Bồi dưỡng HSG phần vận động tự quay quanh trục của trái đất và các hệ quả

1. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI PHẦN VẬN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT VÀ CÁC HỆ QUẢ. A. PHẦN MỞĐẦU. I. LÍ DO CHỌNĐỀ TÀI: Từ kinh nghiệm nhiều năm tham gia dạy bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí, tôi đã tập hợpđược những kinh nghiệm và kiến thức nhấtđịnh trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi phầnđịa lí tự nhiên đại cương. Những kiến thức và kinh nghiệmđó đã giúp tôi bồi dưỡngđược một số học sinh đạt giải trong các kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh, và đã có học sinh dự thi và đạt giải học sinh giỏi Quốc gia. Đây là những kiến thức và kinh nghiệm sau nhiều năm say mê nghiên cứu về chuyên môn, và qua thực tế giảng dạy bồi dưỡng cho học sinh mà tôi tích luỹđược. Để giúp các giáo viên khác đạt nhiều thành tích trong công tác bồi dữơng học sinh thi học sinh giỏi cấp tỉnh hoặc Quốc gia, tạo dwocj sự hứng thú, phát huy tính tích cực của học sinh, nâng cao chất lượng dạy học môn địa lí, là lí do để tôi chọn và viết vềđề tài này. II. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU: Trong quá trình giảng dạy môn Địa líở bậc trung học phổ thông, hoạt động bồi dưỡng học sinh tham gia dự thi học sinh giỏi là nhiệm vụ chuyên môn có chiều sâu của các nhà trường. Hoạtđộng này đã được nhiều giáo viên tích cực tham gia, trong quá trình giảng dạy và bồi dưỡng học sinh giỏi, mỗi giáo viên đều tự tìm hiểu nghiên cứu và trải nghiệm qua công tác giảng dạyđểđúc rút kinh nghiệm cho riêng mình. Tuy nhiên chưa có nhiềuđề tài tổng kết chung, để rút ra những kinh nghiệm mang tính tổng thể về kiến thức và biện pháp bồi dưỡng học sinh như thế nào để đạt kết quả tốt nhất. Do vậy việc tiếp tục tổng kết những kiến thức, kinh nghiệm nhưđã nêu ở trên là vấnđề có ý nghĩa quan trọng không chỉ về lí luận mà còn có ý nghĩa thiết thực trong thực tiễn, nhằm giúp các giáo viên đạt kết quả tốt hơn trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn địa lí nói riêng và công tác dạy học địa lí nói chung. III. MỤCĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: - Giúp các giáo viên có thể tham khảo, vận dụng kinh nghiệm vào trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi phầnđịa lí tự nhiên đại cương. https://tophalong.com/

2. + Kinh nghiệm chọn lọc khắc sâu các kiến thức lí thuyết cần thiếtđể bồi dưỡng học sinh giỏi phần vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất. + Các kiến thức và kinh nghiệm luyện tập cho học sinh giỏi các dạng bài tập liên quan đến vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất. IV. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: 1.Đốí tượng nghiên cứu: - Học sinh lớp 10, 11,12 trong học tập, ôn tập và thi học sinh giỏi môn địa lí. - Giáo viên trong giảng dạyđặc biệt là trong việc dạy học sinh giỏi. 2.Phạm vi nghiên cứu: - Chương trình địa lí lớp 10 phần tự nhiên đại cương. Những nội dung liên quan tới giảng dạy và bồi dưỡng học sinh khá giỏi, học sinh thi học sinh giỏiđịa lí. - Giới hạn nghiên cứu là các kiến thức, kinh nghiệm giảngdạyvề vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả. V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. - Sử dụng các phương pháp dạyhọc tích cực,tạo hứng thú, niềm say mê cho cho học sinh nói chung và học sinh giỏi nói riêng khi tìm hiểu về vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả. - Cung cấp kiến thức, xây dựng hệ thống câu hỏi và bài tập cho học sinh rèn luyện các kĩ năng, qua kết quả bài kiểm tra, bài thi của học sinh ở phần này, đánh giá kết quả nghiên cứu củađề tài. - Tổng kết thành chuyên đề chung về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi phầnđịa lí tự nhiên đại cương, để có thể giúp các đồng nghiệp tham khảovào hoạt động bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí. B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG: - Trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí, chuyên đề bồi dưỡng về vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả, là mộtchuyên đề bắt buộc giáo viên phải đề cập đến, nhưng với thời gian có hạn thì việc dạy chuyên đề này như thế nào để học sinh có kiến thức và có hứng thú học tập là vấn đề khó với các giáo viên khi bồi dưỡng học sinh giỏi. + Với chuyên này người dạy có thể lướt nhanh nhưng cũng phải làm cho học sinh hiểu sâu sắcđặcđiểm vậnđộng tự quay của Trái Đất quanh trục. Chọn lọc và hướng dẫn học sinh làm một số bài tập cần thiếtđể củng cố những kiến thức ở chuyên đề này. https://tophalong.com/

