0 likes | 7 Views
1. u0110iu1ec7n tu1eeb tru01b0u1eddng lu00e0 mu1ed9t nu1ed9i dung quan tru1ecdng trong Vu1eadt lu00fd phu1ed5 thu00f4ng, cu1ea7n thiu1ebft cho hu1ecdc sinh u0111u1ec3 ru00e8n luyu1ec7n, phu00e1t triu1ec3n nu0103ng lu1ef1c tu01b0 duy, phu00e2n tu00edch hiu1ec7n tu01b0u1ee3ng vu1eadt lu00fd vu00e0 lu00e0 phu1ea7n kiu1ebfn thu1ee9c cu01a1 bu1ea3n HS cu1ea7n cu00f3 khi hu1ecdc tu1eadp vu00e0 nghiu00ean cu1ee9u vu1ec1 chuyu1ec3n u0111u1ed9ng cu1ee7a hu1ea1t mang u0111iu1ec7n trong u0111iu1ec7n tu1eeb tru01b0u1eddng.<br>2. u0110u1ec3 giu1ea3i quyu1ebft thu00e0nh cu00f4ng cu00e1c bu00e0i tou00e1n vu1ec1 hu1ea1t u0111iu1ec7n chuyu1ec3n u0111u1ed9ng trong u0111iu1ec7n tu1eeb tru01b0u1eddng, hu1ecdc sinh cu1ea7n phu1ea3i cu00f3:<br> Kiu1ebfn thu1ee9c cu01a1 bu1ea3n, chu1eafc chu1eafn vu1ec1 cu00e1c u0111u1ecbnh luu1eadt cu01a1 bu1ea3n cu1ee7a u0111iu1ec7n tu1eeb tru01b0u1eddng vu00e0 vu1eadn du1ee5ng chu00fang vu00e0o giu1ea3i cu00e1c bu00e0i tou00e1n<br> Ku1ef9 nu0103ng phu00e2n tu00edch, du1ef1 u0111ou00e1n, phu00e1t hiu1ec7n bu1ea3n chu1ea5t cu1ee7a hiu1ec7n tu01b0u1ee3ng vu1eadt lu00fd
E N D
CHUYÊN ĐỀ : HẠT ĐIỆN CHUYỂN ĐỘNG TRONG ĐIỆN TỪ TRƯỜNG 1 https://quancafedep.com.vn/
MỤC LỤC NỘI DUNG Phần thứ nhất :MỞ ĐẦU I/ Lý do chọn đề tài II/ Mục đích nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu III/ Phương pháp thực hiện Phần thứ II: NỘI DUNG I/ Cơ sở lý thuyết II/ Một số bài tập III / Kết quả đạt được Phần III . KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO 2 https://quancafedep.com.vn/
PHẦN THỨ NHẤT I/ Lý do thực hiện đề tài 1. §iện tõ tr-êng lµ mét néi dung quan träng trong VËt lý phæ th«ng , cÇn thiÕt cho häc sinh ®Ó rÌn luyÖn , ph¸t triÓn n¨ng lùc t- duy , ph©n tÝch hiÖn t-îng vËt lý vµ lµ phÇn kiÕn thøc c¬ b¶n HS cÇn cã khi häc tËp vµ nghiªn cøu vÒ chuyÓn ®éng cña h¹t mang ®iÖn trong ®iÖn tõ tr-êng . 2. §Ó gi¶i quyÕt thµnh c«ng c¸c bµi to¸n vÒ h¹t ®iÖn chuyÓn ®éng trong ®iÖn tõ tr-êng ,häc sinh cÇn ph¶i cã : + KiÕn thøc c¬ b¶n , ch¾c ch¾n vÒ c¸c ®Þnh luËt c¬ b¶n cña ®iÖn tõ tr-êng vµ vËn dông chóng vµo gi¶i c¸c bµi to¸n + Kü n¨ng ph©n tÝch , dù ®o¸n , ph¸t hiÖn b¶n chÊt cña hiÖn t-¬ng vËt lý , x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm cña hiÖn t-îng ®Ó t×m ra mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ®¹i l-îng vËt lý ®Ó th«ng qua c¸c hÖ thøc liªn hÖ + c¸c kü n¨ng to¸n häc t-¬ng ®èi thµnh th¹o ( Kü n¨ng tÝnh to¸n , lËp ph-¬ng tr×nh vµ gi¶i ph-¬ng tr×nh . . . ) 3. Trong thùc tÕ nhiÒu khi gi¶i bµi tËp vÒ h¹t ®iÖn chuyÓn ®éng nhiÒu häc sinh vÉn cßn nhÇm lÉn vÒ hiÖn t-îng , vÒ kiÕn thøc , ch-a ph©n lo¹i ®-îc d¹ng bµi tËp cô thÓ vµ kh¸ lóng tóng khi tiÕp cËn bµi to¸n , nÕu cã gi¶i ®-îc th× còng kh«ng triÖt ®Ó . Nguyªn nh©n + Kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi , ph¸t hiÖn b¶n chÊt cña hiÖn t-îng vËt lý ®-îc ®Ò cËp trong bµi cßn yÕu . Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n phæ biÕn lµ nhiÒu häc sinh cßn ng¹i häc lý thuyÕt nªn hiÓu s¬ sµi , kh«ng ch¾c ch¾n vÒ c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n dÉn ®Õn thiÕu kh¶ n¨ng t×m hiÓu mét hiÖn t-îng vËt lý cô thÓ , bÊt lùc tr-íc nh÷ng bµi to¸n kh«ng qu¸ phøc t¹p + Kü n¨ng x¸c ®Þnh diÔn biÕn cña c¸c hiÖn t-îng vËt lý , mèi liªn hÖ gi÷a c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n häc sinh ®É cã víi kiÕn thøc ®-îc ®Ò cËp trong bµi , gi÷a c¸c bµi tËp c¬ b¶n víi c¸c bµi mang tÝnh t×nh huèng cßn yÕu . C¶ thÇy vµ trß cßn Ýt tiÕp xóc , t×m hiÓu , nghiªn cøu c¸c bµi tËp lo¹i nµy nªn vèn kiÕn thøc còng nh- kinh nghiÖm cßn thiÕu + Kü n¨ng thùc hµnh bé m«n vËt lý cña c¶ thÇy vµ trß cßn yÕu , Ýt cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng suy ®o¸n , ph©n tÝch vµ b¶n chÊt cña hiÖn t-îng + Trong qu¸ tr×nh gi¶ng bµi gi¸o viªn ch-a chó träng h-íng dÉn häc sinh khai th¸c s©u c¸c bµi häc lý thuyÕt vµ vËn dông c¸c kiÕn thøc ®ã gi¶i thÝch c¸c hiÖn t-îng vËt lý còng nh- ch-a chó träng rÌn luyÖn cho häc sinh c¸c kü n¨ng cÇn thiÕt nh- : kü n¨ng tÝnh to¸n , kü n¨ng tr×nh bµy bµi , kü n¨ng ¸p dông bµi to¸n. II Môc ®Ých nghiên cứuvà đối tượng nghiên cứu T×m ra ph-¬ng ph¸p hiÖu qu¶ gióp häc sinh cã kh¶ n¨ng tù häc phÇn chuyÓn ®éng cña h¹t mang ®iÖn trong ®iÖn tõ tr-êng ,đi sâu tìm hiểu , nghiên cứu các bài toán về chuyÓn ®éng cña h¹t mang ®iÖn .V-ît qua khã kh¨n khi tiÕp thu kiÕn thøc míi vµ cã kh¶ n¨ng vËn dông kiÕn thøc , gióp c¸c em cã høng thó víi m«n häc , t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho gi¸o viªn chñ ®éng trong viÖc d¹y båi d-ìng , n©ng cao kiÕn thøc ®ã , chuÈn bÞ tèt kiÕn thøc , kü n¨ng häc tËp cho c¸c kú thi häc sinh giái . 3 https://quancafedep.com.vn/
III Ph-¬ng ph¸p thùc hiÖn 1. X©y dùng kÕ ho¹ch båi d-ìng vÒ thêi gian , néi dung kiÕn thøc tõ ®Çu n¨m häc 2. TiÕn hµnh lªn líp , tæ chøc cho häc sinh tiÕp thu kiÕn thøc tù lùc gi¶i quyÕt c¸c bµi to¸n ®Æt ra theo ý t-ëng cña thÇy . 3. Rót kinh nghiÖm , tæng kÕt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thu ®-îc vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p , tr×nh bµy b¸o c¸c ë tæ lÊy ý kiÕn bæ xung , ®ãng gãp ®Ó hoµn chØnh . PHẦN THỨ HAI : NỘI DUNG A.ChuyÓn ®éng cña h¹t mang ®iÖn trong ®iÖn tr-êng 1/ Lùc t¸c dông lªn h¹t mang ®iÖn trong ®iÖn tr-êng - Khi mét h¹t mang ®iÖn tÝch q vµ khèi l-îng m chuyÓn ®éng trong ®iÖn tr-êng th× chÞu t¸c dông cña lùc ®iÖn tr-êng: E q F = E q a m F = Q E xa ®iÖn tÝch Q víi Q > 0; h-íng vÒ phÝa ®iÖn tÝch Q víi Q < 0. 2/ C«ng cu¶ lùc ®iÖn tr-êng: - XÐt trong tr-êng tÜnh ®iÖn cã F Gi¶ sö cã ®iÖn tÝch q > 0 ®Æt trong ®iÖn tr-êng th× q chÞu t¸c dông lùc E q F = A = ®iÖn tÝch). NÕu q dÞch chuyÓn theo ®-êng cong L tõ A ®Õn = = = l l qQ l d E q A 4 C«ng cña lùc ®iÖn tr-êng khi dÞch chuyÓn ®iÖn tÝch q chØ phô thuéc vµo ®iÓm ®Çu vµ ®iÓm cuèi cña ®-êng ®i mµ kh«ng phô thuéc vµo h×nh d¹ng ®-êng ®i. - NÕu n E E E E + + + = .......... 2 1 th× c«ng tæng céng: AAB= A1+ A2+…….+ An. - NÕu rA =rB th× AAB = 0. KÕt luËn: tr-êng tÜnh ®iÖn lµ tr-êng lùc thÕ. 3/ ThÕ n¨ng cña ®iÖn tÝch ®iÓm trong ®iÖn tr-êng: - Tr-êng tÜnh ®iÖn lµ tr-êng lùc thÕ nªn c«ng mµ lùc ®iÖn tr-êng thùc hiÖn khi ®iÖn tÝch q di chuyÓn tõ A ®Õn B chÝnh b»ng hiÖu c¸c thÕ n¨ng tÜnh ®iÖn WA vµ WB t¹i vÞ trÝ A vµ B: = m a - Theo ®Þnh luËt II Newton: . A E r E r = 9 . 9 10 Trong ®ã cã gèc t¹i A chiÒu h-íng ra 2 . r A do Q g©y ra. l = . = . ' MM F l q E l - C«ng thùc hiÖn cña ®iÖn tr-êng: ( : Vect¬ ®é dêi cña F A H M rA r r +r L B rB . . A A q E l q E l AB B th×: B 1 1 A = = − . AB r r M’ o A B 4 https://quancafedep.com.vn/
AAB = WA– WBsuy ra: qQ W A 0 4 qQ W B 0 4 tõ ®ã suy ra biÓu thøc tÝnh thÕ n¨ng cña mét ®iÖn tÝch ®iÓm q ®Æt trong ®iÖn tr-êng cña ®iÖn tÝch ®iÓm Q, c¸ch Q mét kho¶ng r: qQ W + = 0 4 W gäi lµ thÕ n¨ng t-¬ng t¸c cña hÖ ®iÖn tÝch q vµ Q. Quy -íc ®Æt gi¸ trÞ cña thÕ n¨ng cña ®iÖn tÝch q khi nã ë c¸ch xa Q v« cïng b»ng 0 tøc lµ C = 0. Khi ®ã thÕ n¨ng cña qQ W 0 4 B. ChuyÓn ®éng cña h¹t mang ®iÖn trong tõ tr-êng ®Òu 1/ Lùc t¸c dông cña tõ tr-êng lªn h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng: - Khi mét h¹t khèi l-îng m, ®iÖn tÝch q, vËn tèc ®Çu v®i vµo kho¶ng kh«ng gian cã tõ tr-êng ®Òu víi c¶m øng tõ B + Cã ®é lín sin qvB f = + Cã ph-¬ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng chøa vect¬ v©n tèc v cña ®iÖn tÝch vµ c¶m øng tõ B + Cã chiÒu (víi ®iÖn tÝch d-¬ng) ®-îc x¸c ®Þnh theo quy t¾c bµn tay tr¸i:Më bµn