Một số phương pháp dạy và học tốt môn Mĩ thuật ở bậc tiểu học

1. PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LƯƠNG SƠN TRƯỜNG TIỂU HỌC CỬU LONG Chương I ĐẶT VẤN ĐỀ Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật ngày càng một sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã được chú ý. Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ thuật. Vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh Tác giả: Nguyễn Thị Tố Nga đã chú ý đầu tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ trợ tích cực cho các môn học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học SÁNG KIẾN MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP DẠY VÀ HỌC TỐT MÔN MỸ THUẬT Ở BẬC TIỂU HỌC LƯƠNG SƠN - NĂM 2017 một cách nhiệt tình và hào hứng Chương I Đặt Vấn đề Cũng như các đơn vị trường Tiểu học khác trên địa bàn tỉnh, phương pháp dạy học Mĩ thuật mới được áp dụng vào giảng dạy ở trường Tiểu học Cửu Long - Huyện Lương Sơn - Tỉnh Hòa Bình từ năm học 2016- 2017. Mục tiêu của phương pháp dạy học Mĩ thuật mới này hướng nhiều đến khả năng sáng tạo, tư duy của học sinh, đáng kể nhất là rèn được nhiều kỹ năng quan trọng cho học sinh như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống, kỹ năng hợp tác... Ngoài sựthay đổi lớn cả về phương pháp, mục tiêu giáo dục, nội dung phân phối chương trình của bộ môn Mĩ thuật ở Tiểu học còn sự thay đổi hình thức tổ chức lớp học phần lớn được thông qua hoạt động nhóm thì vấn đề để học sinh tiếp thu được kiến thức, phát triển tư duy, sáng tạo là một trong những vấn đề trọng tâm khiến giáo viên không tránh được những khó khăn, vướng mắc. Vì theo phương pháp mới, mỗi chủ đề sẽ thực hiện bằng nhiều quy trình mĩ thuật khác nhau, giáo viên không hướng dẫn học sinh thực hành mà chủ yếu do học sinh tự tìm hiểu vấn đề, đề ra cách giải quyết. MỤC LỤC 1 https://bienphap.net/

2. MỤC LỤC Nội dung Trang Chương I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1 Chương II: NỘI DUNG 3 I. Cơ sở lí luận 3 II. Thực trạng 6 III. Các biện pháp quản lý giúp giáo viên nâng cao hiệu quả công 10 tác chủ nhiệm lớp. IV. Hiệu quả 22 Chương III: KẾT LUẬN 25 Tài liệu tham khảo 28 Phụ lục 29 2 https://bienphap.net/

3. Chương I: ĐẶT VẤN ĐỀ Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, thu hút rất nhiều học sinh. Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy mĩ thuật, phong trào học Mĩ thuật ngày càng một sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học và môn học đã được chú ý. Tất cả mọi người đã hiểu được đây là một môn học nghệ thuật. Vì vậy không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh đã chú ý đầu tư cho môn học. Qua đó các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ trợ tích cực cho các môn học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học một cách nhiệt tình và hào hứng Cũng như các đơn vị trường Tiểu học khác trên địa bàn tỉnh, phương pháp dạy học Mĩ thuật mới được áp dụng vào giảng dạy ở trường Tiểu học Cửu Long - Huyện Lương Sơn - Tỉnh Hòa Bình từ năm học 2016- 2017. Mục tiêu của phương pháp dạy học Mĩ thuật mới này hướng nhiều đến khả năng sáng tạo, tư duy của học sinh, đáng kể nhất là rèn được nhiều kỹ năng quan trọng cho học sinh như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống, kỹ năng hợp tác... Ngoài sự thay đổi lớn cả về phương pháp, mục tiêu giáo dục, nội dung phân phối chương trình của bộ môn Mĩ thuật ở Tiểu học còn sự thay đổi hình thức tổ chức lớp học phần lớn được thông qua hoạt động nhóm thì vấn đề để học sinh tiếp thu được kiến thức, phát triển tư duy, sáng tạo là một trong những vấn đề trọng tâm khiến giáo viên không tránh được những khó khăn, vướng mắc. Vì theo phương pháp mới, mỗi chủ đề sẽ thực hiện bằng nhiều quy trình mĩ thuật khác nhau, giáo viên không hướng dẫn học sinh thực hành mà chủ yếu do học sinh tự tìm hiểu vấn đề, đề ra cách giải quyết. Có thể nói ưu điểm của phương pháp dạy học mới theo dự án SAEPS là tích cực, vì ở đó học sinh được kích thích , tư duy sáng tạo và phát triển nhận thức, hình thành và phát triển năng lực cảm thụ thẩm mĩ, trí tưởng tượng của học sinh.Tuy nhiên vấn đề đồ dùng phục vụ môn học giải quyết như thế nào để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh hayhình thức tổ chức lớp học ra sao, 3 https://bienphap.net/

4. cách thực hiện các quy trình sáng tạo vẫn là những băn khoăn lớn của mỗi giáo viên chuyên trách khi giảng dạy. Trong thực tiễn giảng dạy hai lớp 2A, 2B Trường tiểu học Cửu Long, tôi đã đặt ra câu hỏi : Học sinh lớp Hai có khả năng tư duy và sáng tạo ra câu chuyện được kể bằng ngôn ngữ mĩ thuật không? Từ những trăn trở này, tôi đãtiến hành nghiên cứu và áp dụng: “Một số phương pháp dạy và học tốt môn Mĩ thuật ở bậc tiểu học”. Áp dụng tại trường tiểu học Cửu Long, huyện Lương Sơn, tỉnh Hoà Bình năm học 2016 - 2017 víi hy väng gãp mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc n©ng cao chÊt lưîng gi¸o dôc toµn diÖn trong nhµ trêng TiÓu häc hiÖn nay. 4 https://bienphap.net/

5. Chương II NỘI DUNG I. Cơ sở lý luận 1. Những định hướng và mục tiêugiáo dục Mĩ thuật bậc Tiểu học Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo được sự hỗ trợ của Chính phủ Đan Mạch, đã triển khai Dự án Hỗ trợ giáo dụcMĩ thuật cấp tiểu học (SAEPS)thử nghiệm tại các trường tiểu học ở một số tỉnh, thành phố đại diện cho các vùng miền trên cả nước. Năm học 2016- 2017, Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo triển khai phương pháp dạy - học Mĩ thuật mới sử dụng những quy trình dạy - học Mĩ thuật của SAEPS ở tất cả trường tiểu học trên toàn quốc. (Công văn số 4323/BGD&ĐT-GDTH). 2. Đặc điểm tâm lý học sinh Tiểu học Ở lứatuổi tiểu học là khởi đầu của giai đoạn phát triển mới của tư duy. Theo các nhà tâm lí học, ở lứa tuổi này sự tri giác của các em còn non nớt , ít đi sâu vào chi tiết. Lứa tuổi này là lứa tuổi giàu tưởng tượng, tuy nhiên tưởng tượng của các em còn tản mạn, ít có tổ chức. Hình ảnh của tưởng tượng còn đơn giản, hay thay đổi do năng lực tư duy hạn chế. Mặt khác, năng lực chú ý và trí nhớ ở lứa tuổi này cũng còn kém bền vững, chưa thể tập trung lâu trong thời gian dài. Tâm lý của các em là thích được khen hơn chê, cho nên việc tìm hiểu những đặc điểm tâm lí nói trên rất có ích cho việc dạy Mĩ thuật , giúp cho giáo viên có thể sử dụng những phương pháp, phương tiện thích hợp trong việc giảng dạy. 3. Một số vấn đề về phương pháp dạy học Mĩ thuật theo phương pháp mới (thuộc dự án do Đan Mạch hỗ trợ). 5 https://bienphap.net/