3. + Các kiến thức về vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả, tuy không nhiều, nhưng với thời gian có hạn, giáo viên cần tập trung vào những nội dung trọng tâm, biết củng cố khắc sâu những nội dung quan trọng. Ví dụ: hướng dẫn học sinh phân biệtđược giờ múi và giờ Mặt Trời, biết rõ cách chuyển ngày căn cứ vào sơđồ của giaos viên, nắmđược các dạng bài tập liên quan tới kiến thức ở chuyên đề này. Những vấn đề nêu trên tưởng nhưđơn giản, nhưng trong thực tế do thời gian bồi dưỡng học sinh giỏi không nhiều, nên nhiều giáo viên đã mất rất nhiều thời gian bồi dưỡng mà không có hiệu quả. Vậy làm thế nào để bồi dưỡng củng cố cho học sinh được những kiến thức cần thiết, trong thời gian có hạn, đây là những vấnđề tôi sẽđề cập trong sáng kiến kinh nghiệm này. II. NỘI DUNG CỤ THỂ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Phần I. Đặcđiểmvận động tự quay quanh trụccủa Trái Đất và hệ quả. 1. Đặc điểm: - Trái Đất tự quay quanh trục theo chiều từ T->Đ (ngược chiều kim đồng hồ), trục Trái Đất luôn nghiêng với mặt phẳng quỹđạo 1 góc 66033’. - Thời gian Trái Đất hoàn thành 1 vòng tự quay quanh trục là một này đêm ( 23h 56’ 4” hay 24h). - Vận tốc tự quay khá lớn, xích đạovận tốc lớn nhất (464m/s) càng xa xích đạo vận tốc giảm dần. Ở 2 cực vận tốc bằng 0 (cần làm cho học sinh thấyở 2 cực không có sựdi chuyển vị trí) 2. Các hệ quả: a. Sự luân phiên ngày đêm và sự điều hòa nhiệt độ trong 1 ngày đêm……… b. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế. - Giờ địa phương (giờ Mặt Trời): do Trái Đấtcó hình khối cầu và tự quay quanh trục từ T sang Đnên trong cùng 1 thời điểm, các địa điểm thuộc các kinh tuyến khác nhau sẽ có giờ khác nhau, giờ đó là giờ địa phương hay giờ Mặt Trời. Như vậy giờđịa phương được tính theo độ cao của Mặt Trời so với vị trí của người quan sát tại các kinh tuyến khác nhau. - Giờ múi: để tiện cho việc tính giờ và giao dịch quốc tế, người ta chia Trái Đất ra thành 24 múi giờ, mỗi múi giờ rộng 150kinh tuyến. Các địa phương nằm trong cùng một múi sẽ thống nhất một giờ đó là giờ múi. Giờ ở múi số 0 được lấy làm giờ quốc tế hay giờ GMT. ( Xem lược đồ các múi giờ). + Cần lưu ý: Trái Đấtđược chia thành 24 múi giờ, múi giờ số 0 chùng 24, theo thứ tự từ múi giờ số 0, sang phía đông là các múi 1, 2, 3 ….12; từ múi số 0 sang phía Tây là múi -1, -2, …. -11; nhưvậy múi số -11 sẽ trùng với múi 13 ……. múi -1 trùng với múi 23, múi số 0 chùng với múi 24 (đây là nội dung không thể hiện trên bảnđồ các múi giờ). Phạm vi múi số 0 sang tới 7030’Đ và 7030’T, đó cũng là ranh giới để tính cho các múi giờ tiếp theo. https://tophalong.com/

