Sử dụng mạng xã hội trong xây dựng văn hóa nhà trường và tư vấn hướng nghiệp

1. MỤC LỤC Trang A. PHẦN MỞĐẦU ................................................................................................. 1 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................................... 1 2. Tính lịch sử của sáng kiến kinh nghiệm ........................................................................... 3 3. Điểm mới và đóng góp của sáng kiến ............................................................................... 4 4. Phương pháp nghiên cứu và phạm vi của sáng kiến kinh nghiệm ............................. 4 B. NỘI DUNG .......................................................................................................... 5 1. Mạng xã hội .........................................................................Error! Bookmark not defined.5 1.1. Một số hiểu biết chung …………………………………………………….5 1.2. Mặt tích cực của mạng xã hội………………………………………………5 1.3. Mặt trái của mạng xã hội…………………………………………………..7 2. Sử dụng mạng xã hội vào xây dựng văn hóa nhà trường ............................................ 9 2.1. Văn hóa nhà trường……………………………………………………….9 2.2. Cách thức sử dụng mạng xã hội vào xây dựng văn hóa nhà trường………9 3. Mạng xã hội trong công tác tư vấn hướng nghiệp ...................................................... 20 3.1. Tư vấn hướng nghiệp trong nhà trường…………………………………...20 3.2. Cách thức sử dụng mạng xã hội vào tư vấn hướng nghiệp cho học sinh .. 22 4.Vận dụng thực tiễn và kết quả khảo nghiệm ................................................................ 23 4.1. Mạng xã hội với xây dựng văn hóa nhà trường …………………………………………23 4.2. Mạng xã hội với tư vấn hướng nghiệp du học và xuất khẩu lao động ………………….26 5. Một số kiến nghị, đề xuất. ................................................................................................. 28 C. KẾT LUẬN ....................................................................................................... 29 https://tailieuphothong.net/

2. A. PHẦN MỞĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Mấy năm gần đây, trên Internet xuất hiện ngày càng nhiều các mạng xã hội, công cụ tìm kiếm, kết nối thông tin khác. Chúng phát triển nhanh, lan tỏa rộng khắp toàn cầu, điển hình là Facebook, Twitter, Youtube, Google, Yahoochat, Gmail... Riêng Facebook, chỉ sau mấy năm ra đời, mạng xã hội này đã có khoảng 2,3 tỷngười khắp thế giới sử dụng, hơn một nửa trong đó sử dụng hàng ngày. Vào năm 2005 mạng xã hội chia sẻ video lớn nhất hiện nay – Youtube ra đời. Đến nay, Youtube có hơn 1 tỷngười dùng, tương đương 1/7 dân số thế giới. Ở Việt Nam hiện nay, cảnước có sốlượng mạng xã hội là 259. Người dùng Internet ởnước ta nhìn chung có trình độ học vấn tương đối khá, là học sinh, sinh viên, trí thức, công chức, viên chức. Khi ngồi trước máy, ngoài nhu cầu học tập, tìm kiếm thông tin bổ ích qua các báo, tạp chí và trang thông tin điện tử chính thống, người dùng mạng xã hội còn sử dụng để kết nối bạn bè, chia sẻ thông tin. Mạng xã hội được ví như quyền lực mềm, quyền lực thứ 5. Có rất nhiều minh chứng thể hiện rõ sức mạnh quyền lực trên thông qua các mạng xã hội như facebook, zalo, twiter... Nó bao trùm qua mọi lĩnh vực, từ giải trí, an sinh xã hội, văn hóa đến những câu chuyện phiếm vỉa hè mà người ta bàn ra tán vào mọi lúc mọi nơi, cũng dễdàng tác động đến công chúng thông qua quyền lực mềm- mạng xã hội. Còn ở nước ta, những mặt tích cực của mạng xã hội cũng rất đáng kể ra vớinhững ví dụ điển hình tác động sâu rộng đến dư luận. Hẳn ai cũng biết câu chuyện cảm động của BS. Nguyễn Ngọc Chung, Phó giám đốc Bệnh viện Đa khoa Vị Xuyên (Hà Giang) cách đây ít lâu.Hình ảnh vị bác sĩ ra chợ kêu gọi quyên tiền ủng hộ để mổ cho một cặp song sinh đang nguy kịch tính mạng, chỉ trong vài phút đã làm lay động cộng đồng mạng khắp cả nước. Hàng trăm triệu đồng tiền mặt đã được gửi tới để điều trị cho các cháu. Nếu không có facebook thì không thể làm được điều này. Mớiđây nhất như việc kêu gọi giúp đỡ đồng bào bị ảnh hưởng và thiệt hại nặng nền do mưa, lũ ở Hà Giang và Yên Bái, hay hành động mẹ bé Hải An đã hiến giác mạc của bé sau khi bé bị u não và qua đời… Chỉ bằng những hình ảnh chân thực được truyền đi trên mạng xã hội đã làm lay động trái tim hàng triệu người trên mọi miền tổ quốc.Mạng xã hội đã trở thành cầu nối để chúng ta cùng nhau chia sẻ những nỗi đau và mất mát với những người đang phải trải qua những ngày sóng gió. Trong tầng lớp học sinh, sinh viên, công chức, viên chức đã từng và đang học tập, công tác tại địa bàn Nghệ An, các công cụnhư facebook, zalo, messenger được sử dụng phổ biến. Các nhóm bạn lớp ra trường lâu muốn kết nối lại cũng thông qua các công cụ này rất hữu ích, nhà trường muốn thông tin đến các thế hệ học sinh thì sử dụng mạng xã hội cũng rất hiệu quả. Trong những năm gần đây, việc sử dụng mạng xã hội vào điều hành công việc cũng đã được khai thác. Ở các nhà trường, mạng xã hội đã len lỏi vào tất cả các sinh hoạt, từchuyên môn, điều hành công việc đến kết nối bạn bè, chia sẻ thông tin cuộc sống, hình thành dần một 1 https://tailieuphothong.net/

3. nền văn hóa mạng.…Đa sốnhà trường đã quan tâm chú ý đến việc tuyên truyền tác động hai mặt của mạng xã hội đến cho học sinh, khuyến cáo học sinh cẩn trọng trong khi tham gia tương tác trên mạng nhưng để khai thác mặt tích cực của mạng xã hội vào phục vụ các hoạt động của nhà trường, từđó góp phần tạo nên một bản sắc văn hóa của ngôi trường đó thì không phải ngôi trường nào cũng chú ý hoặc có làm thì cũng là hoạt động riêng lẻ của các nhân hoặc của tổ chức nhưng thiếu tính đồng bộ, thống nhất theo lộtrình, quy trình chung trong toàn đơn vị. Ở một góc nhìn khác, trong những năm gần đây, nhu cầu được gặp gỡ kết nối bạn học cũ diễn ra phổ biến trong các thế hệ học sinh. Bên cạnh nhu cầu gặp gỡ, các anh chị còn mong muốn đóng góp một phần vào sự phát triển giáo dục của trường, nhất là giúp đỡ học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong cuộc sống. Vấn đề là nhà trường cần có thông tin về các thế hệ học sinh để kết nối, tập hợp và phải xem đây là một nguồn lực phát triển, chưa nói đến việc ủng hộ tài trợ mà ngay chỉ việc lấy sựthành đạt của học sinh khóa trước, những thành công của các tấm gương học sinh vượt khó đã là một bài học lớn trong giáo dục, hơn cả mọi bài diễn thuyết vềđạo đức, về nghị lực sống. Văn hóa nhà trường là sự chung tay xây dựng của nhiều thế hệ, được đúc kết lại thành truyền thống. Ở một góc độ khác, mạng xã hội cũng có những tác động to lớn đến lựa chọn nghề nghiệp của giới trẻ hiện nay. Theo Adecco Việt Nam- đơn vịhàng đầu thế giới về tuyển dụng và giải pháp nhân sự, thực hiện và công bố tại thành phố Hồ Chí Minh ngày 26-6- 2019, qua khảo sát và phân tích chuyên sâu hơn 600 cá nhânở 3 thành phố lớn Hà Nội, Đà Nẵng và thành phố Hồ Chí Minh cho thấy, hơn 48% thế hệ Z (1995-2015) – thành viên mới nhất của lực lượng lao động biết đến nghề nghiệp hiện tại của mình qua mạng xã hội. Mạng xã hội đã bỏ xa thông tin từtrường học (18,86%), bạn bè (17,92%) và truyền thông truyền thống (5,66%) để trở thành nguồn thông tin nghề nghiệp hàng đầu. Thế hệ Z Việt Nam với lợi thếđược đào tạo và khảnăng tìm kiếm thông tin trở nên chủđộng trong sự nghiệp sớm hơn so với những thế hệtrước. Nhiều con đường lựa chọn nghề nghiệp đã được đặt ra cho các em song không phải ai cũng tìm đúng thông tin phù hợp với điều kiện, năng lực, phẩm chất cá nhân của mình. Trong những năm gần đây, ngoài con đường lập nghiệp truyền thống sau tốt nghiệp THPT như thi vào các trường ĐH, CĐ, trường nghề thì du học, xuất khẩu lao động cũng là một con đường được nhiều phụ huynh, học sinh lựa chọn. Tuy nhiên, thông tin các công ty tư vấn đưa ra thường hấp dẫn về chi phí rẻ, việc làm thuận lợi khi ởnước ngoài, thu nhập cao chưa hẳn đã hoàn toàn chính xác với thực tế. SởGD&ĐT NghệAn cũng đã có công văn 1870/SGD&ĐT- GDCN-GDTX ngày 8 tháng 10 năm 2019 nhằm chấn chỉnh hoạt động này, trong đó cũng đã chỉ rõ những điều còn tồn tại trong công tác tư vấn hướng nghiệp du học và xuất khẩu lao động. Mới đây nhất, Công đoàn ngành giáo dục NghệAn cũng đã có công văn 234/HD-CĐN ngày 29 tháng 11 năm 2019 về tuyên truyền trên facebook. Thủ tướng Chính phủ trong cuộc họp triển khai công tác dân vận đầu năm 2020 cũng đã 2 https://tailieuphothong.net/

