GDCD - Sinh hoạt, Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

1. TRƯỜNG THPT CHUYÊN HÀ GIANG CHI ĐOÀN 11 SINH *** SINH HOẠT THEO CHỦ ĐIỂMTẢO HÔN VÀ HÔN NHÂN CẬN HUYẾT THỐNG Thứ bảy, ngày 12 tháng 2 năm 2022

2. TẢO HÔN Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật. Đây là trường hợp kết hôn bị pháp luật cấm.

4. Từ Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021 đến nay, Trạm Y tế xã Lũng Cú đã thực hiện 12 ca đỡ đẻ, trong đó có 2 trường hợp làm mẹ chưa đúng độ tuổi. Dù các cấp, ngành đã đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền, vận động, nhưng tảo hôn vẫn đang là một thực trạng đáng báo động. Thượng úy Lê Xuân Lâm Cán bộ Quân y - Đồn Biên phòng Lũng Cú

5. THỰC TRẠNG Số liệu tảo hôn trên địa bàn tỉnh Hà Giang năm 2019 Kết quả Tổng điều tra Dân số và Nhà ở trên địa bàn tỉnh cho thấy, tỷ lệ nữ giới tảo hôn (kết hôn trước 18 tuổi) thấp hơn tỷ lệ tảo hôn ở nam giới (kết hôn trước 20 tuổi) 0,4 điểm phần trăm, tương ứng 1,13% và 1,53%. Tỷlệ tảo hôn ở khu vực nông thôn cao gấp 5,2 lần ở khu vực thành thị, tương ứng là 1,53% và 0,30%; sự chênh lệch này xảy ra đối với cả nam giới và nữ giới. • Tỷ lệ tảo hôn toàn tỉnh là 1,33 điểm phần trăm. • Nghiên cứu theo đơn vị hành chính cho thấy: Thành phố Hà Giang có tỷ lệ tảo hôn thấp nhất là 0,05 điểm phần trăm, cao nhất là huyện Mèo Vạc là 3,28%. • Các huyện vùng cao phía Bắc và phía Tây có tỷ lệ tảo hôn cao hơn các huyện vùng thấp Bắc Mê, Thành phố Hà Giang, Bắc Quang, Quang Bình do đây là vùng tập trung nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống có phong tục kết hôn sớm, điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn hơn, trình độ dân trí cũng như hiểu biết về pháp luật còn hạn chế hơn các huyện còn lại trong tỉnh. Ở xã Pải Lủng (huyện Mèo Vạc, Hà Giang), em Sùng Mý Cho - 17 tuổi, dân tộc Mông đang ngồi ôm con gái nhỏ mới 3tháng tuổi trong lòng(Ảnh chụp hồi tháng 3/2021) Nguồn: Cục thống kê tỉnh Hà Giang

6. THỰC TRẠNG • Tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là nguyên nhân khiến chất lượng dân số suy giảm, suy thoái nòi giống, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và là một trong những lực cản đối với sự phát triển kinh tế - xã hội. Theo thống kê, trong giai đoạn năm 2015 - 2018, tỉnh Hà Giang ghi nhận có 2.348 cặp tảo hôn. Từ năm 2019 đến đầu năm 2021, có 559 cặp tảo hôn. Ông Dương Văn Thành, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Hà Giang cho biết: Mặc dù tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, công tác này vẫn chưa đạt hiệu quả. Hàng năm, số cặp tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống vẫn chiếm từ 5% đến 10% trong tổng số cặp kết hôn toàn tỉnh. Tảo hôn là một trong những nguyên nhân dẫn đến đói nghèo (Ảnh minh họa) Tảo hôn là nguyên nhân chính dẫn đến đói nghèo, lạc hậu (Ảnh minh họa) Nguồn: Báo Dân tộc và Phát triển

7. NGUYÊN NHÂN Nguyên nhân từ pháp luật Các chính sách, pháp luật về vấn đề hôn nhân và gia đình chưa được triển khai thực hiện hiệu quả ở khu vực miền núi, vùng sâu, vùng xa. Nguyên nhân từ tuyên truyền • Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật tại địa phương còn hạn chế do nhiều yếu tố: nhiều người dân không biết nói tiếng Kinh, trình độ dân trí thấp, gây khó khăn cho việc tuyên truyền. Đưa pháp luật đến gần hơn với người dân vùng sâu, vùng xa (Ảnh minh họa)

