Bài giảng Ngữ văn 11 - Khái quát văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX đến năm 1945

1. VĂN HỌC SỬ

2. I. ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA VĂN HỌC VIỆT NAM TỪ ĐẦU THẾ KỶ XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 Vănhọchìnhthànhhaibộphận & phânhóathànhnhiềuxu hướng… Vănhọcpháttriểnvớimộttốcđộhếtsứcnhanhchóng Vănhọcđổimớitheo hướnghiệnđạihóa Vượtlênsựkìmhãmcủacácthếlựcthựcdânphongkiến, hòanhịpvớisựlớnmạnhcủadântộc, nềnvănhọc nướcnhàđãpháttriểnrựcrỡ

3. Vănhọcđổimớitheo hướnghiệnđạihóa Hoàncảnhxãhội - Phápbắtđầukhaithácthuộcđịavềkinhtế. CơcấuxãhộiViệt Nam biếnđổisâusắc. - Nhiềutầnglớpcôngchúng ra đời. - Từđầuthếkỷ XX, vănhóaViệt Nam thoátkhỏivănhóaTrungHoa, tiếpthuvănhóaphươngTây. - ChữquốcngữdầnthaythếchữHán… Vănhọchiệnđạihóa “Hiệnđạihóa ở đây đượchiểulàquátrìnhlàmchovănhọcthoát ra khỏihệthốngthiphápvănhọctrungđạivàđổimớitheohìnhthứcvănhọcphươngTây, cóthểhộinhậpvớinềnvănhọchiệnđạithếgiới”. • Quátrìnhhiệnđạihóa • Từđầu TK XX đếnkhoảngnăm 1920 • Khoảngtừnăm 1920 đếnnăm 1930 • Khoảngtừnăm 1930 đến 1945

4. Hà Hương là tiểu thư nhà giàu, xinh đẹp nhưng trắc nết. Sau khi kết hôn cùng Nghĩa Hữu một thời gian ngắn, họ đường ai nấy đi. Nghĩa Hữu tái hôn với Nguyệt Ba, cô gái nhà nghèo đẹp người đẹp nết. Nhưng sau đó, Hà Hương và Nghĩa Hữu trở lại với nhau vì “quen hơi” ái tình, khiến mọi chuyện phức tạp. Trong lúc trở lại cùng Nghĩa Hữu, Hà Hương vẫn quan hệ với nhiều đàn ông khác. Ngoài tuyến chính, tiểu thuyết còn nhiều tình tiết li kì khác, trong đó có cưỡng hiếp, giết người, quan hệ tay ba… VănhọcchữquốcngữViệt Nam khởiđầuvớitờ Gia-ĐịnhBáonăm 1865 vàNguyễnTrọngQuảnlànhàvăntiênphongmởđườngchothểloạitiểuthuyếtvớiThầyLazarôPhiềnviếtnăm 1886 vàxuấtbảnnămsau, 1887. 

6. PhạmDuyTốn NguyễnBáHọc TảnĐà Á Nam TrầnTuấnKhải VũĐình Long Vi HuyềnĐắc NguyễnÁiQuốc

7. Hoài Thanh XuânDiệu, ThếLữ, Nhất Linh, KháiHưngthờitựlựcvănđoàn

8. Năm 1932 được xem như cái mốc của phong trào thơ mới khi cụ Phan Khôi "trình chánh giữa làng thơ" bài thơ mới đầu tiên Tình già đăng trên báo Phụ nữ tân văn số 122 ngày 10/3/1932 làm xôn xao dư luận. Thế là bùng lên một phong trào chống đối thơ mới từ những nhà cựu học. Phan Khôi

9. TÌNH GIÀ Hai mươi bốn năm xưa, một đêm vừa gió lại vừa mưa.Dưới ngọn đèn mờ, trong gian nhà nhỏ,Hai cái đầu xanh kề nhau than thở:- Ôi đôi ta, tình thương nhau thì vẫn nặng,Mà lấy nhau hẳn là không đặng,Để đến nỗi, tình trước phụ sau,Chi cho bằng sớm liệu mà buông nhau.- Hay! mới bạc làm sao chớ?Buông nhau làm sao cho nỡ!Thương được chừng nào hay chừng nấy,Chẳng qua ông Trời bắt đôi ta phải vậy!Ta là nhân ngãi, đâu phải vợ chồng.Mà tính việc thủy chung?Hai mươi bốn năm sau. Tình cờ đất khách gặp nhau.Đôi cái đầu đều bạc.Nếu chẳng quen lung đố nhìn ra được.Ôn chuyện cũ mà thôi. Liếc đưa nhau đi rồi,Con mắt còn có đuôi. (PhongHóa, 24 janvier 1933)