4. chỉđạo cần tăng cường công tác truyền thông trên mạng xã hội. Điều đó cho thấy, người đứng đầu Chính phủ, các cơ quan quản lý Nhà nước, các tổ chức xã hội đã xem không gian mạng là một xã hội thực sự, ởđó, các chủ thể xã hội có thểtương tác. Sự việc đau lòng diễn ra tại Anh vào cuối tháng 10 năm 2019, 39 người nhập cư trái phép chết trong xe thùng đông lạnh tại hạt Essex của Anh vào cuối năm 2019 mà chủ yếu là người NghệAn, Hà Tĩnh là bài học cho những ai thiếu thông tin hoặc có thông tin không chính xác, không đầy đủ về“miền đất hứa” mà bất chấp tính mạng. Do vậy, học sinh, phụ huynh cần một nguồn thông tin khác để kiểm chứng, so sánh trước khi đưa ra những quyết định. Không gì cụ thể, chân thực hơn là từ những học sinh trường mình đã đi đến đó, đang thực tế học tập, làm việc, trải nghiệm chia sẻ. Chúng tôi sử dụng mạng xã hội làm công cụđể tạo lập nhóm, cung cấp thông tin cho học sinh để các em chia sẻ, tìm hiểu thông tin trực tiếp với các anh chị. Với những yêu cầu xuất phát từ thực tiễn và đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của giáo dục, chúng tôi lựa chọn đềtài “ Sử dụng mạng xã hội trong xây dựng văn hóa nhà trường và tư vấn hướng nghiệp” như một sựđúc kết, chia sẻ kinh nghiệm cùng đồng nghiệp để chúng ta cùng thực hiện tốt hơn nhiệm vụ giáo dục của mình. 2. Tính lịch sử của sáng kiến kinh nghiệm Tìm hiểu về mạng xã hội thì đã có nhiều bài viết, nhất là các tác giảđi sâu vào phân tích tác động mặt trái của mạng xã hội đối với đời sống xã hội. Do mạng xã hội rất phức tạp nên hiện tại chưa có một công trình khoa học nghiên cứu đầy đủ về nó mà chỉ có các công trình, bài viết chuyên khảo, chuyên đề nghiên cứu từng mảng của đời sống xã hội. Riêng mạng xã hội trong giáo dục, các bài viết phần nhiều đi sâu vào tìm hiểu tác động hai mặt của nó đối với giáo dục đạo đức, định hướng lối sống, giá trị thẩm mỹ… cho giới trẻ. Ứng dụng mạng xã hội vào xây dựng văn hóa nhà trường và tư vấn hướng nghiệp, theo hiểu biết cá nhân tôi, có thểở một sốđơn vịđã làm nhưng là làm theo kinh nghiệm mà chưa có sựđúc kết đầy đủ. Để tạo nên bản sắc của một nhà trường cần nhiều yếu tố hợp thành, sự chung tay của nhiều thế hệ giáo viên, học sinh. Những kỷ niệm vềmái trường, về thầy cô, bè bạn nếu được khơi dậy phát huy cũng sẽ là một động lực, một cơ sởđể từng bước hình thành nên truyền thống nhà trường. Trong lĩnh vực hướng nghiệp ở nhiều đơn vị, ngoài chương trình được quy định trong chương trình giáo dục phổ thông thì sự quan tâm của giáo viên chưa được nhiều. Việc định hướng học sinh đi du học hay xuất khẩu lao động là một chủtrương được tỉnh Nghệ An khuyến khích song nhiều trường lại phụ thuộc thông tin vào các công ty tư vấn, những người môi giới mà chưa có sự chủđộng. Do vậy, một sự tổng hợp các kinh nghiệm chúng ta đã thực hiện thành một công trình đầy đủlà điều cần thiết, dù rằng là nhỏ nhoi song một ý tưởng tốt mà giúp ích được cho học sinh, cho công tác giáo dục thì tôi cho rằng, ý nghĩa không nhỏ chút nào. Mục đích và ý nghĩa của bản sáng kiến này là ở chỗđó. 3 https://tailieuphothong.net/

5. 3. Điểm mới và đóng góp của sáng kiến Bảnđúc rút kinh nghiệm nàylà tổng hợp những giải pháp mà đơn vịtôi đã thực hiện và thấy có hiệu quả. Từ những kinh nghiệm riêng lẻ, từ những hiểu biết chung chung về mạng xã hội, chúng tôi đã bóc tách ra từng mảng, sử dụng nó như một công cụđể thực hiện mục tiêu của mình. Điểm mới ởđây là sử dụng mạng xã hội đi vào những công việc, việc làm cụ thể, không lý luận chung chung. Trong thời đại 4.0, tốc độvà lượng thông tin tăng theo cấp số nhân, việc định hướng thông tin đúng là điều rất cần thiết. Đóng góp của bản sáng kiến này là chỉ ra những giải pháp cụ thể, các thao tác cụ thể trong quá trình thực hiện chủtrương là tạo dựng các giá trịvăn hóa của một nhà trường và một lĩnh vực trong tư vấn hướng nghiệp, trên cơ sởđó, các đơn vị bạn có thể tham khảo và triển khai cho phù hợp với đặc điểm đơn vị mình. 4. Phương pháp nghiên cứu và phạm vi của sáng kiến kinh nghiệm Phương phápđược sử dụng trong bản sáng kiến này là phân tích, thống kê. Phân tích nhu cầu, số liệu của nhà trường, của học sinh cũ, thống kê các hoạt động đã triển khai, từđó, đúc rút thành những giải pháp cơ bản,những kinh nghiệm. hóa của một nhà trường và toàn bộ các hoạt động của lĩnh vực tư vấn hướng nghiệp mà chỉđi sâu vào hai ý chính: Về phạm vi, bản sáng kiến không có tham vọng bao quát hết các giá trịvăn - Để hình thành bản sắc văn hóa của một nhà trường thì có quá nhiều giải pháp, trong phạm vi bản sáng kiến này, chúng tôi chỉđề cập đến một giải pháp là sử dụng mạng xã hội để thông tin các hoạt động của nhà trường, thông tin các hoạt động phong trào, các hoạt động tri ân, thiện nguyện, những việc làm hay, những thành tích nổi bật của thầy cô, học sinh… tạo dựng nên bản sắc văn hóa của trường, đồng thời, kết nối, tập hợp các thế hệ học sinh của nhà trường, sử dụng các tấm gương vượt khó thành tài để giáo dục học sinh hiện tại, từđó dần hình thành nên những giá trịvăn hóa của nhà trường, sử dụng vào giáo dục đạo đức truyền thống nhà trường cho học sinh . - Sử dụng mạng xã hội tạo lập các nhóm học sinh của nhà trường đang theo học ở nước ngoài kết nối với học sinh đang theo học tại trường, trực tiếp cung cấp cho các em những thông tin chính xác, khách quan vềtương lai nghề nghiệp, việc làm, thu nhập ởnước đó cho những học sinh đang có nguyện vọng du học hay xuất khẩu lao động, thay vì chỉ nghe một chiều sự tuyên truyền, tư vấn của các công ty môi giới. 4 https://tailieuphothong.net/

6. B. NỘI DUNG 1. Mạng xã hội: 1.1. Một số hiểu biết chung: Mạng xã hội (tiếng Anh: social networking) là dịch vụ nối kết các thành viên cùng sở thích trên Internet lại với nhau với nhiều mục đích khác nhau không phân biệt không gian và thời gian. Những người tham gia vào dịch vụ mạng xã hội còn được gọi là cư dân mạng. Mạng xã hội, hay còn có thể biết đến dưới những tên gọi khác như "cộng đồng ảo" hay "trang hồsơ", là một trang web mang mọi người đến với nhau để nói chuyện, chia sẻý tưởng và sở thích, hay làm quen với những người bạn mới. Dịch vụ mạng xã hội có những tính năng như chat, e-mail, phim ảnh, voice chat, chia sẻ file, blog và xã luận. Mạng đổi mới hoàn toàn cách cư dân mạng liên kết với nhau và trở thành một phần tất yếu của mỗi ngày cho hàng trăm triệu thành viên khắp thế giới. Các dịch vụ này có nhiều phương cách để các thành viên tìm kiếm bạn bè, đối tác: dựa theo group (ví dụnhư tên trường hoặc tên thành phố), dựa trên thông tin cá nhân (như địa chỉ e-mail, sốđiện thoại…), hoặc dựa trên sở thích cá nhân (như thể thao, phim ảnh, sách báo, hoặc ca nhạc), lĩnh vực quan tâm: kinh doanh, mua bán... Dựa trên các nền tảng mạng xã hội, các thành viên có thể liên kết với thành viên khác, ban đầu là những người mà họ có liên hệ, rồi tới bất kì ai có liên hệ với người trung gian đó. Mạng xã hội chính bao gồm hai đặc điểm cơ bản. Đặc điểm thứ nhất là có sự tham gia trực tuyến của các cá nhân hay các chủ thể... Đặc điểm thứ hai là mạng xã hội sẽ có các trang web mở, người chơi tự xây dựng nội dung trong đó và các thành viên trong nhóm đấy sẽ biết được các thông tin mà người dùng viết. Ngày nay có rất nhiều các mạng xã hội, một số các loại mạng xã hội tiêu biểu hay được sử dụng ởnước ta phải đến ởđây là: facebook, zalo, viber, messenger, youtube… 1.2. Mặt tích cực của mạng xã hội Những năm gần đây, mạng xã hội đã có bước phát triển mạnh mẽ, tác động lớn đến đời sống xã hội ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Mạng xã hội đã trở thành một thuật ngữ phổ biến với những tính năng đa dạng cho phép người dùng kết nối, chia sẻ, tiếp nhận thông tin một cách nhanh chóng, hiệu quả. Nhìn từgóc độ quản lý nhà nước, mạng xã hội là hệ thống thông tin cung cấp một cách nhanh chóng cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụlưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻvà trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn, trò chuyện trực tuyến, chia sẻ âm thanh,hình ảnh và các hình thức dịch vụtương tự khác. Nhìn từgóc độvăn hóa- xã hội, mạng xã hội là tập hợp các mối quan hệ giữa các cá nhân, nhóm cá nhân, tổ chức trên môi trường internet. Chính vì thế, 5 https://tailieuphothong.net/