tay tr¸i cho c¸c ®-êng c¶m øng h-íng vµo lßng bµn tay, chiÒu tõ cæ tay ®Õn ngãn tay lµ chieu chuyÓn ®éng cña c¸c h¹t mang ®iÖn tÝch d-¬ng, chiÒu ngãn tay tr¸i cho·i ra 900 lµ chiÒu cña lùc f ©m, lùc cã chiÒu ng-îc l¹i. - Ta cã B v q a m = c«ng. Do ®ã, ®éng n¨ng cña h¹t kh«ng ®æi nªn ®é lín vËn tèc cña h¹t kh«ng ®æi mµ lùc Lorenx chØ lµm thay ®æi h-íng cña vËn tèc cña h¹t trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng. a) Tr-êng hîp B v - Lùc Lorenx F= qvB = Const ®ãng vai trß lµ lùc h-íng t©m lµm h¹t chuyÓn ®éng theo quü ®¹o lµ mét ®-êng trßn b¸n kÝnh R: mv2 r = = + C (Trong ®ã C lµ mét h»ng sè tuú thuéc vµo mèc tÝnh thÕ n¨ng) A r = + C B r C r = ®iÖn tÝch q cã biÓu thøc: . r th× chÞu t¸c dông cña lùc Lorenx: trong ®ã lµ gãc gi÷a hai vect¬ vvµ B = f q v B . t¸c dông lªn h¹t mang ®iÖn d-¬ng. Cßn ®èi víi h¹t mang ®iÖn . Lùc Lorenx lu«n vu«ng gãc víi v nªn nã kh«ng thùc hiÖn ⊥ mv = qvB r qB ạo hu k× chuyÓn ®éng( lµ kho¶ng thêi gian chuyÓn ®éng hÕt mét vßng ) cña h¹t: q B T B m chu k× T kh«ng phô thuéc vËn tèc cña h¹t mµ chØ phô thuéc c¶m øng tõ B vµ ®iÖn tÝch riªng cu¶ h¹t mang ®iÖn. b) Tr-êng hîp n t v v v B v + = = ) , ( . - Ta cã cos . v vt= vµ sin v vn= . Lùc Lorenx g©y bëi cã lùc 2 2 2 1 r q gäi lµ ®iÖn tÝch riªng cña h¹t mang ®iÖn).Ta thÊy = = = = . T (m q v m // tv b»ng kh«ng do vt B , chØ 5 https://quancafedep.com.vn/
Lorenx g©y bëi thµnh phÇn - Lùc Lorenx ph¼ng vu«ng gãc víiB + ChuyÓn ®éng trßn ®Òu trong mÆt ph¼ng vu«ng gãc víiB mv qB +Q + ChuyÓn ®éng ®Òu theo qu¸n tÝnh víi Nªn quü ®¹o cña h¹t lµ mét ®-êng ®inh èc h×nh trô. n v lµ kh¸c kh«ng. = B qvn lµm h¹t chuyÓn theo ®-êng trßn n»m trong mÆt .VËy chuyÓn ®éng cña h¹t lµ tæng hîp cña hai chuyÓn ®éng: f = sin qvB , víi vËn tèc dµi r . 2 n v , b¸n mv sin = = = n T r kÝnh ®-êng trßn: .Chu k× chuyÓn ®éng n v qB l B . vt= . v cos däc theo ph-¬ng cña B 2 cos 1 v = = T . . l v B-íc cña ®-êng ®inh èc: . t q B m C.Sù lÖch cña h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng trong ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng 1/ Trong ®iÖn tr-êng: - XÐt h¹t ®iÖn khèi l-îng m, ®iÖn tÝch q chuyÓn ®éng víi vËn tèc kh«ng gi÷a hai b¶n tô ®iÖn ph¼ng chiÒu dµi l1. a) NÕu gi÷a hai b¶n tô ®iÖn ch-a cã ®iÖn tr-êng, h¹t m sÏ chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu vµ ®Ëp vµo mµn ch¾n t¹i O. b) NÕu gi÷a hai b¶n tô cã ®iÖn tr-êng ®Òu E hîp cña hai chuyÓn ®éng: + ChuyÓn ®éng ®Òu theo ph-¬ng + ChuyÓn ®éng nhanh dÇn ®Òu theo ph-¬ng vu«ng gãc víi c¸c b¶n tô víi gia qE m l T = . Trong thêi gian ®ã h¹t bÞ 0 v ®i qua kho¶ng , khi ®ã chuyÓn ®éng cña h¹t lµ tæng 0 v víi vËn tèc 0 v . F = = a tèc: vµ víi vËn tèc ®Çu b»ng kh«ng. Thêi gian h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng m 1 trong ®iÖn tr-êng: v 0 l1 l2 2 2 l at qE = = 1 . y lÖch theo ph-¬ng Oy mét kho¶ng: . 1 2 2 m v 0 E O - Khi h¹t rêi khái tô, vËn tèc theo ph-¬ng Oy cña l m - Rêi khái tô, h¹t chuyÓn ®éng ®Òu víi v tg = qE = = 1 .v vy at h¹t lµ: y1 0v + + + + + + + y2 y 0 yv = + v v y v lËp 0 l qE 0 v mét gãc ( y= 1 víi ). H¹t ®iÖn bÞ lÖch 2 v mv 0 0 qEl = = 1 .l y l tg theo Oy mét kho¶ng: 2 2 2 2 mv 0 6 https://quancafedep.com.vn/
