Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 113 114: Viếng lăng Bác

1. NGỮ VĂN 9 Tiết: 113,114 – Vănbản: VIẾNG LĂNG BÁC - VIỄN PHƯƠNG -

2. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG: 1. Tác giả: • Viễn Phương (1928-2005) tên thật là Phan Thanh Viễn. Quê ở An Giang • Trong kháng chiến chống Pháp và Mĩ, ông hoạt động ở chiến trường Nam Bộ, là một cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời chống Mĩ cứu nước • Phong cách sáng tác: Thơ của Viễn Phương giàu cảm xúc nhưng không bi lụy, thơ ông nền nã, thì thầm, bâng khuâng. Viễn Phương

3. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG 2. Tác phẩm a - Hoàn cảnh sáng tác Bài thơ được viết vào tháng 4 năm 1976, khi cuộc kháng chiến chống Mĩ kết thúc thắng lợi, đất nước nước thống nhất, lăng Bác Hồ mới được khánh thành, Viễn phương ra Bắc thăm Bác, nhà thơ đã viết bài thơ này và được in trong tập “Như mây mùa xuân” năm 1978

4. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG 2. Tác phẩm b. Đọc- Thể Loại- PTBĐ - Đọc: Sgk - Thể Loại: Thơ bảy chữkếthợptámchữ - PTBĐchính: Biểu Cảm

5. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương I. ĐỌC – TÌM HIỂU CHUNG 1. Tác giả, tác phẩm c. Bố Cục - Bố cục: 4 Phần • Khổ đầu: Cảm xúc của nhà thơ khi lần đầu tới lăng Bác • Khổ 2 : Cảm xúc khi đứngtrướclăngBác • Khổ 3: Cảm xúc khi cùng dòng người vào lăng viếng Bác • Khổ cuối: Niềm xúc động khi phải rời lăng về miền Nam

6. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Cảm xúc của nhà thơ khi lần đầu tới lăng Bác Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.

7. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Cảm xúc của nhà thơ khi lần đầu tới lăng Bác “Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác” • “Con” và “Bác” là cách xưng hô ngọt ngào thân thương rất Nam Bộ. Nó thể hiện sự gần gũi, kính yêu đối với Bác. • Nhà thơ đã cố tình thay từ “viếng’bằng từ “thăm”để giảm nhẹ nỗi đau thương mà vẫn không che giấu được nỗi xúc động của cảnh tửbiệt sinh li.

8. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Cảm xúc của nhà thơ khi lần đầu tới lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng. • Hình ảnh “trong sương hàng tre” đã khiến câu thơ vừa thực vừa ảo. Đến lăng Bác, nhà thơ lại gặp một hình ảnh hết sức thân thuộc của làng quê đất Việt: là cây tre. Cây tre đã trở thành biểu tượng của dân tộc Việt Nam.

9. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 1. Cảm xúc của nhà thơ khi lần đầu tới lăng Bác Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng. • “Bão táp mưa sa” là một thành ngữ mang tính ẩn dụ để chỉ sự khó khăn gian khổ. Nhưng dù khó khăn gian khổ đến mấy cây tre vẫn đứng thẳng hàng. Đây là một ẩn dụ mang tính khẳng định tinh thần hiên ngang bất khuất, sức sống bền bỉ của dân tộc.

10. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 2. Cảm xúc khi đứngtrướclăng, nhìndòngngườivàolăngviếngBác

11. Ngàyngàymặttrờiđi qua trênlăng Thấymộtmặttrờitronglăngrấtđỏ Ngàyngàydòngngườiđitrongthươngnhớ Kếttrànghoadângbảymươichínmùaxuân...

12. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: • 2. Cảm xúc khi đứngtrướclăng, nhìndòngngườivàolăngviếngBác • “Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng": Mặt trời tự nhiên, là nguốn sáng cho trái đất. • "Mặt trời trong lăng rất đỏ": hình ảnh ẩn dụ, đây chính là mặt trời soi sán cho dân tộc Việt Nam sưởi ấm tim người dân Việt Nam. • => Nhà thơ đã đặt mặt trời ẩn dụ với Bác sóng đôi, trường tồn cùng với mặt trời tự nhiên: Tỏa sức sáng sưởi ấm bằng tình yêu thương của Bác.

13. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: • 2. Cảm xúc khi đứngtrướclăng, nhìndòngngườivàolăngviếngBác Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân... • Hình ảnh "dòng người": Tạo nhịp thơ chậm, trang nghiêm, điệp từ "ngày ngày" sợi cảm giác về sự lặp đi lặp lại liên tục. • Hình ảnh ẩn dụ "tràng hoa" thể hiện sự tôn kính thiêng liêng, sự ngưỡng mộ chân thành của nhân dân và của nhà thơ đối với Bác.

14. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 3. Cảm xúc khi cùngdòngngườivàolăngviếngBác

15. Bácnằmtronggiấcngủbìnhyên Giữamộtvầngtrăngsángdịuhiền Vẫnbiếttrờixanhlàmãimãi Màsaonghenhói ở trongtim.

16. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 3. Cảm xúc khi cùng dòng người vào lăng viếng Bác Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiền • Sử dụng nghệ thuật ẩn dụ. → Cuộc đời của Bác như mặt trời, giấc ngủ của Bác như vầng trăng. Bác trở nên bất tử, hòa nhập với trời xanh. • Tác giả sử dụng những hình ảnh kỹ vĩ: Vầng trăng, trời xanh nối tiếp nhau làm nỗi bật sự cao cả, vĩ đại của Người.

17. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 3. Cảm xúc khi cùng dòng người vào lăng viếng Bác Vẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim. • Với sự đối lập: Trời xanh...mãi mãi...nghe nhói: Thấy sự mâu thuẫn giữa tình cảm lý trí, đó chính là nỗi tiếc thương vô hạn, lời thơ nghẹn ngào diễn tả sự mất mát, sự nhớ thương không gì bù đắp được trong lòng tác giả.

18. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 4. Niềm xúc động khi phải rời lăng về miền Nam Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này...

19. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương • II. ĐỌC, TÌM HIỂU CHI TIẾT: 4. Niềm xúc động khi phải rời lăng về miền Nam Mai về miền Nam thương trào nước mắt Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này... • Mai về Miền Nam thương trào nước mắt: sự lưu luyến bịn rịn khi phải rời xa Người. Đó là tình cảm chân thành, xúc đọng của tác giả. • Mong ước làm con chim, làm cây tre, làm đóa hoa để hót quanh lăng Bắc, để trung hiếu và để tỏa hương thơm. • Sử dụng điệp ngữ, khẳng định sự gắn bó của đồng bào Miền Nam đối với Bác. • Hình ảnh cây tre được lặp lại ở cuối khổ thơ, sự mong muốn trong tâm tưởng luôn được ở bên Bác.

20. VIẾNG LĂNG BÁC Viễn Phương III. TỔNG KẾT • 1. Nội dung • - Bài thơ thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác Hồ khi vào lăng viếng bác. • 2. Nghệ thuật • Sử dụng hình ảnh kỳ vĩ, lớn lao. • Nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ, tượng trưng thể hiện tình cảm mến thương đối với Bác Hồ. • Âm hưởng khỏe khắn, hào hùng, lạc quan. • * GHI NHỚ : SGK