7. mạng xã hội có thể coi là một loại hình cộng đồng song mang tính chất ảo, trong đó bao gồm nhiều cộng đồng trực tuyến khác nhau nhằm thỏa mãn các nhu cầu về vật chất và tinh thần của con người. Một số cộng đồng như Facebook, Youtube, Zalo… thu hút một sốlượng lớn người tham gia, ngày càng đóng vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Tại Việt Nam, các mạng xã hội bắt đầu du nhập từ những năm 2000 dưới hình thức các trang nhật ký điện tử(blog). Đến nay, có 259 mạng xã hội được cấp giấy phép hoạt động với khoảng 35 triệu người dùng, chiếm 37% dân số. Trung bình mỗi ngày người Việt Nam vào mạng xã hội hơn 2 giờ. Đối tượng sử dụng mạng internet thường xuyên nhất là nhóm lứa tuổi từ 15-40 tuổi. Nhóm đối tượng này chủ yếu là học sinh, sinh viên và người lao động. Nhìn chung, họ là những người trẻ, có điều kiện tiếp cận với máy tính và mạng internet, nhanh nhạy trong việc tiếp thu những tiến bộ khoa học công nghệcũng như những trào lưu mới trên thế giới. Ngày nay, bất kỳ ai chỉ với một chiếc điện thoại thông minh, một máy tính bảng hay máy tính cá nhân có kết nối internet đều có thể tham gia vào mạng xã hội. Với nội dung phong phú và cách thức sử dụng dễ dàng, mạng xã hội mang lại rất nhiều tiện ích, nổi bật là: -Mạng xã hội ngày càng góp phần quan trọng trong việc củng cố niềm tin của quần chúng nhân dân đối với sựlãnh đạo của Đảng, Nhà nước và điều hành của Chính phủ. Trong những năm qua, tình trạng quan liêu, cửa quyền, tham nhũng, hách dịch tại một sốcơ quan, đơn vị, địa phương đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của chính quyền, làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Mạng xã hội đã đưa các thông tin phản ánh và các cơ quan hữu trách đã có những hành động xử lý, tạo niềm tin trong nhân dân. Ngày nay, cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ, vai trò của mạng xã hội đã và đang được các cơ quan, tổ chức nhà nước sử dụng một cách có hiệu quả, giúp thu hẹp khoảng cách với người dân. Ví dụnhư tháng 10 năm 2015, Chính phủđã lập 02 tài khoản facebook là “Thông tin Chính phủ” và “Diễn đàn cạnh tranh quốc gia” với kỳ vọng giúp người dân tiếp cận kịp thời các văn bản, quy phạm pháp luật mới ban hành, thông tin thời sự chính trị, kinh tế- xã hội, hoạt động của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Việc này không chỉđáp ứng nhu cầu thông tin của người dân, khuyến khích người dân đồng hành cùng Chính phủ, góp phần thiết thực định hướng dư luận trên mạng xã hội. - Mạng xã hội góp phần tích cực vào sự phát triển nhận thức, tư duy và kỹnăng sống của con người. Mạng xã hội đang ngày càng trởthành nơi cung cấp tin tức, kiến thức về tất cảcác lĩnh vực của đời sống xã hội. Chỉ với một vài thao tác đơn giản, người dùng sẽ luôn nhận được những thông tin cập nhật kịp thời vềlĩnh vực, vấn đề mà mình quan tâm theo dõi, kết nối bạn bè, chia sẻthông tin…Qua đó giúp họ có thể nắm bắt được các xu thế của đời sống, những tâm tư tình cảm của bạn bè, người thân… phục vụ cho công việc và cuộc sống của mình, đồng thời qua mạng xã hội, bản thân người sử dụng cũng có cơ hội giới thiệu bản thân, bày tỏ quan 6 https://tailieuphothong.net/

8. điểm cá nhân. Ởgóc độ khác, trên mạng xã hội có nhiều trang dạy kỹnăng sống như ngoại ngữ, nấu ăn, sửa chữa, giao tiếp, tâm lý, thểthao… giúp người dùng có những kỹnăng cơ bản cần thiết trong cuộc sống hiện đại mà không cần đến lớp hay đóng học phí. - Mạng xã hội góp phần tích cực vào sự phát triển của văn hóa cộng đồng. Văn hóa mạng xã hội là một bộ phận của văn hóa cộng đồng và có ảnh hưởng ngày càng lớn đến văn hóa cộng đồng. Nhờ áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật, mạng xã hội cho phép người dùng có thể kết nối, tương tác với bạn bè, gia đình, cộng đồng ngày một thuận tiện hơn. Người dùng có thể dễ dàng chia sẻ tình cảm, niềm vui, nỗi buồn… với cộng đồng. Sự tham gia của cá nhân vào các công việc chung của cộng đồng cũng được thúc đẩy. Công tác xã hội như cứu trợthiên tai, xóa đói giảm nghèo, chia sẻ, hỗ trợ các thân phận nghèo khó, cô đơn có nhiều kết quả tốt, tạo được hiệu ứng lan tỏa trong xã hội, nhanh hơn và thiết thực hơn cách làm truyền thống theo “đúng quy trình”. Nội lực của cộng đồng được phát huy hiệu quảhơn trong công cuộc phát triển kinh tế- xã hội. Các hình thức kinh doanh online trên mạng xã hội của cá nhân và doanh nghiệp ngày càng phát triển, mang tính chuyên nghiệp. - Mạng xã hội góp phần thúc đẩy quá trình hội nhập quốc tếtrên lĩnh vực văn hóa của Việt Nam. Các mạng xã hội, nhất là mạng xã hội xuyên quốc gia như Facebook, Youtube… đã tạo ra những cơ hội, khảnăng tiếp xúc, giao lưu văn hóa, thúc đẩy xích lại gần nhau, hiểu biết lẫn nhau giữa dân tộc ta với các dân tộc khác trên thế giới. Thông qua mạng xã hội, thế giới biết đến Việt Nam hơn như một dân tộc yêu chuộng hòa bình, tôn trọng công lý, năng động với một kho tàng các giá trị văn hóa phong phú, đầy bản sắc. 2.2. Mặt trái của mạng xã hội: Bên cạnh mặt tích cực, mạng xã hội cũng tồn tại không ít những yếu tố tiêu cực, ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường xã hội, lợi ích cộng đồng và an ninh trật tự, điển hình là: -Mạng xã hội đã và đang trở thành công cụhàng đầu để các thế lực thù địch lợi dụng tiến hành phá hoại tư tưởng. Trong những năm qua, các thế lực thù địch, phản động đã lập ra và sử dụng hàng ngàn trang mạng xã hội vào các hoạt động tuyên truyền phá hoại tư tưởng. Chúng tập trung xuyên tạc, nói xấu chủnghĩa Mác- Lênin, tư tưởng HồChí Minh và vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hiện nay, nhiều trang mạng xã hội của bọn phản động trong- ngoài như “Dân làm báo”, “Quan làm báo”… thường xuyên đăng tải những bài viết với lời lẽ chống Đảng, chống chếđộ một cách điên cuồng, mù quáng. Chúng tuyên truyền xuyên tạc chủtrương, chính sách của Đảng, Nhà nước, lợi dụng chiêu bài phản biện xã hội, đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng, bảo vệmôi trường… đểđăng tải những bài viết có thông tin sai lệch, không được kiểm chứng, suy diễn xuyên tạc, từđó kết luận các chủtrương, chính sách đó là sai lầm và đòi xóa bỏ. Lợi dụng những sơ hở, thiếu sót trong triển khai các chính sách phát triển kinh tế- xã hội của 7 https://tailieuphothong.net/

9. chính quyền các cấp, các vụ phức tạp như Đồng Tâm (Hà Nội), ô nhiễm môi trường biển do Formosa gây ra ở các tỉnh miền Trung, việc thảo luận dự luật đơn vị hành chính- kinh tếđặc biệt… đểkích động dư luận, hình thành tâm lý phản kháng, tư tưởng bất mãn, chống đối, tiến tới kêu gọi biểu tình, bạo loạn lật đổ chế độ. - Mạng xã hội làm gia tăng nguy cơ lộ lọt bí mật nhà nước, thông tin cá nhân. Trong số 35 triệu người dân Việt Nam sử dụng mạng xã hội, có không ít người là cán bộ, đảng viên, làm việc trong các cơ quan, đơn vịcó liên quan đến bí mật nhà nước. Nhiều người có thói quen thích chia sẻ thông tin về cuộc sống, công việc, hoạt động của cơ quan, đơn vị lên mạng xã hội hoặc sử dụng mạng xã hội làm công cụ liên lạc, trao đổi. Trong khi đó, hiểu biết về công tác bảo vệ bí mật nhà nước của một số cán bộ, đảng viên chưa cao, trách nhiệm ý thức bảo mật chưa tốt, làm gia tăng nguy cơ lộ lọt bí mật nhà nước. Một sốngười đăng thông tin cá nhân, lịch trình công tác, ảnh gia đình…lên mạng đã mang lại nhiều hệ lụy đáng tiếc. - Mạng xã hội tác động tiêu cực đối với sự phát triển văn hóa. Mạng xã hội phát triển làm gia tăng nguy cơ xói mòn bản sắc văn hóa dân tộc. Khi mạng xã hội phát triển thì dòng chảy của những cuộc bá quyền, xâm lăng văn hóa trở nên mạnh mẽ hơn vềcường độ, mở rộng vềquy mô, tác động đến hầu hết các cá nhân, nhất là số người trẻ. Xuất hiện các trào lưu tuyên truyền, cổvũ lối sống, các giá trịphương Tây, như tôn thờ tự do cá nhân, lối sống thực dụng, văn hóa đồi trụy, bạo lực… đi ngược lại truyền thống văn hóa dân tộc. Tình trạng nhiễu loạn thông tin, thật giả lẫn lộn trên mạng xã hội đang ở mức báo động, ảnh hưởng đến các giá trịvăn hóa tốt đẹp của cộng đồng. Hiện nay, nghiện mạng xã hội đang là thực trạng phổ biến, khiến nhiều người dùng dành ít thời gian cho người thật việc thật ở quanh mình. Bên cạnh đó, nó cũng khiến bạn buồn phiền khi bạn coi trọng bạn bè“ảo” hơn cuộc sống thực, dần dà làm giảm tương tác giữa người với người trong đời sống thực tế, làm tăng tình trạng trầm cảm, giảm tính sáng tạo. Hoạt động tung tin đồn, giật gân câu “like” trên mạng xã hội ngày càng gia tăng, gây hoang mang trong dư luận. Một số vụ việc trên mạng xã hội (như BOT giao thông) thu hút sốlượng rất lớn người quan tâm, theo dõi, hình thành tâm lý đám đông, áp lực dư luận, có thể tạo ra các giá trị lệch lạc hay khuynh hướng phức tạp trong văn hóa ứng xử. - Mạng xã hội đang trở thành công cụ, môi trường “màu mỡ” để tội phạm lợi dụng hoạt động. Với đặc tính ảo, mạng xã hội thường xuyên được các đối tượng phạm tội về hình sự, kinh tế, ma túy lợi dụng để hoạt động với các thủđoạn như tạo tài khoản ảo để kết bạn, làm quen sau đó lừa đảo chiếm đoạt tiền, tài sản; tiến hành đánh cắp mật khẩu, chiếm giữ quyền kiểm soát tài khoản trái phép để thu thập các thông tin cá nhân, nhất là những thông tin bí mật về tài chính, từđó tìm cách đánh cắp, trục lợi. Một sốđối tượng còn sử dụng mạng xã hội làm công cụ liên lạc trong quá trình mua bán, vận chuyển các loại hàng cấm, ma túy, vũ khí, vật liệu nổ và các hoạt động phạm tội khác. 8 https://tailieuphothong.net/