: VËy tæng ®é lÖch cña h¹t ®iÖn do t¸c dông cña ®iÖn tr-êngE l mv 2 0 2/ Trong tõ tr-êng: - XÐt chïm h¹t mang ®iÖn chuyÓn ®éng víi vËn tèc ®Çu dµi l1 trong ®ã cã tõ tr-êng víi ⊥ l2 qEl l 2 = + = + = + tg . 1 1 1 . y y y l y l . 1 2 2 2 2 0 v ®i qua khu vùc chiÒu 0 v .Kho¶ng c¸ch tõ mµn ®Õn khu vùc cã tõ tr-êng B - Trong khu vùc cã tõ tr-êng h¹t chuyÓn ®éng theo cung trßn b¸n kÝnh mv R = . l1 l 2 0 qB B v0 y1 O - Khi ra khái khu vùc ®ã h¹t bÞ lÖch theo ph-¬ng Oy ⊥ theo c«ng thøc 1 y l = XÐt tr-êng hîp sù lÖch cña h¹t lµ nhá 0 vmét ®o¹n y1 tÝnh ( ) 1 2 2 y R − 2 y B v0 y2 y 2 2 l qBl = = = 2 1 1 2 l Ry y ta cã 1 1 1 2 2 R mv 0 Khi ra khái tõ tr-êng h¹t chuyÓn ®éng ®Òu hîp ph-¬ng ban ®Çu gãc : qBl l y = = 1 1 tg mv 1 0 2 qBl l = = 1 2 y l tg Do ®ã h¹t bÞ lÖch theo ph-¬ng Oy: 2 2 mv 0 bÞ lÖch mét ®o¹n tæng céng: H¹t mang ®iÖn d-íi t¸c dông cña tõ tr-êngB l y y y . 2 II /HÖ thèng c¸c bµi tËp 1/ H¹t ®iÖn trong ®iÖn tr-êng Bµi 1: Cã ba qu¶ cÇu khèi l-îng m, tÝch ®iÖn cïng dÊu q, ®-îc nèi víi nhau b»ng ba sîi d©y dµi l kh«ng d·n, kh«ng khèi l-îng, kh«ng dÉn ®iÖn. HÖ ®Æt trªn mÆt bµn n»m ngang nh½n, ng-êi ta ®èt mét trong ba sîi d©y: a) X¸c ®Þnh vËn tèc cùc ®¹i vmax cña c¸c qu¶ cÇu trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®éng. b) M« t¶ chuyÓn ®éng c¸c qu¶ cÇu sau khi ®¹t vËn tèc v max. Gi¶i: a) Khi mét trong ba sîi d©y ®øt, ngo¹i lùc t¸c dông lªn hÖ triÖt tiªu nªn khèi t©m cña hÖ ®øng yªn, ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn ®éng l-îng: 0 . . . 3 2 1 = + + v m v m v m .Víi 2 13 13 3 1 = = mv v v v mv r l = + = + 1 l tg . 1 2 2 − = 0 mv (1) 2 2 2 2 2 mv kq kq = + + 13 2 2 N¨ng l-îng cña hÖ b¶o toµn: (2) 2 2 13 7 https://quancafedep.com.vn/
Tõ (1) & (2) ta thÊy v2 ®¹t cùc ®¹i khi kho¶ng c¸ch gi÷a qu¶ cÇu 1 vµ 3 cùc ®¹i, khi ®ã: l r 2 . v G v 13 13 2 v 13= 2 k k = = = ; v q v v q Gi¶i hÖ (1) & (2) ta ®-îc: 2 max 1 max 3 max 3 6 ml ml b) Sau khi ®¹t vËn tèc cùc ®¹i, c¸c qu¶ cÇu chuyÓn ®éng chËm dÇn råi dõng l¹i, lóc ®ã tam gi¸c ®iÖn tÝch cã d¹ng ®èi xøng víi tam gi¸c ban ®Çu. Sau ®ã, hÖ dao ®éng quanh khèi t©m G. Bµi 2: Ban ®Çu mét h¹t pr«t«n (p) vµ mét h¹t αë c¸ch nhau mét kho¶ng d; h¹tα®øng yªn vµ h¹t pr«t«n cã vËn tèc v h-íng th¼ng vµo h¹tα. a) TÝnh kho¶ng c¸ch cùc tiÓu gi÷a hai h¹t. b) XÐt tr-êng hîp d =, tÝnh rmin. c) TÝnh c¸c vËn tèc cuèi cïng cña hai h¹t khi chóng l¹i ra xa nhau v« cïng. Cho khèi l-îng cña mét pr«t«n lµ m, ®iÖn tÝch nguyªn tè e. Gi¶i: a) Ta cã ®iÖn tÝch vµ khèi l-îng cña h¹t α lµ q2 = 2e; m2 = 4m Ta cã khi kho¶ng c¸ch gi÷a hai qu¶ cÇu r cùc tiÓu th× vËn tèc cña chóng b»ng nhau vµ b»ng u. §éng l-îng cña hÖ b¶o toµn: v u u m m mv = + = (1) 0 ( 4 ) 0 5 N¨ng l-îng cña hÖ b¶o toµn: 2 2 2 2 2 d 5 2 mv k q mu k q o + = + (2) 2 2 min r a = min r Tõ (1) vµ (2) suy ra: 2 mv + 0 1 2 5 kq 2 5 mv kq b) Tr-êng hîp d =: Tõ (2) ta cã: = min r 2 0 = + = − 4 4 mv mv mv v v v c) Ph-¬ng tr×nh b¶o toµn ®éng l-îng: N¨ng l-îng cña hÖ b¶o toµn: (3) 0 1 2 1 0 2 2 2 2 2 4 mvo mv mv 2 kq + = + 1 2 (4). 2 2 2 d Thay (3) vµo (4) ta cã: 2 kq 2 − − = 5 2 . 0 mv mv v 2 0 2 d 8 https://quancafedep.com.vn/
v 5 v 5 r r = + = − + 0 0 min min 1 1 4 1 v v Gi¶i ph-¬ng tr×nh trªn ta ®-îc: 2 1 d d Sau khi kho¶ng c¸ch gi÷a hai qu¶ cÇu cùc tiÓu qu¶ cÇu 1 chuyÓn ®éng ng-îc trë l¹i vµ qu¶ cÇu 2 sÏ chuyÓn ®éng theo ph-¬ng cña v0. Bµi 3: Hai qu¶ cÇu nhá, mçi qu¶ cã khèi l-îng m vµ ®iÖn tÝch q ®-îc gi÷ t¹i hai ®iÓm A vµ B c¸ch nhau mét kho¶ng r bªn trong mét vá cÇu c¸ch ®iÖn cã b¸n kÝnh OA = OB = r vµ khèi l-îng 4m. H·y x¸c ®Þnh vËn tèc cùc ®¹i cña vá cÇu sau khi th¶ tù do hai qu¶ cÇu. Bá qua t¸c dông cña träng lùc. Gi¶i: Ta thÊy 2 qu¶ cÇu sÏ tr-ît xuèng. XÐt khi tèc lµ 0 4 2 1 = + + v m v m v m ChiÕu lªn Ox vµ ph-¬ng vu«ng gãc víi Ox ta ®-îc: sin sin sin 4 2 1 mv mv mv + = N¨ng l-îng cña hÖ b¶o toµn: 4 2 2 mr = = AOx BOx , 2 qu¶ cÇu m cã vËn 2 v, vËt 4m cã vËn tèc v. Do hÖ vËt lµ hÖ kÝn nªn ®éng l-îng ®-îc b¶o toµn: 1v, x = cos cos mv mv 2 v A0 B0 A •• B 1v r v O 1 2 = = v v 1 2 r 2 v 2 2 2 2 kq mv mv kq = + + 2 2 2 sin r r − 1 4 kq = + 2 1 2 mv 2 2 sin r sin ( ) − 2 2 2 sin sin + kq = 2 v 2 4 (sin ) 2 − 2 2 sin sin + = y VËn tèc cña vá cÇu ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt. 2 