6. Giáo dục Mĩthuật Tiểu học là một phần quan trọng trong nỗ lực của Đại sứ quán Đan Mạch nhằm hỗ trợ quá trình dân chủ và đa nguyên tại Việt Nam. “Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp và đầy tiềm năng. Giáo viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần phải thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”, đó là thông điệp bà Kirsren Fugl, chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các buổi tập huấn cho giáo viên khi thực hiện phương pháp mới của dự án. Bằng cách khuyến khích các em trải nghiệm, sáng tạo, bày tỏ, hợp tác và giao tiếp với nhau qua các hoạt động mĩ thuật thực tế. Thông qua hoạt động thực tế, học sinh tự mình làm giàu cách biểu đạt, phân tích, đánh giá, lựa chọn và nhận thức để hình thành, phát triển những năng lực cá nhân. Cùng lúc với việc phát triển những năng lực này, học sinh cũng có thể phát triển các giác quan, các kĩ năng sống, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề, các năng lực hợp tác, khả năng tự học và tự đánh giá. * Về mục tiêu:Mục tiêu chính của phương pháp này nhằm giúp học sinh hình thành và phát triển các năng lực: + Năng lực trải nghiệm: Cho các em được làm việc với những chủ đề liên quan đến kinh nghiệm đã có của bản thân. + Năng lực kỹ năng và kỹ thuật thông qua các hoạt động : Vẽ cùng nhau, chân dung biểu đạt, vẽ theo nhạc, tạo hình từ vật tìm được, nặn tạo dáng, xây dựng cốt truyện. + Năng lực biểu đạt: Có nghĩa là học sinh ứng dụng ngôn ngữ mĩ thuật để diễn đạt sự trải nghiệm và thái độ của bản thân. + Năng lực phân tích và trình bày: Thông qua các hoạt động trình bày về tác phẩm của mình, tham gia giải thích, phân tích, nhận xét về nghệ thuật, kỹ thuật thể hiện tác phẩm. + Năng lực giao tiếp và đánh giá: Học sinh tham gia giao tiếp, thảo luận và đánh giá những gì đã làm được, có như mong muốn hay không?... * Nội dung chương trình: Điểm nổi bật của phương pháp dạy học này là giáo viên có thể chủ động theo từng nội dung tiết dạy mà kết hợp nhiều kỹ 6 https://bienphap.net/

7. thuật trong một bài dạy. Mỗi chủ đề sẽ lồng ghép giáo dục nhiều mục tiêu và được thực hiện ít nhất là 2 tiết, nhiều nhất là 5 tiết hoặc cũng có thể hơn. * Các quy trình mĩ thuật: Trên cơ sở lý thuyết giáo dục và giảng dạy Mĩ thuật, giáo viên tổ chức dạy cho các em học Mĩ thuật qua các hoạt động Vẽ cùng nhau, Vẽ theo nhạc, Vẽ biểu đạt, tạo hình 3D từ các vật tìm được, Xây dựng cốt truyện...Thông qua các hoạt động tạo hình sẽ khơi gợi và phát huy được năng khiếu thẩm mỹ vốn có ở trẻ, gây hứng thú cho các em trước cái đẹp, tiến tới hình thành thị hiếu thẩm mỹ cho học sinh trong. Việc sử dụng nền nhạc trong các hoạt động Mĩ thuật cũng tạo cho học sinh hứng thú, không khí lớp học vui vẻ, thân thiện. * Hình thức tổ chức của lớp học:Chủ yếu là thực hành theo nhóm, cần không gian rộng để học sinh có thể vận động và di chuyển. Phải có nơi trưng bày tranh, sản phẩm để học sinh dễ dàng quan sát, nhận xét, đánh giá. SƠ ĐỒ HÌNH THÀNH CÁC NĂNG LỰC CỦA HỌC SINH Theo phương pháp mới Tóm lại:Qua quá trình áp dụng hiệu quả như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu thực trạng dạy và học môn Mĩ thuật 2 tại trường Tiểu học Cửu Long- Thịtrấn Lương Sơn 7 https://bienphap.net/

8. II. Thực trạng 1. Thực trạng việc dạy và học bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học Cửu Long: Môn Mĩ thuậtở trường Tiểu học Cửu Long do giáo viên chuyên trách giảng dạy. Có thể nói năng lực giáo viên không còn là vấn đề phải suy nghĩ. Do vậy chất lượng giảng dạy luôn được quan tâm, đầu tư đúng mức.Tuy nhiên việc dạy bộ môn Mĩ thuật còn rất nhiều bất cập do nhiều yếu tố khác nhau, kết quả chưa đạt được như mục tiêu giáo dục đề ra. Qua đợt tập huấn do phòng Giáo dục Lương Sơn tổ chức, đại đa số giáo viên đều nắm được các bước thực hiện một quy trình mĩ thuật, Các giáo viên tham gia dạy thí điểm cũng được Ban giám hiệu nhà trường tạo điều kiện về thời gian, công việc, phối kết hợp với các thầy cô trong nhóm nghiên cứu để có thể dự giờ lẫn nhau, giúp giáo viên có thể trải nghiệm phương pháp mới cùng các đồng nghiệp. Qua quá trình tập huấn và dạy thử nghiệm, chúng tôi nhận thấy tính ưu việt của dự án là lấy học sinh làm trung tâm, đồng thời xây dựng quy trình tương tác và tích hợp các phân môn cho từng nội dung học tập, nhưng áp dụng vào giảng dạy như thế nào thì hầu hết còn rất mơ hồ. Bản thân giáo viên, khi chịu trách nhiệm triển khai và thực hiện một tiết dạy minh họa cho giáo viên trong huyện dự cũng không trả lời thỏa đáng được nhiều câu hỏi của người dự đưa ra. Khi tiến hành áp dụng, cũng như nhiều giáo viên chuyên trách khác không tránh được những khó khăn, lúng túng khi thực hiện. Nếu thực hiện tại lớp thì không thể tổ chức được do phải sắp xếp lại bàn ghế vì trường chưa có phòng học chức năng, trong khi thời lượng tiết dạy chỉ có 35 phút. Còn nếu trường có phòng chức năng thì tổ chức học tập tại phòng chức năng với trường có 21 lớp học –2 giáo viên chuyên thì cũng không đảm bảo yêu cầu, vì lớp này học –lớp kia học ở đâu? Bên cạnh đó vẫn còn khá nhiều điểm giáo viên băn khoăn, lúng túng, không biết thực hiện như thế nào cho đúng tinh thần đổi mới, cho đạt hiệu quả. Ví dụ như: 8 https://bienphap.net/

9. - Khi giáo viên được dự giờ, thao giảng, …có nhất thiết phải thực hiện đầyđủ các bước như khi dạy theo phương pháp trước đây? Bởi có khi tiết được dự giờ là tiết thực hiện tiếp quy trình mà các em đang thực hiện. Vậy thực tế quá trình giảng dạy bộ môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học Cửu Long diễn ra như thế nào? Có đạt mục tiêu giáo dục môn học như dự án hỗ trợ giáo dục Tiểu học (SAEPS) đã đề ra hay không? Khi dạy theo phương pháp mới đòi hỏi giáo viên phải có kế hoạch dạy học xuyên suốt và liên kết giữa các tiết trong cùng một chủ đề, không tiết nào giống tiết nào.Việc thay đổi hoàn toàn cả về nội dung chương trình lẫn phương pháp, hình thức tổ chức lớp học cũng đã gây nhiều tranh luận giữa các giáo viên chuyên trách và các chuyên viên của Phòng Giáo dục về dự trong buổi tập huấn. Nhiều ý kiến cho rằng hay thì có hay nhưng không phù hợp điều kiện cơ sở vật chất của nhà trườngdo phải có phòng chức năng riêng, học sinh phải chuẩn bị nhiều vật dụng để phục vụ cho việc học (mà vấn đề đồ dùng học tập này ở Đan Mạch là do nhà trường đầu tư, có sẵn tại lớp). Qua thực tế giảng dạy bộ môn Mĩ thuật cho học sinh lớp Hai, bản thân tôi cũng gặp không ít khó khăn về vấn đề đồ dùng học tập này. Mỗi em được trang bị một hộp màu sáp, một vở vẽ khổ A4, 1 túi giấy màu.Nếu thực hiện quy trình Vẽ cùng nhau, Vẽ biểu cảm thì không có gì đáng bàn, nhưng còn các quy trình khác thì sao? Dây thép, giấy bồi, hồ dán, các vật dụng khác…thì phải làm thế nào để có? phần lớn phụ huynh cho rằng Mĩ thuật là môn phụ nên con em họ học được gì, học như thế nào cũng chẳng đáng quan tâm. Chính vì vậy, hầu hết các chủ đề đều áp dụng quy trình Vẽ cùng nhau hoặc Vẽ biểu cảm là chính, còn các quy trình khác ít thực hiện được vì lý do trên. Mặt khác đối với học sinhbậc tiểu học, nhận thức của các em chủ yếu là nhận thức cảm tính.Các em vẽ hình thường còn quá nhỏ, không tự tin khi thể hiện (khi vẽ biểu đạt, tạo ngân hàng hình ảnh), bố cục trống trải (khi vẽ cùng nhau), tạo hình bằng đất nặn, xé dán hình chưa phong phú dẫn đến sản phẩm đạt được không đẹp mắt, khóbiểu đạtnội dungchủ đề. Các bài vẽ, các sản phẩm của học sinh còn mang tính sao chép, na ná giống 9 https://bienphap.net/