10. 2. Sử dụng mạng xã hội vào xây dựng văn hóa nhà trường 2.1. Xây dựng văn hóa nhà trường Văn hóa nhà trường là một tập hợp các giá trị, niềm tin, hiểu biết, chuẩn mực cơ bản được các thành viên trong nhà trường cùng chia sẻ và tạo nên bản sắc của nhà trường đó. Văn hóa nhà trường liên quan đến toàn bộđời sống vật chất, tinh thần của một nhà trường. Nó biểu hiện trước hết ở tầm nhìn, sứ mạng, triết lý, mục tiêu, các giá trị, phong cách quản lý, lãnh đạo, ứng xử, bầu không khí tâm lý…Tất cảđược thể hiện thành hệ thống các chuẩn mực, các giá trị, niềm tin, quy tắc ứng xử… được xem là tốt đẹp và được mỗi người trong nhà trường chấp nhận. Văn hóa nhà trường cần phải được nuôi dưỡng, phát triển bởi các lý do sau: - Sự phát triển của học sinh chịu ảnh hưởng rất lớn của môi trường văn hóa xã hội nơi các em lớn lên. Môi trường văn hóa trường học thuận lợi sẽ tạo điều kiện tốt cho các em có cơ hội phát triển và ngược lại, môi trường thiếu thân thiện sẽ làm thui chột các cơ hội đó, thậm chí còn tạo ra những giá trị lệch lạc trong học sinh. - Một môi trường văn hóa nhà trường lành mạnh, thân thiện sẽ làm giảm những tâm lý không tốt của giáo viên và giảm thiểu những hành vi, lời nói thiếu lịch sự của học sinh. - Văn hóa nhà trường lành mạnh sẽnuôi dưỡng, hỗ trợ việc dạy và học, là sức hút lôi kéo, tập hợp các thế hệ học sinh của nhà trường cùng chung tay tạo nên bản sắc của trường. Văn hóa nhà trường là môi trường sống của giáo viên, học sinh, có tác động trực tiếp đến hiệu quả giáo dục, góp phần quan trọng trong quá trình hình thành lối sống, cách ứng xử của học sinh. Đối với giáo viên, một môi trường văn hóa lành mạnh sẽ khuyến khích các mối quan hệ hợp tác, chia sẻ chuyên môn, kinh nghiệm. Giáo viên có tâm lý thoải mái trao đổi về những khó khăn mà họđang gặp. Bầu không khí tin cậy, cởi mở, tôn trọng lẫn nhau sẽ tạo động lực cho giáo viên đổi mới, nâng cao chất lượng dạy học. Đối với học sinh, một ngôi trường thân thiện sẽ cuốn hút các em đến lớp, mạnh dạn bày tỏquan điểm cá nhân, tích cực khám phá trải nghiệm, tích cực tương tác với thầy cô, nhóm bạn, xây dựng mối quan hệứng xử tôn trọng, hiểu biết học hỏi lẫn nhau. 2.2. Cách thức sử dụng mạng xã hội vào xây dựng văn hóa nhà trường Công cụ sử dụng là facebook, messenger, zalo là các công cụđược sử dụng phổ biến hiện nay trong tạo lập nhóm và liên hệ bạn bè. Các bước thực hiện như sau: 2.2.1. Lập trang facebook của nhà trường. Các nhà trường hiện nay đang sử dụng các trang thông tin chính thống, có bản quyền như wedsite, địa chỉemail để cung cấp, nhận thông tin và truyền tải thông tin cho các cấp có mối quan hệ chỉđạo như SởGD&ĐT, UBND cấp huyện. Nội bộcác trường hiện nay sử dụng zalo để lập nhóm tùy thuộc vào đặc điểm công việc như nhóm chi bộ, nhóm GVCN và Đoàn 9 https://tailieuphothong.net/

11. trường, nhóm các tổ chuyên môn...Thực tế chúng tôi thấy, thông tin được xử lý qua zalo rất nhanh chóng, kịp thời, công việc trôi chảy bởi ai cũng có thông tin ngay lập tức sau khi người gửi truyền tin, chỉ cần mỗi người có một smart phone và cài đặt tính năng. khác. Việc tiếp cận thông tin qua email trường là điều không thể bởi bởi đây là đường truyền tin công vụ, chỉngười có thẩm quyền được cấp mật khẩu mới đăng nhập được, qua wedsite thì ít người sử dụng bởi các thao tác đăng nhập nhiều công đoạn, qua zalo thì chỉ có nội bộ mới là thành viên. Vậy, facebook là công cụ hữu hiệu bởi ai cũng có thể truy cập, chỉ cần kết bạn. Hiện tại, trường chúng tôi đã lập trang facebook có tên: Trường Phan Thúc Trực với hình đại diện là logo nhà trường. Trên trang này, chúng tôi đăng tải các thông tin về các hoạt động của nhà trường, nhất là các hoạt động của trường, những việc làm hay, những hành động đẹp, những thành tích tiêu biểu của thầy trò, các phong trào thi đua, các hoạt động tri ân, thiện nguyện… Cách lập trang: Tuy nhiên, đối với các “cư dân” mạng ngoài trường thì lại là một chuyện Truy cập www.facebook.com/r.php. Nhập tên, email hoặc sốđiện thoại di động, mật khẩu, ngày thành lập trường. Nhấp vào Đăng ký. Xác nhận email hoặc sốđiện thoại di động của mình. 10 https://tailieuphothong.net/

12. Sau khi đăng ký xong, người quản trị vào trang cá nhân, chọn tính năng “ cài đặt”, đặt tài khoản ở chếđộriêng tư đểđảm bảo chỉcó người quản trị trang mới được đăng tin, tránh trường hợp các chủ thể khác có thểtương tác đăng tin của họ lên dòng thời gian của mình, nhất là các tin không mong muốn. Các thông tin khi đưa lên phải đảm bảo là chính thống, hình đại diện nên chọn lôgô của trường để học sinh dễ nhận thấy. Cần tránh một điều, trên trang chủ facebook, có thể có nhiều tài khoản có tên miền gần giống nhau, có cùng tên trường nên nhiều người có thể nhầm lẫn giữa trang facebook chính thức của trường và các trang khác do học sinh hoặc các trường hợp khác đăng ký. Vì thế, trang chính thức cần có một thông báo, đồng thời chia sẻthông tin đến giáo viên, nhân viên trong trường để họ cùng chia sẻ, kết nối các đường linhk đến nhiều tài khoản là bạn bè của họ. Cách thức đăng tin: Nên chia các thông tin thành các nhóm tin để tập trung đang tải, không nên cùng lúc đăng nhiều thông tin ở nhiều lĩnh vực dễ“gây nhiễu”. - Tin về các hoạt động của trường: Đó là dịp kỷ niệm các ngày lễtrong năm, các chương trình ngoại khóa, phong trào văn hóa văn nghệ, các sinh hoạt chuyên môn… Việc đưa thông tin kịp thời, đầy đủ một mặt là đưa thông tin đến cộng đồng, đồng thời là một cách xây dựng hình ảnh nhà trường. Qua sựtương tác đó, nhà trường có thểđiều chỉnh, bổsung thông tin, điều chỉnh các hoạt động của mình từ sự “comment” hợp lý, có sự thuyết phục của cộng đồng, phù hợp với tôn chỉ, mục đích của trường. Với các hoạt động đa dạng, hướng tới mục tiêu giáo dục hiện đại, cộng đồng sẽ nhận thấy trường học là một chủ thể hoạt động sống động, phong phú phát huy được tính sáng tạo của các thành viên chứ không chỉ có dạy và học. 11 https://tailieuphothong.net/

13. -Tin về các hoạt động tôn vinh, tri ân, thiện nguyện: + Bản tin về thành tích của nhà trường, giáo viên, học sinh: Một thành tích được động viên kịp thời, được thông tin rộng rãi đến công chúng sẽlà động lực to lớn, hơn mọi phần thưởng nào. Tập thể, cá nhân được tôn vinh, họ cảm thấy được giá trị của mình, có sức động viên họ tiếp tục sáng tạo, cống hiến. Cộng đồng, cụ thể là phụhuynh, nhân dân tin tưởng vào chất lượng giáo dục của trường, an tâm khi gửi con em đến một địa chỉ tin cậy. Nhà trường trở thành một địa chỉvăn hóa trong suy nghĩ của nhân dân, hình ảnh của trường sẽ sáng đẹp hơn. 12 https://tailieuphothong.net/

14. 13 https://tailieuphothong.net/

15. + Bản tin về các hoạt động tri ân: Hoạt động này có ý nghĩa rất lớn trong việc giáo dục đạo đức, nhân cách học sinh, là minh chứng sống động hơn mọi bài giảng vềđạo đức làm người. Uống nước nhớ nguồn, tôn sư trọng đạo…là những truyền thống tốt đẹp của dân tộc,là một trong những phẩm chất mà chương trình giáo dục phổ thông mới phải xây dựng, giáo dục học sinh. Các hoạt động nhà trường đã tham gia, tổ chức như đóng góp xây dựng và tham gia lễkhánh thành đến thờ Thám hoa Phan Thúc Trực, chăm sóc Khu di tích lịch sử quốc gia tại xã MỹThành ( nơi thực dân Pháp xử bắn 72 chiến sĩ Xô viết NghệTĩnh), hay các khóa học sinh tổ chức Hội khóa kỷ niệm 15,20,25,30 năm ra trường…đã để lại những dấu ấn, tình cảm tốt đẹp không chỉ trong mỗi thế hệ học sinh mà còn góp phần quan trọng vào việc xây dựng hình ảnh nhà trường trong cộng đồng, tạo dựng những cơ sở hình thành truyền thống văn hóa nhà trường. Thực tế cho thấy, học sinh tham gia hào hứng các hoạt động này một cách tự giác, qua hoạt động, các em nhận thức đầy đủhơn trách nhiệm của mình, hình thành kỹnăng sống. 14 https://tailieuphothong.net/