sin 1 ( ) = + − = 2 ' 0 cos sin 8 sin 2 0 y = cos 0 − = + sin 4 18 ) α 0 (lo¹i do 30 = − − sin 4 18 α (lo¹i do 0) = = cos 0 2 2 2 1 kq 4 kq 12 = = . v VËy vËn tèc lín nhÊt cña vá cÇu lµ: 3 mr mr Bµi 4:Ba vËt nhá tÝch ®iÖn ®Æt ë ba ®Ønh mét tam gi¸c ®Òu ABC, cã c¹nh lµ a. HÖ thèng ®-îc ®Æt trªn mÆt ph¼ng n»m ngang c¸ch ®iÖn. Hai ®iÖn tÝch ë B vµ C cã cïng khèi l-îng m vµ ®iÖn tÝch Q. ë thêi ®iÓm ban ®Çu ng-êi ta th¶ hai ®iÖn tÝch ë B vµ C tù do cßn ®iÖn tÝch ë A ®-îc gi÷ cè ®Þnh. Hái vËt cè ®Þnh ph¶i mang ®iÖn tÝch b»ng bao nhiªu ®Ó hai vËt kia thu ®-îc gia tèc nhá nhÊt. TÝnh gi¸ trÞ cña hai gia tèc Êy? Gi¶i: Gäi ®iÖn tÝch cè ®Þnh ë A lµ q. Mçi ®iÖn tÝch Q ë B vµ C chÞu hai lùc t¸c dông do hai ®iÖn tÝch kia g©y ra lµ: 9 https://quancafedep.com.vn/
k qQ 2 kQ F = f = vµ 2 2 a a §Ó gia tèc mµ ®iÖn tÝch Q thu ®-îc lµ nhá nhÊt th× Q vµ q ph¶i lµ c¸c ®iÖn tÝch tr¸i dÊu. Do vËy hîp lùc t¸c dông lªn ®iÖn tÝch Q lµ: §Ó Fhl nhá nhÊt th×: F F f 5 , 0 60 cos = Q q − = . Khi Êy gia tèc cña ®iÖn tÝch Q lµ: 2 = − + 0 2 0 2 ( cos 60 ) ( sin 6 0 ) Fhl f F F 0= VËy 2 0 2 cos m 30 3 F kQ = = a 2 2 ma Bµi 5:Mét chïm elªctr«n réng, máng bay ra tõ mét khe hÑp cã bÒ dµy d, víi vËn tèc v = 105 m/s. ( H×nh vÏ) MËt ®é elªctr«n trong chïm lµ n = 1010 h¹t/m3. Hái ë c¸ch khe kho¶ng l bao nhiªu th× bÒ dµy chïm elªctr«n t¨ng lªn gÊp ®«i? Gi¶i: Chïm elªctr«n t¨ng chiÒu dµy sau khi bay ra khái khe hÑp v× nh÷ng elªctr«n ë gÇn bÒ mÆt cña chïm chÞu lùc ®Èy tÜnh ®iÖn cña nh÷ng elªctr«n kh¸c trong chïm. Cã thÓ coi chïm elªctr«n t¸c dông lªn c¸c elªctr«n ë mÆt ngoµi gièng nh- mét mÆt ph¼ng tÜnh ®iÖn ®Òu, v« h¹n t¸c dông lªn elªctr«n. §iÖn tÝch Q cña mét phÇn b¶n mÆt cã diÖn tÝch S: Q = n.e.S.d. ChiÒu dµy cña chïm elªctr«n lµ d nªn mËt ®é ®iÖn tÝch trªn mÆt lµ: Q= = v end S end 2 = = §iªn tr-êng g©y bëi chïm elªctr«n cã c-êng ®é: E 2 o 0 Trong tr-êng nµy, lùc t¸c dông F = eE truyÒn cho nã mét gia tèc theo h-íng vu«ng nd e m 0 2 BÒ réng chïm elªctr«n t¨ng gÊp ®«i khi elªctr«n ®i ®-îc qu·ng ®-êng: 2 2 4 2 2 Khi ®ã: x = l - vt (2) 2 eE = = a gãc víi chïm: m 1 d e nd = = = 2 y at t (1) m 0 2 m 2 = 0 5 , 2 l v cm Tõ (1) vµ (2) suy ra: ne 2/ H¹t ®iÖn trong tõ tr-êng Bµi 1: Mét h¹t cã khèi l-îng m vµ ®iÖn tÝch q b¾t ®Çu chuyÓn ®éng víi vËn tèc v h-íng song song víi trôc Ox trong mét tõ tr-êng kh«ng ®Òu cã c¶m øng tõ B = ax x B v 10 O y https://quancafedep.com.vn/
0 x ( Gi¶i: Ta thÊy h¹t m chØ chuyÓn ®éng trong mÆt ph¼ng Oxy. Gäi t t v v ^ B q F ⊥ = nªn kh«ng sinh c«ng ®éng n¨ng cña h¹t b¶o toµn hay: vt = vv2 = v2x+v2y Ph-¬ng ) ( h×nh vÏ). H·y x¸c ®Þnh ®é dÞch chuyÓn cùc ®¹i cu¶ h¹t theo trôc Ox. tvlµ vËn tèc cña h¹t m t¹i thêi ®iÓm t. Do lùc Lorenx t¸c dông lªn h¹t y v v tr×nh ®Þnh luËt II Newton theo Oy: ma qBv = B = mdv dt ph©n hai = m dx qa 0 0 x y y B MÆt kh¸c: ax; x v y v dx y = = = v qaxdx mdv . tv x y dt LÊy tÝch vÕ ta cã: v x y O x dv y 2 mv 2 2 x 2 mv y = = qa mv x y qa qa mv 2 max= x VËy ®é dêi cùc ®¹i cña h¹t theo ph-¬ng Ox lµ: . Khi vy = v lóc ®ã h¹t cã qa vËn tèc vu«ng gãc víi Ox. Bµi 2: Mét ªlectron ban ®Çu ®øng yªn, sau khi ®-îc gia tèc d-íi hiÖu ®iÖn thÕ U=100V th× ®i vµo mét vïng tõ tr-êng ®Òu theoB Cho biÕt gi¸ trÞ c¶m øng tõ B=10 –3 T vµ vïng tõ tr-êng cã bÒ réng theo h-íng cña B lµ d = 5cm. a) TÝnh thêi gian ªlectr«n ®i trong tõ tr-êng. b) VÏ d¹ng quü ®¹o vµ tÝnh kÝch th-íc quü ®¹o cña ªlectr«n tõ tr-êng. Gi¶i: a) C«ng cña ®iÖn tr-êng ®Ó gia tèc (e) lµ W = 1mv = h-íng hîp víi B mét gãc α =600. 2 e U ®· biÕn thµnh ®éng n¨ng cña (e). E® . 2 Do ®ã vËn tèc cña (e) sau khi gia tèc: U e v . 1 , 9 Khi ®i vµo trong tõ tr-êng theo h-íng ( thµnh phÇn vËn tèc theo h-íng cña B b»ng: vB = v.cosα B B v v 2 − 19 . 6 , 1 . 2 10 100 . = = = 6 . 6 , 5 10 m s . − 31 m 10 ) = = 0 , 60 v B , Tv kh«ng ®æi vµ d d − = = = 7s , 1 69 10 . ( ) t Tõ ®ã thêi gian (e) ®i trong tõ tr-êng lµ: cos v v B vu«ng gãc víi b) Khi ®i vµo trong tõ tr-êng, (e) chÞu t¸c dông cña lùc Lorenx F mÆt ph¼ng ( B v vµ cã gi¸ trÞ: F vB e = ) , sin 11 https://quancafedep.com.vn/