4. Đường chuyển ngày quốc tế: Do quy ước tính giờ ( múi 0 trùng 24), nên trên Trái Đấtbao giờ cũng có 1 múi giờ mà ở đó có 2 ngày lịch khác nhau, vì vậy người ta quy định 1800ở giữa múi giờ số 12 trên Thái Bình Dương làm đường chuyển ngày quốc tế. Nếu đi từ phía Tây sang phía Đông qua kinh tuyến 1800 thì lùi lại 1 ngày lịch, ngược lại….. phải tăng thêm một này lịch (để học sinh dễ hiểu giáo viên vẽ hình…) Kinh tuyến 1800 5/1/2013 c. Hiện tượng lệch hướng của các vật thể do lực Côriôlit ………..các vật thể chuyểnđộng trên Trái Đất theo chiều kinh tuyến đều bị lệch hướng, ở Bắc bán cầu lệch về bên phải; Nam bán cầu lệch về bên trái so với hướng chuyểnđộng ban đầu. (Hình vẽ trong sách giáo khoa) d. Mạng lưới toạ độ trên Trái Đất: do trong sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất có 2 điểm chỉ quay tại chỗ, là 2 địa cực Bắc và Nam, việc xác định các địa cực trên Trái Đất là cơsở cho việc xây dựngmạng lưới kinh vĩ tuyến, để xác định vị trí bất cứ địa điểm nào trên Trái Đất. Đây là một thực tế khoa học rất lí thú, mạng lưới toạđộ cho ta xác định chính xác các địađiểm trên Trái đất và không có một sự trùng lặp nào về vị trí các địađiểmđó. Ví dụ chỉ có 1 vị trí 21002’B, 105052’ Đ của Hà Nội, không có mộtđịađiểm nào khác trên thế giới có toạđộ như vậy. e. Sự chuyển động biểu kiến của Mặt Trời “ mọc, lặn” , và các vì sao (vì tinh tú) trong 1 ngày đêm. Ban ngày ta quan sát thấy sự di chuyển của Mặt Trời từĐông sang Tây, ban đêm các vì Sao trên bầu trời cũng chuyểnđộng tương tự, thực tế là do Trái Đất vậnđộng tự quay quanh trục từ Tây sang Đông, ta đang ở trên Trái Đất quan sát cũng giống như người ngồi trên đoàn tầuđang chạy sẽ thấy hàng cây ở phía xa chuyểnđộng ngược lại với hướng chuyểnđộng củađoàn tầu. Phần II. Một số bài tập luyện tập theo chuyên đề. Ngoài những bài tậpđơn giản sử dụng kiến thức họcở phần vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất, các sơđồ và bảnđồ các khu vực giờđể giải quyết; giáo viên có thểđưa ra những bài tập phức tạpđòi hỏi học sinh phải thấu hiểu kiến thức và có trình độ tư duy cao, biết khai thác kết hợp nhiều kiến thức, nhiều mối liên hệ nhân quả trong địa lí, qua những bài tậpđó để phát hiện và bồi dưỡng những học sinh giỏi có niềmđam mê môn địa lí. Sau đây tôi xin giới thiệu một số bài tập dạngđó: Bài tập 1. Một bức điện được đánh ở thủđô Hà NộiViệt Nam để chúc mừng phụ nữ thế giới nhân ngày 08/03, phải đánh bức điện vào mấy giờ để tất cả các nơi trên Trái Đất đều nhận được điện trong ngày 08/03. 4/1/2013 https://tophalong.com/