16. + Bản tin vềcác hành động đẹp, nhân văn: Các hành động sống đẹp, những hành động cao cảluôn được xã hội trân trọng, tôn vinh. Làm tốt công tác truyền thông ở mảng này sẽ tạo hiệu ứng tích cực, nhanh chóng. Ởtrong môi trường nhà trường, chưa cần nói đến các hành động lớn lao mà ngay những hành động nhỏnhư giúp bạn lúc ốm đau, bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp bằng cách phân loại rác thải, trả lại vật rơi cho người đánh mất…cũng đã làm thay đổi nhận thức, hành động của nhiều học sinh. Các em sống có trách nhiệm hơn, nhận thức rõ hơn vai trò, giá trị của mình trong cộng đồng. Một bản tin ví dụ cụ thể tại nhà trường: “Ngày 22 tháng 9 năm 2019, thầy giáo Đồng Văn Nhân cùng gia đình, bạn bè có công việc lên QuỳChâu và đi chơi ở thác Sao va, huyện QuếPhong. Khi đi đến thác, thầy giáo phát hiện ra một thanh niên đang vùng vẫy kêu cứu. Do nước suối chảy xiết nên việc cứu người rất khó khăn. Lúc đó trên bờ có nhiều người song sự nguy hiểm của dòng thác nên không phải ai cũng dám lao ra ứng cứu. Thầy Nhân đã bất chấp nguy hiểm, lao xuống dòng nước xiết để cứu nhưng nạn nhân đã chìm xuống đáy thác. Không bỏ cuộc, thầy Nhân lặn sâu xuống đáy và đã đưa được nạn nhân lên trong tình trạng thập tử nhất sinh. Sao Va là một thác nguy hiểm, có đáy sâu, vòm ếch ởdưới đáy, bị cuốn xuống dưới đáy rất khó thoát được, kể cảngười lặn xuống cứu cũng rất nguy hiểm đến tính mạng song thầy Nhân đã hành động dũng cảm, cứu người thành công. Với hành động cao cảđó, trường THPT Phan Thúc Trực kính trình Giám đốc Sở GD&ĐT NghệAn tuyên dương, tặng Giấy khen cho thầy Đồng Văn Nhân và đề 15 https://tailieuphothong.net/

17. nghị Bộtrưởng Bộ Giáo dục Đào tạo tặng Bằng khen”. Bản tin này được đưa lên và sau đó là báo chí, truyền thông, các trang mạng xã hội đưa tin đã tạo nên hiệu ứng tích cực trong học sinh nhà trường, ngay cả học sinh cũ ởnước ngoài cũng điện thoại về chia sẻ, chúc mừng thầy. Nhân dân cảm kích, phụ huynh tin tưởng khi con em mình được học trong môi trường có những người thầy như thế. Hình ảnh nhà trường cũng được lan tỏa. Hình ảnh buổi lễ chào cờ trao Giấy khen của Giám đốc SởGD&ĐT Nghệ An và Bằng khen của Bộtrưởng Bộ GD&ĐT cho thầy Đồng Văn Nhân đã để lại những dấu ấn tốt đẹp trong học sinh, nhiều em đã có những thay đổi trong hành động, trong lối sống hay cách ứng xử của mình, thân thiện hơn, có trách nhiệm hơn. + Bản tin về các hoạt động thiện nguyện: nhiều lực lượng, nhiều thành phần xã hội tham gia bởi tính nhân văn của nó. Chia sẻkhó khăn, nỗi đau với bạn bè, đồng nghiệp, bạn bè từ chỗ là tình cảm cá nhân thì giờđã trở thành trách nhiệm cộng cộng một cách tự nguyện, tự giác. Họ thấy đó không chỉ là tình cảm, là trách nhiệm mà qua đó, con người càng khẳng định giá trị bản thân sống có ý nghĩa trong cộng đồng. Với một ngôi trường nông thôn, hơn 1400 học sinh, có hơn 300 học sinh là con hộ nghèo, cận nghèo, nhiều em có hoàn cảnh gia đình rất éo le, đặc biệt. Hơn ai hết, các em cần chia cảm thông, chia sẻ giúp đỡ của cộng đồng. Nhà trường đã tập hợp danh sách, kêu gọi sự chung tay góp sức của các thế hệ học sinh, các tổ chức thiện nguyện và chính bạn bè trong lớp học của các em đểgiúp đỡ bạn của mình. Những hoạt động trên đã xây dựng Hoạt động này trong những năm gần đây diễn ra rộng rãi, tập hợp được 16 https://tailieuphothong.net/

18. nên hình ảnh một ngôi trường giàu lòng nhân ái, thân thiện, sống có trách nhiệm với cộng đồng. 17 https://tailieuphothong.net/

19. 2.2.2 Lập nhóm zalo: Tùy tính chất tổ chức, công việc mà lập thành từng nhóm. Hiện tại ởtrường chúng tôi có các nhóm sau: - Nhóm Chi bộ - Nhóm Ban Giám hiệu - Tổtrưởng chuyên môn - Nhóm Giám hiệu- GVCN- Đoàn trường - Nhóm các tổ, nhóm chuyên môn ( 4 tổ) - Nhóm các lớp học sinh (36 lớp) 18 https://tailieuphothong.net/

20. Với các nhóm trên, người quản trị chỉ cần tạo lập nhóm xong, sau đó đưa vào danh sách nhóm những thành viên có liên quan đến nội dung công việc của nhóm, ví dụ: nhóm Chi bộthì đưa vào tất cảdanh sách đảng viên. Việc lập nhóm đểtrao đổi thông tin nhằm đảm bảo thông tin đến đúng đối tượng, đúng nội dung công việc cho người nhận. Việc sử dụng công cụzalo trong nhà trường, ngoài những ưu điểm mà nhiều người biết như gọi điện, nhắn tin miễn phí, kết bạn dễ dàng… thì trong thực tế chúng tôi ghi nhận tại đơn vị mình, nhóm zalo có những ưu thế sau: -Thông tin nhanh chóng, cập nhật. Theo cách thông tin trước đây là in dán ở bản tin hoặc là ghi bảng tin hay gọi điện thông báo. Nay chỉ cần một thông báo, ngay lập tức, những người có liên quan đều nhận được. Thông tin được truyền tải nhanh chóng, không những rút ngắn thời gian, tiết kiệm tiền bạc mà còn làm cho công việc được xử lý một cách kịp thời, trôi chảy. Tác phong làm việc của người lao động chuyên nghiệp hơn, xử lý công việc khoa học hơn. Zalo đã được đơn vị chúng tôi cùng thống nhất là kênh thông tin nội bộ. -Chia sẻ thông tin về chuyên môn ở các nhóm chuyên môn: Giáo viên chủ động đăng các bài viết, nội dung chuyên môn của mình lên nhóm, cả nhóm cùng thảo luận trao đổi. Hoạt động này diễn ra được ở mọi nơi, mọi lúc, không nhất thiết phải tập trung một chỗ. Việc tạo lập nhóm chuyên môn thông qua công cụzalo đã tạo nên sự hứng khởi trong sinh hoạt chuyên môn, các thông tin được chia sẻ trong nhóm để làm nguồn tài nguyên chung. -Chia sẻ những lời nói hay, những hành động đẹp, những tấm gương đáng học tập thông qua trang zalo của các lớp. GVCN hay bất kỳ một thành viên nào của nhóm đều có thểlàm điều này. Thực tế vào zalo của một số lớp ( thông qua GVCN), chúng tôi thấy nhiều trang hay, bên cạnh những bài tập thầy cô chuyển đến cho học sinh (nhất là dịp học sinh nghỉ học do virus Covid-19 và theo sự chỉ đạo của Bộ và SởGD&ĐT), học sinh còn chia sẻ nhiều thông tin hữu ích cho các bạn trong lớp. Sựtương tác giữa thầy cô và học sinh tăng lên rất nhiều mà không cần phải đến lớp, giúp thầy cô hiểu học sinh muốn điều gì đểgiúp đỡ, tư vấn và ngược lại, học sinh cũng hiểu thầy cô hơn. Không chỉ là chuyện học tập mà ngay cả những câu chuyện cuộc sống cũng được thầy cô, các em cùng chia sẻ, bày tỏ quan điểm, cảm xúc đã làm thầy cô, học sinh xích lại gần nhau hơn, một không khí cởi mởđược xây dựng. Chúng tôi nghĩ đó là sựthành công hơn cảmong đợi, văn hóa nhà trường được xây dựng từ những câu chuyện như thế. 3. Mạng xã hội trong công tác tư vấn hướng nghiệp. 3.1. Tư vấn hướng nghiệp trong nhà trường: Hướng nghiệp là một hoạt động giáo dục ngày càng được coi trọng trong các hoạt động giáo dục ởnhà trường bởi suy cho cùng, học tập các môn văn hóa cũng là cơ sởđểxác định định hướng nghề nghiệp. Có thể khẳng định rằng hướng nghiệp chính là sựđồng nghĩa với định hướng cuộc sống tương lai, nó chính là khâu đầu tiên và đặc biệt quan trọng có sựảnh hưởng đến cuộc đời lập nghiệp của mỗi con người. Thế nên việc hướng nghiệp có vai trò vô cùng quan trọng. Chính vì tầm quan trọng của hoạt động hướng nghiệp thế nên vấn đềnày đòi hỏi cần có sự quan tâm hỗ trợvà định hướng đúng mức từgia đình, nhà trường cũng như nhiều 19 https://tailieuphothong.net/