8. NGUYÊN NHÂN Nguyên nhân từ sự can thiệp của chính quyền địa phương • Sự can thiệp từ phía chính quyền địa phương đối với các trường hợp tảo hôn còn chưa mạnh mẽ, thiếu kiên quyết. Nguyên nhân từ chính sách đầu tư cho miền núi • Chính sách đầu tư cho miền núi, nông thôn và vùng khó khăn còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ vì vậy đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn. Cán bộ, chiến sĩ bộ đội biên phòngHà Giang tuyên truyền về nạn tảo hôn trên địa bàn xã Nghĩa Thuận, huyện Quản Bạ Cuộc sống khó khăn của trẻ em vùng cao, vùng sâu (Ảnh minh họa)

9. NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN NẠN TẢO HÔN Nguyên nhân từ trình độ học vấn thấp • Người có học vấn càng cao thì xác suất kết hôn sớm càng thấp và ngược lại (nhất là đối với nữ). • Sự thiếu hiểu biết do trình độ học vấn thấp kết hợp với phong tục tập quán và nhiều yếu tố khác đã làm gia tăng tình trạng tảo hôn. Nguyên nhân từ phong tục tập quán • Do ảnh hưởng phong tục tập quán lạc hậu: Tâm lý sớm có con đàn cháu đống, kết hôn sớm để gia đình có người làm nương rẫy. Bên cạnh do quan hệ tình dục và mang thai trước hôn nhân đang có chiều hướng gia tăng. Cuộc sống học tập của các trẻ em vùng cao xã Xín Cái, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang

10. NGUYÊN NHÂN Nguyên nhân từ yếu tố lao động và việc làm • Không có việc làm hoặc cần người để làm việc cũng là yếu tố góp phần làm tỉlệ kết hôn sớm tăng. Đặc biệt đối với đồng bào dân tộc miền núi thì kết hôn sớm do nhu cầu về lao động là động cơ quan trọng. Nguyên nhân từ phản ứng của cộng đồng • Những phản ứng từ phía cộng đồng còn rất yếu ớt, hầu hết đều coi đây là chuyện riêng của từng gia đình.Thậm chí cộng đồng không những không phản đối mà còn đồng tình/ ủng hộ. Trong vụ việc “bắt vợ” mới diễn ra tại huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, có rất nhiều người xung quanh chứng kiến nhưng không ai lên tiếng hoặc ngăn cản mà chỉ lấy điện thoại ra quay hình. Nét đẹp lao động hồn nhiên của trẻ em vùng cao Hà Giang

11. NGUYÊN NHÂN Nguyên nhân khác • - Nhiều gia đình không đủ chi phí cho việc học hành của con cái nên phải bỏ học dẫn đến kết hôn sớm. • - Do tác động, ảnh hưởng của những mặt trái của cơ chế thị trường: con người dễ dàng thiết lập các mối quan hệ với nhau. Một trong những hệ lụy đó là việc chung sống như vợ chồng giữa nam và nữ trở nên hết sức bình thường và làm gia tăng tỉ lệ mang thai sớm. • - Thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sảnvị thành niên, thanh niên. • - Công nghệ thông tin, internet phát triển, trẻ vị thành niên tò mò, vào những trang mạng xấu. Dẫn đến tăng tỉ suất sinh con vị thành niên ở nhóm 15 - 18 tuổi của phụ nữ dân tộc thiểu số tăng. Đây cũng là nguyên nhân khách quan làm gia tăng tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở vùng dân tộc thiểu số. •  Do trình độ dân trí thấp Khó khăn trong xử lý các trường hợp tảo hôn ở Hà Giang Nhiều trẻ em ở vùng núi Hà Giang không được đến trường

14. HÔN NHÂN CẬN HUYẾT

16. Cùng dòng máu trực hệ trong phạm vi ba đời

17. Cha+Mẹ Chị gáiEm gái  Con chị gái Không được kết hôn Con em gái

18. THỰC TRẠNG Theo Bộ Y tế: một số dân tộc như Lô Lô, Hà Nhì, Phù Lá, Ê đê, Chu Ru, Chứt… và đặc biệt là các dân tộc Si La (Điện Biên, Lai Châu), Lô Lô, Pu Péo (Hà Giang), Mông Xanh (Lào Cai), Rơ Mâm, Brâu (Kon Tum) thì cứ 100 trường hợp kết hôn có tới 10 trường hợp là hôn nhân cận huyết thống.Tại tỉnh Hà Giang, theo số liệu thống kê trong giai đoạn năm 2015 - 2018, có 67 cặp kết hôn cận huyết thống. Từ năm 2019 đến đầu năm 2021, có 36 cặp kết hôn cận huyết thống. Dân tộc Lô Lô ở Hà Giang