5. Lời giải. Trướcđây có một số ý kiến cho rằng phảiđánh bứcđiệnđó vào 18 giờ ngày 08/03 ở Hà Nội, vì khi đó múi giờ số 12 nơi được tính ngày sớm nhất và múi giờ số 13 nơi được tính ngày muộn nhất đều nằm cùng ngày 08/03. Cách tính đó chưa hoàn toàn chính xác vì chưa chú ý đến đường đổi ngày quốc tế là kinh tuyến 1800 nằm giữa múi giờ số 12, khi đó phía tây kinh tuyến 1800 là 23 giờ ngày 08/03 thì phía đông kinh tuyến 1800 mới là 23 giờ ngày 07/03, không cùng một ngày. Như vậy phải căn cứ vào vào đườngđườngđổi ngày quốc tếở múi giờ số 12 và múi giờ số 0 trùng với múi giờ số 24, để xác định thờiđiểmđánh bứcđiện chính xác vào lúc 19 giờở Hà Nội, khi đó phía tây kinh tuyến 1800 là 24 giờ ngày 08/03 thì phía đông kinh tuyến 1800 mới là 24 giờ ngày 07/03, cũng có nghĩa là 0 giờ ngày 08/03. Bài tập 2. Một bức điện được đánh từ Hà Nội (múi giờ số 7) đến NiuIooc (múi giờ số19) hồi 9h ngày 02/03/2013một gìơ sau trao cho người nhận lúc đó là mấy giờ ngày nào ở NiuIooc. điện trả lời đánh từ NiuIooc hồi 1h ngày 02/03/2013 , một giờ sau trao cho người nhận, lúc đó là mấy giờ ngày nào ở Hà Nội. Lời giải. Trước hết cần hướng dẫn học sinh nhận thấy trên bảnđồ giờ, từ múi giờ bất kì nếuđi về phía đông mỗi múi giờđi được sẽđược tính tăng thêm một giờ, đi về phía tây thì ngược lại sẽ phải tính lùi lại một giờ. NiuIooc cách Hà Nội : 19 – 7 = 12 múi giờ, khi bứcđiệnđánh từ Hà Nội là 9h ngày 02/03 thì NiuIooc là 21 giờ (tính theo cách đi sang phía đông), nhưng có ngày là 01/03 vì NiuIooc nằmở phía tây kinh tuyến đổi ngày. Một giờ sau trao cho người nhận, khi đó sẽ là 22 giờ ngày 01/03/2013. Điện trả lời từ NiuIoóc là 1 giờ nagỳ 02/03/2013 thì Hà Nội sẽ là 13 giờ ngày 02/03/2013, một giờ sau trao điện cho người nhận khi đó sẽ là 14 giờ ngày 02/03/2013 ở Hà Nội. Bài tập 3. Xác định kinh độ của 2 địa điểm A và B khi giờ gốc (giờ GMT) là 10h30’ thì giờ tại địa điểm A là 18h30’ ở B là 8h30’. Lời giải.Địađiểm A có giờ sớm hơn giờ GMT là 8 giờ như vậyđịađiểm A nằmở phía đông kinh tuyến gốc, cách kinh tuyến gốc với khoảng cách tương ứng với 8 múi giờ và địađiểmđó thuộc kinh tuyến 1200đông. Tương tự như vậyđịađiểm B có giờ muộn hơn giờ GMT là 2 giờ như vậy địađiểm A nằmở phía tây kinh tuyến gốc, cách kinh tuyến gốc với khoảng cách tương ứng với 2 múi giờ và địađiểmđó thuộc kinh tuyến 300 kinh độ tây Bài tập 4. Xác định toạ độ địa lí của địa điểm A có giờ là 5h17’ và cách chí tuyến bắc 10033’ về phía Bắc. Biết rằng cùng thời điểm đó giờ ở kinh tuyến gốc là 22h5’ và điểm A nằm ở bán cầu đông https://tophalong.com/