lµ lùc h-íng t©m: ( ) 2 mv , = ⊥ F v B - V× F nªnF (R lµ b¸n kÝnh quü ®¹o) R 2 mv mv = R = sin e B =38,7.10-3m. Do ®ã Do ( sin R ) e B : vt=v.sinα = = 0 , 60 v B , thµnh phÇn vËn tèc theo ph-¬ng vu«ng gãc víi B 2 v t - Trong thêi gian ®ã (e) tiÕn theo h-íng cña B ®-êng xo¾n: 2 sin tg v VËy quü ®¹o cña (e) trong tõ tr-êng lµ mét ®-êng ®inh èc cã b¸n kÝnh R=3,87cm vµ cã b-íc cña ®-êng ®inh èc lµ l = 14cm.Nh-ng do bÒ réng cña tõ tr-êng lµ d=5cm nªn ®inh èc chØ ®i ®-îc 5l/14. Bµi 3: Cho mét chïm ªlectr«n cã vËn tèc ban ®Çu biÕn thiªn tõ 5.106 m/s - 8.106 m/s ®i vµo tõ tr-êng ®Òu B = 4.10-4 T theo ph-¬ng vu«ng gãc víi B cïng thêi ®iÓm. Hái kho¶ng thêi gian ng¾n nhÊt kÓ tõ khi c¸c ªlectr«n bay vµo tõ tr-êng ®Õn khi: a) Chóng gÆp nhau? b) C¸c vect¬ vËn tèc cïng vu«ng gãc víi ph-¬ng ngang? Cho C q kg m e e 10 . 6 , 1 ; 10 . 1 , 9 − = = . Gi¶i: XÐt (e) cã vËn tèc i V0 s m - 8.106 Khi bay vµo tõ tr-êng c¸c (e) chÞu t¸c dông cña lùc Lorenx: FiL= eBV0i. Lùc Lorrenx ®ãng vai trß lµ lùc h-íng t©m v× nã vu«ng gãc víi mV R R i sin 2 R R = = T (e) quay mét vßng hÕt thêi gian: v mét kho¶ng gäi lµ b-íc cña 2 R R = = = = . cos . , 0 14 l v T v m. B t¹i cïng mét ®iÓm vµ − − 31 19 (V0i tõ 5.106 m ) s suy ra: V0 i 2 V = = 0 0 i i eBV m 0 i i eB 2 2 R m = = i T (e) chuyÓn ®éng theo quü ®¹o trßn víi chu k×: . VËy chu k× chuyÓn V eB 0 i 2 2 R m = = i T déng cña (e): i V eB 0 i Chøng tá chu k× chuyÓn ®éng cña (e) trong tõ tr-êng kh«ng phô thuéc vµo V0i. a) Thêi gian ng¾n nhÊt ®Ó chóng gÆp nhau lµ mét chu k×: 2 eB b) Thêi gian ng¾n nhÊt ®Ó c¸c (e) cã vect¬ vËn tèc vu«ng gãc víi ph-¬ng ngang: Khi c¸c (e) bay vµo trong tõ tr-êng th× vËn tèc gãc cña chóng b»ng nhau (v× Ti = Tj =T ) Vect¬ vËn tèc c¸c (e) song song víi nhau t¹i mäi thêi ®iÓm. ( ) N) (K 4 T 7 − khi k = 0. m − = 7s , 8 93 10 . ( ) t1min = T= T Sau = + th× vect¬ vËn tèc c¸c (e) vu«ng gãc víi ph-¬ng ngang. t 2k 1 Nªn t2min = 2,233.10 (s) 4 12 https://quancafedep.com.vn/
Bµi 4: C¸c ªlectr«n ®-îc gia tèc bëi hiÖu ®iÖn thÕ U vµ b¾n vµo ch©n kh«ng tõ mét èng phãng T theo ph-¬ng ®-êng th¼ng a. (H×nh vÏ). ë mét kho¶ng c¸ch nµo ®ã víi èng phãng ng-êi ta ®Æt mét m¸y thu M sao cho kho¶ng c¸ch TM = d t¹o víi ®-êng th¼ng a mét gãc . Hái: a)C¶m øng tõ cña tõ tr-êng ®Òu cã ®-êng søc vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng t¹o bëi ®-êng th¼ng a vµ ®iÓm M ph¶i b»ng bao nhiªu ®Ó c¸c ªlectr«n ®i vµo m¸y thu? b)C¶m øng tõ cña tõ tr-êng ®Òu cã ®-êng søc song song víi ®-êng th¼n TM ph¶i b»ng bao nhiªu ®Ó c¸c ªlectr«n ®i tíi m¸y thu? Chó ý: G¶i bµi tËp d-íi d¹ng tæng qu¸t sau ®ã ¸p dông víi: U = 1000V; e = 1,6.10- 19C; me = 9,11.10-31kg; = 600; d = 5,0cm; B < 0,03T. Gi¶i: a) Lùc Lorenx do tõ tr-êng t¸c dông lªn elªctr«n ®ãng vai trß lµ lùc h-íng t©m. m Bev = T v a M 2 ev r §Ó cho elªctr«n r¬i vµo m¸y thu M th× TM ph¶i lµ d©y cung c¨ng cung 2 cña ®-êng TM = d trßn quü ®¹o nghÜa lµ ph¶i cã: r = . 2sin 2 sin MÆt kh¸c ta cã: 2 v eU m 2 = → = eU v m 2 mU 2 2 = Tõ ®ã ta suy ra: b) V× vËn tèc v cña elªctr«n lµm víi ph-¬ng cña tõ tr-êng B elªctr«n sÏ chuyÓn ®éng theo mét ®-êng ®inh èc. §ã lµ chuyÓn ®éng tæng hîp cña hai chuyÓn ®éng thµnh phÇn: chuyÓn ®éng theo quü ®¹o trßn trong mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi B sin cos v v sin r N MÆt kh¸c ta cã: B.e.sin = r mv = 2 U me . . B sin e d mét gãc nªn (víi TM) vµ chuyÓn ®éng ®Òu theo ph-¬ng cñaB 2 r N d t = = , víi N lµ sç b-íc cña ®-êng ®inh èc. . Thêi gian chuyÓn ®éng cña elªctr«n lµ: d r = Suy ra: 2 sin cos v ( 2) m 2 eU 2 2 cos N Tõ ®ã suy ra: B = e d Bµi 5: Mét ªlectr«n sau khi ®-îc gia tèc b»ng hiÖu ®iÖn thÕ U = 300V th× chuyÓn ®éng song song mét d©y dÉn th¼ng dµi vµ c¸ch d©y dÉn mét kho¶ng a = 4mm. X¸c ®Þnh lùc t¸c dông lªn d©y dÉn, biÕt r»ng dßng ®iÖn ch¹y trong d©y dÉn cã c-êng ®é I = 5A. 13 https://quancafedep.com.vn/