10. nhau, chưa có nhiều sáng tạo hay ý tưởng đột phá. Khi vẽ màu thường đơn điệu, không có đậm nhạt, không gọn....Nếu giáo viên thiếu quan sát hay quản lý lớp là các em thường nói chuyện riêng, đùa giỡn,làm ảnh hưởng đến lớp học bên cạnh, nhất là khi làm việc nhóm hay vẽ ngoài sân trường, ngoài không gian lớp học. Có thể tóm tắt một số thuận lợi và khó khăn khi áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy bộ môn Mĩ thuật cho học sinh tiểu họcnhư sau: * Thuận lợi: - Về phía giáo viên + Giáo viên dạy Mĩ thuật luôn được sự quan tâm của Ngành, đặcbiệt là Ban Giám hiệu nhà trường thường xuyên động viên, khuyến khích giáo viên áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy, luôn tạo mọi điều kiện để giáo viên an tâm công tác và thực hiện tốt nhiệm vụ được giao. + Giáo viên nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có kinh nghiệm vànăng lực chuyên môn. - Về phía học sinh: + Các hoạt động của mỗi chủ đề nối tiếp liền mạch nhau, làm cho học sinh luôn cảm thấy hào hứng khi được khám phá, sáng tạo với nhiều trải nghiệm.Mặt khác, các em được thỏa thích với những sáng tạo, được trao đổi, học hỏi từ bạn rất nhiều. Thông qua hoạt động mỹ thuật thực tế, học sinh tự mình làm giàu cách biểu đạt, phân tích, đánh giá, tự lựa chọn và nhận thức để hình thành, phát triển những năng lực cá nhân + Học sinh rất yêu thích môn học , giờ học không gò bó, không có nhiều áp lực. Đó chính là một lợi thế, không phải môn học nào cũng có được. * Khó khăn Tuy nhiên qua quá trình áp dụng (bắt đầu từ năm học 2016- 2017), tôi nhận thấy còn gặp một số khó khăn sau: - Về phía giáo viên + Trang thiết bị phục vụ môn học chưa được đầu tư thoả đáng,chưa có 10 https://bienphap.net/

11. phòng chức năng Mĩ thuật, chưa đủ đáp ứng nhu cầu cho dạy - học Mĩ thuật, sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo rất hiếm. + Khi dạy theo phương pháp của Đan Mạchđòi hỏi giáo viên phải có kế hoạch dạy học xuyên suốt và liên kết giữa các tiết trong cùng một chủ đề.. Bên cạnh đó giáo viên vẫn còn lung túng nhiều trong việc lựa chọn và vận dụng các quy trình làm sao cho phù hợp với chủ đề thì mới đạt hiệu quả và mục tiêu giáo dục của bài học. - Về học sinh: + Đối với học sinh Tiểu học nói chung, giáo viên phải hướng dẫn vẽ từng bước chi tiết có khi các em còn chưa thực hiện được huống gì là theo phương pháp mới các em phải tự tìm ra cách thể hiện, cách vẽ, cách xây dựng câu chuyện… thông qua những trải nghiệm trên lớp. Học sinh chưa phát huy được sự sáng tạo, một số em chưa mạnh dạn tham gia các hoạt động trên lớp. + Khi áp dụng phương pháp mới thì hình thức tổ chức lớp học thay đổi, chủ yếu là thực hành theo nhóm. Hoạt động theo nhóm nhiều lợi thế nhưng nếu không được tổ chức một cách khoa học thì vấn đề trật tự lớp học sẽ vượt ra khỏi tầm kiểm soát của giáo viên. Vì học nhóm, các em ngồi đối diện nhau hoặc thành vòng tròn nên hay nói chuyện, đùa giỡn trong giờ học. + Bảy quy trình dạy –học mĩ thuật chủ yếu là đề cao khả năng tự học của học sinh, nhưng để thực hiện được một quy trình các em phải chuẩn bị rất nhiều vật dụng như : giấy A0, A4, giấy bồi, dây thép, băng dính, hộp giấy, vật dụng tìm được…Điều này quả là khó khăn cho cả giáo viên và học sinh, vì bản thân các em chưa thể tự chuẩn bị được mà phải có sự hỗ trợ từ phía phụ huynh. Với “vị trí” của môn học như hiện nay thì sự nhiệt tình của phụ huynh có được như mong muốn? Việc giảng dạy Mĩ thuật cho học sinh Tiểu học áp dụng phương pháp của Đan Mạch như thế nào cho phù hợp và đạt mục tiêu giáo dục? Như lời bà Kirsren Fugl, chuyên gia tư vấn Đan Mạch đã nêu tại các buổi tập huấn cho giáo viên khi thực hiện phương pháp mới của dự án “Các em học sinh khi tới trường giống như những cây non có rễ cứng cáp và đầy tiềm năng. Giáo 11 https://bienphap.net/

12. viên chỉ đóng vai trò là những người thúc đẩy, biết cần phải thêm chất xúc tác gì vào nước tưới để giúp những cây non đó phát triển”. Cũng chính từ thông điệp này,qua quá trình giảng dạy bộ môn Mĩ thuật cho học sinh lớp Hai trường Tiểu học Cửu Long, tôi đã nghiên cứu, thực hiện và rút ra một số giải pháp cơ bản giúp học sinh Tiểu học thêm yêu thích môn học thông qua các hoạt độnghọc tập trải nghiệm;phát huy được trí tưởng tượng, sáng tạo, khả năng tư duy, rèn luyện cho các em có khả năng biểu đạt, phân tích và tăng cường kỹ năng giao tiếp; Rèn cho học sinh có thói quen học tập chủ động, thoải mái, nhẹ nhàng theo đúng đặc trưng bộ môn nhưng vẫn đảm bảo kỷ luật lớp học. III. Các biện pháp: 1. Biện pháp 1:Lập kế hoạch dạy học chi tiết, khoa học và đảm bảo đúng tinh thần đổi mới theo phương pháp của SAEPS. * Mục đích:Lập kế hoạch dạy chi tiết từng hoạt động giúp giáo việc chủ động và ứng phó kịp thời, đúng đắn các tình huống sư phạm có thể xảy ra trên lớp. * Biện pháp thực hiện:Khi dạy học dưới bất cứ phương pháp nào đều yêu cầu giáo viên phải lập được kế hoạch dạy học hoàn chỉnh. Có thể nói việc lập kế hoạch giảng dạy tốt là đã thành công một nửa của quá trình dạy học.Khi lập kế hoạch giáo viên phải căn cứ vào tình hình thực tế của lớp để điều chỉnh, thay đổi cho phù hợp và sát với khả năng tiếp thu của học sinh. Kế hoạch cho từng hoạt động hoặc cho toàn bộ quy trình theo phương pháp Đan Mạchcó thể ngắn, dài và liên kết, xâu chuỗi các hoạt động quy trình với nhau, kết thúc hoạt động này sẽ là mở đầu cho hoạt động tiếp theo… Cụ thể khi xây dựng kế hoạch dạy học theo phương pháp mới, giáo viên cần phải chú ý tới: - Mục tiêu bài học: Mỗi bài học, tiết học đều có mục tiêu chung là hướng tới hình thành cho học sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng lực diễn đạt bằng lời nói. Tuy nhiên, giáo viên vẫn cần xác định rõ mục tiêu cụ thể của bài học đó là học sinh hiểu được gì? Thực hiện như thế 12 https://bienphap.net/