6. Lời giải. - Trước hết ta xác định vĩđộđịađiểm A căn cứ vào vị trí của địađiểm A so với chí tuyến Bắc. + A có vĩđộ là: 23027' + 10033' = 340B - Xác định kinh độ củađịađiểm A căn cứ vào giờ củađịađiểm A so với giờ của kinh tuyến gốc. + A có kinh độ là: (5h17' + 24h) - 22h05' = 7h12' 7h12' = 1080Đ (1 giờ = 150 kinh tuyến) Như vậy toạđộđịa lí củađịađiểm A là: 340B và 1080Đ Bài tập 5. Đoàn thám hiểm của Magienlăng đi vòng quanh Trái Đất theo hướng Tây sang đông, mất gần 3 năm, bắt đầu ngày 20/09/1519. Khi trở về Tây Ban Nha, lich trên bến cảng là ngày 07/09/1522, nhưng lịch trên tầu là ngày 06/09/1522. Hãy tìm bí mật của sự mất đi 1 ngày. Lời giải. Sự thật không có sự nhầm lẫn nào ởđây, mà do Trái Đất không ngừng chuyểnđộng từ tây sang đông đã sinh ra hiện tượng ngày, đêm luân phiên. Trong cùng một thời khắc, các nơi trên Trái Đất không cùng kinh độ, thời gian cũng khác nhau. Nếu như Mặt Trời mọc vào lúc sáng sớm và lặn vào lúc chạng vạng, mà trên Trái Đất lại xuất hiện " đường bình minh" và " đường hoàng hôn" vĩnh viễn di chuyển từđông sang tây, thì nơi bắtđầu buổi bình minh sẽ là nơi nào trên Trái Đất ? Do Trái Đất là quả cầu di chuyển, nên phương đông và phương tây cũng chỉ là tương đối. Bởi vậy không thể cốđịnh phương nào bắtđầu buổi bình minh. Châu Á và châu Âu tuy dính liền với nhau nhưng lại xa xôi nghìn dặm. Châu Á thuộc phương đông, châu Âu thuộc phương tây. Giờở phương đông luôn sớm hơn giờở phương tây. Mặt Trời mọcởđàng đông, đầu tiên Nhật Bản nhìn thấy Mặt Trời mọc, sau đó đến Trung Quốc, ẤnĐộ, Iran, Thôt Nhĩ Kì, Nam Tư và Anh tiếp tục nhìn thấy. Người ngồi trên máy bay, hành trình từ Bắc Kinh tới Bucaret có thể thấy hiện tượng tự nhiên kì lạ. Ban ngày bay theo hướng tây máy bay nhưđang đuổi theo Mặt Trời. Ban đêm bay ngược lại với hướngđông, máy bay nhưđang đi đến Mặt Trời, đêm đen lúc này hình như ngắn lại. Bí mật của việc mấtđi 1 ngày trong chuyếnđi vòng quang Trái Đất của Magienlăng chính là ở chỗđó. Ông đi vòng quanh Trái Đất theo hướng tây, mỗi ngày đều đuổi theo Mặt Trờilặn. Bởi vậy buổi tối thường ngắnđi một chút, ông đi suốt 1024 ngày như vậy nếuđem chia bình quân, mỗi ngày cùng lắm chỉ mất 1 phút. Điều này không dễ gì cảm nhậnđược. Ngược lại nếu chúng ta đi vòng quanh Trái Đất theo hướngđông sẽđược dôi ra 1 ngày. Bài tập 6. Mặt Trời qua thiên đỉnh của 2 địa phương A và B cách nhau 1h30’ cho biết: a. Địa phương A cách địa phương B bao nhiêu kinh độ. https://tophalong.com/