21. tổ chức xã hội để các em nhìn nhận đúng bản thân và lên được kế hoạch cho mình trong thời gian sắp tới. Những ngành nghề nào sẽ phù hợp với năng lực, sở thích cũng như phẩm chất của các em đồng thời còn phù hợp với định hướng của xã hội. Đặc biệt đối với những vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa thì việc hướng nghiệp cho con không có được sự quan tâm nhiều từ các bậc phụ huynh. Thực trạng lựa chọn nghề nghiệp hiện nay đang diễn ra một số hiện tượng sau: - Chọn ngành nghềvì gia đình: Là những người đi trước có nhiều kinh nghiệm và cái nhìn sâu sắc về cuộc sống, nhiều ba mẹ Việt Nam thường bắt ép con đi theo kế hoạch và mong muốn của bản thân. Nếu định hướng chưa phù hợp, không sớm thì muộn bạn cũng sẽ chuyển sang ngành nghề khác. Việc không có chính kiến và sự lựa chọn riêng khiến học sinh gặp nhiều khó khăn trong quá trình thuyết phục phụ huynh để bản thân được thực hiện đúng nguyện vọng. Do đó, bạn cần phải làm chủ cuộc sống và biết chịu trách nhiệm cho những điều mình làm. - Chọn ngành nghề vì bạn bè: Đây là một thực trạng định hướng nghềđiển hình và phổ biến của nhiều học sinh THPT. Khi còn ngồi trên ghếnhà trường, hẳn bạn có một vài bằng hữu chí cốt khó tách rời và mong muốn làm gì cũng có nhau mag chưa thực sựquan tâm đầy dduer đến phảm chất, năng lực hay hoàn cảnh của mình có phù hợp không. Điều này sẽ dễ dẫn đến việc học sinh chọn ngành, chọn trường nào đó chỉđểđược theo cùng bè bạn mà không quan tâm đến những khó khăn vấp phải trong quá trình học và tiếp cận cơ hội việc làm tương lai. Theo thống kê của BộLao động - Thương binh và Xã hội, ngay cảđối với những sinh viên đã tốt nghiệp đại học, tỷ lệsinh viên ra trường làm trái ngành lên đến 60%. Chỉ vì chọn sai nghề, mà các bạn sinh viên cũng như phụhuynh đã tốn kém biết bao nhiêu tiền bạc, thời gian và công sức. Đối với các bạn du học sinh, cái giá phải trả thậm chí còn lớn hơn, khi chi phí học tập và ăn ở tại nước ngoài thậm chí còn tăng lên theo cấp số nhân. Du học vốn đã không dễ dàng, nếu nhận ra mình chọn sai ngành, các du học sinh không còn cách nào khác ngoài việc “đâm lao thì phải theo lao” hoặc bắt đầu lại từđầu ở một trường khác. - Chọn ngành nghề theo sốđông: Ở những năm trước đây, ngân hàng, quản trị kinh doanh…được biết đến là một trong các ngành “hot” với mức lương “khủng” nên có rất nhiều bạn chọn và đăng ký học. Hậu quả là thừa cử nhân, làm việc trái chuyên môn và thậm chí một số sinh viên nhận ra đây không phải công việc bản thân yêu thích đểtheo đuổi lâu dài. Vì thế, bạn đừng vội “cắm chốt” ngay một ngành nghềnào đó chỉ vì nhiều người chọn mà hãy cân nhắc kỹ càng những yếu tố như sởthích, tính cách, năng lực của bản thân, điều kiện gia đình, nhu cầu xã hội… - Chọn nghề nghiệp thông qua mạng xã hội: Trên mạng xã hội, rất nhiều trang tư vấn chọn nghề với những lợi ích, lợi thế hấp dẫn. Tuy nhiên, các thông tin trên không phải lúc nào cũng trung thực, chính xác. Sự bất cập của công tác hướng nghiệp đã dẫn đến việc đa số học sinh không có định hướng nghề nghiệp rõ ràng, có ngành thí sinh đổ xô vào học, có ngành chỉ lác đác vài thí sinh, dẫn đến mất cân đối ngành nghề nghiêm trọng trên thịtrường lao động. Các cuộc khảo sát cho thấy chỉ 5% học sinh có hiểu biết về ngành chọn học, 20% có hiểu biết tương đối đầy đủ và 75% thiếu hiểu biết về nghề bản thân chọn học. 20 https://tailieuphothong.net/

22. Khảo sát thực tế tại nhà trường với khoảng 120 học sinh lớp 12 ở các lớp khác nhau, chúng tôi có thông tin như sau: TT Nguồn thông tin Mức độ hiểu biêt (%) 13,3 9,8 8,7 16,9 14,2 8,7 28,4 Xếp thứ tự 1 2 3 4 5 6 7 Từ GVCN Từ GV bộ môn Từ hoạt động hướng nghiệp Từ cha mẹ, người thân Từ bạn bè Từ sách báo, truyền hình Từ mạng xã hội 4 5 6 2 3 6 1 Như vậy, thông tin học sinh có được về hoạt động hướng nghiệp không phải có được chủ yếu ởnhà trường mà là ở một kênh thông tin khác. Điều này phản ánh một thực tế là công tác giáo dục hướng nghiệp trong nhà trường mặc dù được nhận thức là một hoạt động quan trọng nhưng chúng ta đã không đạt được mục tiêu này, chủ yếu là do các nhà trường thiếu đi một cách thức tổ chức phù hợp, đồng thời giáo dục hướng nghiệp không phải là một môn học là là một hoạt động lồng ghép nên hiệu quả còn hạn chế. Ở hoạt động tư vấn cho học sinh xuất khẩu lao động hay du học, một mảng của hoạt động hướng nghiệp mà bản sáng kiến này đề cập, chúng tôi thấy đa số các nhà trường, học sinh còn phụ thuộc vào thông tin của các công ty tư vấn, môi giới. Cả tỉnh Nghệ An hiện tại có hơn 40 công ty, tổ chức được cấp phép hoạt động tư vấn trong lĩnh vực này, tuy nhiên, không phải công ty nào làm việc cũng có hiệu quảnên hàng năm, SởGD&ĐT Nghệ An luôn phải rà soát và đã rút giấy phép, chấm dứt hoạt động của một số công ty. Chính vì thực trạng đó nên chúng tôi đã chủđộng xây dựng kênh thông tin mới, song song với thông tin của các nhà tư vấn đểđịnh hướng, giới thiệu cho học sinh. 3.2. Cách thức sử dụng mạng xã hội vào tư vấn hướng nghiệp cho học sinh Công cụ sử dụng là mạng xã hội với các hình thức như lập nhóm facebook, nhóm trên messenger liên kết với học sinh của nhà trường đang học tập, làm việc ở nước ngoài. Bước 1: xây dựng danh sách học sinh Nếu bắt đầu làm thì tìm kiếm thông tin học sinh đang học tập, làm việc ở nước ngoài thông qua GVCN hoặc người nhà, lấy địa chỉ facebook. Nếu điều này có thể làm mất thời gian thì có thể nhờ học sinh đang học ởtrường tìm hiểu thêm thông tin cá nhân anh chị của mình rồi thông tin lại cho nhà trường. Còn một cách nữa cũng hiệu quả là vào ngay trang thông tin học sinh của trường ởnước ngoài đã lập nhóm đểtương tác. Hiện tại, học sinh trường chúng tôi đã lập trang ở Hàn Quốc, Nhật Bản với tên Ptt Hàn Quốc và Ptt Nhật Bảnđể kết nối các thế hệ học sinh với nhau. Bên cạnh học sinh cũ đã đi ra nước ngoài thì cuối mỗi năm học, trong quá trình làm công tác thi THPT Quốc gia, các em đều bày tỏ nguyện vọng sử dụng kết 21 https://tailieuphothong.net/

23. quả thi vào mục đích nào, có em dùng để xét tuyển ĐH, song phần lớn học sinh trường chúng tôi trong những năm gần đây, sau khi tốt nghiệp THPT là đi vào học nghề, đi xuất khẩu lao động hay du học. Cán bộ tuyển sinh sẽ lấy thông tin những học sinh có nguyện vọng lập nghiệp ởnước ngoài, một mặt tư vấn trực tiếp cho các em, đồng thời đưa số học sinh này vào các nhóm học sinh của trường ởnước các em mong muốn đến. Bước 2: tư vấn cho học sinh Thông thường thời gian các tháng 3,4,5 hàng năm, các công ty tư vấn du học, xuất khẩu lao động thường trực tiếp vềcác nhà trường lấy thông tin, nguyện vọng của học sinh, sau đó, họ có thể tổ chức một buổi tư vấn hoặc tư vấn riêng qua thông tin cá nhân của học sinh (sốđiện thoại học sinh, facebook, zalo…). Nhà trường sẽ phối hợp với họđểtư vấn cho học sinh của mình để các em có quyết định phù hợp nhất. Chúng tôi tôn trọng các thông tin của nhà tư vấn song chúng tôi cũng chia sẻ với các em các kênh thông tin khác thông qua học sinh cũ của trường: - Trực tiếp tư vấn khi các em có nhu cầu: thông tin cung cấp cho các em được lấy từ các nguồn chính thống (BộLĐ-TB-XH, Wedsite của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong lĩnh vực này), phân tích năng lực, điều kiện của các em trên cơ sở nguyện vọng để các em lựa chon con đường phù hợp, du học hay xuất khẩu lao động, đến nước nào? - Đưa các em vào các nhóm học sinh cũ của trường đang ởnước các em cần đến. Các em có thểtương tác với các anh chịđể biết thông tin thêm vềtrường mình có ý định đến học hay ngành nghề mình lựa chọn khi đến đó, nhất là các điều kiện học tập, sinh hoạt, việc làm, thu nhập… Một thực tếlà khi tư vấn, các công ty thường chỉnói đến những điều kiện thuận lợi, những ưu thế khi các em lựa chọn công ty họđể du học hay xuất khẩu lao động nhưng khi đến đó, nhiều khó khăn đã làm cho các em bỡ ngỡ. Do vậy, qua các công cụ của mạng xã hội, các em liên hệ với anh chịkhóa trước để có sự chủđộng chuẩn bị, hình dung vềcon đường mình sẽđi, những khó khăn phải đối mặt, đồng thời, qua tương tác với nhóm, các em có cơ hội nhận được sựgiúp đỡ, sẻ chia của những người đi trước. Điều này các em về chia sẻ với chúng tôi là đã làm cho các em bình tĩnh, tựtin hơn ở miền đất mới. - Cho các em địa chỉ cá nhân các học sinh của trường đang ởnước ngoài để tự liên hệ thông qua giới thiệu của các thầy cô, chủ yếu là qua facebook, messenger. Học sinh đi ra bao giờcũng có sự kết nối với thầy cô, nhất là GVCN thông qua kênh liên lạc cá nhân hoặc thông qua trang facebook của lớp. Hình thức này hiện tại hầu hết lớp nào, khóa nào cũng có. Giáo viên giới thiệu cho học sinh cũ những em cần tư vấn, hỗ trợ, sau đó, học sinh kết nối để có thông tin về ngành nghề, trường học mình quan tâm ởnước đó. Nếu các em đã có quyết định thì có thể tìm kiếm sự hỗ trợ, giúp đỡban đầu. Trong những năm qua, xu hướng học sinh đi du học hay xuất khẩu lao động sang khi tốt nghiệp THPT ngày càng nhiều. Đây là hướng đi mà tỉnh Nghệ An đang khuyến khích. Tuy nhiên, đểcác công ty tư vấn “độc quyền thông tin” là điều không nên, nhà trường cần có những thông tin bổ sung, kiểm chứng để hỗ trợ các em. Cần nhận thức đầy đủ là trách nhiệm của thầy cô không chỉ dừng lại ở kỳ thi THPT Quốc gia mà quan trọng không kém phần giảng dạy tri thức là định hướng cho các em lập nghiệp đúng đắn. Thành công hướng nghiệp cho các em cũng chính 22 https://tailieuphothong.net/