13. nào và làm được gì? Ví dụ nếu là chủ đề Tưởng tượng với hình tròn, hình vuông, hình tam giác, hình chữ nhật: Mục tiêu là: Giúp học sinh phát triển được khả năng quan sát và phát hiện về hình khối đơn giản xung quanh mình. Học sinh xử dụng được các hình khối để tạo nên các hình dáng đơn giản, cụ thể về ngôi nhà, các đồ vật và khung cảnh xung quanh. Học sinh phát huy khả năng tưởng tượng, sáng tạo và năng lực diễn đạt bằng lời nói. - Nội dung chủ đề: Nội dung các chủ đề phải vừa sức học sinh, phù hợp với tâm lý lứa tuổi của các em. - Điều kiện tiên quyết: Đó là những yêu cầu thiết yếu để quá trình giảng dạy có hiệu quả, bao gồm: Tạo điều kiện để học sinh học qua nhiều kênh; chú ý khả năng, phong cách học của từng học sinh; kết hợp kiến thức của bản thân học sinh và chiến lược học tập;xây dựng môi trường học tập thân thiện, truyền cảm hứng cho các em. - Môi trường học tập: Học tại lớp, học ở ngoài phòng học, ở sân trường. Môi trường học tập thoải mái sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình dạy và học. - Quá trình học: Mỗi quá trình học là một sâu chuỗi các hoạt động diễn ra. - Đánh giá: Đánh giá từng giai đoạn và đánh giá cả quá trình thực hiện. Môn Mĩ thuật là môn dành thời gian chủ yếu cho học sinh thực hành, do vậy giáo viên cần thiết kế tổ chức các hoạt động trải nghiệm phong phú, đa dạng nhưng không quá dài, mất nhiều thời gian. Tuyệt đối không đưa ra tranh vẽ, sản phẩm làm mẫu để học sinh quan sát trước khi thực hành mà phải để học sinh chủ động tích cực tìm hiểu và tham gia vào quá trình tranh luận, thảo luận, bàn bạc khi làm việc cùng các bạn. Để thực hiện việc lập kế hoạch dạy học chi tiết, khoa học và đảm bảo đúng tinh thần đổi mới theo phương pháp của SAEPS, giáo viên cần tiến hành như sau: a. Dự kiến các hoạt động dạy - học diễn ra theo trình tự hợp lý và nối tiếp nhau. Mỗi tiết dạy, mỗi giai đoạn của một quy trình đều có những hoạt động và mục tiêu giáo dục khác nhau, do đó đòi hỏi giáo viên phải xây dựng và đề 13 https://bienphap.net/

14. ra những nội dung công việc cụ thể, hình thức học tập, cách thực hiện... Ví dụ ở tiết 1: Hướngdẫn học sinh tìm hiểu chủ đề (chủ đề Khu vườn kì diệu) trình tự các hoạt động như sau: - Tổ chức trò chơi: Ai nhanh hơn. Luật chơi: Mỗi nhóm cử 1 đại diện lên vẽ bông hoa hoặc chiếc lá. Học sinh dưới lớp hát 1 bài. Khi hát hết bài thì các đội thi vẽ phải ngừng tay. Đội nào có học sinh vẽ nhanh, vẽ được nhiều hình hoa lá nhất là đội thắng cuộc. - Giáo viên cùng học sinh nhận xét phần thi đua của các đội. - GV giới thiệu chủ đề: + Cảnh vật xung quanh chúng ta thường có những gì? (cây cối, hoa lá, nhà cửa,…). + Để giúp các em vẽ được những chiếc lá có hình dáng phong phú hơn, màu sắc đẹp hơn và cùng nhau tạo nên một khu vườn qua chủ đề: Khu vườn kì diệu. - Giáo viên cho học sinh quan sát một số ảnh hoa, lá, gợi ý học sinh trả lời: + Lá cây thường có hình gì? Màu sắc như thế nào? Gồm những bộ phận nào ? + Hoa thường có những màu gì? Gồm những bộ phận nào ? + Em có thấy những nét trang trí trên hoa, lá không ? - Giáo viên tóm tắt : + Trong thiên nhiên có nhiều loại hoa lá, với các hình dáng, màu sắc khác nhau. - Khi vẽ hoa, lá có thể lược bớt hoặc sáng tạo thêm các nét trang trí và vẽ mầu theo ý thích. - Học sinh thảo luận nhóm đôi: Kể cho bạn nghe về hình dáng, màu sắc loại hoa, lá mà mình thích. - Một số học sinh kể trước lớp.. - GV kết luận: Có thể vẽ được rất nhiều các hình hoa, lá khác nhau. Sau đó cắt, dán hình hoa , lá và vẽ thêm các chi tiết phù hợp để tạo thành bức tranh thêm sinh động. 14 https://bienphap.net/

15. - Gợi ý học sinh cách vẽ - Một số học sinh lên bảng tập vẽ. - Giáo viên và học sinh cùng nhận xét, rút ra cách vẽ. - Học sinh hát một bài kết hợp vận động để kết thúc tiết học. b. Dự kiến cách giới thiệu bài phong phú, đa dạng để lôi cuốn học sinh tham gia tích cực vào tiết học. Nếu làm phép thử nghiệm để so sánh giữa hai hình thức giới thiệu bài trực tiếp và giới thiệu bài gián tiếp sẽ thấy rõ ngay hiệu quả như thế nào. Ví dụ khi giới thiệu chủ đề Con vật thân thuộc: + Cách 1: - Giới thiệu trực tiếp: Hôm này cô và các em cùng tìm hiểu về chủ đề Con vật thân thuộc - Hiệu quả: Học sinh nắm được tên bài học. Không khí lớp học không thay đổi, học sinh chăm chú nghe nhưng chưa nắm được thêm bất cứ kiến thức gì ngoài tên bài. + Cách 2: - Giới thiệu gián tiếp: Giáo viên tổ chức trò chơi ô chữ đoán tên con vật. Khi học sinh đoán đúng thì hình con vật được lật ra. Kết thúc trò chơi, giáo viên giới thiệu: Đây là những con vật thân thuộc. Để giúp các em có thể tạo hình được những con vật quen thuộc mà mình thích, hôm nay cô và các em cùng tìm hiểu qua chủ đề Con vật thân thuộc - Hiệu quả: học sinh nắm được tên bài học, biết được những con vật nào là vật thân thuộc, không khí lớp học sinh động, học sinh thích thú khi được tham gia trò chơi. Vậy nên giáo viên cần chú ý giới thiệu bài thông qua nhiều hình thức như: thông qua trò chơi, kể một câu chuyện nhỏ, một tình huống hay đóng vai, tạo dáng, trải nghiệm thực tế…vừa tạo hứng thú học tập, thu hút sự chú ý, gây tâm lý chờ đón, hồi hộpcho học sinh vừa cung cấp kiến thức một cách dễ hiểu nhất. c. Xây dựng các nội dung giúp học sinh trải nghiệm. 15 https://bienphap.net/