7. b. Nếu địa phương A nằm trên kinh tuyến 1070 thì địa phương B nằm trên kinh tuyến nào ? Lời giải. a. Một vòng bao quanhTrái Đấtđược chia thành 3600kinh tuyến, tương ứng với24 giờ, như vậy1 giờ ứng với 150kinh tuyến, địa phương A và B cách nhau 1h30’ -> 22,50 kinh tuyến hay 22030’ theo kinh tuyến. b. Nếu A ở kinh tuyến 1070 sẽ xảy ra 2 trường hợp sau: + A ở kinh tuyến 1070Đ thì B 129030’Đhoặc 84030’Đ, thuộc 2 phía đối xứng với kinh tuyến 1070Đ. + A ở kinh tuyến 1070T thì B 129030’T hoặc 84030’T Bài tập 7. a. Tại sao ở nửa cầu Bắc bờ sông bên phải bị xói lở nhiều nơi, đường ray bên phải đoàn xe bị mòn nhiều hơn; ở nửa cầu Nam thì ngược lạị. b. Trên đường ray củađường tầu thống nhất chạy theo hướng Bắc – Nam ở Việt Nam, phía ray bên nào bị mòn nhiều hơn. Lời giải. a. Do tác động của lực Côriôlit, lực làm lệch hướng chuyểnđộng cảu các vật thể trên bề mặt Trái Đất đã làm cho ở nửa cầu Bắc bờ sông bên phải bị xói lở nhiều nơi, đường ray bên phải đoàn xe bị mòn nhiều hơn; ở nửa cầu Nam thì ngược lạị. b. 2 phía củađường ray đều mòn đều, vì tầu chạy theo chiều bắc-> nam, đường ray bị mòn nhiềuở một phía, khi tầu chạy ngược lại từ nam -> bắc thì lại mòn nhiêù ở phía bên kia. Bài tập 8.Một tầu thuỷ đi từ cảng Hải Phòng lúc 5 h ngày 01-03-2013 đến Macxây. Sau 20h chạy thì tới vào lúc 19h ngày 01-03-2013. Cho biết Macxây ở múi giờ thứ mấy. Lời giải. - Việt Nam ở múi giờ số 7, khi tàu đến Macxây là 19h ngày 01/03/2013, sau khi đã chạy 20h, như vậy lúc tầu khởi hành ở Hải Phòng thì ở Macxây là 23h ngày 28/02/2013. - Lúc Macxây 23h ngày 28/02/2013, thì Hải Phòng là 5h ngày 01/03/2013. Như vậy giờở Việt Nam sớm hơn giờở Macxây là 6 giờ, suy ra Macxây ở múi giờsố 1. Bài tập 9. Những vị trí nào ở bề mặt TĐcó hiện tượng MT mọc chính đông lặn chính tây ? hiện tượng này xuất hiện vào những ngày nào trong năm ở xích đạo, chí tuyến. Lời giải. Hiện tượng + Mặt Trời “mọc”, “lặn” là một loại chuyển động biểu kiến diễn ra hàng ngày, đó là hệ quả chuyển động tự quay quanh trục của Trái Đất từ tây sang đông. https://tophalong.com/

8. + Khi Mặt Trời mọc chính đông vào sáng sớm, lặn chính tây vào chiều tà thì lúc 12h trưa Mặt Trời phải ở đỉnh đầu của người quan sát. + Chỉ trong khu vực nội chí tuyến mới thấy Mặt Trời mọc chính đông, lặn chính tây (vì chỉ trong khu vực này mới có hiện tượngMặt Trời lên thiên đỉnh) . Tại 2 chí tuyến có 1 ngày …. các địa điểm khác có 2 ngày. Khu vực ngoại chí tuyến không bao giờ có hiện tượngMặt Trời mọc chính đông, lặn chính tây. + Các ngày Mặt Trời mọc chính đông, lặn chính tây ở Xíchđạo là ngày 21/3, 23/9; ở chí tuyến Bắc là ngày 22/6, chí tuyến Nam là ngày 22/12. III.. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN CỦA ĐỀ TÀI: - Trong nhiều năm qua, trong quá trình giảng dạybồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí tôi đã áp dụng sáng kiến này để trang bị kiến thức, rèn luyện kĩ năng địa lí cho học sinh. Tạo cho các em niềm say mê học tập, giúp các em nắm bắt kiến thức nhanh chóng, làm bài thi môn địa líđược tốt hơn. Như vậyviệc áp dụng sáng kiến này đã mang lại hiệu quả thiết thực. - Với kinh nghiệm giảng dạy nói trên, mặc dù thời gian bồi dưỡngđội tuyển học sinh giỏi cấp trườngđể tham dự kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh không nhiều, những học sinh tham gia đội tuyển học sinh giỏi môn địa lí phần lớn chưa phải là những học sinh xuất sắc. Nhưng các năm qua học sinh của tôi đi thi đều liên tụcđạt giải trong các kì thi học sinh giỏi cấp tỉnh. C. - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I . KẾT LUẬN CHUNG: Trong quá trìnhbồi dưỡng học sinh giỏi môn Địa lí, phần vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả, các vấnđề cần quan tâm trong việc trang bị kiếnthức và rèn luyện kĩ năng địa lí cho học sinh là: - Giúp học sinh nắm chắcđược các kiến thức về vậnđộng tựquay quanh trục của Trái Đấtđó là hướng chuyểnđộng, thời gian hoàn thành một vòng tự quay quanh trục, vận tốc quay, ...... Hiểu sâu sắc các hệ quả do vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất tạo nên: hiện tượng ngày đêm luân phiên; giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế; hiện tượng lệch hướng chuyểnđộng của các vật thể; ..... https://tophalong.com/