Gi¶i: Lùc Lorenx t¸c dông lªn elªctr«n F = evBsin I eU 2 Víi = 900, v = 0 , B = 2 m r 3 I 2 2 e U 0 Tõ ®ã suy ra F = . R m 3/. H¹t ®iÖn trong ®iÖn tõ tr-êng Bµi 1: Mét h¹t cã khèi l-îng m vµ ®iÖn tÝch q chuyÓn ®éng víi vËn tèc cã ®é lín kh«ng ®æi trong mét vïng kh«ng gian cã ba tr-êng ®«i mét vu«ng gãc víi nhau: ®ã lµ ®iÖn tr-êng E T¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã, ng-êi ta t¾t ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng. BiÕt r»ng ®éng n¨ng cùc tiÓu sau ®ã cã gi¸ trÞ ®óng b»ng mét nöa cña ®éng n¨ng ban ®Çu cña h¹t. T×m c¸c h×nh chiÕu vËn tèc cña h¹t trªn ba ph-¬ng t¹i thêi ®iÓm t¾t ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng. Gi¶i: Lùc tæng hîp F vÒ h-íng vµ ®é lín. Lùc Lorenx kh«nh sinh c«ng (tøc lµ kh«ng lµm thay ®æi ®é lín vËn tèc cña h¹t), do ®ã h¹t ph¶i chuyÓn ®éng trong mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi lùc F mÆt ph¼ng nµy, do ®ã h¹t chuyÓn ®éng th¼ng, tøc lµ tæng hîp c¸c lùc t¸c dông lªn h¹t b»ng kh«ng. H×nh chiÕu cña ®iÒu kiÖn nµy lªn trôc x: x d m z 2 = − = , suy ra: B Khi t¾t ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng, h¹t sÏ chuyÓn ®éng h-íng lªn víi vËn tèc ®Çu v0 chØ trong träng tr-êng. T¹i thêi ®iÓm ®¹t tíi ®é cao lín nhÊt, h¹t cã ®éng n¨ng cùc tiÓu vµ vËn tèc cã ph-¬ng n»m ngang. V× träng tr-êng kh«ng ¶nh h-ëng tíi vËn tèc theo ph-¬ng ngang cña h¹t nªn vËn tèc nµy chÝnh lµ thµnh ph©ng n»m ngang vn cña v0. Theo ®Ò bµi ®éng n¨ng ban ®Çu lín h¬n 2 lÇn ®éng n¨ng cùc tiÓu sau khi t¾t ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng, tøc: n z n 0 v 2 v v v = + = E 2 v 2 v z 0 = = vµ träng tr-êng g(cho E lÇn l-ît theo trôc x vµ y). , tõ tr-êng B vµ B do ®iÖn tr-êng vµ träng tr-êng t¸c dông lªn h¹t lµ khån ®æi c¶ (nÕu kh«ng ®é lín vËn tèc cña h¹t sÏ thay ®æi). Vect¬ c¶m øng tõ còng n»m trong 2 E vz= qE qv B 0 dt = 2 2 2 2 . v v z n Do ®ã ta cã: B Khi h¹t chuyÓn ®éng trong c¸c tr-êng chÐo nhau lóc ®Çu, c¸c lùc t¸c dông lªn h¹t c©n m g vx= b»ng nhau, ®Æc biÖt theo trôc z ta cã: mg = qvxB hay q B Thµnh phÇn vËn tèc theo ph-¬ng y ®-îc t×m tõ ®iÒu kiÖn: vx2 + vy2 + vz2 = v02 2 2 E mg = − Tõ ®ã ta ®-îc: v y B qB Bµi 2: Mét Tõ tr-êng ®Òu cã c¶m øng tõ B = 5.10-4T cã ®-êng søc vu«ng gãc ®-êng søc cña mét ®iÖn tr-êng ®Òu cã c-êng ®é E = 103 V/m. Mét chïm ªlectr«n bay vµo vïng kh«ng gian cã ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng nãi trªn víi vËn tèc v vu«ng gãc mÆt ph¼ng chøa E a)T×m vËn tèc v cña ªlectr«n cho biÕt r»ng chïm ªlectr«n kh«ng bÞ lÖch do t¸c dông ®ång thêi cña ®iÖn tr-êng vµ tõ tr-êng. b)X¸c ®Þnh b¸n kÝnh quü ®¹o cña ªlectr«n khi chØ khi cã t¸c dông cña tõ tr-êng. vµB . 14 https://quancafedep.com.vn/