16. Trong giáo dục mĩ thuật, học sinh được phát triển không ngừng và có sự khác biệt ở mỗi em về khả năng quan sát, trí tưởng tượng, trí nhớ, cách thức thể hiện con người, con vật, đồ vật về hình dáng, đặc điểm, cấu trúc, tỉ lệ... thông qua các khả năng của bản thân cũng như trải nghiệm với người khác như: những thành viên trong gia đình, bạn bè và thậm chí những người mới quen biết, với con vật yêu thích, đồ vật thân quen. Học sinh sẽ có những kiến thức thực tế vềcách nhìn, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt thông qua việc được nghe kể chuyện, chia sẻ những trải nghiệm của bản thân về chủ đề liên quan, xem tranh ảnh, hoặc tổ chức các trò chơi phù hợp với từng lớp học. Ví dụ: Ở chủ đề Con vật thân thuộcgiáo viên nên tổ chức cho học sinh kể về con vật em thích nhất (hình dáng, màu sắc, đặc điểm nổi bật…). Hay chủ đề Đồ vật theo em đến trườnggiáo viên tổ chức cho học sinh biểu diễn thời trang đến trường sẽ thấy ngay hiệu quả bất ngờ. Học sinh tự tạo lại các dáng hoạt động cùng những đồ vật theo em đến trường. Các em dễ dàng nắm bắt được hình dáng, của các đồ vật để vẽ. d. Tổ chức hình thức học tập theo quy trình hiệu quả nhất. Mỗi quy trình theo phương pháp Đan mạch đều có mục tiêu giáo dục khác nhau để giúp học sinh có thể phát triển khả năng tự học.Khi lựa chọn quy trình cần chú ý sắp xếp trình tự các bước sao cho có sự kết hợp hài hoà giữa phương pháp, nội dung và hình thức tổ chức lớp học. Ví dụ: nếu là chủ đề Vui chơi thì chỉ nên vận dụng quy trình tạo hình 3D (nặn) hoặc Vẽ cùng nhau, còn quy trình Tạo hình từ vật tìm được là không thể thực hiện được. e. Kế hoạch giảng dạy một chủ đề (giáo án): Mặc dù không có bất cứ một hướng dẫn cụ thể nào về việc xây dựng kếhoạch dạy học, nhưng theo chúng tôi mỗi chủ đề cần được thực hiện các tiếttheo thứ tự như sau: - Tiết 1: Học sinh tìm hiểu về chủ đề thông qua các hoạt động trải nghiệm, tham quan, quan sát thực tế…để hình thành ý tưởng cho tác phẩm của mình. 16 https://bienphap.net/

17. - Tiết 2: Học sinh thể hiện ý tưởng thông qua việc tạo hình 2D (vẽ biểu đạt,tạo ngân hàng hình ảnh) - Tiết 3: Tổ chức cho học sinh hoạt động nhóm (vẽ cùng nhau, vẽ theo nhạc, tạo hình 3D…) Ví dụ: Chủ đề Con vật thân thuộc (Mĩ thuật 2) –thực hiện 3 tiết. Trong đó: Tiết 1: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu chủ đề.Học sinh tìm hiểu hình dáng các con vật thân thuộc thông qua các câu hỏi gợi ý để các em thảo luận. Tổ chức trò chơi Thi vẽ nhanh một con vật mà em thích. Học sinh tìm ra cách vẽ các con vật sau khi trải nghiệm trò chơi. Học sinh vẽ những con vật nuôi mà mình thích vào giấy A4, trong nhóm trao đổi và học hỏi cách vẽ. Tiết 2: Vẽ cùng nhau.Học sinhvẽ theo nhóm, kết hợp xé dán những con vật nuôi em thích (được lựa chọn từ những con vật các em đã vẽ ở tiết trước). Có thể chọn những con vật cùng môi trường sống, nhóm gia súc, nhóm gia cầm, nhóm con vật sống dưới nước, ở rừng… Tiết 3:Trưng bày sản phẩm : Học sinh tạo hình 3D.nặn kết hợp xé dán hình các con vật theo nhóm, hoàn thành bài vẽ và trưng bày sản phẩm. Giáo viên tổ chức cho học sinh xem và nêu cảm nhận của cá nhân. * Kết quả sau khi áp dụng giải pháp: Giáo viên không còn lúng túng khi lên lớp, các hoạt động diễn ra theo trình tự một cách khoa học và gắn kết với nhau. Học sinh dễ tiếp thu bài hơn, hiệu quả sáng tạo tăng lên rõ rệt. 2. Biện pháp 2:Vận dụng linh hoạt 7 quy trình Mĩ thuật mới phù hợp với khả năng nhận thức của học sinh và điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường. * Mục đích:Tạo cơ hội cho học sinh thích học và học thực sự dựa trên nhữnggì các em đã biết, những gì liên quan đế sở thích của các em. * Biện pháp thực hiện:Bảy quy trình mĩ thuật theo phương pháp mới bao gồm: 1. Quy trình Vẽ cùng nhau và sáng tạo các câu chuyện. 2. Quy trình Vẽ biểu cảm. 3. Quy trình Trang trí và vẽ tranh qua âm nhạc. 4. Quy trình Xây dựng cốt truyện. 17 https://bienphap.net/

18. 5. Quy trình Tạo hình từ dây thép và vật tìm được. 6. Quy trình Điêu khắc –Nghệ thuật tạo hình không gian. 7. Quy trình Tạo hình con rối và biểu diễn nghệ thuật. Tùy điều kiện cơ sở vật chất mà giáo viên tổ chức các hoạt động học tập vận dụng linh hoạt 7 quy trình Mĩ thuật mới. Khi thực hiện tích hợp các quy trình dạy - học giáo viên cần chú ý: - Xây dựng dựa trên những gì học sinh đã biết, và những gì liên quan đến sở thích, mối quan tâm của các em. - Để học sinh chủ động trong quá trình học tập. - Tạo điều kiện cho học sinh sáng tạo, giao tiếp và thể hiện. - Hình thành cho học sinh những kĩ năng cần thiết như: nói, trình bày và làm việc cùng nhau - Giáo viên cần tạo cơ hội cho học sinh học và phát triển thêm những kỹ năng sống mới cho các em. - Chỉ ra cho học sinh thấy rằng sẽ có vô vàn cách thức biểu đạt khác nhau chứ không phải chỉ có một cách duy nhất. Giáo viên có thể phát triển khả năng của học sinh ở các mức độ khác nhau trong các quy trình này như khả năng trải nghiệm, sáng tạo, biểu đạt, giao tiếp và đánh giá. Cùng lúc với việc phát triển những khả năng nói trên, học sinh cũng có thể phát triển các giác quan, các kỹ năng sống, các năng lực hợp tác, kinh nghiệm và khả năng giải quyết vấn đề, năng lực tự học và tự đánh giá. Cụ thể là: - Năng lực giao tiếp phát triển thông qua thảo luận, làm việc nhóm. - Năng lực đánh giá được phát triển qua quá trình quan sát,trải nghiệm và thưởng thức các sản phẩm mĩ thuật do chính các em tạo nên… Ví dụ: Đánh giá kết quả làm việc khi các nhóm học sinh thuyết trình về tác phẩm của mình. Để diễn giải, phân tích và khuyến khích các em đưa ra phản hồi và hội thoại với nhau về tác phẩm, giáo viên có thể sử dụng phương pháp phỏng vấn, tìm kiếm hình ảnh tưởng tượng qua khung hình trên bức tranh, đóng kịch, di chuyển vị trí nhân vật trong tranh,...Mỗi nhóm học sinh trình bày câu chuyện của mình giống như một vở kịch ngắn. Sau mỗi quy 18 https://bienphap.net/