24. là thành công của công tác giáo dục và đây mới là kết quả cuối cùng của quá trình đào tạo ở nhà trường phổ thông. 4. Vận dụng thực tiễn và kết quả khảo nghiệm. 4.1. Mạng xã hội với xây dựng văn hóa nhà trường. Không thể nói mạng xã hội tạo dựng được văn hóa nhà trường mà nó chỉ là một giải pháp trong rất nhiều giải pháp mà các nhà trường thực hiện trong thời đại cách mạng 4.0 này. Các công cụ của mạng xã hội đã góp phần quan trọng trong việc giúp các cơ sở giáo dục, trước hết là tạo nên giá trịvăn hóa của mình, tạo dựng bản sắc mỗi trường, góp phần hình thành nên các quy tắc, chuẩn mực, phong cách của ngôi trường đó, đồng thời quảng bá hình ảnh của nhà trường ra bên ngoài. Trong những năm gần đây, công tác truyền thông ngày càng được các các trường chú trọng, không phải để“đánh bóng tên tuổi” mà thực sự góp phần huy động các nguồn lực xã hội vào cùng thực hiện các mục tiêu giáo dục. Thực tế vận dụng ởtrường chúng tôi: - Thứ nhất, lập trang facebook của nhà trường từnăm 2015 nhưng thực sựđể phát huy các tác dụng tích cực của nó thì chỉ một vài năm gần đây mới được quan tâm đầy đủ. Trang tin trước đây chủ yếu là các hoạt động văn nghệ, thể thao, nội dung đơn điệu. Trang tin bây giờ phản ánh đầy đủ, toàn diện các hoạt động của nhà trường từvăn nghệ, thểthao đến các hoạt động dạy học, tôn vinh, thiện nguyện… Nội dung đã sống động hơn, hấp dẫn hơn với cộng đồng khi truy cập. - Thứ hai, lập các trang zalo: các tổ chức, tổ nhóm chuyên môn, các lớp đã có trang của riêng mình. Các trang đã hoạt động hiệu quả, tạo hiệu ứng tốt. Về kết quả thực hiện, văn hóa là phạm trù không định lượng được nhưng chúng tôi thấy được các chuyển biến tích cực sau khi vận dụng các công cụ mạng xã hội vào hoạt động của trường: + Trang tin về thành tích của trường, giáo viên, học sinh: Khi đưa các thông tin này lên mạng, trước hết đó là kênh thông tin để giới thiệu cho cộng đồng về trường. Thành tích của tập thểnhà trường nếu không được quảng bá thì tác dụng lan tỏa sẽ rất hạn chế bởi chỉ có nội bộtrường biết. Do vậy, truyền thông có vai trò hết sức quan trọng ởlĩnh vực này. Một thành tích của trường, của thầy cô, của học sinh đưa lên, chúng tôi nhận thấy sựtương tác tích cực từ học sinh cũ, từ phụ huynh, từ trang chủ của trường, các chủ thể khác kêt nối đường link làm cho thông tin được quảng bá rộng rãi,giá trị của thành tích đạt được tăng lên nhiều lần. Học sinh thấy tự hào vềmái trường mình đã và đang học, giáo viên thấy tự tin, hãnh diện và trách nhiệm hơn với nghề nghiệp của mình. Một tinh thần đoàn kết, chung tay xây dựng nhà trường ngày càng được củng cố bền chặt. + Về xửlý thông tin điều hành công việc: một thông tin trước đây đến tới những người thực hiện và triển khai được cần 6-8 giờ, thậm chí có khi đến 12-16 giờ nay rút ngắn xuống 1-2 giờ. Thông tin được đăng tải trên zalo nhóm, ngay lập tức người có liên quan nhận được và có thể triển khai ngay, kể cả không có mặt tại cơ quan. Công việc được xử lý thông suốt, tiết kiệm thời gian, nâng cao hiệu suất. + Trong sinh hoạt nhóm chuyên môn: tần suất thảo luận, tương tác trong các nhóm đã tăng lên đáng kể. Nhiều nội dung đã được trao đổi, thảo luận góp phần nâng cao chất lượng giờ dạy. Giáo viên chủđộng, tự tin bày tỏquan điểm của 23 https://tailieuphothong.net/

25. mình. Theo quy định hiện hành, sinh hoạt chuyên môn ởnhà trường là 1 buổi/2 tuần thì có lúc không đủ thời gian, nhất là xây dựng chuyên đề, làm dựán… Tương tác trên không gian mạng đã giúp thầy cô khắc phục hạn chế này. + Các hoạt động tri ân, thiện nguyện: hoạt động này trước đây đã tổ chức thực hiện song chưa liên tục, đồng bộ và chủ yếu diễn ra trong khuôn khổ nhà trường. Nay với các công cụ mạng xã hội, hoạt động tri ân, thiện nguyện đã lan tỏa ra cộng đồng, tập hợp, lôi kéo nhiều thế hệ học sinh nhà trường tham gia. Một ví dụ minh họa gần đây nhất ( trang tin ngày 26/2/2020) về tình hình sức khỏe thầy giáo của nhà trường. Ngay khi thông tin được đưa lên trên trang facebook chính thức của nhà trường, cùng với sự góp sức của cán bộ, giáo viên nhà trường thì các thế hệ học sinh đã chia sẻ, chung sức hỗ trợgia đình thầy. Ngoài số tiền gần 60 triệu của thầy cô thì các em học sinh cũ cũng đã đóng góp được hơn 50 triệu đồng, thông qua tài khoản của ban quản trị trang Học sinh cũ Phan Thúc Trực và tài khoản cá nhân của thầy cô trong trường. Không chỉ là số tiền ủng hộ, qua hành động trên, một lối sống vịtha, tương thân tương ái được vun đắp trong nhà trường, một lối sống trách nhiệm, nghĩa tình của bao thế hệ học sinh được kết nối với nhà trường. Dư luận cộng đồng mạng đánh giá cao những nghĩa cửđó. Chúng tôi nhận thấy các công cụ mạng xã hội đã góp phần quan trọng tạo nên bản sắc văn hóa của một nhà trường, hình ảnh nhà trường được quảng bá, lan tỏa với những dấu ấn tốt đẹp. 24 https://tailieuphothong.net/

26. + Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao: Nội dung hoạt động này ngày càng phong phú, đa dạng, nhiều hình thức được tổ chức hấp dẫn hơn, lôi kéo nhiều học sinh tham gia. Không chỉ là dịp kỷ niệm các ngày lễnhư 20/11, 26/3… mà sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thểthao còn được tổ chức thường xuyên như vào tiết chào cờđầu tuần, rồi những nhóm độc lập cũng có những sinh hoạt riêng. Khi đưa các thông tin này lên, cộng đồng mạng đã có nhiều tương tác tích cực, hình ảnh của nhà trường sống động hơn, thân thiện hơn. Tâm lý học sinh đến trường có nhiều hứng khởi, vui vẻ sau khi có những thay đổi trong cách thức tổ chức sinh hoạt văn nghệ, thể thao, giữa các lớp có sựthi đua thể hiện tài năng của mình trong hoạt động này. + Việc sử dụng trang facebook hay zalo của các nhóm lớp: Hình thức tổ chức này đối với học sinh đang học là đểtrao đổi thông tin học tập, bài vở, các hoạt động của lớp. Trong thời điểm tháng 2 năm 2019, học sinh nghỉ học do dịch Covid 19, các công cụnày đã tỏ ra rất hữu hiệu khi thầy cô tổ chức cho các em học trực tuyến bằng cách gửi bài cho học sinh, học sinh trả bài qua trang của lớp. Nề 25 https://tailieuphothong.net/

