghi nhớ được sâu sắc về các hình ảnh muốn truyền đạt cho trẻ. Tuy nhiên sử dụng đồ dùng trực quan để đạt hiệu quả tốt nhất thì cần sử dụng đúng nơi, đúng lúc và đúng chỗ nhằm khắc sâu kiến thức cho trẻ. Có thể dùng màn hình, máy chiếu tạo nên các slide hoặc sử dụng sa bàn mô hình, tranh minh họa......Nhưng bên cạnh đó, giáo viên cũng cần chuẩn bị đồ dùng trực quan phải đảm bảo tính thẩm mỹ để dạy trẻ đạt hiệu quả cao nhất. * Ví dụ: Bài thơ “Thăm nhà bà” Tác giả “Như Mao” . Như với bài thơ nàynếu giáo viên không sử dụng hình ảnh trực quan thì cô giáo có đọc thơ hay và diễn cảm đến mấy cũng không lôi cuốn trẻ vào bài học một cách say sưa , hình dung được, tưởng tưởng được hình ảnh trong tác phẩm vì thế việc lĩnh hội kiến thức trong tác phẩm chưa caonhư mong muốn . Lop12.com.vn

11. Tranh minh họa bài thơ : “Thăm nhà bà” Nhưng khi giáo viên đã sử dụng hình ảnh trực quan vào bài dạybằng những hình ảnh đẹp, hấp dẫn, minh họa rõ nét nội dung tác phẩm. Qua tiết học tôi thấy trẻ hứng thú say sưa học tập, trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhanh chóng . Qua tiếtdạy tôi thấy chất lượng nhận thức của trẻ còn phụ thuộc vào sự truyền cảm của cô và sự phối hợp với hình ảnh sao cho lời thơ với hình ảnh phải gắn kết với nhau. Từ đó trẻ mới lĩnh hội được đầy đủ kể cả về hình ảnh minh họa kết hợp với giọng điệu của cô làm tăng khả năng cảm thụ cho trẻ về tác phẩm . Lop12.com.vn

12. * Giải pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh: đặc biệt là thông qua hoạt động đoc thơ diễn cảm. Vì vậy là một người giáo viên muốn truyền đạt được kiến thức cho trẻ thì cần phải kêt hợp tuyên truyền với phụ huynh , về các bài thơ trẻđược học ở lớp. Qua đó phụ huynh thấy đượcsự phát triểnngôn ngữ của trẻ cần thiết như thế nào và cónhững giải pháp hữu hiệu kích thích sựphát triển ngôn ngữ cho trẻ. Ngoài việc trao đổi gặp mặt trực tiếp với phụ huynh tôi còn có thể xây dựng một trang mạng để trao đổi với phụ huynh qua cổng thông tin điện tử. Từ đây phụ huynh có thể đưa ra những ý kiến, câu hỏi đối với cô giáo. Và ngược lại thì giáo viên có nhiệm vụ giải đáp và những yêu cầu đối với trẻ mà phụ huynh cần thực hiện giúp trẻ. Đối với lĩnh vực phát triển ngôn ngữ là một vấn đề có tầm quan trọng rất lớn, Môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường. Do vậy việc kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một giải pháp không thể thiếu được . Phụ huynh chính là nhân tố quyết định trong việc tạo nguồn nhiên liệu của góc văn học để phát triển ngôn ngữ cho trẻ,mỗi giờ đón và trả trẻ bản thân tôi luôn dành thời gian để trao đổi trực tiếp với phụ huynh, phô tô các bài thơđã học, sắp học để phụ huynh biết và kết hợp dạy trẻ đọc khi trẻ ở nhà. trong việc dạy trẻ đọc thơđể phát triển ngôn ngữ cho trẻ mà giáo viên cần hết sức quan tâm. Có thể nói công tác tuyên truyền với phụ huynh là một việc làm rất quan trọng + Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Với các giải pháp trên tôi đã giúptrẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảm trong hoạt động làm quen với văn học tại lớp 3 tuổi Ctrường mầm non của chúng tôi. Sáng kiến còn có thể áp dụng tại các trường mầm non trong toàn huyện. Sau khi đã áp dụng các giải pháp giúp trẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảmtrong hoạt động làm quen với văn học, tôi nhận thấy các giải pháp mang lại hiệu quả thiết thực: -Lợi ích về kinh tế: Từ việc sử dụng sáng kiến "“Một số giải pháp giúp trẻ 3-4 tuổiđọc thơ diễn cảm”tại lớp 3 tuổi C trường Mầm Non của chúng tôi năm học 2019- 2020 tôi đã thu được giá trị kinh tế mà sáng kiến mang lại như sau: Giáo viên có thêm phương pháp phát triển ngôn ngữ, tư duy cho trẻ một cách hiệu quả.Đồng thời giúp giáo viên có nhiều thời gian hơn để thực hiện các hoạt Lop12.com.vn

13. động khác, tiết kiệm được nhiều thời gian trong quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ. -Lợi ích xã hội: Qua một thời gianáp dụng sáng kiến trên học sinh lớp 3 tuổi C, tôi được nhà trường đánh giá tốt về các hoạt động ứng dụng “ Một số giải pháp giúp trẻ 3-4 tuổi đọc thơ diễn cảm”. Với việc thường xuyên lồng ghép một số giải pháp giúp trẻ đọc thơ diễn cảm, học sinh trong lớp đã có ngôn ngữ mạch lạc, phát âm chuẩn hơn, trẻ đã mạnh dạn và tự tinhơn khi đọc thơ. Do vậy màđượcphụ huynh và cộng đồng cũng tin tưởng vào chế độ chăm sóc, giáo dục trẻ của cô giáo nói riêng và của nhà trường nói chung. - Gía trị làm lợi:Không + Các thông tin cần được bảo mật: Không d) Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến: Để phát huy hiệu quả sử dụng của các giải pháp nêu trên, nhà trường cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất như: Trang bị đầy đủ trang thiết bị, đồ dùng, dụng cụ cho việc phục vụ các hoạt động của trẻ. Giáo viên cần thường xuyên tự học, tựbồi dưỡng, nghiên cứu qua sách nhằm nâng cao trình độ chuyên môn, đồng thời nâng cao nhận thức, phát triển ngôn ngữ cho trẻ. đ) Về khả năng áp dụng của sáng kiến: Sáng kiến đã được áp dụng cho trẻlớp 3 tuổi Ctại trường mầm non và có thể nhân rộng cho trẻ 3-4 tuổi trong toàn trường và các đơn vị trường mầm non trong toàn huyện. Trên đây là “Một số giảipháp giúp trẻ 3-4 tuổiđọc thơ diễn cảm”. Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi kính mong các cấp lãnh đạo, các bạn đồng nghiệp quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ và góp ý kiến để bản sáng kiến kinh nghiệm của bản thân tôi được hoàn thiện hơn. Bình Xuyên, ngày 15 tháng 01 năm 2020 NGƯỜI VIẾT ĐƠN (Ký và ghi rõ họ tên) Tạ Thị Hưng Lop12.com.vn

14. Lop12.com.vn

15. Lop12.com.vn