19. trình, giáo viên và học sinh sẽ đánh giá chất lượng của mỗi sản phẩm được tạo ra cũng như hiệu quả xuyên suốt quá trình học tập. Tuy nhiên, do cơ sở vật chất, không gian học tập, khả năng nhận thức của học sinh lớp Hai chưa thể đáp ứng được yêu cầu khi dạy theo phương pháp mới nên giáo viên chỉ có thể áp dụng 5 quy trình, còn 2 quy trình Điêu khắc –Nghệ thuật tạo hình không gian, Tạo hình con rối và biểu diễn nghệ thuật chỉ có thể thực hiện ở các khối lớp lớn hơn. Cụ thể thực hiện các quy trình như sau: - Vẽ cùng nhau: Học sinh biến những quan sát của mình thành các bức vẽ cá nhân. Tất cả các bài vẽ cá nhân sẽ là ngân hàng hình ảnh của nhóm để các em lựa chọn, sắp xếp theo một câu chuyện và vẽ cùng nhau, tạo thành một tác phẩm lớn hơn. Khi tạo ngân hàng hình ảnh, các em sẽ vẽ vào vở A4, khi vẽ cùng nhau sẽ vẽ vào giấy A4 (vẽ theo nhóm 2 hoặc nhóm 4). Để tiết kiệm, giáo viên nên thu gom các giấy khổ A4 đã qua sử dụng in 1 mặt cho học sinh vẽ vừa không để lãng phí vừa giúp ích rất nhiều cho các em. - Vẽ biểu cảm: Học sinh sẽ tập trung quan sát, sử dụng kết hợp mắt và tay, vẽ không nhìn giấy. Học sinh thường sợ vẽ không đúng, không đẹp nên hay lén nhìn giấy, nên giáo viên lưu ý ngay từ đầu rằng, mục đích không phải vẽ cho đúng với mẫu mà chúng ta quan sát, ghi nhớ và truyền cảm xúc qua tay, thể hiện lên giấy tạo ra bức vẽ ấn tượng và hài hước. Cần khuyến khích, tuyên dương các em học sinh vẽ đúng yêu cầu của phương pháp, không nhìn giấy khi vẽ để các em còn lại cố gắng thực hiện theo. - Vẽ theo nhạc: Giáo viên lựa chọn nhạc (nhạc không lời, nhạc thiếu nhi..), tuy nhiên tùy theo tình hình thực tế có thể dùng nhạc có lời, tiếng vỗ tay, nghe hát…từ nhẹ nhàng chuyển sang nhanh, mạnh, sôi nổi. Học sinh lắng nghe và cảm nhận giai điệu, vẽ theo hướng dẫn của giáo viên: thứ tự các màu từ nhạtsang đậm. Ví dụ: Theo thứ tự vàng, đỏ, cam, xanh… và kết thúc bằng màu đen. Giáo viên gợi ý học sinh sáng tạo từ thế giới tưởng tượng của mình để bắt đầu quy trình: lựa chọn một phần tranh trong bức tranh lớn làm tác phẩm của mình. Học sinh có thể vẽ thêm vào để làm nổi bật nội dung chủ đề 19 https://bienphap.net/

20. hoặc bỏ bớt các chi tiết, để cuối cùng tác phẩm đạt được có thể là: bưu thiếp, bìa sách, đồ vật, tranh đề tài…Nếu không có phòng chức năng thì giáo viên tổ chức cho học sinh vẽ theo nhạc bằng cách: yêu cầu các em đứng tại chỗ vẽ và vận động theo nhạc trên khổ giấy A3, A4. - Tạo hình bằng dây thép và vật dụng tìm được: Nói rõ hơn có nghĩa là tạo hình bằng lắp ghép, trang trí từ những vật liệu phế thải, uốn dây thép và giấy bồi… thông qua sự liên tưởng về thế giới xung quanh để tạo thành các tác phẩm biểu đạt 2 chiều hoặc 3 chiều. Đối với học sinh lớp Hai, quy trình tạo hình bằng dây thép là khó thực hiện được vì các em chưa thể sử dụng kìm cắt, uốn dây thép theo ý muốn mà chỉ có thể tạo hình từ vật phế thải ở một số chủ đề như Con vật thân thuộc, Em đến trường...Tuy nhiên giáo viên cũng nên giới thiệu về cách thực hiện và sáng tạo với dây thép để học sinh có điều kiện làm ở nhà với sự hỗ trợ từ phụ huynh. - Xây dựng cốt truyện: Khi chọn nội dung để xây dựng cốt truyện, giáo viên cần lưu ý về nhân vật, bối cảnh, sự kiện… phải phù hợp tâm lý lứa tuổi của các em. Tình huống truyện dễ hình dung, dễ trình bày để học sinh có thể sắm vai, đóng kịch và xây dựng bối cảnh bằng hình thức vẽ, cắt dán, xé dán, tạo hình 3D…Ví dụ một số nội dung như: lao động làm vệ sinh, biểu diễn văn nghệ… * Kết quả sau khi áp dụng: Hầu hết học sinh trường tiểu học Cửu Long nói chung , học sinh lớp Hai nói riêng đều biết chủ động trong quá trình học tập, tự tin trước lớp, giao tiếp tiến bộ, năng lực sáng tạo, biểu đạt có tiến bộ rõ rệt. 3. Biện pháp 3 : Xây dựng bầu không khí lớp học thân thiện, tạo hứng thú học tập cho học sinh thông qua các hoạt động thi đua, trò chơi. * Mục đích: Tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động giáo dục với thái độ tự giác, chủ động và ý thức sáng tạo. Học sinh cảm nhận được sự thoải mái khi việc học của mình vừa gắn với kiến thức trong sách vở, vừa thông qua sự trải nghiệm của chính bản thân trong các hoạt động tập thể. * Biện pháp thực hiện: 20 https://bienphap.net/

21. a. Xây dựng bầu không khí học tập thân thiện: Để các học sinh tự tin hơn khi thực hiện các sản phẩm của mình thì rất cần một môi trường học tập thân thiện. Phong trào này cũng đã được Bộ Giáo dục-Đào tạo triển khai trong toàn ngành từ những năm gần đây, được xác định gồm 5 nội dung. Đó là: - Xây dựng trường, lớp xanh, sạch, đẹp, an toàn. - Dạy và học có hiệu quả, phù hợp với đặc điểm lứa tuổi của học sinh ở mỗi địa phương, giúp các em tự tin trong học tập. - Rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. - Tổ chức các hoạt động tập thể, vui tươi, lành mạnh. - Học sinh tham gia tìm hiểu, chăm sóc và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, cách mạng ở địa phương. Để làm được điều này thì giáo viên phải biết điều chỉnh cách nói, tạo không khí hào hứng trong lớp học song vẫn giữ được tính kỉ luật, trật tự. Cho phép các em trao đổi ý kiến, xem, nhận xét bài bạn, nhưng giáo viên phải nhắc nhở những học sinh mải chơi, nói chuyện riêng ngoài việc học vẽ. Học sinh hoàn thành sản phẩm đúng theo nội dung chủ đề, qua mỗi giờ học các em có thể nhận xét, đánh giá cái đẹp –cái chưa đẹp đã là thành công. Mỗi lời động viên, khích lệ dù rất nhỏ của giáo viên cũng có thể là mộtđộng lực lớn để các em cố gắng, tự tin hơn trong học tập. b. Tăng cường tổ chức các trò chơi lồng ghép vào quá trình học tập: Bên cạnh hoạt động học là chủ đạo thì nhu cầu chơi, giao tiếp với bạn bè của các em học sinh tiểu học cũng không thể thiếu. "Học mà chơi, chơi mà học" giúp các em sẽ hăng hái, say mê học tập và một điều tất yếu là kết qủa học tập của các em sẽ được nâng lên. Đây cũng là một phương pháp dạy học phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của học sinh trên cơ sở khai thác đặc điểm tâm sinh lý của học sinh. Khi tổ chức trò chơi,giáo viên cần lưu ý: + Lựa chọn trò chơi vừa sức với học sinh: Khi học mà như chơi thì việc học sẽ trở nên nhẹ nhàng, thoải mái, học sẽ trở thành là một trong những nhu cầu của học sinh. học sinh tự khám phá ra nội dung bài học một cách chủ 21 https://bienphap.net/