19. HÔN NHÂN CẬN HUYẾT THỐNG CHỦ YẾU LÀ CÁC TRƯỜNG HỢP SAU: • Hôn nhân anh chị em họ chéo (tức hôn nhân con cô - con cậu trong họ). • Hôn nhân anh chị em họ song song tức hôn nhân con chú - con bác. • Hôn nhân giữa con cô con cậu ruột: là hình thức hôn nhân giữa con của anh hoặc em trai với con của chị hoặc em gái trong cùng một nhà.

20. NGUYÊN NHÂN • Phong tục, tập quán lâu đời… quan niệm người trong dòng họ lấy nhau càng thêm gắn kết và không bị chia sẻ của cải cho người ngoài. • Người dân thiếu thông tin, kiến thức và nhậnthức về hậu quả đối với sức khỏe, duy trì nòi giống, Luật Hôn nhân và Gia đình. • Công tác truyền thông chưa đáp ứng. • Sự can thiệp từ phía chính quyền địa phương còn chưa mạnh mẽ, thiếu kiên quyết. • Thiếu chế tài xử lý. • Chính sách đầu tư cho miền núi. Dân tộc Pu Péo ở Hà Giang

21. QUY ĐỊNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ XỬ PHẠT ĐỐI VỚI HÀNH VI HÔN NHÂN CẬN HUYẾT THỐNG Theo khoản 35, Điều 1,Nghị định số 67/2015/NĐ-CP ngày 14/8/2015 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 110/2013/NĐ-CP ngày 24/9/2013 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự,phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã. “Sửa đổi tên Điều 48, Điểm d, Điểm đ, Điểm e,Khoản 1, Điểm a,Khoản 2 và bổ sung Điểm b,Khoản 2,Điều 48 như sau: Điều 48. Hành vi viphạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng: -Phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; - Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau: Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người có cùng dòng máu về trực hệ.” Trách nhiệm hình sự: Bộ luật Hình sự năm 1999: “Điều 150. Tội loạn luân: Người nào giao cấu với người cùng dòng máu về trực hệ, với anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, thì bị phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.”

22. CÂU HỎI Hãy chọn câu trả lời đúng nhất!

23. CÂU HỎI Câu 1. Tảo hôn là gì? • Tảo hôn là lấy vợ, lấy chồng cùng tuổi. • Tảo hôn là lấy vợ, lấy chồng mà một bên chưa đủ tuổi. • Theo quy địnhcủaLuật Hôn nhân và Gia đình năm 2014:đó là việclấy vợ, lấychồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổikết hôn theo quy địnhcủaphápluật. • Tảo hôn là lấy vợ, lấy chồng mà cả hai bên chưa đủ tuổi.

24. CÂU HỎI Câu 2. Hôn nhân cận huyết thống là gì? • Hôn nhân cận huyết thống là hôn nhân giữa các con, cháu của anh, chị em ruột với nhau. • Hôn nhân cận huyết thống là hôn nhân nội tộc, chỉ những cặp kết hôn trong cùng một nhóm thân tộc có mối quan hệ huyết thống với nhau theo chế độ mẫu hệ hoặc phụ hệ. • Hôn nhân cận huyết thống là hôn nhân giữa những người có cùng dòng máu trong phạm vi 3 đời. • Tất cả a,b,c đều đúng.

25. CÂU HỎI Câu 3. Theo Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, tuổi kết hôn là? • Nam đủ 18tuổi trở lên, nữ từ 20tuổi trở lên. • Nam đủ 20 tuổi trở lên, nữ đủ 18 tuổi trở lên. • Nam từ 22 tuổi trở lên, nữ từ 20 tuổi trở lên. • Cả a,b,c đều đúng.

26. CÂU HỎI Câu 4. Nguyên nhân xảy ra tảo hôn là? • Phong tục tập quán lạc hậu, điều kiện kinh tế khó khăn, dân trí thấp. • Sống riêng lẽ, biệt lập của các dân tộc, quan hệ tình dục sớm và mang thai ngoài ý muốn. • Thiếu sự quan tâm của tổ chức Đảng, chính quyền, các ban ngành, đoàn thể. • Cả a,b,c đều đúng.