27. nếp học tập vẫn được duy trì trong những ngày nghỉ, tuy không thể thay thế cho giảng dạy trực tiếp trên lớp nhưng đã tạo dựng cho các em ý thức tự học, biết sử dụng mạng xã hội phục vụ cho mục đích học tập chứ không chỉđểgiao lưu giải trí. Đối với học sinh cũ, đây là công cụđể kết nối thông tin bạn bè, chia sẻ tổ chức các cuộc hội ngộ, giúp đỡ nhau trong cuộc sống. Theo dõi một số trang của học sinh cũ, chúng tôi thấy tương tác giữa các anh chị rất hữu ích, không chỉ thông tin hiện tại mà nhiều kỷ niệm thời học sinh, về thầy cô, mái trường cũng được chia sẻ nhiều và mang lại nhiều cảm xúc. Những năm gần đây, các cuộc họp lớp, hội khóa diễn ra ngày càng nhiều và công tác kết nối, tổ chức thường được tiến hành trên các công cụ mạng. Các anh chị vềtrường đã mang lại cho trường những ký ức tươi đẹp, những tình cảm nồng ấm. Nhà trường đón nhận với niềm tự hào về thành quả giáo dục của mình và là cơ hội để làm công tác giáo dục truyền thống cho học sinh, truyền thống tri ân, tôn sư trọng đạo. 4.2. Mạng xã hội với tư vấn hướng nghiệp du học và xuất khẩu lao động Tư vấn du học và xuất khẩu lao động là lĩnh vực đang nở rộ mấy năm gần đây. Trong tình hình thực tế hiện nay, đây là hướng đi đúng và ở Nghệ An lại đang được khuyến khích. Tuy nhiên, lĩnh vực này cũng chứa đựng nhiều vấn đề nhạy cảm, phức tạp bởi nó liên quan đến việc đưa người ra nước ngoài, chi phí cũng không nhỏtrong lúc thông tin các nhà tư vấn đưa ra chưa hẳn đã phản ánh đầy đủ thực trạng nước ngoài, nhất là những khó khăn mà du học sinh, người lao động gặp phải. Do vậy, một nguồn thông tin khác đểđối chiếu, kiểm chứng thông tin rất quan trọng, một mặt để giúp phụ huynh, học sinh có cái nhìn đầy đủ về sự lựa chọn của mình, đồng thời có thêm sự hỗ trợ, tư vấn, giúp đỡ của những người thân quen đi trước cũng rất hữu ích. Học sinh du học hay xuất khẩu lao động ởđơn vị chúng tôi chủ yếu là các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan và một sốnước châu Âu như Đức, Ba Lan… Hiện tại, chúng tôi đã lập hai nhóm trên công cụ messenger là Hàn Quốc Ptt và Nhật Bản Ptt. Cách thức như sau: -Tải công cụ về máy, tiến hành cài đặt. -Tạo lập nhóm: trước hết, đưa các tài khoản học sinh đã biết vào nhóm, giới thiệu cho các emvềý nghĩa của việc lập nhóm. Từ những thành viên ban đầu đó, đề nghị các em giới thiệu thêm, đưa các bạn cùng trường vào. Điều này khá dễ dàng bởi học sinh của trường ởcác nước đó đã có địa chỉ của nhau và thường xuyên liên lạc. Và cứ thế, người này giới thiệu người kia, đưa vào nhóm, từđó sẽ xây dựng được một cộng đồng học sinh của nhà trường tại quốc gia đó, dĩ nhiên, không thể là tất cả. -Đưa vào nhóm các học sinh hiện tại có nguyện vọng đến quốc gia đó học tập, làm việc. Người quản trị nhóm (thầy cô) giới thiệu học sinh đó và đề nghị các anh chịđi trước tư vấn, hỗ trợ nếu các em có nguyện vọng. Ngoài việc cho các em tham giavào nhóm, chúng tôi còn một kênh thông tin độc lập nữa để học sinh có thể liên hệ. Đó là cho các em địa chỉ mạng của anh chịđi trước đang ở quốc gia đó. Các em có thể liên hệ trực tiếp để tìm hiểu thông tin, nhờ tư vấn giúp đỡ nếu lựa chọn nước đó để lập nghiệp. 26 https://tailieuphothong.net/

28. Tất nhiên, để biết sốlượng, thông tin học sinh có nguyện vọng du học hay xuất khẩu lao động, nhà trường phải tiến hành khảo sát tại lớp. Biểu mẫu khảo sát tại trường tôi: TT Họ và tên Nguyện vọng Nước có nguyện vọng đến Địa chỉ(điện thoại, facebook…) Du học XKLĐ Nhật Hàn Đài Nước khác 1 2 3 … Sau khi có kết quả này, chúng tôi phân loại nguyện vọng học sinh, thông qua địa chỉ các em, chúng tôi tìm hiểu nguyện vọng đểtư vấn. Chúng tôi hiểu, nhà trường không có chức năng đưa các em đi du học hay xuất khẩu lao động mà các em phải đi theo các công ty, tổ chức được cấp có thẩm quyền cho phép hoặc các con đường hợp pháp khác nhưng chúng tôi định hướng, tư vấn cho các em để các em có lựa chọn đúng. Bên cạnh các giải pháp của các nhà tư vấn, chúng tôi cung cấp thêm các giải pháp trên để học sinh của mình có thông tin đầy đủ hơn về quốc gia mình mong muốn đến, vềngôi trường hay công việc mà các em lựa chọn, nhất là những khó khăn mà các em gặp phải nơi đất khách quê người, những sựgiúp đỡ mà các em cần. Từnăm 2015đến 2017, các công ty tư vấn hoạt động tương đối mạnh, học sinh có quyết định ngay từnăm học lớp 12, tốt nghiệp xong là các em đi học, đi làm ngay. Thông tin các em có chủ yếu là nhà tư vấn cung cấp. Tuy nhiên, từnăm 2018 đến nay, xu hướng du học hay xuất khẩu lao động vẫn là lựa chọn của nhiều phụ huynh, học sinh nhưng thông tin từcác công tư tư vấn không còn đóng vai trò quyết định nữa. Gia đình học sinh đã tham khảo nhiều thông tin, đặc biệt là thông tin từ các học sinh của nhà trường đã đi trước đó. Chúng tôi cung cấp địa chỉ và các em đã trực tiếp liên lạc đểcó tư vấn, sau đó mới lựa chọn. Do vậy, học sinh khi đến các nước thông báo vềcho gia đình, thầy cô là các em tựtin hơn, không cảm thấy bất ngờ, nhất là những khó khăn trong học tập, môi trường làm việc bởi các em đã có thông tin đầy đủ, chính xác từtrước. Với những thông tin có được, chúng tôi tin các giải pháp hỗ trợ của mình cho các em bằng cách sử dụng các công cụ mạng xã hội đã thành công bước đầu. 5. Một số kiến nghị, đề xuất: Từ thực tiễn hoạt động tại đơn vị, chúng tôi đề xuất một số giải pháp sau để các đơn vị bạn có thể áp dụng trong điều hành công việc cũng như xây dựng một môi trường văn hóa trong nhà trường một cách hiệu quả - Đối với nội dung xây dựng văn hóa nhà trường: + Các nhà trường nên có một trang facebook riêng và do lãnh đạo trường quản lý. Mặc dù hiện nay mỗi trường đều có wedsite đểđưa các thông tin của trường lên nhưng facebook có thế mạnh riêng của nó. Wedsite chỉđưa thông tin nhưng tính 27 https://tailieuphothong.net/

29. năng tương tác với cộng đồng lại không thể bằng facebook, hơn nữa, lớp trẻ hiện nay chủ yếu tương tác với nhau thông qua facebook là chính. Các thông tin khi đưa lên yêu cầu phải là thông tin chính thống, phản ánh được đầy đủ, toàn diện các hoạt động của nhà trường. Người quản trị trang phải luôn có mặt ở những sự kiện của trường để cập nhật những thông tin cần đăng tải, phải biên tập các tin sao cho ngắn gọn nhưng đủlượng thông tin, có hình ảnh đi kèm để làm phong phú thêm, phải biết được các thông tin tương tác, phản hồi, nhất là của học sinh để có sựđiều chỉnh trong vận hành trang thông tin. Mỗi một thông tin đưa lên đều nhằm mục đích rõ ràng, hướng tới mục tiêu là xây dựng một hình ảnh nhà trường thân thiện, một địa chỉ giáo dục tin cậy, góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Một kinh nghiệm nhỏlà trang facebook nên đặt ở chếđộriêng tư, tức là chỉcó người quản trịđưa được thông tin lên, các đối tượng tương tác chỉ có thể xem, bình luận, chia sẻnhưng không đưa tin lên dòng thời gian được, tránh những thông tin không mong muốn xuất hiện trên trang của trường. + Mỗi tổ chức, tổ nhóm chuyên môn, các lớp trong trường nên có trang zalo nội bộ. Nên thống nhất đây là trang thông tin nội bộđểđiều hành công việc, chia sẻ thông tin. Đây là cách làm rất hiệu quả, đảm bảo mọi thông tin, công việc được xử lý nhanh chóng. - Đối với nội dung tư vấn hướng nghiệp cho học sinh: Cơ quan chủ quản các đơn vị giáo dục nên khuyến nghịcác nhà trường có học sinh du học hay xuất khẩu lao động cần thiết lập được nhóm học sinh của mình ởnước ngoài thông qua các công cụ của mạng xã hội, có kênh thông tin độc lập với các công ty tư vấn. Nhà trường nên giao cho một cán bộ quản lý hoặc cán bộ tuyển sinh làm việc này. Đây không chỉ là trách nhiệm của nhà trường trong việc hỗ trợ, tư vấn hướng nghiệp cho các em mà cũng cần xem là một giải pháp để xây dựng hình ảnh nhà trường. C. KẾT LUẬN Mạng xã hội đang ngày càng được khai thác rộng rãi trong mọi hoạt động của đời sống xã hội, kể cả việc điều hành của một sốcơ quan Nhà nước. Sức mạnh của mạng xã hội ai cũng hiểu, có khi nhanh hơn, hiệu quảhơn, sức lan tỏa mạnh mẽhơn nhiều các công cụ truyền thông khác. Do vậy, việc khai thác ưu thế của nó đểtăng hiệu suất lao động, xây dựng hình ảnh của chủ thể sử dụng trong cộng đồng là một hướng đi đúng, nên làm trong thời đại cách mạng 4.0 này. Đối với các nhà trường, nhất là trường THPT, đối tượng sử dụng mạng là các thầy cô giáo và học sinh ở thế hệZ nên đã có những hiểu biết nhất định những nguyên tắc cộng đồng của mạng xã hội. Với sự vận dụng các công cụ mạng, việc điều hành công việc rõ ràng là hiệu quảhơn nhiều, hình ảnh nhà trường được quảng bá rộng rãi, các giá trịvăn hóa của nhà trường được cộng đồng biết đến nhiều hơn, tạo động lực cho nhà trường hoàn thành các mục tiêu giáo dục. Công cụ mạng phải được sử dụng như là một giải pháp “kép”, vừa xây dựng, quảng bá văn hóa nhà trường vừa định hướng thông tin cho học sinh. Hoạt động của một nhà trường rất phong phú, đa dạng, không chỉ là việc dạy và học mà còn nhiều nội dung khác như các hoạt động trải nghiệm sáng tạo, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, các hoạt 28 https://tailieuphothong.net/

30. động xã hội khác… Do vậy, mỗi một nhà trường cần có nhiều giải pháp, nhiều cách thức để tổ chức thực hiện mà mạng xã hội là một lựa chọn hiệu quả. Bản sáng kiến kinh nghiệm này được tổng hợp từ những việc làm rất cụ thểởđơn vịchúng tôi và đã tạo nên những chuyển biến tích cực. Mặc dù có thểcác đơn vị bạn cũng đã ứng dụng các công cụ mạng này trong công việc của mình cũng như hỗ trợ cho học sinh song chúng tôi nghĩ, chia sẻ thành công của mình cho bạn sẽ làm cho ý nghĩa của sự thành công tăng hơn gấp nhiều lần. Đó cũng là một trong những giá trịvăn hóa của nhà trường chúng tôi đang xây dựng mà bản sáng kiến này đề cập đến. 29 https://tailieuphothong.net/