22. động, thích thú và ghi nhớ được kiến thức một cách tự nhiên và sâu sắc. Trò chơi học tập là hoạt động được tổ chức có tính chất vui chơi, giải trí nhưng có nội dung gắn với bài học hay hoạt động học tập của học sinh và mang tính giáo dục cao. + Tổ chức vào thời điểm thích hợp: Trong thực tế dạy học, giáo viên thường tổ chức trò chơi học tập để củng cố kiến thức, kỹ năng. Tuy nhiên việc tổ chức cho học sinh chơi các trò chơi để giới thiệu bài hay hình thành kiến thức, kỹ năng mới là rất cần để tạo hứng thú học tập cho học sinh ngay từ khi bắt đầu bài học mới. Do đó giáo viên nên linh hoạt tổ chức ở những thời điểm khác nhau nhằm tạo sự bất ngờ và giảm căng thẳng của giờ học. + Trò chơi học tập là một hình thức học tập bằng hoạt động, hấp dẫn học sinh nên duy trì tốt hơn sự chú ý của các em với bài học, làm thay đổi hình thức học tập chỉ bằng hoạt động trí tuệ, do đó giảm tính chất căng thẳng của giờ học. Trò chơi có nhiều học sinh tham gia sẽ tạo cơ hội rèn luyện kỹ năng học tập hợp tác cho học sinh, tăng cường khả năng giao tiếp và giúp các em rèn kỹ năng hợp tác. Một số trò chơi có thể áp dụng như: thi vẽ nhanh, vẽ đẹp, tưởng tượng từ hình có sẵn… vào đầu, cuối tiết học hoặc trước khi thực hành. Đây chính là thời gian để các em luyện vẽ và tăng cường khả năng vẽ nhanh, vẽ đẹp và giúp các em phấn chấn tinh thần, hăng hái học tập hơn. Cách tiến hành như sau : - Trò chơi Tưởng tượng từ hình có sẵn: Giáo viên vẽ lên bảng một số hình (có liên quan đến chủ đề đang học), yêu cầu các đội cử đại diện tham gia thi đua vẽ tiếp vào hình có sẵn để thành hình theo đúng chủ đề giáo viên yêu cầu. Ví dụ như chủ đề Con vật nuôi, giáo viên có thể vẽ lên bảng những hình như sau: 22 https://bienphap.net/

23. Từ những hình này, học sinh vẽ tiếp thành hình các con vật mà em thích như: con trâu, con lợn, con mèo, con thỏ… - Trò chơi: Ai nhanh hơn. Luật chơi: Mỗi nhóm cử 1 đại diện lên vẽ nhiều con vật nuôi ( hoặc vẽ một tranh). HS dưới lớp hát 1 bài. Khi hát hết bài thì các đội thi vẽ phải ngừng tay. Đội nào có học sinh vẽ nhanh, vẽ nhiều con vật (hoặc tranh đẹp nhất) là đội thắng cuộc… Khi tổ chức trò chơi, giáo viên cần đánh giá cao phần tham gia của các đội, có khen thưởng, tuyên dương kịp thời cũng là một biện pháp làm cho học sinh thêm tích cực vì em nào cũng thích được khen. Để đánh giá đúng thực chất của cuộc chơi, giáo viên phải thống kê ra được những ưu điểm, nhược điểm của từng đội tham gia chơi.Tuy nhiên vẫn cần sự đánh giá nhẹ nhàng mang tính chất động viên, khích lệ là chính. * Kết quả sau khi áp dụng:Nhiều học sinh hăng hái phát biểu và thích được phát biểu, thích tham gia nhận xét, đánh giá, hứng thú tham gia trò chơi học tập. Đặc biệt các em tập trung trong học tập hơn, không còn hiện tượng nói chuyện riêng, làm việc riêng trong giờ học. 4. Biện pháp 4: Tăng cường nhận xét, đánh giá học sinh * Mục đích:Nhận biết được điểm mạnh,điểm yếu của học sinh để có biện pháp cải thiện, hoàn thiện phương thức dạy và học để phát triển năng lực của học sinh. * Biện pháp thực hiện:Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh là một nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên được thực hiện ở các tiết cuối của mỗi chủ đề (hoạt động Trưng bày sản phẩm). Dựa vào đó giúp giáo viên nắm được năng lực, khả năng phối hợp của từng học sinh, từ đó có kế hoạch tổ chức dạy - học phù hợp và hiệu quả.Tùy theo từng sản phẩm, giáo viên gợi ý các em có nên thêm vào, hay bỏ bớt các hình ảnh, nên chỉnh sửa hay thay đổi gì để tác phẩm đẹp hơn, từ đó các em tự rút ra được kiến thức và kinh nghiệm cho bản thân ở lần sau. Mặt khác cần theo dõi, đánh giá học sinh trong suốt quá trình tham gia các hoạt động chứ không chỉ là dựa trên đánh giá sản phẩm chung của nhóm. Mỗi học sinh có năng lực, sở trường riêng (em thì vẽ đẹp 23 https://bienphap.net/

24. nhưng tạo hình bằng đất thì chưa đạt và ngược lại…), đánh giá sự tiến bộ của nhóm trên cơ sở thu thập những thông tin về sự tiến bộ của mỗi thành viên trong nhóm. Càng đưa ra nhận định cụ thể càng giúp học sinh tích lũy nhiều kinh nghiệm cho những lần làm việc sau Để thực hiện việc đánh giá đảm bảo công bằng, đúng thực tế, giáo viên cần có sổ tay theo dõi ghi nhận ngay những cá nhân tích cực, cá nhân thụ động hay sáng tạo, những nhóm làm việc hiệu quả…Khi thực hiện việc đánh giá, giáo viên cần nêu rõ những mặt được và chưa được để học sinh nắm và thực hiện tốt hơn. Bên cạnh việc tuyên dương những học sinh tích cực, chăm chỉ, giáo viên cũng cần nghiêm khắc nhắc nhở những học sinh chưa tập trung, hay nói chuyện, làm việc riêng…để các em có trách nhiệm và ý thức hơn. Sản phẩm của một nhóm thường là hoàn thành tốt thì không có gì phải bàn, nhưng có nhiều trường hợp ở hoạt động trước các em chỉ hoàn thành hoặc chưa hoàn chỉnh, ở hoạt động sau lại có sản phẩm nổi trội hoặc xuất sắc thì rất cần sự ghi nhận của giáo viên. Đó chính là động lực để các em có tinh thần học tập tốt hơn ở các hoạt động sau. Trong đánh giá học sinh còn có nội dung năng lực và phẩm chất, nếu giáo viên chỉ dựa trên cơ sở là sản phẩm mĩ thuật của các em là chưa đủ, chưa chính xác, mà phải dựa trên nhiều yếu tố như: Khả năng kết hợp với bạn, khả năng giao tiếp, tính tích cực, sáng tạo…để đảm bảo các yêu cầu giáo dục toàn diện trong trường Tiểu học. * Kết quả sau khi áp dụng:Học sinh tích cực tham gia các hoạt động của nhóm hơn, nhiều em đã biết khắc phục và khắc phục được những hạn chế của bản thân, sáng tạo nhiều sản phẩm mĩ thuật độc đáo và đẹp mắt. IV. Hiệu quả của sáng kiến Tính tới thời điểm hiện tại, học sinh đã quen và thực hiện tương đối tốt mô hình học tập mới này, áp lực học tập không còn là vấn đề với các em. Qua việc học tập theo phương pháp mới giúp cho học sinh có được những trải nghiệm để gợi mở cách nhìn nhận, cảm giác, sự tò mò, trí nhớ, trí tưởng tượng và phát triển sức sáng tạo và biểu đạt. Học sinh được bồi dưỡng rèn 24 https://bienphap.net/

25. luyệnóc quan sát, cách so sánh sự vật hiện tượng, giúp các em tìm tòi thể hiện để vươn tới cái đẹp. Các em cảm nhận được cái đẹp và chưa đẹp một cách rõ ràng qua việc nhận xét hình ảnh, tranh vẽ…Biết tạo ra các sản phẩm làm đẹp phục vụ cho sinh hoạt như: trang trí đồ vật, trang trí góc học tập…Một điều không thể không nhắc tới đó là học sinh yêu thích môn học hơn, vẽ một cách say sưa hơn, hứng thú với nhiều sáng tạo, khiến cho tiết học trở nên thoải mái, nhẹ nhàng. Quan trọng hơn cả là các em đã thấy tự tin khi vẽ, tạo được những câu chuyện ngộ nghĩnhmang hiệu quả bất ngờ, đẹp mắt. Số học sinh tẩy xóa, hiện tượng sao chép bài vẽ giảm đi đáng kể. Đặc biệt là không có học sinh nào không hoàn thành được bài thực hành theo nội dung yêu cầu của bài học. Xem sản phẩm của các em là thấy ngay những tiến bộ vượt bậc mà các em đã có được. Tính sáng tạo, độc đáo được học sinh thể hiện qua từng chủ đề sinh động,phong phú và đa dạng. Những bức tranh có tạo hình tự tin, ngộ nghĩnh xuất hiện ngày càng nhiều.Điều quan trọng là giáo viên đã tạo được không khí hào hứng, say mê vẽ ở học sinh. Cụ thể kết quả như sau: Khảo sát lần 1 Khảo sát lần 2 Chủ đề: Những con vật sống Chủ đề: Con vật thân thuộc TS HS Thời gian: tháng 12/2016 dướinước Thời gian: tháng 9/2016 * Số học sinh còn thụ động * Số học sinh còn thụ động trong trong giờ học : 21 em. giờ học : 3 em. * Số học sinh còn nói chuyện * Số học sinh còn nói chuyện nhiều trong giờ học : 15 em. nhiều trong giờ học : 5 em. 67 em * Số bài vẽ còn giống nhau do * Số bài vẽ còn giống nhau do sao chép :26 bài. sao chép :0. * Số học sinh còn hay tẩy xóa, * Số học sinh còn hay tẩy xóa, chưahoàn thành được sản không hoàn thành được sản phẩm :5 em. phẩm :0. 25 https://bienphap.net/