27. CÂU HỎI Câu 5. Những trường hợp cấm kết hôn? • Người đang có vợ, có chồng, người mất năng lực hành vi dân sự. • Giữa những người cùng dòng máu trực hệ, những người có họ trong phạm vi 3 đời. • Giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi;giữa những người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi; bố chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, bố dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng. • Cả a,b,c đều đúng.

28. CÂU HỎI Câu 6. Hậu quả do tảo hôn gây ra? • Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của các cặp vợ chồng, đặc biệt là người phụ nữ, dễ dẫn đến đẻ sớm, đẻ dày... • Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của con cái, con sinh ra có nguy cơ dị tật bẩm sinh, hay ốm đau, suy dinh dưỡng... • Gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế gia đình, hay xảy ra mâu thuẩn do thiểu kinh nghiệm sống, thiếu điều kiện học hành, chăm sóc sức khỏe gia đình, ít có cơ hội tham gia hoạt động vui chơi, giải trí. • Cả a,b,c đều đúng.

29. MỘT SỐ CHÍNH SÁCH, PHÁP LUẬT CỦA NHÀ NƯỚC LIÊN QUAN ĐẾN TẢO HÔN VÀ HÔN NHÂN CẬN HUYẾT THỐNG Luật Hôn nhân và Gia đình Số 52/2014/QH13 ngày 19/6/2014 của Quốc hội (trích) Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình Khoản 2 quy định: Cấm tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, cản trở hôn nhân tự nguyện, tiến bộ; cấm kết hôn giả tạo, lừa dối để kết hôn, ly hôn; cấm cưỡng ép ly hôn, ly hôn giả tạo; cấm yêu sách của cải trong việc cưới hỏi. Điều 8. Điều kiện kết hôn Khoản 1.Nam từ đủ hai mươi tuổi trở lên, nữ từ đủ mười tám tuổi trở lên. Điều 10. Những trường hợp cấm kết hôn 1. Người đang có vợ hoặc có chồng; 2. Người mất năng lực hành vi dân sự; 3. Giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời.

30. CÁC PHONG TỤC, TẬP QUÁN TỐT ĐẸP VỀ HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH CỦA CÁC DÂN TỘC ĐƯỢC KHUYẾN KHÍCH PHÁT HUY(TRÍCH) 1. Chế độ hôn nhân một vợ, một chồng - hình thái hôn nhân cơ bản của hầu hết các dân tộc được pháp luật bảo vệ và khuyến khích phát huy. 2. Nam, nữ tự do tìm hiểu, tự do lựa chọn người bạn đời. 3. Sau khi kết hôn, tuỳ theo sự sắp xếp, thoả thuận giữa hai bên gia đình, vợ, chồng có thể cư trú ở nhà vợ hoặc ở nhà chồng.

31. CÁC PHONG TỤC, TẬP QUÁN LẠC HẬU TRÁI VỚI QUY ĐỊNH CỦA LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH, BỊ NGHIÊM CẤM ÁP DỤNG 1. Chế hộ hôn nhân đa thê. 2. Kết hôn giữa những người có cùng dòng máu về trực hệ, giữa những người có liên quan dòng họ trong phạm vi ba đời. 3. Thách cưới cao mang tính chất gả bán (như đòi bạc trắng, tiền mặt, của hồi môn,trâu, bò, chiêng ché... để dẫn cưới). 4. Phong tục "nối dây": Khi người chồng chết, người vợ goá bị ép buộc kết hôn với anh trai hoặc em trai của người chồng quá cố, khi người vợ chết, người chồng goá bị ép buộc kết hôn với chị gái hoặc em gái của vợ quá cố. 5. Bắt buộc người phụ nữ góa chồng hoặc người đàn ông goá vợ, nếu kết hôn với người khác, thì phải trả lại tiền cưới cho nhà chồng cũ hoặc nhà vợ cũ.

32. BẢO ĐẢM QUYỀN TỰ DO KẾT HÔN CỦA NAM, NỮ 1. Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định; không phân biệt dân tộc, tôn giáo, tín ngưỡng; không bên nào được ép buộc, lừa dối bên nào. 2. Nghiêm cấm tục cướp vợ để cưỡng ép người phụ nữ làm vợ. 3. Không ai được lợi dụng việc xem tướng số hoặc các hình thức mê tín dị đoan khác để cản trở việc thực hiện quyền tự do kết hôn của nam và nữ.