10. Cuộc bút chiến ấy kéo dài đến năm 1936 thì nhạt dần rồi tàn hẳn. Thơ mới nghiễm nhiên chiếm ưu thế trên thi đàn rồi đi vào lớp học, đẩy lùi thơ cũ vào dĩ vãng để nằm im dưới lớp bụi thời gian. Nhưng khi thơ mới đã thắng thế rồi, người ta bắt đầu nghĩ lại và cảm thấy ân hận về những điều đã làm trước đó. Trước kia, ai nấy đều đổ xô vào mỉa mai, châm biếm, chế giễu Tản Đà thì từ năm 1938, Tản Đà được coi như vị thánh sống của làng thơ. Nhất là sau khi Tản Đà từ trần (1939), người ta đua nhau viết bài ca tụng ông như là người có công lớn đối với nền thi ca của dân tộc. Và Hoài Thanh, khi viết cuốn Thi nhân Việt Nam, đã kính cẩn đặt Tản Đà ở đầu trang sách với những lời cung chiêu sang trọng. Thơ Mới chính là một sản phẩm của nền văn minh hiện đại toàn cầu, và với tính chất ưu việt không thể nghi ngờ được của nó, nó đã khiến cho “thơ cũ” phải cáo chung, phải rút lui khỏi vũ đài của lịch sử hiện đại, chỉ tồn tại với tính cách là “tinh hoa của quá khứ”. Sau khi bài thơ Tình già xuất hiện trên báo, phái thơ cũ phản ứng mạnh mẽ. Thi sĩ Tùng Thành viết bài thơ Nhàn ngâm đả kích nặng nề: "Trách bác Phan Khôi khéo rắc rối,/ Noi gương Hồ Thích (1) làm thơ mới/ Câu dài, câu ngắn chẳng ra sao,/ Vần đụp, vần đơn nghe thật thối,/ Hăng hái, Thị Kiêm (2) diễn thuyết khen,/ Nhiệt thành, Thế Lữ lao công mãi./ Phải chăng muốn diễn ý tân kỳ?/ Hay tại làm thơ cũ kém giỏi?"

11. Vănhọchìnhthànhhaibộphận & phânhóathànhnhiềuxu hướng… • Vănhọccôngkhai • Xu hướnglãngmạn • Xu hướnghiệnthực • Vănhọckhôngcôngkhai • Thơvăncáchmạng Nhìn bao quát, giữacácbộphậnvănhọc (côngkhaivàkhôngcôngkhai), giữacácxu hướngvănhọccósựđấutranhvớinhauvềmặtkhuynh hướng tư tưởngvàquanđiểmnghệthuật.  Tínhchấtđadạng, phongphú, phứctạpcủavănhọcthơikìnày, đặcbiệtlàgiaiđoạntừnăm 1930 đếnnăm 1945.

12. VănhọcpháttriểnvớimộttốcđộhếtsứcnhanhchóngVănhọcpháttriểnvớimộttốcđộhếtsứcnhanhchóng - Sựthúcbáchcủathờiđại -Sựthứctỉnh, trỗidâymạnhmẽcủa “cáitôi” cánhân ở bộphậnthanhniêntríthức Sựpháttriểnvềsố lượngtácgiả, tácphẩm

13. III. THÀNH TỰU CHỦ YẾU CỦA VHVN TỪ ĐẦU TK XX ĐẾN CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945 - Kếthừachủnghĩayêu nướcvàchủnghĩanhânđạo, đónggópmớicủathờiđại: tinhthầndânchủ. - Đạt đượcmộtsốthànhtựu to lớn: tiểuthuyết, truyệnngắn, phóngsự, thơ ca, líluậnphêbình.