26. * Số học sinh còn bị hạn chế khả * Số học sinh còn bị hạn chế khả năng giao tiếp và diễn đạt ngôn năng giao tiếp và diễn đạt ngôn ngữ: 6 em. ngữ: 0. * Số lượng sản phẩm hoàn * Số lượng sản phẩm hoàn thành thành tốt và có tính sáng tạo :12 tốt và có tính sáng tạo :22 sản sản phẩm phẩm Kết quả cụ thể cuóio năm học 2016 - 2017 TSHS KIẾN THỨC –KỸ NĂNG Hoàn thành tốt các nội dung của môn học, tạo hình đẹp, sinh động. 18 Hoàn thành các nội dung môn học. Hoàn thành tốt các nội dung của môn học,có sáng tạo. 33 67 16 23,8% 49,2% 26,9% Qua những kết quả trên, chứng tỏ giải pháp mới này có hiệu quả và khả quan. Đồng thời cũng khẳng dịnh một điều đó là: dạy Mĩ thuật theo phương pháp Đan Mạch cho học sinh tiểu học không khó. Cái khó chính là giáo viên phải lựa chọn phương pháp giáo dục sao cho phù hợp và để làm được điều này trước hết đòi hỏi giáo viên phải là người có lòng yêu nghề - mến trẻ, ham học hỏi để nâng cao trình độ, tích cực áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy và quyết tâm thực hiện theo đúng tinh thần đổi mới giáo dục Mĩ thuật Tiểu học do Bộ Giáo dục & đào tạo đã triển khai. 26 https://bienphap.net/

27. Chương III KẾT LUẬN 1. Kết luận chung: Mĩ thuật là môn học nghệ thuật, kết quả của nó là kết quả của cảm xúc, chứ không đơn giản là kỹ thuật hay kỹ năng. Muốn tạo ra cái đẹp, học sinh phải có cảm xúc. Cảm xúc phải xuất phát từ sự rung động của học sinh trước vẻ đẹp của đối tượng cùng với phương pháp giảng dạy hấp dẫn, lôi cuốn của giáo viên. Cái đẹp phù hợp với cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm nhận của mỗi học sinh. Trẻ em có cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm nhận riêng, không giống cách nhìn, cách nghĩ, cách cảm nhận của người lớn. Qua quá trình áp dụng phương pháp dạy học Mĩ thuật mới, tôi nhận thấy cái hay của phương pháp này là đặt người học vào vị trí chủ động phải tìm hiểu vấn đề và tìm ra cách giải quyết hiệu quả, sáng tạo nhất. Việc đánh giá học sinh cũng không còn bị đặt quá nặng vào sản phẩm của các em mà nó được đánh giá dựa trên cả quá trình mà các em tham gia. Đây là một chương trình giáo dục Mĩ thuật Tiểu học năng động, phát huy, rèn luyện được nhiều kỹ năng cho học sinh, đặc biệt là kỹ năng sống. Giáo viên cần cho học sinh mang sản phẩm về để trưng bày thành góc Mĩ thuật ở nhà, nhà trường có thể tổ chức triển lãm, trưng bày sản phẩm của học sinh vào các ngày sinh hoạt tập thể. Làm tốt công tác tư tưởng để phụ huynh tham gia chuẩn bị tốt họa phẩm, vật liệu phục vụ cho phương pháp dạy Mĩ thuật mới, hướng dẫn học sinh sưu tầm, sử dụng linh hoạt các chất liệu sẵn có ở địa phương, để tạo ra nhiều chất liệu phong phú trong hoạt động dạy học Mĩ thuật. 2. Kiến nghị: Với mong muốn là làm thế nào để áp dụng phương pháp mới vào giảng dạy môn Mĩ thuật Tiểu học ngày càng hiệu quả và giúp giáo viên tháo gỡ những khó khăn, tôi xin kiến nghị một số ý như sau: - Mọi khó khăn giáo viên đềucố vượt qua, nhưng khó khăn do cơ sở vật chất nhà trường, thì có cố mấy cũng không hiệu quả. Vậy kính mong 27 https://bienphap.net/

28. ngành có những điều chỉnh phù hợp để giáo viên chuyên trách Mĩ thuật không còn phải băn khoăn nhằm huy động nguồn lực dạy học Mĩ thuật hiệuquả, tạo diều kiệnvề cơ sở vật chất để học sinh học tập một cách tốt nhất. -Tổ chức tập huấn rút kinh nghiệm qua quá trình áp dụng để giáo viên nắm vững thêm về phương pháp mới và chia sẻ kinh nghiệm giữa các giáo viên chuyên. Qua quá trình tìm hiểu, đúc kết kinh nghiệm bản thân, với mong muốn được góp một phần công sức bé nhỏ của mình vào sự nghiệp giáo dục chung. Có thể những biện pháp nêu trên chưa phải là tối ưu nhưng đó là một cách cần thiết và dễ dàng áp dụng, giúp giáo viên thực hiện tốt hơn vai trò của mình khi giảng dạy bộ môn Mĩ thuật theo phương pháp mới.Những vấn đề mà tôi đã nêu chắc chắn không tránh khỏi hạn chế và thiếu xót. Tôi rất mong được sự nhận xét, góp ý bổ sung của đồng nghiệp, của cấp trên để sáng kiếnđược hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Lương Sơn, ngày 20 tháng 05 năm 2017 XÁC NHẬN CỦA NHÀ TRƯỜNG Người thực hiện Nguyễn Thị Tố Nga XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC NGÀNH GD&ĐT ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................…………………………………………………………………………… …………………………………….............................................................................................……………………………….....………… ……………………..............................................................................................……………………………………………….....………… …………………………………….............................................................................................……………………………….....………… ……………………..............................................................................................……………………………………………….....………… 28 https://bienphap.net/

29. XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC HUYỆN LƯƠNG SƠN ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................…………………………………………………………………………… …………………………………….............................................................................................……………………………….....………… ……………………..............................................................................................……………………………………………….....………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………….............................................................................................……………………………….....………… 29 https://bienphap.net/

30. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Mĩ thuật –phương pháp giảng dạy Mĩ thuật–NXB Đại học Huế. 2.Nguyễn Thị Nhung- 2016 Tài liệu tập huấn dạy học Mĩ thuật dành cho giáo viên Tiểu học theo phương pháp mới (Dự án SAEPS) do Bộ Giáo dục ban hành.NXB Giáo dục Việt Nam- Hà Nội. 3.Nguyễn Thị Nhung- 2016. Dạy Mĩ thuật theo định hướng phát triển năng lực lớp 2- NXB Giáo dục Việt Nam- Hà Nội. 4. Tài liệu dạy học Mĩ thuật dành cho giáo viên Tiểu học–2015, NXB Giáo dục. 5. Hỏi –đáp về dạy học môn Mĩ thuật ở các lớp 1,2,3 - NXB Giáo dục. 30 https://bienphap.net/

31. PHỤ LỤC MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG VÀ SẢN PHẨM CỦA HỌC SINH LỚP 2 Năm học 2016 – 2017 31 https://bienphap.net/

32. 32 https://bienphap.net/