c)H·y cho biÕt d¹ng quü ®¹o cña ªlectr«n khi chØ khi cã t¸c dông cña ®iÖn tr-êng vµ ®é lÖch h cña chïm ªlectr«n khi nã ra khái ®iÖn tr-êng, cho biÕt vïng tån t¹i cña ®iÖn tr-êng cã bÒ dµy l = 10cm däc theo ph-¬ng chuyÓn ®éng ban ®Çu cña chïm ªlectr«n. Gi¶i: a) Muèn cho ªlectr«n kh«ng bÞ lÖch h-íng, th× lùc ®iÖn tr-êng ph¶i c©n b»ng víi E v vB E = = → = → 6 lùc Lorenx: qE = qvB . . 2 10 m s / B mv = = b) R 3 , 2 cm eB 2 e £ l = c) Quü ®¹o parabol: h = 8 cm 2 2 mv Bµi 3: Mét ªlectr«n bay vµo trong kho¶ng gi÷a hai b¶n tô ®iÖn ph¼ng cã c¸c b¶n n»m ngang chiÒu dµi l = 5cm, vµ gi÷a hai b¶n cã ®iÖn tr-êng c-êng ®é E = 100V/cm. H-íng bay cña ªlectr«n song song víi c¸c b¶n vµ vËn tèc bay khi ®i vµo tô ®iÖn b»ng v0 = 107 m/s. Khi ra khái tô ®iÖn ªlectr«n bay vµo mét tõ tr-êng cã c¶m øng tõ B = 0,01T vµ cã ®-êng søc vu«ng gãc víi ®-êng søc ®iÖn tr-êng. T×m b¸n kÝnh vµ b-íc cña quü ®¹o ®inh èc cña ªlectr«n trong tõ tr-êng. Gi¶i: VËn tèc cña ªlectr«n khi bay ra khái tô ®iÖn: l . m ⊥ , do ®ã mm 5 eB Bµi 4: Mét ªlectr«n cã n¨ng l-îng W = 103eV bay vµo mét ®iÖn tr-êng ®Òu cã c-êng ®é ®iÖn tr-êng E = 800V/cm theo h-íng vu«ng gãc víi ®-êng søc ®iÖn tr-êng. Hái ph¶i ®Æt mét tõ tr-êng cã ph-¬ng chiÒu nh- thÕ nµo ®Ó chuyÓn ®éng cña ªlectr«n kh«ng bÞ lÖch ph-¬ng? Gi¶i: £lectr«n chÞu t¸c dông cña lùc ®iÖn tr-êng lÖch ph-¬ng th× cÇn ph¶i ®Æt tõ tr-êng sao cho lùc Lorenx t¸c dông lªn ªlectr«n c©n b»ng víi lùc ®iÖn tr-êng: e F mµ F F L L C − = − = B v E = (1) §iÒu ®ã chøng tá B = + , víi v1 =v0=107m/s. 2 1 2 2 v v v eE = = v at 2 v 0 mv 2 mv = = = = VËn tèc vµ . R h 6 , 3 cm v B Be = − . Muèn ªlectr«n kh«ng bÞ FC e E v B ph¶i cã ph-¬ng vu«ng gãc víi vect¬ E , cã chiÒu tho¶ m·n ®iÒu 2 W E B = kiÖn (1) vµ cã ®é lín x¸c ®Þnh bëi: E = vB, hay . Víi v = m v Suy ra B = 4,2.103T. 15 https://quancafedep.com.vn/
III/ KHẢO SÁT KẾT QUẢ TT Thời gian dạy 1 Năm học 2010-2011 Đội tuyển HSG Đối tượng Kết quả khảo sát 100% học sinh đạt kết quả từ 5đ trở lên 100% học sinh đạt kết quả từ 5 đ trở lên 100% học sinh đạt kết quả từ 5 đ trở lên 2 Năm học 2011-2012 Đội tuyển HSG 2 Năm học 2012-2013 Đội tuyển HSG PHẦN THỨ BA : KẾT LUẬN §Ó häc sinh cã thãi quen häc tËp, tù nghiªn cøu cã hiÖu qu¶ th× thÇy gi¸o kh«ng nh÷ng ph¶i cã mét vèn kiÕn thøc phong phó, ch¾c ch¾n mµ cßn ph¶i biÕt c¸ch t¹o ra mét nÒn nÕp häc tËp tèt, biÕt h-íng dÉn häc sinh t×m tßi, x©y dùng phong c¸ch häc phï hîp víi b¶n th©n vµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan, chñ ®éng trong x©y dùng kÕ ho¹ch häc tËp vµ nghiªm tóc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®ã. Thùc tÕ cho thÊy r»ng nÕu thÇy gi¸o kh«ng chó ý d¹y cho häc sinh n¾m v÷ng lý thuyÕt, hiÓu vµ biÕt vËn dông c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n mµ chØ tËp trung vµo gi¶i bµi tËp th× dï häc sinh cã lµm nhiÒu bµi tËp, dï thÇy gi¸o cã cung cÊp cho häc sinh nhiÒu d¹ng lo¹i bµi tËp ®Õn ®©u, hiÖu qu¶ häc tËp còng sÏ thÊp. Häc sinh cã c¶m gi¸c qu¸ t¶i, thiÕu tù tin trong häc tËp, thËm chÝ dÉn ®Õn ng¹i häc, sî kiÕn thøc. Qua mét sè n¨m d¹y båi d-ìng kiÕn thøc n©ng cao cho häc sinh, t«i thÊy r»ng nÕu lµm tèt c«ng viÖc nh- ®· ®Ò cËp ë trªn th× cã nhiÒu häc sinh ®¹t kÕt qu¶ häc tËp t-¬ng ®èi tèt , c¸c em cã nÒn kiÕn thøc c¬ b¶n v÷ng vµng, cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn nhanh víi vÊn ®Ò vµ gi¶i quyÕt ®-îc nhiÒu bµi tËp cã tÝnh t×nh huèng, chñ ®éng trong häc tËp , giao tiÕp, trong ®ã cã nhiÒu em ®¹t gi¶i trong c¸c kú thi chän häc sinh giái cÊp tØnh vµ cÊp quèc gia. Trong giíi h¹n cña ®Ò tµi , t«i chØ cã thÓ ®-a ra mét sè Ýt c¸c bµi to¸n minh ho¹ cho c¸c ý kiÕn cña m×nh nªn ch¾c ch¾n lµ kh«ng thÓ ®Çy ®ñ ®-îc. RÊt mong nhËn ®-îc sù bæ sung, ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ®ång chÝ ®Ó viÖc gi¶ng d¹y kiÕn thøc cho häc sinh trong qu¸ tr×nh häc chÝnh kho¸ còng nh- häc båi d-ìng n©ng cao kiÕn thøc ngµy mét hiÖu qu¶ h¬n. 16 https://quancafedep.com.vn/
TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tài liệu giáo khoa chuyên thí điểm 2. tạp chí vật lý. 3. chuyên đề bồi dưỡng HSG phần điện học - Tô Giang 4. Tài liệu tham khảo của đồng nghiệp các trường chuyên khác. 5. Đề thi HSG quốc gia các năm và tuyển tập đề thi Olympic 30-4 17 https://quancafedep.com.vn/