9. - Làm được các dạng bài tập liên quan đến vậnđộng tự quay quanh trục của Trái Đất như: tính giờ dựa vào kiến thức và bảnđồ các khu vực giờ trên Trái Đất, xác định vị trí (toạđộ) của các địađiểm căn cứ vào múi giờ và Mặt Trời, xác định được thời gian và địađiểm có hiện tượng Mặt Trời "mọc" chính đông, "lặn " chính tây, giải thích được các hiện tượng tự nhiên liên quan đến vậnđộng tự quay quanh trục của Tái Đất. - Ngoài những kiến thức cần thiếtở phần này cũng cần rèn luyện cho học sinh các kĩ năng, phương pháp tư duy, thiết lập các mối liên hệ nhân quảđịa lí để nhận biết, trình bày và giải thích các hiện tượngđịa lí tự nhiên. - Trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn địa lí, nhờ vận dụng kinh nghiệm nêu trên vào giảng dạy tôi đã thu được những kết quảđáng kể trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Điềuđó cho thấy sáng kiếnđã có giá trị thiết thực trong thực tiễn giảng dạy, có thể là tài liệu tham thảo có giá trị với các giáo viên trong dạy học môn địa lí. II. KIẾN NGHỊ - Đối với giáo viên giảng dạy học sinh giỏi cần thực sự say mê với chuyên môn, đầu tư nhiều thời gian cho nghiên cứu, tìm hiểu sâu về chuyên môn, học hỏi đồng nghiệp, …… để có thể bồi dưỡngđội tuyển học sinh giỏiđạt hiệu quả cao. - Các nhà trường cần có kế hoạch hợp lí, giành thời gian thích đáng cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, động viên các giáo viên tham gia bồi dưỡngđội tuyển học sinh giỏi, tạo các điều kiện thuận lợi cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. - Trên đây là toàn bộ những nội dung sáng kiến kinh nghiệm của cá nhân tôi, rất mong ý kiến đóng góp bổ sung của các đồng nghiệp, để sáng kiến có giá trị tốt hơn đối với công tác giảng bồi dưỡng họ sinh giỏi môn Địa lí. https://tophalong.com/

10. TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH 1. Địa lí tự nhiên đại cương - Nguyễn Ngọc Hiếu (chủ biên), Phùng NgọcĐĩnh. 2. Địa lí tự nhiên đại cương – Hoàng Thiếu Sơn. 3. Tìm hiểu Hệ Mặt Trời - Nguyễn Hữu Danh. 4. Sổ tay thuật ngữ địa lí- Nguyễn Dược, Trung Hải. 5. Tìm hiểu kiến thứcđịa lí 10 Nguyễn Minh Tuệ, NguyễnĐức Vũ. . 6. Sách giáo khoa địa lí 10 theo chương trình chuyên ban - Bộ giáo dục. 7. Hỏiđáp vềđịa lí tự nhiên đại cương - Trần Trọng Hà, TrầnĐức Hạnh. MỤC LỤC Sáng kiếngồm: A. PHẦN MỞ ĐẦU. I. LÍ DO CHỌNĐỀ TÀI II. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU III. MỤCĐÍCH CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM IV. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU. B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG II. NỘI DUNG CỤ THỂ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM: Phần I. Đặcđiểmvận động tự quay quanh trụccủa Trái Đất và hệ quả. Phần II. Một số bài tập luyện tập theo chuyên đề. III.. ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC HIỆN CỦA ĐỀ TÀI C. - KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I . KẾT LUẬN CHUNG II. KIẾN NGHỊ https://tophalong.com/

11. https://tophalong.com/

12. https://tophalong.com/

13. https://tophalong.com/

14. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI Trường THPT số 2 TP. Lào Cai SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI PHẦN VẬNĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT VÀ CÁC HỆ QUẢ. Môn: Địa lí. Tên tác giả: Đặng Quang Vinh. Giáo viên môn: Địa lí. Năm học 2013 – 2014 https://tophalong.com/

15. https://tophalong.com/